Reclame sprookjes
Eerder schreef ik al over reclames in bladen/tijdschriften en hoe hoog het sprookjes-gehalte hierin was. ( artikel lezen? klik hier) Ik lees iedere maand het gratis magazine van de AH, Allerhande. Ik vind het een fijn weglezend blad, en nuttig, omdat ik zo ook up-to-date blijf van de ontwikkelingen bij de AH. Uiteraard bestaat het blad voor het grootste deel uit reclame. Anders zou het blad niet bestaan. Ik lees vaak gewoon over deze reclames heen, en ga enkel voor de artikelen in het blad die interessant zijn. Toch valt het mij steeds vaker op, dat deze reclames wel erg ver gaan in hun uitingen en in hun claims. Om de proef weer eens even op de som te nemen, heb ik een aantal reclames uit de laatste Allerhande ( Oktober 2017) uitgelicht. Wat klopt er wel, en vooral…wat klopt er niet?
VOEDSELCLAIMS
Je zult nauwelijks nog een voedingsmiddel tegenkomen zonder claims. Een voedingsclaim is altijd iets positiefs. Zo wordt meestal de gezonde aspecten benadrukt, of een bijzondere functie wat afwijkt t.o.v andere vergelijkbare producten. Denk aan “ extra light” of “ …% minder suiker”, of “ rijk aan vezels ”. Voor een fabrikant zijn deze claims vaak een belangrijkere aandachtspunt dan het product en de productie zelf. Claims moeten de consument overhalen om een product te kopen. Daarom wordt in regel veel meer aandacht geschonken aan het uiterlijke plaatje dan de binnenkant.
Het gebruik van claims is in de Europese wetgeving geregeld. Dit houdt in, dat fabrikanten ALLEEN een claim mogen gebruiken als deze is opgenomen op de Europese lijst van goedgekeurde claims. In Nederland houdt het NVWA ( Nederlands Voedsel en Waren Autoriteit) toezicht over de gevoerde claims. Dat dit niet erg “ straf en strak” gebeurt, blijkt uit de duizenden producten die claims dragen die niet worden waar gemaakt. Hieronder een overzicht van de toegestane voedingsclaims:
|
Lage energetische waarde
|
Het product heeft minder dan 40 kilocalorieën (kcal) (170 kJ ) per 100 gram of 20 kcal (80 kJ) per 100 milliliter. Voor zoetjes geldt een limiet van 4 kcal (17 kJ)/portie. |
|
Verlaagde energetische waarde |
Het product bevat 30% minder energie (kcal/kJ). Wel moet er een vermelding in staan welke eigenschap het product energie verlagend maakt. |
|
Bevat geen energie
|
De energetische waarde van het product is maximaal 4 kcal (17 kJ)/100 ml. Voor zoetjes geldt een limiet van 0,4 kcal (1,7 kJ)/portie. |
|
Vetarm
|
Het vetgehalte van het product is maximaal 3 gram/100 gram of 1,5 gram/100 milliliter. Met uitzondering van halfvolle melk: 1,8 gram/100 milliliter. |
|
Vetvrij |
Het vetgehalte van het product is maximaal 0,5 gram/100 gram of 0,5 gram/100 milliliter. |
|
Arm aan verzadigde vetten
|
Als verzadigde vetzuren en de transvetzuren* in het product samen niet groter zijn dan 1,5 gram/100 gram en 0,75 gram/100 milliliter. Maximaal 10% van de energie bestaat uit verzadigde vetzuren en transvetzuren. |
|
|
|
Vrij van verzadigde vetten
|
De som van de verzadigde vetzuren en de transvetzuren is niet groter dan 0,1 gram/100 gram of 0,1 gram/100 milliliter. |
|
Suikerarm |
Het suikergehalte van het product is maximaal 5 gram/100 gram of 2,5 gram/100 milliliter. |
|
Suikervrij
|
Het suikergehalte van het product is maximaal 0,5 gram/100 gram of 0,5 gram/100 milliliter. |
|
Zonder toegevoegde suikers
|
Aan het product zijn geen suikers of andere vanwege hun zoetkracht gebruikte levensmiddelen toegevoegd. Bij een levensmiddel dat van nature suikers bevat, moet op het etiket staan: ‘Dit product bevat van nature aanwezige suikers’. |
|
Natriumarm/zoutarm
|
Het product bevat maximaal 0,12 gram natrium, of de omgerekende hoeveelheid zout, per 100 gram of 100 milliliter. Dit geldt niet voor water. |
|
Zeer laag natriumgehalte/zoutgehalte
|
Het product bevat maximaal 0,04 gram natrium, of de omgerekende hoeveelheid zout, per 100 gram of 100 milliliter. |
|
Natriumvrij/zoutloos
|
Het product bevat maximaal 0,005 gram natrium, dat is 0,0125 gram zout per 100 gram. |
|
Geen natrium/zout toegevoegd
|
Aan het product is geen natrium/zout toegevoegd. Het product bevat maximaal 0,12 gram natrium, of de omgerekende hoeveelheid zout, per 100 gram of 100 milliliter. |
|
Bron van vezels
|
Het vezelgehalte van het product is minimaal 3 gram/100 gram of 1,5 gram/100 kcal. |
|
Vezelrijk |
Het vezelgehalte van het product is minimaal 6 gram/100 gram of 3 gram/100 kcal. |
|
Bron van eiwitten
|
Minimaal 12% van de energie in het levensmiddel bestaat uit eiwitten. |
|
Eiwitrijk
|
Minimaal 20% van de energie in het levensmiddel bestaat uit eiwitten. |
|
Bron van (naam van de vitamine(s) en/of naam van het mineraal/ de mineralen) |
Het product bevat een minimale hoeveelheid, zoals vastgelegd in Europese regelgeving. |
|
Rijk aan (naam van de vitamine(s) en/of naam van het mineraal/de mineralen) |
Het product bevat ten minste tweemaal de hoeveelheid van de onder ‘bron van vitamine of mineraal’ bedoelde hoeveelheid. |
|
Bevat (naam van de stof)
|
Het product bevat een bepaalde stof die een gunstig effect heeft. Voor mineralen en vitamines moet het minimaal een bron van zijn. |
|
Verhoogd gehalte aan (naam van de stof) |
Het product bevat minimaal een aanzienlijke hoeveelheid, zoals vastgelegd in Europese regelgeving. En het gehalte is minimaal 30% hoger dan dat van een vergelijkbaar product. Dit geldt niet voor vitamines en mineralen. |
|
Verlaagd gehalte aan (naam van de stof)
|
Het gehalte van het product is minimaal 30% lager dan dat van een vergelijkbaar product. Uitzondering zijn de vitamines en mineralen, waarvoor een verschil geldt van 10% ten opzichte van de standaardhoeveelheden die vastgelegd zijn in Europese regelgeving, en voor natrium of zout is een verschil van 25% aanvaardbaar.** |
|
Light of lite
|
Voor light geldt hetzelfde als voor verlaagd. Het product is light als het gehalte van het product minimaal 30% lager is dan dat van een vergelijkbaar product. Op het product moet staan op welk aspect ‘light’ van toepassing is. Vaak geldt dit voor energie (kcal), vet of suikers.*** |
|
Van nature/natuurlijk
|
Als het product van nature aan sommige voedingsclaims voldoet dan mag de term ‘van nature’ of ‘natuurlijk’ gebruikt worden. De claim ‘Melk is van nature rijk aan calcium’ mag bijvoorbeeld gebruikt worden. |
|
Bron van omega-3-vetzuren |
Het gehalte aan omega-3-vetzuren is per 100 gram product en per 100 kcal minimaal 0,3 gram alfa-linoleenzuur (ALA) of minimaal 40 milligram eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA). |
|
Rijk aan omega-3-vetzuren
|
Het gehalte aan omega-3-vetzuren is per 100 gram product en per 100 kcal minimaal 0,6 gram alfa-linoleenzuur (ALA) of minimaal 80 milligram eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA). |
|
Rijk aan enkelvoudige onverzadigde vetten |
Minimaal 45% van de aanwezige vetzuren komen van enkelvoudig onverzadigde vetten. De enkelvoudige onverzadigde vetten leveren meer dan 20% van de energie van het product. |
|
Rijk aan meervoudige onverzadigde vetten |
Minimaal 45% van de aanwezige vetzuren komen van meervoudig onverzadigde vetten. De meervoudige onverzadigde vetten leveren meer dan 20% van de energie van het product. |
|
Rijk aan onverzadigde vetten
|
Minimaal 70% van de aanwezige vetzuren komen van onverzadigde vetten. De onverzadigde vetten leveren meer dan 20% van de energie van het product. |
|
|
|
|
* Verzadigd vet komt voor in harde pakjes margarine en bak- en braadvet in een wikkel. Veel voedingsmiddelen bevatten verzadigd vet zonder dat dat meteen zichtbaar is. Het vet is als het ware in het product ‘verborgen’. Het gaat dan bijvoorbeeld om volvette kaas (48+), worst, vet vlees, volle melkproducten, koek, gebak, snacks en zoutjes. Transvet is een onverzadigd vet dat nog slechter is voor de gezondheid dan verzadigd vet. Verzadigd vet en transvet zijn slecht voor het cholesterolgehalte in het bloed en verhogen daarmee de kans op hart- en vaatziekten. |
|
|
** De claim ‘verlaagd gehalte aan verzadigde vetten’ mag alleen als de som van verzadigde vetten en transvetzuren minimaal 30% lager is en het gehalte transvetzuren minimaal gelijk of lager is dan een vergelijkbaar product. De claim ‘verlaagd gehalte aan suikers’ mag alleen als de totale hoeveelheid energie gelijk of lager is dan dat van een vergelijkbaar product. |
|
|
*** Light betekent niet altijd 30% minder calorieën. In light-chips wordt het vet bijvoorbeeld vervangen door koolhydraten en eiwitten die ook energie bevatten. Het blijft dus oppassen geblazen met light-producten, ook al omdat de kans bestaat dat je er meer van eet of drinkt, waardoor je uiteindelijk toch weer evenveel calorieën binnenkrijgt. Voorbeelden van light-producten zijn: chips-light (30% minder vet) en light-frisdranken. Er bestaan verschillende soorten light-frisdranken: met minimaal 30% minder suikers of met 0 kilocalorieën. Let dus op het etiket. |
|
( bron: Het Voedingscentrum)
Meer informatie over deze voeding en gezondheidsclaims kun je vinden bij de Europese Verordening ( nr 1924/2006)
SULTANA BISCUITS ( Spelt, Quinoa, cranberry)
We zien een pagina vol informatie, met name is de nadruk gelegd op vezels. Volgens Sultana moeten deze koeken erg rijk zijn aan vezels. Volgens het NVWA, die in Nederland toezicht houdt op de wetgeving omtrent claims, moet een fabrikant tenminste 6 gram per 100 gram vezels in zijn product stoppen om de claim “ rijk aan vezels” te mogen gebruiken. Sultana houdt zich daar netjes aan. Per 100 gram geven deze koeken 6,8 gram vezels. Maar wat betekent dit nu eigenlijk in de realiteit? Wel, dat één biscuit 1,1 gram vezels bevat. Als je je bedenkt dat we iedere dag tussen de 30/40 gram vezels nodig hebben zet dat nu niet bepaald zoden aan de dijk. Daarnaast barsten deze biscuits van de suiker. Ik telde in de ingrediëntenlijst maar liefst ZES soorten suikers:
-suiker
– rietsuiker
– maltodextrine
– gedroogde glucosestroop
– lactose ( melksuiker)
– dextrose
Daarnaast ook zeer suikerrijke ingrediënten als rozijnen en aroma’s. Dit zorgt ervoor dat je per biscuit bijna 3 gram suiker binnen krijgt. Anders gezegd is dit meer een suiker-koekje dan een koekje vol vezels. Wettelijk blijft Sultana netjes binnen de lijntjes en mogen ze de claims maken, maar in werkelijkheid gaat het vezel-verhaaltje natuurlijk nergens over met 1,1 gram per biscuit.
DR OETKER LEKKER STEL
In de reclame zien we woorden als PURE YOGHURT en VERS FRUIT. Dit zijn twee overdreven en uitgemolken claims. Wettelijk mogen ze worden gemaakt want yoghurt is, tenzij er wat aan wordt toegevoegd, puur. En in het cupje zit fruit wat van natuurlijke oorsprong is en “ vers” genoemd mag worden. De reclame zet ons echter op een verkeerd been om deze twee claims volledig te overdrijven. Want yoghurt is gewoon yoghurt. En dat “ verse/frisse ” fruit? Het komt bij de fabriek an in grote hoeveelheden tegelijk, Vaak gaat dot om minder goed/afgekeurd fruit of fruit wat niet meer verkoopbaar is. Dit wordt in de voedselindustrie weer door verwerkt, in bijvoorbeeld concentraten. Het beeld wat DR Oetker hier schept is in realiteit veel minder rooskleurig. Daarnaast laten ze heel veel dingen achterwege. Bijvoorbeeld dat het cupje “ vers fruit” niet alleen van vers fruit is gemaakt, maar ook van suiker, water, gemodificeerd zetmeel, zetmeel, en verdikkingsmiddelen. In het cupje vinden we maar zo’n 14% fruit. Afgaande op de 71% yoghurt bevat dit toetje 15% meuk. Waaronder suiker. En dat tikt per toetje aardig aan: zo’n 15 gram per toetje.
KELLOGG’S COCO POPS CRUNCHY MUESLI
Hier worden nogal wat claims gemaakt. Met volkoren granen, vitaminen, en weer die vezels. Dit keer is er gekozen voor “ bron” van vezels. Dit gebeurt, als een product minder dan de wettelijk gestelde 6 gram per 100 gram bevat. De consument ziet hierin echter totaal geen verschil, en maakt het voor een fabrikant dus niets uit. Sultana houdt zich wel netjes aan de regels, maar Kellogg’s niet. Zij misbruiken de claim, maar blijven wel gewoon binnen de lijntjes.
Deze crunchy muesli moet consumenten overhalen om dit product te kopen omdat het gezonder lijkt dan andere ontbijtgranen. In werkelijkheid is deze variant geen haar beter dan andere ontbijtgranen. Sterker nog, het bevat méér suikers. Per 100 gram onbereisd tik je zo’n 18 gram suiker weg. En vezels? 4,8 gram. Een portie bevat 45 gram, dus krijg je van die vezeltjes ook niet erg veel binnen. Wel veel suiker en andere meuk.
KORRELTJE ZOUT
Natuurlijk weten we wel, dat reclame sterk wordt overdreven. Het is tegenwoordig zelfs niet erg realistisch meer te noemen. We komen tenslotte in het “ echte” leven geen vliegende pannenkoeken, blikjes met vleugels, of andere producten in de lucht tegen. Of trommelende honden, of geiten die aan het biljarten zijn. Wat ik wel zorgelijk vind, is dat er claims worden gemaakt die wettelijk gezien dan wel “ mogen” maar in realiteit ver van de gemaakte claims af staan. Dit noem ik gewoon ordinaire brute en brutale misleiding. Ik ben van mening, dat hier eens op moet worden toegezien. Dit zal absoluut meer bewustzijn teweeg gaan brengen en minder overgewicht. Je kunt consumenten niet overal de schuld van geven. Zij zijn immers ook maar afhankelijk van wat hen wordt aangeboden en wat hen op de mouw wordt gespeld. De addertjes in al deze PR zijn niet van de lucht en de claims rammelen aan alle kanten. Maar zolang fabrikanten netjes binnen de lijntjes blijven kleuren kan en mag alles. Blijkbaar. Ik vind het treurig.
Let goed op WAT je koopt. Laat je niet beïnvloeden door peperdure reclamespots, mooie praatjes en claims die te mooi lijken om waar te zijn. Want dat is het negen van de tien keer ook.
Beste Monique,
Dit is een onderwerp waar ik nu mee zit.
Je schreef ooit over kokosolie en je schreef dat de olie van Lucovitaal redelijk van kwaliteit en prijs was,klopt dat nog steeds of moet ik echt over naar AMAZING FOODS,
Hartelijke groet Rikus Wams