Gember, het wonder-worteltje

Gember is inmiddels niet meer weg te denken uit de voedselindustrie. Het wordt ontzettend veel verwerkt in talloze producten, we drinken liters gemberthee, we koken met gembersiroop, we gebruiken het vers om ons eten wat meer smaak en pit te geven, kortom….waar zouden we zijn zonder gember? Het is niet alleen ontzettend lekker en kruidig, gember heeft ook wetenschappelijk onderbouwde gezondheidsvoordelen. Al decennia’s lang staat gember bekend als verwarmend, versterkend en rustgevend voor de maag. In dit uitgebreide artikel alles over deze zeer bijzondere wortel.

WAT IS GEMBER?

Gember is een wortelknol van de gemberplant. De Indonesische benaming van gember is Djahé, een naam die in Nederland ook vrij veel wordt gebruikt. Het gaat erg ver terug in de tijd, al in de middeleeuwen werd het gebruikt om voedsel op smaak te brengen. Gember eet je niet puur, maar verwerk je door gerechten. Gember is meest populair in poedervorm. Deze worden meest verkocht. Daarnaast kun je het ook geconfijt en als siroop kopen. Gember wordt tevens veel gebruikt in tal van voedingsmiddelen, zoals gemberbier, frisdranken en gemberjam. Het belangrijkste, meest actieve ingrediënten in gember zijn de vrij prikkelende verbindingen gingerol en shogaol. Daarnaast zijn er o. a ook nog aanwezig: gingerdion, gingerdiol, beta-caroteen, en. . . . . curcumine. Juist, de stof die we ook vooral in kurkuma tegenkomen. In Aziatische Indische en Arabische landen wordt gember al eeuwenlang beschouwd als geneesmiddel. En dat is niet voor niets want het rijtje aan gezonde voordelen is inderdaad nogal indrukwekkend. Gember dankt zijn goede naam in de medicinale hoek door de vele bouwstoffen en vitaminen die zorgen voor tal van gunstige effecten op tal van kwalen. Zoals eerder geschreven bezit gember de bouwstoffen gingerol , shogaol en ook zingilberene. Deze stofjes hebben antioxidante eigenschappen die je lichaam helpen te beschermen voor o. a hart en vaatziekte en kanker. Ook zitten er in gember allerlei vitamnen, mineralen , eiwitten, water, vezels en koolhydraten. Aanwezige vitaminen zijn o. a vitamine B1, B2, B6 en vitamine C. Mineralen als kalium, zink, ijzer, calcium en koper zijn ook ruim aanwezig in de gemberwortel.  Maar de medicinale werking komt dus met name door de drie bouwstoffen.

Gingerol is een bio-actieve stof. Bio-actieve stoffen zijn geen vitaminen of mineralen, maar zuiver plantaardige voedingsstoffen die zeer gezond zijn te noemen. Door deze bio-actieve stoffen verkrijgen groente en fruit bijvoorbeeld ook hun mooie felle kleuren. Gingerol staat voornaam bekend om misselijkheid/braken te verminderen. Tevens helpt het om gezwollen ontstoken gewrichten te verminderen. We herkennen gember vooral aan de vrij scherpe smaak.

 Dit is afkomstig van de stof shogaol. Shogaol is de stof die helpt tegen kanker en hart en vaatziekten. Daarnaast geeft deze stof een pijnstillende werking. Als gember gedroogd wordt, smaakt het scherper. Dit komt omdat gingerol omgezet wordt in het veel scherpere shogaol. Wanneer verse gember gekookt wordt verandert gingerol in zingeron.

Zingilberene is een olie dat nauw samenwerkt met gingerol. Het zorgt o. a voor een goede spijsvertering. Gember bezit ook een aantal enzymen die de stoelgang bevorderen. Gember is ook het meest natuurlijkste middeltje om een opgeblazen gevoel/opgezwollen buik te verminderen. Alsof dit alles nog niet genoeg is, bevordert dagelijks eten van gember ook de bloedcirculatie, en werkt het ontgiftend. Als je moeite hebt om voedsel te verteren is gember ook je beste vriend. Gember zorgt namelijk voor een betere speeksel-aanmaak. Gember werkt ook zeer effectief tegen migraine. Het werkt verwarmend, maar tevens verkoelend tegelijk. Gebruik je net als ik de verse wortel, dan heb je meteen ook een goede vocht regulering te pakken. Ook werkt gember verrassend goed bij verkoudheid en de aanverwante klachten. Zo lost het slijmvorming op en verhelpt/vermindert zo het hoesten aanzienlijk, en het droogt overmatig vocht, waardoor loopneuzen en zelfs slijmvliesontstekingen minder kans krijgen.

Een van de grootste ( en meteen mest onderschatte) voordelen van gember is het tot rust brengen van een onrustige maag. Een stukje geraspte gember koken en zeven en drinken helpt de maag tot rust te komen. Gember helpt met name de spijsvertering te verbeteren door het afbreken van eiwitten en vetten te bevorderen. Dit kan ervoor zorgen dat vervelende klachten als flatulentie, gasvormingen en verstoppingen uitblijven waardoor ons immuunsysteem krachtig blijft. 

Gember staat bekend om zijn hulp tegen misselijkheid. Deskundigen zijn er nog steeds niet helemaal over uit hoe dat nu precies werkt, maar vermoed wordt dat gember stofjes bevat die één zelfde werking hebben als medicatie tegen misselijkheid. Er is geen consensus over de juiste dosering, maar de meeste studies/onderzoeken wezen uit dat deelnemers tussen de 0,5 en 1,5 gram gemberwortel per dag ervoeren als werkzaam. Gember kan helpen tegen allerlei soorten misselijkheid, zoals zwangerschaps-misselijkheid, misselijkheid na een chemo-kuur, of algemene misselijkheid. 

GEMBER GEVAARLIJK?

Goed, niets dan lof over deze geweldige wortel. Maar toch zit er een kleine kanttekening bij. Want net als bij alle andere voedingsmiddelen het geval is, of deze nu 100% puur en natuurlijk zijn of enkel kunstmatig, teveel is nooit goed. En kan het juist een averecht effect opleveren, en je gezondheid meer schaden dan goed doen. Dit gaat ook op voor gember. Gember kun je vrij guitig gebruiken, maar maak het ook weer niet te bont. De aanbevolen doseringen lopen nogal uiteen, ik persoonlijk zou een veilige marge aanhouden van niet meer dan een kleine eetlepel( poeder) per dag, Meest aanbevolen wordt niet meer dan 1000 mg per dag wat neerkomt op een gram. Gebruik dan ook niet meer dan een klein stukje verse gemberwortel-rasp door je voeding. Je kunt de rasp het beste even laten trekken en dan zeven.

Daarnaast zijn er nog een paar punten waar rekening mee moet worden gehouden:

  • Gebruik geen gember als je last hebt van galstenen.
  • Neem gember niet gelijktijdig in met aspirine. Gember heeft een negatieve invloed op de opname van de aspirine. Gember eten na inname is overigens niet gevaarlijk.
  • Gebruik geen gember bij hoge koorts/hitte verschijnselen.
  • Pas op met gember tijdens de zwangerschap. Alhoewel de berichten gunstig zijn tegen zwangerschapsmisselijkheid, is het meest verstandig om er voorzichtig mee om te springen. Wil je tijdens je zwangerschap gember gebruiken, neem dan het beste even contact op met een arts voor de juiste gerichte adviezen. Algemeen genomen geeft het gebruik van gember geen klachten tijdens de zwangerschap, maar het kan voorkomen. Better safe than sorry, zeg ik altijd. 

Gebruik je gember dus verkeerd/overmatig, dan kan het juist alle genoemde klachten in de hand werken dan verminderen. Overdrijf dus nooit met de doseringen. Je lichaam kan dan erg anders reageren , waaronder het maag/darmkanaal. Gehoorde klachten bij verkeerd/overmatig gebruik zijn diaree en overmatig zweten, dit kan zelfs zo snel gaan dat het lichaam de vochtproductie niet snel genoeg aangevoerd krijgt en er uitdrogingsverschijnselen kunnen ontstaan. Daarnaast zijn er klachten bekend als slaperigheid, duizeligheid, verwardheid en een onregelmatige hartslag. Alle reden dus om het niet te bont te maken. 

Sommige mensen reageren overgevoelig op gember. Uiteraard is het dan meest verstandig om het gebruik direct te staken. Veel gehoorde overgevoeligheid-reacties zijn tintelende mond/tong/lippen. krampen in darmen, direct na inname het enorm warm krijgen, zweten, loopneus en pijnlijke, branderige keel. Soms kunnen mensen met een overgevoeligheid voor gember niet tegen verse gemberwortel, maar wel in poedervorm verwerkt door hun voedsel. 

Gember en de voedselindustrie

Gember is niet meer weg te denken uit de supermarkt, niet alleen als verse wortel bij de groenteafdeling, maar ook in ontzettend veel producten. Gember wordt bijvoorbeeld ontzettend veel gebruikt in ( ontbijt) koeken, taart, zuivel, snoep en thee. Gember is ook een belangrijk bestanddeel in kruiden en specerijen.  Speculaaskruiden ( en dus ook speculaasjes en speculaasbrokken, gevuld speculaas enz) zou zonder toevoeging van gember zijn bekende kruidige smaak direct missen. Gember wordt ook veel gekonfijt ( is inmaken in suiker) gegeten en verwerkt. Denk aan ontbijtkoek met gemberstukjes, en in kerststollen. Gember is voor de voedselindustrie net als kaneel en suiker een zeer goedkope grondstof met veel voordeel. Het geeft iets enorm veel smaak en kleur. In de meeste voedingsmiddelen wordt gember gemengd met suiker. Dit gebeurt omdat gember anders veel te aanwezig is in een product, het heeft een zeer scherpe, kruidige smaak. De combinatie suiker/gember zorgt voor een zoete, milde, kruidige smaak, Zou meneer Peynenburg bijvoorbeeld alleen gember in zijn gemberkoek verwerken, is dit niet te hachelen, omdat de koek dan vreselijk scherp en pittig van smaak wordt. Omdat ontbijtkoek eigenlijk gewoon suikerkoek is, valt gember prima te verwerken in zo’n koek. Maar het heeft op gezondheid-gebied totaal geen enkel nut. Integendeel. Een suikerkoek is helemaal niet gezond. 

Producten met gember zijn mede dankzij deze veel gebruikte combinatie ( suiker/gember) zeer rijk aan suiker en dus helemaal niet zo gezond als vele verpakkingen claimen. Gebruik daarom geen verwerkte/bewerkte gember, maar kies voor ( liefst biologische) gemalen gemberpoeder of nog beter, verse gemberwortel. Denk ook niet dat de gangbare theesoorten uit de supermarkt zo heilzaam werken. Deze theesoorten zijn negen van de tien keer gewoon gearomatiseerd. En komt er geen spoortje echte gember in voor. Kies liefst voor biologische theesoorten uit de biowinkel. En bestudeer altijd de ingrediënten. Nog beter is, om gewoon lekker zelf je verse gemberthee te maken, want dat is echt helemaal niet zo moeilijk. Met andere lekkere, geneeskrachtige kruiden/bloemen kun je thuis je eigen knettergezonde kop thee zetten. 

Dranken maken met gember

Gember ” drinken” is geen ongezonde gewoonte. Uiteraard gelden ook hier de hierboven beschreven voorwaarden, en moet je ook weer niet gaan overdrijven met liters drank, maar een groot glas verse gemberdrank per dag is lekker en gezond. Je maakt dit zeer eenvoudig, door wat geraspte verse gemberwortel ( een duim dik stukje ) in ruim water te laten koken, en dit te zeven. Je kunt ook de gember in blokjes snijden, dit in een groot glas doen en kokend water opschenken. Door de verse gember te laten trekken verkrijg je ook een goed aftreksel.Dit doe ik zelf overigens iedere dag!

SAM_3672-1200x800

In de wintermaanden verwarm ik mij graag met dit zeer eenvoudige recept. Ik gebruik liefst mijn homemade havermelk. ( klik hier voor het recept) maar je kunt uiteraard ieder ander gewenste plantaardige melk gebruiken. Rasp een zeer klein stukje gemberwortel, doe deze samen met 400 ml melk in een pan en breng aan de kook. Zodra de massa kookt, zeven en enkele druppels stevia   en een snufje ceylon kaneelpoeder toevoegen. 

SAM_3078

Deze gemberlimonade drink ik veel in de lente/zomermaanden, ijskoud. Maar in de herfst/winter is het verwarmd een zalige drank. Ik gebruik saffraan. Lees alles over saffraan, door hier te klikken. Vind je saffraan te duur of kun je het niet vinden, kun je ook een theelepel kurkuma-longa gebruiken. Rasp een stukje verse gemberwortel ( duimdik) en voeg dit samen met vier/vijf draadjes saffraan ( of theelepel kurkuma) en anderhalve liter water in een pan, en breng onder voortdurend roeren aan de kook. Zeef de massa en schenk over in een fles. Druppel ongeveer 10 druppels stevia bij, en laat verder afkoelen. Bewaren in de koelkast. Vind je de smaak nog te pittig? Druppel dan wat extra stevia bij. 

Gember kaneel koekjes bakken!

Met gember kun je ook prima bakken. Het geeft een baksel erg veel smaak en pit. Gebruik ook hier liefst vers geraspte gemberwortel, natuurlijk kun je ook gemberpoeder gebruiken, maar vers geraspte gemberwortel geeft nét dat beetje meer smaak en pit. Deze heerlijke koekjes heb ik bijvoorbeeld gemaakt met verse gemberwortel in combinatie met ceylon kaneelpoeder. Gember en kaneel vullen elkaar perfect aan in gezonde voordelen. En laten zich in smaaknoten perfect combineren.

WAT HEB JE NODIG?

  • 500 gram havermoutmeel ( havermout in de blender tot meel vermalen )
  • een duimbreed stukje vers geraspte biologische gemberwortel
  • drie eetlepels ceylon kaneelpoeder
  • twee eetlepels  biologische erythritol
  • warm water

Verwarm de oven voor op 180 *C, bekleed een bakplaat met bakpapier. Meng alle ingrediënten door elkaar, voeg steeds beetjes water toe tot er een goed stevige massa ontstaat. Druk dit uit op de bakplaat, tot een zo dun mogelijke plak. Steek met ieder gewenste koek-uitsteker ( ik heb bijvoorbeeld een hart-vormpje gebruikt ) koeken uit de plak, en bestrooi deze wat met ceylon kaneelpoeder. Bak de koeken in het midden van de oven gaar in ongeveer 30-35 minuten, blijf tussentijds controleren. Laat afkoelen.

 

Resumerend: 

Gebruik iedere dag gember, maar wel met gezond verstand. Gebruik nooit teveel, en reageer je overgevoelig, staak het gebruik dan onmiddellijk. Gebruik liefst verse, biologische gemberwortel. Verwerk het door je voeding. Er zijn mensen die erbij zweren, maar ik raad het af, om gemberwortel rauw direct te eten. Het kan te heftig zijn in het lichaam. Verwerk het liever door je voeding, dit levert in de meeste gevallen ook een betere opname op. 

 

Gember en de hype

Ik schreef bovenstaande in 2017, inmiddels zijn we vier jaar verder en leven we in 2021. Gember heeft de afgelopen twee jaar een nogal twijfelachtige opmars gemaakt. Twijfelachtig, omdat er een ware hype is ontstaan rondom het fenomeen ” GEMBER SHOTS”. Dit is door wat slimme marketing mensen op de markt gedrukt. Ik heb een zeer verhelderend artikel geschreven , KLIK HIER om deze te lezen. Als je dit artikel hebt gelezen, begrijp je meteen waarom ik deze hype bestempel als zeer twijfelachtig, want het doet gember geen eer te na. Ik vind het persoonlijk zelfs een nogal riskante hype, die niet geheel ongevaarlijk blijft. Zoals je in het bovenstaande hebt kunnen lezen, kan gember ook nadelige gevolgen hebben op onze gezondheid, in het bijzonder als er niet verstandig mee wordt omgesprongen.

Laten we eerst eens kijken, of er afgelopen jaren iets opmerkelijks is gebeurd op wetenschappelijk gebied. Ik vond veel verrassende recente studies, met name DEZE STUDIE uit Januari 2021 sprong eruit. In deze studie kwam naar voren dat 6-gingerol DEN ( = diethylnitrosamine) sterk kan verminderen. Diethylnitrosamine (DEN) is een bekend hepatocarcinogeen en de orale toediening ervan veroorzaakt ernstige leverschade, waaronder kanker. DEN induceert de pathogenese van de lever door reactieve zuurstofspecies gemedieerde ontsteking en modulatie van verschillende biologische activiteiten. Van 6-Gingerol, een belangrijk bestanddeel van gember, is gemeld dat het leverziekten voorkomt door de oxidatieve stress en pro-inflammatoire mediatoren te verminderen. De huidige studie onderzocht de hepatoprotectieve effecten van 6-gingerol door de meting van oxidatieve stress, ontstekingsremmende markers, leverfunctie-enzymparameter en histopathologische analyse op ratten en de resultaten waren veel belovend. Op basis van  deze bevindingen kan worden gesuggereerd dat 6-gingerol een alternatve therapie kan zijn voor de preventie en behandelingen van leverziekten.

Hoe gebruik ik gember?

Niets anders dan goeds over gember. En als je dit artikel maar vooral ook MIJN ARTIKEL OVER GEMBER SHOTS aandachtig hebt gelezen, weet je ook dat je er verstandig mee om moet gaan.  Ik heb opnieuw een google search gedaan naar de ADH , en deze wordt nog altijd meest gestandaardiseerd op 2-3 gram per dag / per volwassene. Om zoveel als mogelijk te profiteren van alle gezonde voordelen van gember is verse biologische gemberwortel de beste keuze om te maken. Geïsoleerde supplementen, enkelen uitgezonderd, zijn nooit zo volledig full spectrum als de verse gemberwortel zelf. Zie het als een sinaasappel, als we deze uitpersen, houden we alleen de vruchtensuikers uit de sinaasappel over en gooien we al het goede weg. Als je de sinaasappel geheel intact opeet, zijn alle voedingsstoffen goed in balans . Koop liefst BIOLOGISCH in. Er zitten aardig wat bestrijdingsmiddelen op niet biologische gemberwortel. Hou de schil ook liefst om de wortel, om het full spectrum zo min mogelijk te verstoren in balans. Vind je de schil te vlezig, kun je er uiteraard voor kiezen om deze te verwijderen.

Ik ben groot fan van gember. Ik heb standaard flinke hoeveelheden in huis, je kunt gember tenslotte lang bewaren op een donkere koele plek. Ik maak gebruik van de hele wortel. Ik pers deze uit in de slowjuicer, laat het pulp drogen en maak daar uiteindelijk gemberpoeder van. Het gedroogde pulp is wat hooi-achtig maar is in gerechten een waanzinnige smaakmaker. Wil je echter geen hooi-achtige dingen door je eten, kun je er in de blender een poeder van maken. Ik gooi dus nooit iets weg. Het pure gembersap bewaar ik ongeveer 3/4 dagen in de koelkast in een glazen flesje. Ik voeg steeds wat van dit ( zeer heftige ) sap toe aan mijn dranken. Dit los ik dus op in water, met wat stevia druppels in de meeste gevallen. Ik geniet van deze dranken, heerlijk tintelend en fris. LET OP: gebruik op een liter nooit meer dan ongeveer een theelepel pure sap. Begin daar in elk geval mee, want zoals ik zei, het is een heftig goedje. Drink ook niet meteen een heel glas uit, want daar kun je ook last van krijgen. Neem liefst steeds wat kleine slokjes. Ik drink graag door rietjes, dit geeft ook meteen een fijne dosis per keer. En….krijg je er last van, meteen staken.

Als ik mijn gemberwortel heb uitgeperst, heb ik een bak met pulp over. Di laat ik in de zomermaanden in de zon drogen. In de wintermaanden zet ik het in een bak op de verwarming. Als het geheel is gedroogd, kun je het gebruiken als garnering ( smaakversterker/ maker) in talloze gerechten, maar dus ook zoals eerder gezegd , in de blender tot een poeder vermalen. Dit poeder kun je ook weer door gebruiken. De gedroogde gemberwortel is overigens ideaal om als thee te laten  trekken in heet water.

Kortom: geniet volop van gember en de vele gezonde voordelen. Maar doe dit wel met gezond verstand. Bekijk ook mijn filmpje 

 

24 Reacties op “Gember, het wonder-worteltje

  1. Hier nog 1 tip Gember help ook tegen aften, een stukje gember vers of uit pot (gekonfijt) in de mond nemen en even op kauwen en op de plek drukken in de mond waar de aft zich bevind. Het brand en prikt wel wat maar helpt je heel snel van je aften probleem af.

    • Is er verschil tussen zelf gember thee maken en het in een verpakking kant en klaar kopen in de supermarkt?

  2. Nog n tip: Ginger shots. Heb je n juicer: Verse gember, citroensap en n ananas (voor de natuurlijke suikers). Dit sap is in de koelkast lang houdbaar en wij nemen elke dag n shotje???? heerlijk!

      • Ik drink 2 liter verse gember thee per dag en neem bloedverduners gaat prima samen

        • Ik drink elke morgen verse gember stukjes in een beker dan heet water Heerlijk !, overdag ook vaak !,,

    • Mag ik u misschien vragen of U daar iets meer over kan zeggen.
      Of daar misschien ervaring mee hebt.
      Groetjes Nel

      • Ook ik heb het nagevraagd bij de trombosedienst, want ook ik gebruik bloedverdunners. Maar volgens hen kan het geen kwaad en kan ik het gewoon blijven gebruiken. Terwijl ik toch meer last heb van hartkloppingen, Vind het zelf een beetje dubbel, en neem de gember nu om de 2 dagen ipv elke dag.

      • Als ik verse gemberthee kook, eet ik de stukjes gember achteraf allemaal op. Is dit wel goed?
        Ik drink elke avond 1 tas gemberthee
        Groetjes Carla

  3. ik maak 2 liter water met een bosje turkse nana (pepermunt) een flink stuk gember cm of 6 duimdik plus 3 a 4 kaneelstokjes , 3 eetlepels bio honing en dan min half uur laten trekken, zo al lekker ,maar meestal warm ik een mok op met een halve limon aan sap erin ! heerlijk !!

  4. Beste Monique.
    Kunt U mij iets meer zeggen over bloed verdunners en gemberthee.
    Bij voorbaat bedankt.
    Groetjes Nel

  5. Ik heb een bonsai ficus ginseng. De wortel ziet eruit als gember. Las dat de plant giftig is!
    Kan ik de wortel gebruiken als ginseng of gemberwortel? Is het gevaarlijk voor katten?

  6. Gember met verse citroen sap en in kombinatie grabe fruitsap (uit pak)kan dat samen gedronken worden.

  7. Ik eet per dag twee vers gesneden en zeer fijn gehakte gember. Een eetlepel zowel `s morgens op de nuchtere maag . Wel wegspoelen met een glas lauwwarm water bij het avondeten nogmaals hetzelfde recept. P.S Het is pittig maar goed tegen Spierpijn en andere klachten

  8. Is het niet beter om voor de te gebruiken hoeveelheid gember het aantal (mili)grammen te vermelden in plaats van de hoeveelheid te benoemen als centimeters of duimdik? Lijkt mij betrouwbaarder!

  9. Ik kreeg van mijn huisarts het volgende advies toen ik kaakholte ontsteking had. Een dun plakje verse gember tegen mijn gehemelte plakken. Door de warmte wordt de rommel die daar zit vloeibaarder en is er makkelijker van af te komen. Het heeft mij geholpen.

  10. Gewoon gember in kokend heet water met een builtje earl grey, eet de gemberstukjes niet op, (één duimpje gember in kleine stukjes) kan dat???

  11. Ik heb ooit eens gelezen dat gember een vet nodig heeft om opgenomen te worden in het lichaam. Dus in dat geval drink je het alleen voor de smaak de gemberthee, gembermelk en kan je gewoon in combinatie met bloedverdunners en aspirines nemen.

    • Dat heb ik ook vernomen. Dus in je thee met verse gember een scheutje melk toevoegen.

  12. dunne plakjes gember die ik invries stuk of 5 die in de thee goed stampen dan geven ze veel smaak af. eet de plakjes ook op als thee op is. ja heet pittig hoe je het noemen wil. maar zo lekker. zeker meer dan 4 gram per glas denk zelfs wel 20 of 30 gram zo een wortel best zwaar. paar glazen per dag. doe dit al heeel lang men zegt super gezond maar nu ik hier gelezen heb zet ik daar mijn vraagtekens bij. voel me er prima bij. wat als je teveel gember binnen krijgt eet alleen verse wortel geen poeden of zo. hoor graag

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *