Schapenzuivel…gezonder dan koemelk?

Dankzij de gezonde trends zien we steeds meer van biowinkels naar supermarkten verschuiven . Van superfoods naar gezonde granen, zaden en pitten en ook de zuivelproducten worden flink “ uitgemolken”. Zowel buiten als in het koelschap komen we plotseling nogal ongewoonlijke producten tegen zoals geitenzuivel, kefir zuivel, en schapenzuivel. Deze laatste maakt op dit moment van schrijven ( September 2017) voorzichtige stapjes in de supermarkten. Ik kwam afgelopen week bij de AH schapenmelk-yoghurt tegen. Dat prikkelde mij zodanig dat ik het kocht en besloten heb daar wat meer over te gaan schrijven. 

WAT IS SCHAPENMELK EN IS HET GEZOND ( ER) ?

Het kost geen moeite om te bedenken dat schapenmelk afkomstig is va de schaap. Het is een alternatief op koemelk. De lagere melkgift van schapen en het feit dat schapen lastiger te melken zijn dan geiten en koeien maakt dat de gemiddelde kostprijs van schapenmelk hoog is en ver boven de melkprijs ligt. De vraag is  dan ook vooral of er een mogelijkheid is om een gezondheidsclaim te leggen op schapenmelk, zodat er meer ruimte komt voor een hogere melkprijs, die de consument accepteert.  De andere vraag is::  Wat zijn de stoffen waarmee schapenmelk zich onderscheid van geiten- en koeienmelk en maakt dit schapenmelk gezonder dan geiten- en/of koeienmelk?  Aan de hand van literatuur onderzoek is de samenstelling van schapenmelk vergeleken met de samenstelling van geiten- en koeienmelk. Vervolgens is gekeken naar de effecten op de gezondheid van de mens, van de nutriënten die meer of juist minder voorkomen in schapenmelk en is er gezocht naar wetenschappelijke onderbouwing van bekend veronderstelde voordelen van schapenmelk. Schapenmelk in buitenlandse literatuur heeft vetgehaltes die ongeveer 40-100% hoger zijn dan in geiten- en koeienmelk. In Nederland  ligt het vetgehalte in schapenmelk hoger. Het verschil lijkt echter minder groot te zijn dan in het buitenland (namelijk 40-85%). Zowel in Nederland als in het buitenland is het eiwitgehaltes gemiddeld 10-20g/kg hoger in schapenmelk. Het hogere vet en eiwitgehalte zorgen voor hogere drogestofgehaltes, in de meeste directe vergelijkingen ligt het verschil rond 30% met een enkele tot 50%. Schapenmelk bevat tot 2x zoveel caseïne als geiten- en koeienmelk. Omdat het vetpercentage in schapenmelk hoog is, is de absolute hoeveelheid vetzuren per eenheid schapenmelk tot 2x hoger dan per eenheid geiten- en koeienmelk. Omdat het vetpercentage in kaas van verschillende dieren minder varieert en afhankelijk is van wel of niet ontromen, is het voor kaas nuttiger de getallen te vergelijken als percentage van de totale vetzuren. Percentages VA, CLA, Omega-6 en Omega-3 zijn hoger in schapenmelk dan in geiten- en koeienmelk. Voor CLA lijkt de Nederlandse situatie nog positiever dan de buitenlandse. In directe vergelijkingen is de volgorde voor de verhouding Omega-6/-3: Schapenmelk heeft de laagste verhouding (meest gunstig), in geitenmelk is deze hoger en koemelk heeft de hoogste verhouding. Verschillen in vetzuren liggen op soortniveau maar worden ook sterk beïnvloed door rantsoen. Schapen- en geitenmelk bevatten meer korte en middellange vetzuurketens en het grootste aantal kleinste vetglobulines van <3,5µm. De weinige bronnen gevonden voor vitamines en mineralen geven soms erg verschillende resultaten. n. Vooral B vitamines, vitamine D en enkele mineralen, zoals Calcium en Fosfor komen in hogere gehaltes voor in schapenmelk. Of een gezondheidsclaim überhaupt mogelijk is, is afhankelijk van het besluit van de Europese Commissie over het invoeren van voedingsprofielen als voorwaarde voor een mogelijke claim. Indien de voorgestelde voedingsprofielen aangepast of niet ingevoerd worden zijn mogelijk 4 generieke gezondheidsclaims, van toepassing op schapenmelk en/of –kaas. Voor kaas zijn dit drie claims aangaande vitamine D, namelijk de bijdrage van vitamine D aan:

  een normale werking van het immuunsysteem 

 een gezonde respons op inflammatie

 het behoud van een normale spierfunctie. 

Voor schapenmelk en –kaas gaat de claim op voor Calcium.  Calcium is nodig voor normale groei en ontwikkeling van het bot in kinderen Naast gezondheidsclaims zijn er voedingsclaims die van toepassing kunnen zijn op schapenmelk en/of -kaas. Voor schapenmelk zijn dit:

 • bron van vitamine B2

 • bron van Fosfor Voor schapenmelk- en kaas zijn mogelijke voedingsclaims

 • bron van eiwit • hoog gehalte aan eiwit

 • bron van vitamine B12

 • bron van Calcium

Voor schapenkaas zijn dit:

 • bron van Omega-3 

• bron van vitamine D

 Om vast te kunnen stellen of de gezondheids-/voedingsclaims in Nederland van toepassing kunnen zijn is vervolgonderzoek met directe vergelijkingen tussen schapen-geiten-en koemelk in Nederland zeer hard nodig. 

Resumerend: de gezondheid-claims zijn gemaakt maar niet bevestigd en daarom nog niet vastgesteld. Of het gezonder is dan koemelk is dus nog niet echt wettelijk vastgesteld. Toch kwam ik afgelopen week dus een pot schapenmelk-yoghurt tegen die vol stond met claims……Of deze wettelijk zijn goedgekeurd ga ik verder onderzoeken, daar kom ik later op terug in dit artikel. ( aanvulling)

( bron: Lois Bolk instituut, Wageningen) 

HOE ZIT HET MET INTOLERANTIES/ALLERGIE? 

Meest gehoorde argument om koemelk te mijden zijn de zogenoemde “ melk-pijnen ” in buik en omstreken. Het klopt, dat koemelk mogelijk vervelende klachten kan geven. De boosdoener in de melk is de caseïne. Dit is één van de grootste en belangrijkste bestanddelen in koemelk. Ben je allergisch of overgevoelig voor deze stof, dan kan het drinken van een half glaasje melk je al flink war klachten geven. Een koemelk-intolerantie/ allergie is een allergische reactie van het lichaam op eiwitten en vaak op caseïne. Het lichaam denkt dat de eiwitten gevaarlijk zijn, en maakt afweerstoffen aan om je lichaam te beschermen. Dit geeft de directe klachten. De interactie tussen de twee ( eiwitten en afweerstoffen) zorgt ervoor dat er histamine wordt aangemaakt. De meest gehoorde klachten zijn jeuk over het gehele lichaam, darmproblemen, huiduitslag ( rode jeukende bultjes) en gezwollen, prikkende lippen. Ter duidelijkheid: een intolerantie of allergie is GEHEEL ANDERS dan een lactose intolerantie waarbij de MELKSUIKER uit de koemelk niet wordt verteerd. Deze lactose vinden we niet alleen in koemelk, maar ook in schapenmelk. 

Een allergie wordt vrijwel altijd veroorzaakt door het zogenoemde A1 béta-caseïne. Meer over dit type koemelk kun je lezen, door hier te klikken. Het is een type koemelk wat het meest wordt gebruikt over de gehele wereld. Er bestaat ook A2 melk Deze melk geeft in regel minder tot zelfs geen klachten, Deze melk is afkomstig van geiten en schapen, en van zeer oude koe-rassen als jersey of Guernsey. Al blijft het altijd zeer individueel, mogelijk dat schapenmelk weinig tot geen klachten geeft bij mensen met een overgevoeligheid. 

VOEDINGSWAARDE

Omdat schapenmelk zeer kan verschillen in o.a vetpercentages, verschillen de voedingswaarden onder de verschillende producten ook enorm. Gemiddeld bevat schapenmelk tussen de 4-6 gram vetten per 100 ml. Het is zeer laag/bijna nihil aan koolhydraten en suikers. Het is erg rijk aan eiwitten, dit ligt gemiddeld tussen de 5-8 gram per 100 ml. 

Op de pot die ik bij de AH vond staat het volgende:

Zoals je kunt lezen, wordt er o.a geclaimd dat het een rijke bron is aan eiwitten, maar ook aan vitamine B2 en B12, calcium en fosfor. Ik ben bezig met een navraag, dit zal ik later in dit artikel aanvullen. Het kan ook erg grote verschillen geven tussen biologische en niet biologische schapenzuivel. Dit kan voornamelijk verschillen in vetten, biologische schapenzuivel bevat over het algemeen iets meer vetten. 

SMAAK?

De smaak van schapenmelk is niet zoals geitenmelk, zoals vaak wordt gedacht. Schapenmelk geeft geen specifieke ” stal-smaak” en is een stuk milder en romiger. Velen vinden schapenmelk/ kaas/yoghurt daarom veel prettiger en lekkerder. Ik hou persoonlijk meer van de specifieke geitenmelk-smaak. En prefereer deze dan ook boven schapenmelk. Maar dat is persoonlijk. Schapenmelk-yoghurt is voor mij het eerste schapenmelk-product die ik in een supermarkt ben tegengekomen. Er zal vast meer gaan volgen komende tijd. Net als geitenmelk maakt schapenmelk nu ook zijn intrede. Schapenmelk en schapenmelk-producten kun je volop vinden in de biowinkel. Persoonlijk vind ik de biologische varianten smaakvoller. Maar ook dat is persoonlijk.

Ik betaalde voor deze pot schapenmelk-yoghurt 2,69 per 500 ml. Verkrijgbaar bij AH.

Omdat ik de smaak van de gekochte schapenmelk-yoghurt niet heel erg kon waarderen, besloot ik om er iets lekkers mee te gaan bakken. Dit zijn de schapenyoghurt bommetjes geworden! Zo zijn ze wel heel erg lekker!

Dit heb je nodig:

• 400 gram havermoutmeel ( havermout in de blender fijn vermalen)
• 15-20 druppels moos-stevia chocolade ( andere smaken kunnen uiteraard ook!)
• warm water
• 200 ml schapenmelk-yoghurt
• kokosolie
• ceylon kaneelpoeder

Zo maak je het:

Verwarm de oven voor op 180 graden. Vet de vormpjes van een muffintray in met kokosolie. Roer de stevia door het meel en voeg nu steeds beetjes water toe tot er een stevige substantie ontstaat.

Laat dit enkele minuten staan. Vul steeds met een stuk deeg een vormpje en maak een kuil in het midden, druk de rand ietwat plat. Vul de deegbakjes met de schapenyoghurt. Besmeer de randen met kokosolie en bestrooi met de kaneelpoeder. Bak in het midden van de oven gaar in ongeveer 25-30 minuten. Laat afkoelen.