Hippe zuivelvervangers vaak ongezond en duur

Nu dat we massaal koemelk zijn gaan mijden springen de zuivelvervangende producten als paddenstoelen uit de grond.  Bijna wekelijks vinden we wel weer wat nieuws in en buiten de koelingen van de supermarkt. Dat er veel geld mee valt te verdienen is doorgedrongen bij zowel supermarkten als de voedselindustrie. Oudere fabrikanten zoals Alpro en Provamel, die al jarenlang zuivelvrije alternatieven op de markt brengen hebben hun assortiment ook uitgebreid. Jaren geleden werden deze zuivelvervangers enkel gemaakt op basis van soja. En vonden we niet erg veel keuze, die ook nog eens gepasteuriseerd werden aangeboden ( buiten de koeling) Een sojamelk, wat desserts en als het echt dolletjes ging worden waren er nog wat slagroomvervangers verkrijgbaar. Meer dan enkele centimeters bekleedde het schap niet. Dat is in zeer korte tijd niet met een halve maar hele slag omgekeerd.

We kunnen niet alleen sojamelk meer vinden, maar ook een breed assortiment aan plantaardige dranken die zijn gemaakt van rijst, noten, zaden, pitten en granen. Dit zou op zich een erg goede ontwikkeling moeten zijn. Het vermindert de belasting voor het milieu, en zolang de discussies voortduren over het wel of niet ongezond zijn van koemelk voor de mens, lijkt dit voorlopig de gezonde oplossingen.

Maar ja,……ik zou dit artikel niet schrijven als dit ook zou kloppen. Helaas klopt dit verhaal maar voor hooguit 5%. De andere 95% van wat we kunnen kopen aan zuivelvervanging, is regelrechte meuk. Zo erg zelfs, dat het in sommige gevallen serieuze schade kan opleveren voor de gezondheid en daarmee leggen deze producten het sowieso af tegen biologische zuivelproducten. Het probleem zit hem vaak in de goedkope samenstellingen. Een liter zuivelvervangende melk, ongeacht welke basis, bestaat gemiddeld voor 95% uit water. Hieraan wordt een basis toegevoegd ( bijvoorbeeld soja, haver, rijst) en dit wordt opgeleukt met kleur/geur en smaakstoffen. Ja, suiker, zout en vetten, de drie grootste smaakmakers ter wereld. Heel veel soorten worden aangelengd met oliën, meestal zonnebloemolie, omdat dit zich gemakkelijk laat vermengen.

Er zijn inmiddels ook diverse varianten. Zo kunnen we glutenvrije havermelk kopen, ongezoete varianten op meest gangbare soorten, biologisch, en met toegevoegde smaakjes. Ik heb erg veel artikelen geschreven over al deze zuivelvervangers. Klik hier om naar het overzicht te gaan.

DUUR EN VAAK ONGEZOND

Opmerkelijk is, dat al deze producten relatief prijzig zijn. Gemiddeld betalen we voor een liter sojamelk 1,49 ( huismerk) maar het kan oplopen tot maar liefst 4/5 euro per liter. Zeker gezien de samenstellingen kun je dit behoorlijk opmerkelijk noemen. Als we de ingrediënten eens nuchter gaan bekijken, zien we al snel dat we vooral betalen voor gebakken lucht. Daarnaast bevatten al deze zuivelvervangers behoorlijke hoeveelheden additieven. Ook worden er aan sommige soorten synthetische vitaminen toegevoegd. Een voorbeeld:

Dit pak huismerk sojadrink ( wettelijk mag het geen sojamelk heten) kost 1,49 per liter.

Het bevat hooguit 6% sojabonen, de rest is opgevuld met water, suiker, en andere additieven. Anders gezien kun je dit een liter water noemen, waaraan wat sojabonen, veel suiker en wat andere zaakjes zijn toegevoegd om de substantie smaak, kleur, geur en houdbaarheid te geven. Als we dit zelf zouden maken, kunnen we alle overbodige additieven weglaten ( dat is zo’n beetje alle toegevoegde additieven) en enkel sojabonen uitpersen. Daaraan zouden we eventueel voor meer smaak nog enkele druppeltjes stevia aan kunnen toevoegen. Synthetische vitaminen zijn ook niet nodig, als we deze uit echt natuurlijke bronnen halen uit ons voedsel. Als we dit dan bij elkaar optellen, zijn we nog geen 50 eurocent kwijt. Wat je vooral drinkt is water. Duur betaald water. Onthou dat de voedselindustrie zeer weinig kwijt is aan samenstellingen voor heel veel producten en dat het vooral draait om veel winst maken.

Een ander voorbeeld:

Deze zuivelvervanger is gemaakt met een basis van ” pure, geroosterde amandelen”. Als we gaan kijken naar de ingrediënten, zien we dat er maar hooguit 2,3% amandelen in zitten op een liter water. Dat is bijna niet noemenswaardig te noemen. Het geeft hooguit een  lichte vage amandelsmaak, de rest wordt aangesterkt en aangevuld met heel veel additieven,  extra veel omdat er een belangrijke smaakmaker ontbreekt: suiker.

Het wordt gebracht als een melkvervanger met pure smaken van ” de allerbeste geroosterde amandelen” terwijl er nog geen 2,5 % in zit. Dat is te vergelijken met ongeveer twee/drie amandelen. We vinden verder heel wat verdikkingsmiddelen en synthetische vitaminen. Dit pak bevat een liter water waaraan nog wat additieven zijn toegevoegd om het als melk te laten ogen en smaken. En dan betaal je ook nog eens 2,38 per liter.  Fijn natuurlijk, dat er geen suiker in zit, maar meer dan wat water is het dan ook niet. Dit geven ze zelf ook toe ( Alpro ongezoet bevat bijna niets” ( lees hierboven in de beschrijving) Als we zelf wat spitsvondiger zijn, kunnen we vijf amandelen laten weken ( liefst nachtje) En later samen met een liter water fijn malen en in een doek uitknijpen. Dit kost je dan per liter nog geen 50 eurocent. En heb je exact hetzelfde zonder de onnodige additieven.

Ook supermarkten liften gigantisch mee met gezonde trends en hypes. Wat we erg vaak zien, zijn kopiën van merken, die als huismerk worden verkocht. Heel soms kan dit in geld schelen, afhankelijk van hoe duur een verpakking kost voor productie. Een voorbeeld:

Deze vervanging voor yoghurt op basis van kokos bevat kokosmelk, dextrose, tapiocameel, en yoghurtculturen. Een beker van 300 gram kost 2,99 . ( verderop in dit artikel meer over de voedingswaarden)

AH heeft dezelfde samenstelling overgekocht van de fabrikant en het als huismerk in hun koelingen gezet, prijs: 2,99. Voor een supermarkt levert dit dan heel veel extra’s op. Zo’n product verkoopt zichzelf namelijk als het hip, hot and happening is en hoeft een supermarkt niet veel extra;’s te betalen. Ook kan het gewoon gaan om een goede deal met een fabrikant, zodat er ook van precies dezelfde samenstellingen  onder het zogeheten fenomeen ” private labeling” hetzelfde voor duurder of goedkoper kan worden verkocht in een andere wikkel, verpakking, fles of pot.

VAAK ONGEZOND

Naast dat het dus erg vaak gaat om vrij prijzige grapjes, zijn erg veel zuivelvervangers ook ongezond te noemen. Zeker omdat zuivelvervangers dagelijks worden geconsumeerd. Veel mensen drinken bijvoorbeeld iedere dag sojamelk of andere plantaardige melksoorten, en daar zijn nu ook de vele vervangers op yoghurt, kwark en drinks bij gekomen. Deze producten vinden we in de koeling. Om even bij het bovenstaande voorbeeld te blijven:

De kokosyoghurt bevat per 100 gram 16 gram vet, waarvan 15 gram verzadigd. We kunnen lezen bij de ingrediënten dat deze yoghurt is gemaakt van kokosmelk. Kokosmelk is rijk aan gezonde vetten, maar bevat ook aardig wat andere vetten die we beter niet teveel kunnen eten. Daarbij is het geen goed idee, om in één keer zoveel verzadigde vetten in te nemen. We krijgen per bakje van 150 gram maar liefst gemiddeld 22,5 gram verzadigd vet binnen. Stel jezelf eens de vraag: zou jij een blikje kokosmelk in één keer opdrinken? Dit is namelijk wel wat je doet, als je deze pot opeet. Dit kan, zeker op een regelmatige basis , problemen opleveren voor de gezondheid.

Een beetje creatief denken levert je ook erg veel winst op. Een blikje kokosmelk kost gemiddeld nog geen euro. Een eetlepel tapiocameel nog geen 10 eurocent. Twee eetlepels erythritol of stevia nog geen 15 eurocent. Een eetlepel yoghurt culturen nog geen 45 eurocent. Tellen we dit bij elkaar op, dan komen we op een bedrag van 1,70. En dan heb je ook nog eens 400 ml in plaats van 300.

Veel vervangers voor melk bevatten erg veel suikers. Zoals je in bovenstaand voorbeeld hebt kunnen zien, kan dit suikergebruik erg hoog oplopen, in een pak sojamelk vinden we gemiddeld al zo’n 19 suikerklontjes. Mensen die dit dagelijks drinken krijgen hierdoor erg veel suikers binnen.

Ook ongezoet klinkt erg aantrekkelijk. Maar deze variant amandelmelk ( Aldi) bevat bijvooebeeld maar 2% amandelen en een alias suiker: maltodextrine. Deze discount varianten lijken dus goedkoop en gezond, maar dat is niet zo. Ook hier zien we water met twee amandelen, en veel alias suikers. Dagelijks drinken kan ook tal van klachten opleveren.

Bottom line:

• De vele melk/zuivelvervangers zijn erg duur, terwijl ze in productie geen drol kosten, en er dus flink wat winst op wordt gemaakt
• Ze bevatten erg veel onnodige additieven, wat nodig is om een melk maakbaar en langer houdbaar te houden

Ja, maar wat dan wel??????????

Als je om wat voor reden ook ervoor kiest om geen koemelk te consumeren, kan het vrij ingewikkeld worden om wat krenten in de pap te vinden, maar gelukkig zijn ze er wel. Zoals een havermelk van het merk OATLY.  Deze melk bevat water, haver en zout. Een prima basis als melkvervanger, de vitaminen en mineralen kunnen we uit andere bronnen halen. Velen zijn vooral bezorgd, of zij niets tekort gaan komen, als er koemelk/zuivel wordt gemeden uit ons voedsel.