De vijf grootste zoutbommen in de supermarkt

Zout is, naast suiker en vet één van de belangrijkste smaakmaker/conserveermiddel voor de voedselindustrie. Net als suiker en vet is het een zeer goedkope basisgrondstof die in staat is zeer veel te conserveren en veel smaak te geven. Zout is dus erg winstgevend, omdat het vele functies in één heeft. Het kost de voedselindustrie bijna niets. 

Over de jaren is ons eten ontzettend zout geworden. Jaren geleden is er al aan de bel getrokken om dit zout terug te dringen, maar erg veel gehoor is daar niet aan gegeven door de voedselindustrie. Wordt er wel gehoor gegeven door diverse fabrikanten, dan is de reductie minimaal, of wordt het weggelaten zout vervangen door suiker. Water-naar-de-zee-dragen dus. Vooral groenteconserven bevatten soms schrikbarend hoge doseringen zout ( zie verderop in de top vijf) Vaak ver boven de toegestane doseringen. Als een fabrikant beslist het zout te reduceren, bijvoorbeeld het groenteconserven-merk HAK, dan wordt dit vervangen door suiker, wat zoete groenten oplevert. We zijn inmiddels gewend geraakt aan zoete sperzieboontjes, peulvruchten en doperwtjes/worteltjes. 

HOEVEEL ZOUT MAG JE PER DAG?

Op zichzelf staand is zout niet ongezond. Sterker: we hebben het nodig. Zout is o.a. belangrijk voor de zenuwprikkelgeleiding. Dit zijn seintjes vanuit de hersenen die je spieren opdracht geven te activeren. Het speelt een grote rol bij de regeling van de bloeddruk en de vochthuishouding.  Het probleem zit hem meer in het feit dat we er dus echt teveel van binnen krijgen. Zeker 75% van het zout wat we dagelijks binnen krijgen is afkomstig uit bewerkt voedsel.  Zout wordt in het lichaam door de nieren gefilterd en komt vervolgens in het bloed terecht. Krijg je teveel zout binnen, wordt het bloedzoutgehalte hoger met gevolg dat de verhoudingen van het zout/vocht uit evenwicht raakt en wordt verstoord. Een directe reactie van het lichaam hierop is : dorst. Doordat je vervolgens meer gaat drinken worden de verhoudingen weer in evenwicht gebracht. De nieren zorgen ervoor dat het extra vocht met het zout netjes wordt afgevoerd. Lange tijd is gedacht dat teveel zoutinname ook een grote rol zou spelen bij een te hoge bloeddruk. Dit geldt echter alleen voor mensen met een overgevoeligheid voor zout: Uit onderzoek bleek dat minder zout eten bij mensen met een te hoge bloeddruk zonder overgevoeligheidsproblematiek de bloeddruk niet verlaagt. De beste manier om de bloeddruk te verlagen blijft afvallen en gezonder eten, dit is gezegd omdat een te hoge bloeddruk het meest voorkomt bij mensen met overgewicht. Naast een hoge bloeddruk staat een teveel aan zoutinname ook voor oedeem. Oedeem betekent dat het vocht in je lichaam slecht wordt afgevoerd. Hierdoor hoopt het vocht zich op diverse plaatsen in het lichaam op en ontstaan er zwellingen.

Nu kun je zeggen: zolang ik maar genoeg drink bij het eten van zout komt het wel in orde. Dit is uiteraard sowieso een goed plan maar het is niet gezond te noemen als dit op regelmatige basis gebeurt. Als je teveel en te vaak zout eet kunnen de nieren teveel belast raken met alle gevolgen van dien. De bekendste aandoening zijn hart en vaatproblemen.  Moeten we dan het zout mijden?  Nee, want we hebben het dus ook nodig. Het is echter zaak om het juiste zout te kiezen, Dit betekent een zoutsoort die ons de nodige magnesium en kalium geven. Dit vind je terug in Keltisch zeezout. Zeker als dit zout ook biologisch is gewonnen, bevat het nog alle mineralen. In Keltisch zeezout zit ook van nature jodium. Dit hebben we ook hard nodig voor een goed werkende schildklier.

Voor volwassenen geldt het algemene advies om niet meer dan 6 gram zout per dag te consumeren. Dit staat gelijk aan 2,4 gram natrium. Baby’s vanaf 0-12 maanden mogen niet meer dan 1 gram per dag aan zout innemen. Vanaf 1-3 jaar oud wordt 3 gram per dag als maximum aangehouden. Peuters/kleuters van 4-5 jaar wordt geadviseerd niet meer dan 4 gram per dag aan zout binnen te krijgen, en vanaf 7-10 jaar ligt het maximum op 5 gram per dag. Vanaf het elfde jaar tot volwassen staat het maximum op 6 gram per dag. Er wordt echter benadrukt, dat het zout liefst zo laag mogelijk gehouden moet worden, en liever niet tot een maximum te brengen. Dit komt neer, dat volwassenen liefst 3 gram per dag aan zout binnen moeten krijgen. 

NATRIUM

Natrium is een mineraal wat onderdeel uitmaakt van zout ( natriumchloride) 0,4 gram natruim is gelijk aan 1 gram zout. Natrium is nodig voor de vochtbalans van je lichaam en vervult een belangrijke rol bij het regelen van de bloeddruk. Het is niet gezond om teveel natrium binnen te krijgen. Dit zorgt voor een verhoogde bloeddrul. In Nederland krijgen de meesteb veel teveel natrium binnen via voeding, met alle gevolgen van dien.

Natrium is zoals je eerder hebt kunnen lezen een onderdeel van zout. Het bestaat ook uit chloride. Samen bepalen ze het gewicht van zout. Zout is ongeveer 2,5 keer zo zwaar als natrium. Op erg veel verpakkingen wordt inderdaad alleen het natriumgehalte aangegeven. Dit moet je dus gaan vermenigvuldigen met 2,5 om de echte hoeveelheid zout af te kunnen leiden in het product.

Even een voorbeeld:

Stel: je koopt een diepvries slagroomtaartje en dit weegt 400 gram. Het heeft een natrium gehalte van 0,55 gram per 100 gram. Dit geeft een rekensom van 0,55 x 2,5 = 1,37 zout per 100 gram. Eet je dat hele taartje in één keer op, dan krijg je in totaal 5,4 gram zout binnen. (het taartje weegt 400 gram, dus wordt de rekensom 4,0 x 1,37 = 5,4 gram)

Zoals je kunt lezen zit je al vrij snel aan het limiet van 6 gram zout per dag! Wat je goed moet onthouden is: 1 gram natrium = 2,5 gram keukenzout Er wordt geadviseerd niet meer dan 6 gram zout te consumeren per dag. Dit staat gelijk aan circa 2,4 gram natrium.

ZOUTBOMMEN TOP VIJF

In de supermarkt vinden we vrijwel in alle producten een vorm van zout. Ook in producten, waarvan we niet verwachten bergen vol zout aan te treffen. We weten bijvoorbeeld wel, dat er in kaas en worst/vleeswaren veel zout wordt gebruikt. En zoute drop bestaat voor een groot deel uit zout. Maar wist je bijvoorbeeld, dat een blik bonen bijna evenveel zout bevat als zoute drop? Ik zet de vijf ergste zoutbommen op een rij:

1) GROENTENCONSERVEN

Groenteconserven zijn niet meer weg te denken uit onze samenleving. Sommige varianten zijn inderdaad erg fijn om ter vervanging te gebruiken voor vers. Deze bevatten dan geen zout en andere additieven, maar enkel het soort groente/peulvrucht en water. Helaas zijn deze varianten op één hand te tellen. Ook biologische varianten bevatten soms extreem veel ( zee) zout en additieven. We krijgen onbewust erg veel zout binnen op deze manier. Een blikje groene kidneybonen ( flageolets) bijvoorbeeld….Wat is hier mis mee, zul je aanvankelijk denken. Ziet er gezond ( groen, natuurlijk) uit en de fabrikant doet zijn best om jou te overtuigen dat dit ook zo is. Toch bevat een blikje gemiddeld 2,2 gram zout. Aangezien je niet enkel op een blikje groene kidneybonen leeft per dag en meer zouten binnen krijgt via je voeding, kun je zelf vast bedenken dat je al zeer snel tot het maximum van 6 gram komt. Mijn advies: koop vers, intact en gebruik gedroogde peulvruchten. Scheelt ook nog eens mega in prijs. 

2) PIZZA

De consumentenbond hamert er al jarenlang op: het extreme zoutgebruik in zowel verse als kant-en-klare pizza’s uit de diepvries. Vooral deze laatste bevatten soms schrikbarend veel zout. In mijn research voor dit artikel trof ik pizza’s aan die per pizza meer dan 9 gram toegevoegd zout bevatte. Dat zijn bizarre getallen. Een gemiddelde kant-en-klaar pizza, vers of diepvries, bevat gemiddeld tussen de 6-9 gram zout. Opvallend is, dat de verse gekoelde pizza’s minder zout bevatten dan de diepvries varianten. Dit is dan de betere keuze om te maken. Het beste blijft om het lekker zelf te maken. Deze boekweit pizza bijvoorbeeld… 

3) VEGETARISCHE VLEESVERVANGERS

Ik ben al ruim 25 jaar vegetariër. Ik eet wel eieren en zuivel. Maar al jaren geen vlees en dierlijke vetten in voorgeknutsel voedsel ( ik eet sowieso niets geknutseld) Ik herinner mij nog goed de intrede van de vegetarische vleesvervangers in supermarkten. AH was daarin de voorloper. Met hun huismerk “ Tivall” veroverden zij de vegetarische vleesvervanging-markt. Mijn eerste product die ik van Tivall at, waren de stukjes kebab. Later heb ik nog wat van Quorn producten gebruikt tot het moment het mij duidelijker werd wat er allemaal in zat. Daarna heb ik het roer direct rigoureus omgegooid en maakte ik voortaan zelf mijn eigen vleesvervangers. Ik werd namelijk niet bepaald vrolijk van de ingrediënten. Er wordt aan vegetarische vleesvervangers extreem veel zout toegevoegd. Dit was jaren geleden, toen ik deze rigoreuze stap maakte van de vleesvervangers naar zelf je vleesvervangers maken, erg goed merkbaar. Mijn eerste homemade vleesvervangers ( waren burgers) vond ik erg vies smaken. Ik miste natuurlijk direct al die smaakversterkers. Na twee x opnieuw “ doorbijten” begon ik te wennen aan de afwezigheid van al dat zout, en als je mij nu een stukje vegetarisch vlees laat proeven, ga ik, zonder overdrijven, over mijn nek. Zeker afgelopen jaren is het zoutgebruik verdubbeld in de vleesvervangers. Een gemiddelde schnitzel van 100 gram bevat bijna 3 gram zout. Dat is natuurlijk echt extreem veel, onacceptabel veel. Mijn advies: mijd deze vleesvervangers. Maak zelf je vleesvervanging met tempeh, of lupine. Hieraan kun je zelf tal van kruiden, specerijen en keltisch zeezout aan toevoegen. Denk ook aan peulvruchten en noten. 

4) SOEPEN UIT BLIK EN PAKJES

We weten stiekempjes best, dat er aan blikken en instant soepjes erg veel wordt toegevoegd. Maar niemand is zich echt bewust HOEVEEL. Fabrikanten trekken een flinke zak zout open om in hun soepen te lazeren, zo bleek uit mijn research. Dit blik ( foto) bevat per blik van 800 ml ,aar liefst 8,4 gram toegevoegd zout!!!!!! En opvallend: het bevat ook 48 gram SUIKER! Met de instant meuk is het niet veel beter gesteld. Lees er alles over, door naar dit artikel te gaan. Needless to say: mijd deze meuk en maak lekker zelf je soep. Ook instant soep kun je zeer eenvoudig zelf maken. Klik hier om naar het recept te gaan.

5) KANT EN KLAAR ( MAGNETRON) MAALTIJDEN

Een andere doorn in het oog van de consumentenbond zijn de kant en klaar maaltijden. Naast dat ze een enorme waslijst aan ingrediënten bevatten, zijn ze ook loaded met zout. Ik schrok daar behoorlijk van in mijn research. Sommigen bezitten per maaltijd meer dan 8 gram zout. Bizar en onacceptabel veel. Deze “ verse” maaltijd ( foto) bevat per maaltijd bijvoorbeeld 5 gram zout. Voor een avond-hap bizar veel. Ik vind het er persoonlijk ook niet al te appetijtelijk uitzien….Advies is om dit uiteraard te mijden. Grijp liever naar een zak wokgroente en wat biologische gehakt en verse tomatensaus om een snelle hap in elkaar te knutselen, laat deze bouwprojecten van de fabrikanten lekker staan.