Wat is citroenzuur en is het schadelijk?

We staan er nauwelijks bij stil. En nemen het voor lief. We zien er geen kwaad in, omdat wordt aangenomen dat het is gemaakt van iets puur natuurlijks. Waar heb ik het over CITROENZUUR. Een woord wat je vrijwel op ieder etiket in de supermarkt tegenkomt.  Het wordt als zeer onschuldig gezien. Voor dit onderzoek deed ik wat rondvraag in mijn omgeving, en 18 van de 20 gevraagden antwoordde “ Citroenzuur? Dat is citroensap”. Deze associatie is een logische. Het sap van een citroen is zuur. En dat is waarom velen het zien als een andere benaming voor citroensap. Toch ligt het een beetje genuanceerder. Een verhelderend artikel over citroenzuur. 

IMG_3089

WAT IS CITROENZUUR?

Citroenzuur is een organisch zuur.  Dit wil zeggen dat het een biologische, levende oorsprong heeft. Het is een natuurlijk conserveermiddel en antioxidant. Daarnaast wordt het gebruikt om een zure smaak aan voedingsmiddelen te geven.  Citroenzuur is niet alleen in voedingsmiddelen te vinden. Ook het menselijk lichaam maakt citroenzuur aan. Citroenzuur is in elke lichaamscel te vinden en het is dan ook essentieel voor de stofwisseling. De stofwisseling is de opbouw en afbraak van stoffen in het lichaam. Citroenzuur kan van nature in voedingsmiddelen voorkomen. Voorbeelden van voedingsmiddelen waar citroenzuur van nature in zit zijn citrusvruchten, exotische vruchten, bessen, enkele groenten als tomaten en sla, wijn, kaas en verschillende soorten brood.
Maar citroenzuur wordt ook erg vaak toegevoegd aan producten. Vaak is de stof dan niet natuurlijk, maar fabrieksmatig gemaakt. Voorbeelden van voedingsmiddelen waar citroenzuur aan is toegevoegd zijn frisdranken, jam, fruitsnoepjes en verschillende soorten ijs en chips. Citroenzuur staat vermeld onder de namen E330 t/m E333. Citroenzuur wordt toegevoegd aan producten voor de smaak, versterking van de werking van andere stoffen, ter voorkoming van bruining en ter versteviging (van bijvoorbeeld jam)  Citroenzuur wordt fabrieksmatig meestal gemaakt van de schimmel Aspergillus Niger. Citrusvruchten worden tegenwoordig niet meer gebruikt voor het verkrijgen van citroenzuur. Dit komt doordat de vraag naar citroenzuur enorm groot is. De vraag is groter dan het aanbod van citrusvruchten. Bovendien is citroenzuur op grote schaal snel te verkrijgen door middel van de schimmel Aspergillus Niger. Deze schimmel wordt gevoed met suikeroplossingen om te groeien. Deze suikeroplossingen kunnen bestaan uit fructose, of suiker, maar het wordt erg vaak verkregen van maïs.
Tijdens het kweekproces van de schimmel vindt er fermentatie plaats. Fermentatie betekent de omzetting van stoffen. Deze omzetting wordt veroorzaakt door bacteriën, schimmels of gisten. Bij het kweken van de schimmel Aspergillus Niger wordt suiker omgezet in citroenzuur. Het is een driewaardig zuur. De pH van een oplossing van 50 gram per liter bedraagt 1,8 ( bij  20 graden Celsius)
IMG_3087

WAAR WORDT HET VOOR GEBRUIKT?

Citroenzuur wordt niet alleen in voedingsmiddelen gebruikt. Het wordt o.a ook gebruikt :
* om cosmetica op de juiste zuurgraad te brengen
* als schoonmaakmiddel, bijvoorbeeld om kalkaanslag te verwijderen en aanslag van algen-aanslag
* voor het ontkalken van huishoudelijke apparaten zoals waterkokers en koffiezet-apparaten
* om metalen voorwerpen te ontdoen van roest
* als hulpmiddel bij het etsen van metalen
* als reukloos stopbad bij het ontwikkelen van fotoafdrukken
* als antistollingsmiddel bij bloedafnames
* als biologische toiletreiniger
IMG_1906
Citroenzuur wordt meestal als zodanig aangegeven op een etiket, maar het kan ook als “ zuurteregelaar” worden vermeld. Of alleen in de E nummers E330 tot E333.
IMG_3084

OVERGEVOELIG, INTOLERANT OF ALLERGISCH?

Het komt gelukkig vrij weinig voor, maar er zijn toch nog genoeg mensen, die allergisch reageren, overgevoelig zijn, of intolerant zijn voor citroenzuur. Heb je hier last van, dan kan dit ontzettend vervelend zijn, omdat citroenzuur zoals eerder gezegd in heel veel producten voorkomt. Een Citroenzuur intolerantie is niet hetzelfde als een allergie voor citrusvruchten die citroenzuur bevatten. Een allergie voor citrusvruchten heeft zelfs niets met citroenzuur te maken. Bij een citrusvruchtenallergie reageert men op een specifiek eiwit. Bij Citroenzuur intolerantie reageert met op citroenzuur. Een voedselallergie en een voedselintolerantie dienen niet met elkaar verward te worden. Bij een voedselallergie komt het afweersysteem in actie. Een ander woord voor afweersysteem is immuunsysteem. Het immuunsysteem zorgt ervoor dat het lichaam beschermd is tegen allerlei infecties en gevaren van buitenaf. Bij een allergie ziet het lichaam een bepaalde (voedings)stof als lichaamsvreemd. Daarbij kunnen zeer kleine hoeveelheden van een (voedings)stof al een reactie veroorzaken. Het gevolg van de reactie is dat het lichaam bepaalde stoffen gaat aanmaken om het ‘vreemde’ stofje op te ruimen. Tijdens het opruimen van de ‘vreemde stof’ komt histamine vrij. Histamine is het stofje dat de allergische klachten veroorzaakt. Histamine komt in vrijwel het gehele lichaam voor. Het is een afbraakproduct van eiwit. Histamine wordt vrijgegeven door een soort witte bloedcellen. De cellen die histamine vrijgeven, worden ook wel mestcellen genoemd. Witte bloedcellen zijn de soldaatjes van het lichaam. Witte bloedcellen spelen namelijk een belangrijke rol bij de weerstand.
Een allergie kan levensbedreigend zijn. Dit in tegenstelling tot een intolerantie wat in principe niet levensbedreigend is. Een ander verschil is dat bij een intolerantie het afweersysteem buiten beschouwing wordt gelaten. Zonder activatie van het afweersysteem komt er in principe geen histamine vrij. Het ligt voor de hand te denken dat er dan geen klachten op zouden treden. Desondanks gaat een intolerantie wel degelijk gepaard met klachten. Het is vaak onduidelijk wat dan precies de klachten veroorzaakt. Wel zijn er verschillende oorzaken mogelijk. Kenmerkend voor de klachten is dat ze zich alleen voordoen bij bepaalde hoeveelheden van een voedingsmiddel of voedingsstof. Welke hoeveelheid van een voedingsmiddel of voedingsstof klachten kan veroorzaken, verschilt per persoon.
Daarnaast kunnen we ook overgevoelig reageren. Veel mensen kunnen lichte klachten ervaren als uitslag/ jeuk, buikpijn en diaree, lichte misselijkheid en algehele malaise, Deze groep mensen ervaren meestal ook deze lichte klachten bij andere stoffen.

ONGEZOND?

Over de effecten op onze gezondheid wordt erg veel getwist. Sceptici zijn stellig overtuigd dat citroenzuur “ vergif” is, terwijl anderen er totaal geen kwaad in zien. Ik ben gaan zoeken in de wetenschap. Wat zegt de wetenschap over citroenzuur?
Laten we beginnen te vertellen, dat citroenzuur streng is gecontroleerd en is goedgekeurd door de EU. Het heeft daarom ook E nummers gekregen.

In de Europese Unie is een maximum dosis citroenzuur vastgesteld van 3g-5g/kg in vruchtensappen. Dit wordt genomen als de acceptabele dagelijkse inname (ADI), wat duidt op de hoeveelheid die men van een bepaalde stof gedurende de levensduur kan innemen zonder gezondheidsrisico. Gebaseerd op toxicologische studies is de veilige dosis en ADI niet vastgesteld. Het is echter onzeker of de ADI waarden gangbaar zijn voor zuigelingen (0-12 maanden) en kinderen (1-12 jaar). De ADI beschermt hen mogelijk onvoldoende

Ik vond niet veel in de wetenschap. Wat ik o.a wel vond was een bericht van het INCHEM instituut ( Chemical Safety Information Intergovermental Organizations) die informatie verstrekt over de veiligheid van chemicaliën. Ze zijn tot de conclusie gekomen, dat regelmatig gebruik van E 330 kan leiden tot spiertrekkingen, krampen, tanderosie, opgezwollen delen van het lichaam, gewichtstoename, vermoeidheid en stemmingswisselingen.

E330 heeft de chemische namen 2-hydroxycaroxylic acid-1,2,3-propane-tricarboxylic acid; 2-hydroxy-1,2,3-propane-tricarboxylic acid, monohydraat  en deze stoffen kunnen op zijn minst roodheid van huid en ogen, pijn aan de huid, buikpijn, kortademigheid en een zere keel veroorzaken. Zoals eerder geschreven komt citroenzuur ook van nature voor in onze cellen. Je zou snel kunnen denken “ het komt ook in onze cellen voor, dus kan het geen kwaad doen”. Toch moeten we hiermee een beetje oppassen, want het gaat vooral om de dosis. We komen citroenzuur in zoveel dagelijkse producten tegen, dat het zich gemakkelijk laat over-doseren/opstapelen. Ook hebben we binnen onze lichaamscellen géén citroenzuur, wat een connectie heeft met schimmel en zwavelstoffen.

Of citroenzuur nu gezond is onjuist ongezond, hangt een beetje in het midden. Het is relatief veilig, maar kan, dankzij te hoge doseringen, in ons lichaam zich stapelen. Ik spreek hier dan wel bij veelvuldig gebruik van citroenzuur. Mijn persoonlijke advies: mijd het zoveel als mogelijk uit je voeding. Zeker voor het gebit kan citroenzuur negatief werken op ons tandglazuur.
IMG_3088

KANT EN KLAAR TIJDPERK

Net als met heel veel andere stoffen, zelfs water, kan citroenzuur schadelijk zijn. Het heeft voornamelijk met doseren te maken. Water is bijvoorbeeld iets onschuldigs, en zelfs essentieel voor ons. Maar als we teveel water drinken kan dit ook schadelijk zijn. En kunnen we er zelfs aan  overlijden. Kortom: alles waar we TEVEEL  van eten en drinken, of dit nu gaat om natuurlijke voedingsmiddelen of kunstmatige, kan schadelijk zijn. Ook citroenzuur. Het probleem ligt een beetje aan het ” kant en klaar tijdperk”. Bijna alles wat we in de supermarkt kunnen kopen is kant en klaar gemaakt ( pakjes, zakjes, potten, tubes) en in veel gevallen ook al voor ons bereid ( instant meuk, magnetron maaltijden, diepvries patat) Om dit te kunnen bewerkstelligen zijn er hulpstoffen nodig. Deze hulpstoffen ( E nummers) zijn allemaal wel goedgekeurd en bezitten alleen een ADI. maar het probleem zit hem in de massale producties met deze hulpstoffen. Als we per dag een aantal van deze producten consumeren, kan er al vrij snel een teveel ontstaan, waardoor ADI worden overschreden. Omdat het zowat aan ieder voedingsmiddel wel is toegevoegd is het moeilijk te mijden. Het enige wat je kunt doen, is al deze producten mijden, en alleen natuurlijk voedsel eten en drinken. Ook in biologisch en natuurlijk voedsel vinden we E nummers en hulpstoffen. Maar dit komt veel minder vaak voor dan in kunstmatige en kant en klaar producten, en zijn de hulpstoffen op meest natuurlijke basis. In biologisch voedsel wordt bijvoorbeeld vaker gebruik gemaakt van citroensap in plaats van citroenzuur. Sommige E nummers ( hulpstoffen) zijn omstreden. KLIK HIER om meer te lezen. Wil je graag zoveel mogelijk citroenzuur mijden uit je voeding? Enkele tips:
* Kies nooit voor kunstmatig voedsel , kant-en-klaar voedsel, of sterk geconcentreerd voedsel.
* Kies zoveel mogelijk voor vers, intact , biologisch en natuurlijk
* Kies voor echt vers uitgeperst citroensap, in plaats van kant en klaar.
IMG_3086

Citroensap of concentraat met hulpstoffen?

In de supermarkten, maar ook  in biowinkels kunnen we van die leuke gele flesjes kopen, die op een citroen lijken. Vaak lezen we op het etiket CITROENSAP. Dit staat groots afgedrukt. We zien daarom vrijwel altijd geen kleinere lettertjes, die rondom het woord zeer onopvallend zijn neergezet. We zien bijvoorbeeld niet, dat het eigenlijk helemaal niet om ” frisse citroensap” gaat, maar uit CONCENTRAAT. Ook in de biowinkels kunnen we bedrogen uitkomen.

8717496906687

Deze knijpfles is 100% biologisch, maar bestaat niet uit  citroensap. Deze bestaat uit water, 30% citroensuiker, 6% citroenzuur, en een klein beetje citroenolie ( olie wordt veelal uit de schil van de citroen gewonnen) Zoals je kunt lezen, bevat ook biologische citroensap citroenzuur. Het is onduidelijk, of deze is gewonnen uit citrusvruchten of uit maïs. Dat vertellen fabrikanten niet. Ook raar is het suikergebruik. Een flesje bevat 1 gram onnodige suiker.

IMG_3085

Biologisch in de supermarkt dan? Nee, ook deze is gemaakt van geconcentreerd citroensap. Wel is het milieuvriendelijker verpakt ( in glas ) en bestaat het uit enkel biologisch citroensap-concentraat. En bevat het geen citroenzuur.

IMG_3086

Deze variant is een standaard product die we vrijwel in iedere supermarkt tegenkomen, onder het huismerk. De supermarkten verschillen, maar de samenstellingen zijn veelal gelijk: sterk geconcentreerd citroensap met conserveermiddelen, waaronder sulfieten. 

800_800_3_404728_0_nl_vitamont_Pure_citroensap_bio_500ml

Gelukkig is het niet allemaal kommer en kwel. In de biowinkels vind je gelukkig ook flessen ( glas) met echt puur citroensap. Deze zijn in regel wel stukken duurder. Maar als je een paar biologische citroenen moet uitpersen ben je ook best wat € kwijt.

IMG_0474-1200x800

De beste optie is en blijft echter toch om lekkere verse bio-citroenen uit te persen. Gelukkig kunnen we tegenwoordig in supermarkten biologische citroenen kopen die wat goedkoper zijn dan de bio citroenen uit de biowinkel. Wil je wat citroenzuur gebruiken, kies dan voor vers geperst sap. Daar is niets aan geknutseld.

IMG_0480-1200x800

Citroensap drinken gezond?

Ik heb een uitgebreid artikel geschreven over de zin/onzin van het drinken van citroensap. KLIK HIER 

26 Reacties op “Wat is citroenzuur en is het schadelijk?

    • Een leerzaam artikel. Bedankt!
      Citroenzuur ken ik vanaf mijn kinderjaren. Mijn moeder gebruikte het bij het maken van verschillende essencesiropen. Dat gebruik heb ik overgenomen bij het maken van siroop met zoete vruchten. Bij rode of kruisbessen siroop of jam is het niet nodig.
      Het maken van siroop of jam voor mijn kleinkinderen, pers ik wel een aantal bio citroenen uit.

      • Louise , zou je met mij het recept van die siropen kunnen delen?.. zou erg fijn zijn, dank!

  1. Zeker verheugd om dit gelezen te hebben en duidelijk uitgelegt over het gebruik van citroenzuur. Hartelijk dank groeten Isaac

  2. Hier ben ik het volkomen mee eens. Blijf goede info verstrekken.

  3. kun je ook eens uitleg geven over backing soda + citroensap?
    Ik gebruik dit elke morgen; met warm water. Al enkele maanden.
    Nu heb ik al jaren veel last van tandsteen. Onlangs naar de tandarts geweest.
    Ik verwachtte, dat er veel minder tandsteen zou zijn (vanwege het dagelijks gebruik van backing soda + vers citroensap). Nee dus. Ik had nog steeds veel last van tandsteen.
    Backing soda + citroensap gaat bruisen. Ik weet niet wat voor chemisch proces dat is.
    Graag uitleg hieromtrent.
    Ik gebruik het op mijn nuchtere maag (en wacht 1 uur voordat ik ga ontbijten), omdat ik gehoord heb, dat het ontsteking remmend is.

    • Als je wat citroensap op bakingsoda druppelt, zie je al wat er gebeurt…..dat gebeurt ook op de tanden. Het geeft volgens erg veel tandartsen een schurend effect. Onderaan mijn artikel vind je een artikel over citroensap drinken. Warme groet!

    • Als je citroensap (zuur) en baksoda (alkalisch) mengt krijg je een natriumzout. De bubbels die je ziet, dat is het CO2-gas dat ontsnapt. Je kan dus beter direct met keukenzout poetsen. (Oké, doet OOK niets maar je loost geen broeikasgassen in de lucht).
      Een tandarts vertelde me eens: “Als de mensen geen geld weggooiden aan anti-plakmiddelen maar aan een goede tandenborstel spendeerden. Dan had ie een hoop minder klanten voor plakverwijdering. “

  4. Ik zag een tip op Pinterest om je waterkoker te ontkalken met citroenzuur, kan ik daar dan ook citroensap voor gebruiken.
    Als het antwoord nee is waar kan ik citroenzuur kopen ?

    Alvast bedankt voor je antwoord.
    Vr gr Henny

  5. Ik wil citroenzuur,2 el, gebruiken als schoonmaak middel voor de wc. Welke citroenzuur is daar geschikt voor?

    Alvast bedankt voor je antwoord.

    Groetjes, Hanneke

  6. Heel goede en leerzaam informatie gegeven. Tot mijn begrip citroen zuur gedraagt ook als conseveermiddel. Alv. Bedankt.

  7. beste Monique bedankt voor de interessante publicatie.
    Ik wou graag weten hoe ik met citroenzuur poeder/korrels een kneedbare massa kan maken. Waarmee kan ik het mengen?
    Als hartelijke dank

  8. Citroensap in geringe mate op de huid aangebracht werkt jeukstillend.

    • Ehm, ja dat kan, alleen als je even de tijd neemt om het stuk te lezen dan kan je concluderen dat het in dit geval gaat om gefabriceerde citroensap die ze op een andere manier verwerven.

      Dat is de hele essentie van dit verhaal, citroenzuur is niet de citroenzuur die het hoort te zijn.

      Als je een goede hoeveelheid E330 citroenzuur hebt en dat op je smeert dan denk ik niet dat het jeukstillend is.

  9. Jarenlang dag in dag uit gesukkeld met buikkrampen tot ik erachter kwam dat E330 de boosdoener was. Niet te geloven in hoeveel produkten het te vinden is!

    • Helemaal mee eens! Ik heb jarenlang met overgeven, huidklachten, blaren in m’n mond, zere gewrichten e.d. gelopen (vocht ophopingen etc.) En nu zonder E330 is dat voorbij! wat een vreselijk goedje (voor mij in ieder geval)

  10. Ik dacht dat het alleen in eten voorkwam! Bizar dat ik iets eet wat in schoonmaakmiddel zit. Wat bij mij vooral ook opvalt is dat citroenzuur vooral voorkomt bij “massa” productie . Bij producten die langer dan 2 jaar houdbaar zijn . Vaak heeft men het over een “blik” smaak wat zuur is , naar blikt smaakt en verrassend oud. Haal citroenzuur weg en weg is die oude zure “blik” smaak. Ik dacht altijd dat als je iets lang wil bewaren, de citroenzuur standaard nodig was tegen bacterie en voor de versheid ofzo . Gelukkig zijn er ook merken die hun producten niet met citroenzuur bombarderen. Nog nooit ziek geworden en die tomaten zijn dan opeens zo zoet en vers van smaak.

  11. Hoi Monique

    Ik heb je artikel gelezen fijn om te weten maar ik heb toch een vraag ik maak zelf likeurs is gewoon een hobby en er word dan vaak op recepten citroenzuur gebruikt met de mededeling voor de houdbaarheid maar als je alcohol gebruikt meestal in likeurs is het dan al niet houdbaar weet jij hier iets van af of moet ik een biologische vervanger kiezen of liever niks aan toevoegen .

    Groetjes Guus

  12. Wat is het verschil tussen citroenzuur en citroenzout?
    Ik heb nl een pakje citroenzout gekocht van het merk Mayyas 200 gr voor €2.00 en ik dacht dat het citroenzuur was.

  13. Mijn osteopaat ontdekte dat ik reageer op Citroën zuur en mijn pancreas werkt niet goed .Heb steeds het zuur ook als ik gegeten heb ,ga nu een kuur volgen om er van af te raken met causopractie vernieuwende benadering die de traditionele osteopathische denkwijze herkadert in functie van de hedendaagse noden van de patiënt ,die tegenwoordig vaak te maken hebben met stress ,vervuiling of ongezonde leefgewoonten .

    • Beste Regine,
      Hoe heeft de kuur en het dieet via je causopractor gewerkt?
      Ik moet er ook mee aan de slag en ben benieuwd naar de werking ervan gezien het korte termijn waarin je het zou kunnen beheersen maar vindt het ook heel lastig om citroenzuur te vermijden in het avondeten, hoe doe jij dat?
      Groetjes Hendrine

  14. Mijn osteopaat/causopractor heeft mij ook gewaarschuwd voor citroenzuur evenals voor lactose
    Ik probeer het nu te vermijden en de klachten te verhelpen door zijn voorgeschreven middelen

  15. Is het ook wettelijk verplicht om toegevoegde citroenzuur/zuurteregelaar te vermelden op de etiket van bv tomatenblokjes en tomatenpuree in blik of niet? Bij het ene merk staat het wel vermeld nl, bij het andere niet.

  16. ik heb genoten van jou bevindingen,ik wist veel maar nu heb jijhet aangevuld en
    twijfels weggehaald.
    dankjewel, groet

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *