Je lust en….je LEVER!

We nemen hem ontzettend voor lief en kijken er ook niet naar om, totdat hij wat problemen gaat geven. Waar heb ik het over? ik heb het over één van de belangrijkste organen in ons lijf: de lever. Onze lever is een ontzettend belangrijk orgaan. Hij krijgt het afgelopen decennia erg te verduren onder ons voedselpatroon. Leverziekten en aandoening poppen steeds vaker op, terwijl dit in de jaren 70 nog minimaal was. Om meer aandacht te geven aan dit geweldige orgaan, heb ik besloten een uitgebreid artikel te schrijven. Wat is een lever precies, en hoe werkt ie? Waar zit ie nou eigenlijk in je lijf? Wat zijn de functies? En vooral: hoe houden we hem gezond?

WAT IS EEN LEVER?

De lever is een ijverig orgaan. Hij zit rechtsboven in je buikholte, direct naast je maag. De bovenkant van de lever ligt tegen het diafragma ( middenrif) aan. Het is een groot orgaan. Zo weegt het zo’n anderhalf kilo en bestaat hij uit twee “ leverkwabben”: een grote rechterkwab, en een kleine linkerkwab. 

De lever bestaat uit “ kwabjes” die celformaties worden genoemd. Elk kwabje wordt omringd door aftakkingen van bloedvaten en de galbuis. In elke kwab bevinden zich gespecialiseerde cellen die de verschillende functies van de lever kunnen uitoefenen. 

DE FUNCTIES

Die functies, dat zijn er nogal wat, die de lever voor zijn rekening neemt. 

De lever vormt gal, dit wordt opgeslagen in de galblaas. Eet je een bak patat met mayo, dan trekt de galblaas samen om zo de gal in de dunne darm los te kunnen laten. Het galvloeistof zorgt er dan voor dat de vetten goed worden afgebroken in de dunne darm. Een zeer belangrijke taak ds.

Maar de lever heeft nog veel meer zeer belangrijke taken. Zo regelt het de koolhydraatstofwisseling in al het voedsel wat je eet. in ons eten zitten suikers. Deze zijn niet allemaal direct nodig. De suikers woorden daarom naar de lever getransporteerd waar het overschot wordt opgeslagen als glycogeen. Als je lekker flink gaat sporten, kan dit glycogeen weer worden omgezet naar suikers die direct gebruikt kunnen worden. De lever is een soort opslagplekje. 

Bij vertering van ons voedsel ontstaan aminozuren. Deze zuren worden uit de darmen in de bloedbanen opgenomen en vervolgens getransporteerd naar de lever. De lever kan van deze aminozuren nieuwe eiwitten maken. Deze eiwitten kunnen dan weer worden gebruikt door het lichaam. De lever heeft dus ook een zeer belangrijke functie in de eiwitstofwisseling. Maar ook in de vetstofwisseling.

Naast de aminozuren komen bij vertering van voedsel ook vetzuren vrij deze worden onderscheiden tussen verzadigd en onverzadigd. De onverzadigde vetzuren kunnen weer gebruikt worden in onze stofwisseling of als brandstof. De lever is in staat verzadigde vetzuren om te zetten naar onverzadigde vetzuren. 

Meest belangrijkste functie van de lever is wel het reinigen en ontgiften. Zoals we inmiddels allemaal wel weten, krijgen we erg veel ellende binnen via ons voedsel. Vroeger was dit voedsel nog puur, natuurlijk en vrij van kunstmatigheden, kunstmatige E nummers, en overschotten aan geraffineerde en ongeraffineerde suikers. Deze schadelijke stofjes komen uiteraard ook gewoon in ons lichaam terecht als we dit eten. Vroeger werd een leverziekte als levercirrose ( daarover later meer) toegeschreven aan een overmatig alcoholgebruik. Maar afgelopen jaren is deze aandoening meer toe te schrijven aan het eten van al dat bewerkte voedsel;. Ook zijn we meer medicijnen gaan gebruiken, wat een directe aanslag kan zijn op de lever. Nu kunnen we gelukkig bouwen op onze lever. Het is geweldig in staat ( in gezonde staat) om al deze schadelijke stoffen op te ruimen en af te voeren via de galvloeistof of de urine. Naast glycogeen kunnen er ook nog andere stofjes tijdelijk worden opgeslagen in de lever. De lever laat deze los zodra je lichaam dit ergens nodig heeft. Denk aan minozuren, vetten, vitaminen en mineralen. 

De lever zorgt ook voor zuivering van ons bloed. Voordat bloed in circulatie gaat richting de longen, moeten alle afvalstoffen eruit. In de milt, die aan de andere zijde van de buikholte op dezelfde hoogte zit, worden stervende rode bloedcellen afgebroken. Bij dit proces komt er een afvalproduct vrij, genaamd bilirubine. Dit dumpt de milt in de bloedbaan.De lever schiet in actie en filtert dit eruit of scheidt dit, naast andere afvalstoffen zoals cholesterol. Dit gebeurt via een tussenstop in de galblaas naar de twaalfvingerige darm De bilirubine geeft, als het goed werkt, de ontlasting de bekende bruine kleur. De afvoerwegen kunnen verstopt raken, meest voorkomende oorzaak zijn galstenen. Gebeurt dit, dan ontbreken de kleurstoffen in onze ontlasting en heeft het weinig tot geen kleur. 

HOE WERKT IE NU PRECIES?

Nu je hebt kunnen lezen hoeveel functies de lever op zijn bordje heeft, is de vraag hoe hij dan werkt. Om al deze functies te kunnen uitoefenen, zijn er twee afzonderlijke systemen aanwezig:

– HET BLOEDVATENSYSTEEM

– HET GALGANGSYSTEEM

In de lever zit erg veel bloed. Dit komt binnen via de poortader. Deze poortader brengt het bloed binnen wat afkomstig is van het darmstelsel. Alle voedingsstoffen die in het darmstelsel in het bloed zijn opgenomen worden vervolgens in de lever opgenomen. De levercellen zet dit vervolgens om of bewaren het, of geven het direct weer af aan de bloedvaten. 

De lever maakt gal aan, om dit af te kunnen voeren zijn er in de lever erg veel galkanaaltjes aanwezig, plus grotere galwegen. Het gal wat is aangemaakt, worden via deze kanaaltjes en galwegen afgevoerd naar de galblaas. 

BIJZONDER ORGAAN!

Goed, nu dat je weet dat de lever niet voor lief zou moeten worden genomen, komt er ook nog eens bij, dat de lever een zeer bijzonder orgaan is. Hij heeft namelijk een herstellend vermogen. Het is in staat weer aan te groeien en uit te groeien tot een volledige lever als deze gedeeltelijk is verdwenen. Wel is het enorm belangrijk dat het deel wat over is gebleven gezond is. Bovendien kan de lever nog enorm lang zijn werk blijven doen als een deel ervan ( bijvoorbeeld door verschrompeling) niet meer functioneert. Het is uniek, hoeveel reservecapaciteit onze lever heeft! 

LEVERPROBLEMEN

De lever kent ook zo zijn ziektes en aandoeningen, waarvan de bekendste “ levercirrose” heet. Dit betreft een verlittekening van het leverweefsel, en kwam vroeger vaak voor bij mensen die overmatig alcohol gebruikte, Tegenwoordig ligt de oorzaak vooral bij onze ongezonde eet en leefgewoonten. 

Een ander veel voorkomende aandoening is leververvetting. Er wordt ook wel gesproken over een vette lever. Dit is een ziekte die optreedt als de vetstofwisseling verstoord raakt.

Een andere aandoening is een vergrote lever. De lever kan vergroten of opzetten als het ontstoken raakt . Een bekende leverontsteking is bijvoorbeeld Hepatitis  Leverontstekingen kunnen ons ook “ geel kleuren” ( geelzucht). Dit komt omdat de bilirubine zich ophoopt in het lichaam.  Dit kan weer een levercirrose veroorzaken Ook komt leverkanker steeds vaker voor. Dit is een kwaadaardig gezwel die in de lever groeit.  Dit zijn geen leuke grapjes, en daarom zouden we wat beter voor onze lever moeten gaan zorgen. 

LIEF ZIJN VOOR JE LEVER

Ongezond voedsel, slechte leefomstandigheden, weinig tot geen beweging, veel stress en spanningen, ongezonde leefstijl, teveel of overmatig medicijngebruik…..Onze lever heeft het flink te verduren gekregen. We merken daar op zich niet zoveel van, want onze lever werkt zich over-de-kop om alles vlotjes te laten verlopen. Maar ook een lever heeft grenzen. En zodra deze zich aandienen middels een aandoening of ziekte, wordt het een serieuze zaak. En ben je vaak te laat. Al is de lever een orgaan met een enorme reserve, ook deze reserves raken uitgeput. Je lever geeft niet snel een signaal af, als hij het moeilijk heeft. Maak het hem daarom niet lastig. 

Gelukkig kunnen we lief zijn voor de lever. En dat kost niet eens zoveel moeite. Enkele kleine aanpassingen in voeding en leefstijl is all it takes. Hieronder enkele tips om je lever blij te maken.

1) MIJD UITWENDIGE SCHADELIJKE STOFJES

Als je wat beter op je voeding let ben je al een grote sprong verder. Mijd kant-en-klaar, mijd alcohol/alcoholische voedingsmiddelen, mijd geraffineerde suikers, transvetten, En wees zuinig met koffie ( cafeïne) en cacaopoeder/chocolade. Rook niet. Zucht ja, ik weet het, het zijn die cliché’s. Maar ze werken nu eenmaal het beste. Je hoeft niet meteen alles af te zweren, maar zweer de ingesleten gewoonten af. 

2) KOOK EN BAK GEZOND.

We bakken en frituren nog steeds heel wat af. Ook is gerookt voedsel niet erg gezond voor de lever. Mijd deze bereidingswijzen. Er zijn zoveel meer gezonde manieren om voedsel te bereiden. Stoom alles zoveel mogelijk. Kook kort, bak in de oven, smoor en stoof. Dit zijn veel fijnere bereidingswijzen voor je lever die ook nog eens veel meer gezondheidsvoordelen oplevert. 

3) EET BITTERE EN ZOETE GROENTEN

Bittere voeding is gezond voor de lever. Ze activeren de afgifte van gal in de darmen. Grapefruit is bijvoorbeeld erg goed voor de lever. Dit wordt erg vaak gebruikt in bijvoorbeeld zogenaamde detox kuren. Witlof is een zeer gezonde groente voor je lever. 

Zoete groenten als pompoen en zoete aardappelen zijn rijk aan vitaminen en antioxidanten. Er zijn veel voedingsmiddelen uit de natuur die de lever een handje kunnen helpen:

KNOFLOOK: Verse en rauwe knoflook bevat allicine en selenium. Deze zorgen ervoor dat de lever gereinigd wordt. Allicine bevat anti schimmel en antibacteriuele eigenschappen. Selenium is nodig om bepaalde eiwitten aan te maken. Deze eigenschappen van knoflook zorgen ervoor, dat de lever de giftige stofjes makkelijker kan uitscheiden. 

BROCCOLI: Broccoli bevat veel chlorofyl. Dit zorgt ervoor dat in ons lichaam een toename plaatsvindt van rode bloedcellen. Dit betekent op zijn beurt weer een toename van hemoglobine. Dit zorgt voor het vervoer van zuurstof en koolstofdioxide wat ten gunste komt voor het reinigen van bloed en lever. 

KURKUMA LONGA: Kurkuma ( longa) bevat ontstekingsremmende en anti oxidant-eigenschappen. Deze kunnen carcinogene cellen vernietigen, wat de lever vrolijk stemt. Voeg iedere dag een theelepel kurkuma long toe aan je voedsel. 

CITROEN: Citroenen zitten vol met vitamines en mineralen . Een glas citroenwater kan bijdragen aan een goed spijsverteringsstelsel wat ten gunste komt voor de lever. Citroen zuren stimuleert de lever om galvloeistof te produceren. Zure fruitsoorten zijn ook fijn voor de lever, zoals zure appels, zure bessen en tomaten.

AVOCADO: Avocado kan helpen om de productie van glutathion op gang te brengen. Deze stof is nodig voor de lever om schadelijke indringers te reinigen. 

CICHOREI ( koffiesurrogaat) : neutraliseert zware metalen. Dit zijn behoorlijk zware klusjes voor de lever om te verwerken. 

GROENE ( BLAD) GROENTEN. : bladgroenten als spinazie, boerenkool, rucola, en andijvie neutraliseren eveneens de zware metalen.  Ook kruisbloemige groenten bevorderen de leverreiniging. 

WALNOTEN: Walnoten zijn zeer rijk aan arginine, en glutathion. Dit helpt de lever bij het ontgiften van het lichaam en ondersteunt de leverreinigende functies van de lever. 

PEULVRUCHTEN: bevatten veel vezels, draagt bij aan een goede spijsvertering. 

4) MARIADISTEL EN PAARDENBLOEM

Als we gaan kijken naar supplementen voor de lever, zien we vaak twee ingrediënten  opduiken in de ingrediëntenlijst: mariadistel en paardenbloem. Dat is niet voor niets. Mariadistel heeft grote antioxidant-eigenschappen. Dit zorgt ervoor dat de lever efficiënter  kan ontgiften en kan het zelfs helpen beschadigd leverweefsel te repareren. Het stimuleert tevens de productie van gal. Het vermindert ook het fibrose en tal van ontstekingen.

Paardenbloem ( extract) heeft een zelfde krachtige antioxidant-werking, maar daarnaast kan het ook bescherming geven tegen ontstekingen. Het kan zorgen voor een algehele verbetering van de functies van de lever, en het tegengaan van problemen als cirrose en het opbouwen van vetweefsel. 

5) ARTISJOK

Dit is een zeer actieve antioxidant. De antioxidant-verbindingen in artisjokken helpen de levercellen beschermen tegen oxidatieve stress en ondersteunen de vernieuwingen van o.a het leverweefsel. Ook geeft het een goede stimulans op de productie van gal, en het kan het tryglycerridengehalte in het bloed verlagen. 

6) BIETEN

Bieten zijn rijk aan betanine. Dit stofje ondersteunt de levergesteldheid en maakt het de lever wat gemakkelijker om afvalproducten die de lever uitfiltert,uit het lichaam te verwijderen. Bij mij staat er daarom alleen al iedere dag een rauwe biet op het menu. 

7) WITLOF

Alhoewel de bitterstoffen in witlof afgelopen jaren fors is gedaald, loont het de moeite om wekelijks ( rauwe) witlof op je menu te zetten. Kies dan wel altijd voor biologische witlof. Veel bitterstoffen gaan tegenwoordig verloren door de intensieve landbouw en de consument wenst liever minder bittere witlof. Biologische witlof bevat nog de meeste bitterstoffen. Witlof helpt bijdragen aan een goede afgifte van gal in de armen. Bitter in de mond houdt de lever gezond! 

8) AF EN TOE EEN TABLET-KUURTJE

Ik gebruik al jaren zo om de drie/vier maanden een potje Boldocynara tabletten. Dit gebruik ik van het merk DR.Vogel. Deze tabletten bevatten een combinatie van extracten van artisjok, mariadistel, pepermuntplant, boldo en paardenbloem. Ik slik twee tabletten na mijn maaltijd per dag. En dan na een maand of vier koop ik weer een nieuw potje. Gebruik dit niet primitief en standaard, want dit kan dan een averecht effect geven. BOLDO is een tropische boom die oorspronkelijk enkel in de Andesgebieden van Zuid Amerika voorkomt. De bladeren en de vruchten van boldo kunnen worden gegeten. Vruchten van deze boom worden zowel rauw als gekookt geconsumeerd en de bladeren zijn een enigszins scherp kruid dat de smaak van gerechten kan verbeteren. Boldo wordt net als grapefruit erg veel gebruikt om de lever te detoxen ( kuren). Boldo beschermt de lever krachtig tegen gifstoffen en de bladeren bevatten “ isoquinoline alkaloïden” , vluchtige oliën en flavonoïden. Door stammen in landen als Chilli wordt het zelfs als “ levertonic” gebruikt. Boldo stimuleert tevens de galblaas. 

9) GEBRUIK KOUD GEPERSTE OLIE/VETTEN

De lever heeft een soort van haat/liefdeverhouding met vetten. Het kan niet buiten onverzadigde vetzuren, maar een teveel aan vetten doet absoluut geen goed. Gebruik zowel de omega 3-6-9 vetzuren en gebruik met mate verzadigd vet, bijvoorbeeld biologisch/dynamische roomboter.  Mijd :

• – geraffineerde oliën en vetten
• – geharde en gehydrogeneerde olie/vetten
• – oliën verkregen uit extractie met chemische oplosmiddelen
• – teveel verzadigde vetten

KIES LIEVER VOOR:

• – avocado olie
• – olijfolie
• – vetten uit vette vissoorten
• – teunisbloemolie
• – lijnzaad olie
• – goede zuivere kokosolie
• – sesamolie

( allen uit eerste koude persing)

ONDERSTEUNENDE SUPPLEMENTEN

HELPT DETOXEN?

Er zijn tegenwoordig talloze middeltjes,en kuurtjes op de markt om de lever te reinigen. Ze zijn vaak gemaakt met tenminste één of twee van de hierboven besproken voedingsmiddelen. Het klinkt allemaal erg veelbelovend en het is uiteraard een prettig idee om één van je organen te kunnen reinigen of ontgiften. Echter is er tot de dag van vandaag nog steeds geen sterk onderbouwd bewijs dat deze middeltjes werkelijk wat voor onze organen doen. Sterker nog, er zijn voldoende wetenschappelijke onderzoeken bekend waaruit blijkt dat deze middeltjes totaal niets uithalen. 

We hebben al deze middeltjes ook helemaal niet nodig. Ons lichaam is een prima geoliede fabriek wat alles perfect weg kan werken, opruimen, ontgiften en reinigen. Het heeft een uitmuntend detoxificatiesysteem, waar onder andere onze huid, onze ademhaling, ons immuunsysteem, onze darmen,, de nieren en uiteraard onze lever een hoofdrol spelen. Ik roep het al jaren: laat al die zogenaamde wonder kuurtjes lekker liggen in de winkel. Wees geen dief van je portemonnee. Steek dat geld liever in echt voedsel wat je eigen detoxificatiesysteem ondersteunt. 

Laten we een beetje meer stilstaan bij wat de lever allemaal voor ons doet. Het is niet zomaar even een simpel orgaantje, zonder een gezonde lever kunnen we simpelweg niet overleven. Ik hoop, nu je hebt kunnen lezen wat de lever allemaal doet, dat je hem beter gaat verzorgen en wat meer aandacht gaat geven. Je hoeft niet opeens te eten als een knaagdier, maar laat ongezonde gewoonten niet meer de overhand hebben. Schenk zo nu en dan een smoothie in voor jezelf met mariadistel, paardenbloem, artisjok, kurkuma en grapefruit. Help je detoxificatiesysteem een handje, zodat het jou in optimale gezondheid kan houden! 

ZELF DRANK MAKEN

Om de lever te ondersteunen, kun je zo eens per twee weken dit drankje drinken. Het is niet bepaald superlekker, maar het is zeker een weldaad voor de lever! Dit drankje is niet geschikt voor kinderen.

DIT HEB JE NODIG:

• een eetlepel mariadistel
• een eetlepel paardenbloem
• een theelepel kurkuma Longa
• 175 ml berkensap
• 25 ml water
• enkele druppels stevia ( op smaak brengen)

Zo maak je het:

Gebruik liefst een HS ( hoge snelheid) blender, maar een blender met een krachtige motor volstaat ook. Een keukenmachine is minder geschikt, deze maalt het mariadistel en paardenbloem niet geheel fijn. Doe alle ingrediënten in de blender en maal op hoge snelheid tot alles volledig is opgelost. Schenk over in een pan en breng op een middelhoog vuur net aan de kook. Haal de pan van het vuur en schenk in een glas. Breng op smaak met de stevia druppels.  Drink meteen op.