koffiemelk / creamer / poeder/ plantaardige barista…..hoe gezond zijn koffie-verrijkers eigenlijk ???

In Nederland houden we van koffie, we drinken het dagelijks met slootwateren tegelijk. Wil je alles lezen over koffie ? KLIK DAN HIER. Koffie heeft over de jaren een wat raar imago opgebouwd. Zo is het gezond, en zo weer niet. Er worden veel onderzoeken aan gehangen, maar alles blijft toch best een beetje in het luchtledige hangen. Ik ben zelf dol op koffie, maar ik kan het helaas niet drinken, zonder er last van te krijgen. Het jaagt mijn hartslag op, en mijn maag wordt er niet blij van. Liefst drink ik mijn koffietjes zwart. Maar heel veel mensen drinken er liever wat suiker / zoetjes bij, en koffiemelk….Over koffiemelk en de vele andere koffie-verrijkers, daar ga ik het in dit artikel over hebben. Wat is het, en vooral….zijn ze gezond te noemen of moeten we ons zorgen maken??

WAT IS KOFFIEMELK, KOFFIEROOM, CREAMER/  KOFFIEMELK POEDER ????

Terwijl er heel veel mensen zijn die gewone melk in hun koffie schenken, is koffiemelk echt iets anders. Gewone koemelk maakt je bakje meer waterig. Terwijl een vleugje koffiemelk juist het tegenovergestelde doet en je bakje koffie romiger en smaakvoller maakt.
Koffiemelk is eigenlijk niets meer of minder dan ingedikte melk waaraan niets is toegevoegd, als het wordt geproduceerd. Veel fabrikanten stoppen er nog wel eens van alles bij zoals smaakstoffen en / of conserveermiddelen. Maar koffiemelk “ puur” , daaraan wordt verder niets toegevoegd. Door het indikken van de melk wordt het percentage aan droge stof twee keer zoveel hoger als in gewone melk. Deze droge stof bestaat voor het grootste deel uit eiwitten en vetsuiker en wat mineralen. De vetsuiker speelt de grootste rol in koffiemelk, dit zorgt ervoor dat de melk zijn volle en romige structuur verkrijgt die wij zo lekker vinden. Koffiemelk is sterk geconcentreerd, dus je hebt er lang niet zoveel van nodig dan gewone koemelk. Bovendien koelt je koffie dan ook niet snel af.
Er zijn vele varianten koffiemelk in de supermarkt vindbaar. Denk aan halfvolle koffiemelk, magere,  of volle, maar ook “ light “. Logischerwijs bevat volle koffiemelk twee keer zoveel meer vetten, als je dus graag een beetje op je vet-inname wilt letten is magere koffiemelk de beste optie.
Koffiemelk poeder wordt ook wel verkocht onder CREAMER. Het geeft nogal eens verwarring, omdat er ook melkpoeders worden verkocht, maar dat is iets heel anders. Creamers bevatten namelijk helemaal geen melk. Maar wordt gemaakt op basis van glucosestroop. Jawel, gewoon suiker dus. Hieraan worden meestal verschillende plantaardige oliën aan toegevoegd, zoals kokosolie of palm oliën, die in zijn geheel worden verhard. Verder worden er tal van verdikkingsmiddelen, melkeiwitten en conserveermiddelen aan toegevoegd. Koffiecreamers zijn dus echt heel erg ongezond en kun je beter maar niet gebruiken. In de meeste supermarkten kun je melkpoeder kopen, maar erg groot is dat assortiment niet. Melkpoeder wordt meest gebruikt ter vervanging voor gewone melk, en wordt nooit echt in koffie gebruikt. Melkpoeder is dus wel op basis van melk. Daaraan worden dan in de meeste gevallen nog emulgatoren en sojalecithine toegevoegd. Je kunt tegenwoordig ook geitenmelk poeder kopen, deze vind je meest terug in biologische winkels.
Koffiecreamers zijn meest ideaal om erg lang te kunnen bewaren. Het is bijvoorbeeld handig om mee te nemen op reis, of als je zelf geen koffiemelk in je koffie gebruikt, maar graag wel voor je gasten iets in huis wilt hebben. Maar het is dus niet gezond. Creamers zorgen bovendien ook niet voor lekkere schuimlaagjes, ze maken de boel alleen “ romiger” en zoet.
Melkpoeder is melk, waaraan het water is onttrokken. Daardoor blijft de droge stof over. Door het vocht te onttrekken maak je melk langer houdbaar. Je lost het in water opnieuw op.
En dan heb je ook nog koffieroom. Dit is een andere manier om je koffie romiger en meer melk-achtig te maken. Veel mensen denken, dat koffieroom hetzelfde is als koffiemelk, maar dat is niet zo. Koffiemelk is een zuivelproduct wat wordt ingedikt door middel van evaporatie, ook wel het concentreren van een vloeistof d.m.v verdamping. Daarna wordt het gehomogeniseerd en gesteriliseerd waardoor de koffiemelk zijn bekende smaak verkrijgt. Koffieroom wordt niet geëvaporeerd maar alleen gehomogeniseerd en gesteriliseerd. Omdat er geen evaporatieproces plaatsvindt blijft de typische melksmaak bij koffieroom achterwege. Aan koffieroom wordt meestal nog iets van stabilisatoren en zuurteregelaars toegevoegd. Het suikergehalte in zowel koffiemelk als koffieroom is afkomstig uit de natuurlijke melksuikers van de melk ( lactose ) Aan poeders wordt er dus vaak suikers toegevoegd.

HOE GEZOND ZIJN DEZE KOFFIE VERRIJKERS ???

Ik hoef je vast niet meer uit te leggen, waarom koffiecreamers niet gezond zijn, als ik je vertel dat ze uit glucosestroop bestaan en het er ook niet beter op wordt.  Heel veel mensen verkijken zich er echter nogal eens op, denken niet dat het zo erg ongezond is, maar het is in feite nog ongezonder dan een glas sinas. Afhankelijk van hoeveel je in je kopje koffie schept, kan het suikergehalte nogal extreem hoog liggen, zonder dat je dat zelf in de gaten hebt. Ik moet dan ook vaak inwendig giechelen als ik veel mensen koffiecreamer in hun koffie zie plonzen, maar er dan wel zoetjes achteraan laten plonzen in de veronderstelling dat ze dan tenminste minder suiker gebruiken. Dit is volslagen onzin.
Ren dus keihard weg van al die koffie creamers want ze zijn echt nergens goed voor, ze geven alleen veel romigheid door de geharde vetten, en niet door melkbestanddelen.
Maar hoe zit het dan met koffiemelk ? Is dit ook niet zo gezond ? Nee, in de kern bekeken is koffiemelk ook niet gezond, hoe vervelend dat ook mag klinken. Ook magere varianten kunnen behoorlijk wat meuk bevatten wat het tot een zeer ongezonde gewoonte maakt. Dit geldt ook voor koffieroom. Alle koffiemelk , creamers en room moet je zien als GENOTS-middelen. Je verrijkt je koffie ermee in smaak, en textuur, maar qua gezonde voordelen brengt het juist het tegenovergestelde. Veel mensen kiezen mede om deze ongezonde eigenschappen liever voor gewone koemelk. Als je een iets wateriger bakje koffie niet echt storend vind, is dat zeker de betere optie.

DE VEGANTISCHE EN PLANTAARDIGE BARISTA TREND…..

Als er iets afgelopen twee jaar een vogelvlucht heeft gemaakt, dan zijn het de zogenoemde plantaardige barista melken wel. Ik heb er zelf erg veel over geschreven, en niet in POSITIEVE ZIN. Want erg veel positiefs is er vaak tot nooit niet te melden. Sommige varianten kunnen zoveel meuk bevatten dat je bij-wijze-van olie aan je koffie toevoegt in plaats van melk-achtige koffiemelk. Daar ligt ook de crux. Vrijwel alle plantaardige barista melk wordt op basis van olie samengesteld. De algehele basis is vaak een plantaardige vorm van melk, wat bijvoorbeeld wordt gemaakt van granen, of noten, of soja. Dit is GEEN MELK, wat het meteen in structuur totaal anders maakt dan koffiemelk wat is gemaakt van koemelk. Om een koffiemelk-achtige structuur te verkrijgen, hanteren zij hetzelfde trucje als bij koffie creamers : … ze voegen onwijs veel olie toe. Wat het dus in bijna alle gevallen nét zo ongezond maakt als koffiecreamer. Afhankelijk van de suikers die eraan worden toegevoegd kan zo’n plantaardig alternatief voor koffiemelk behoorlijk ongezond zijn. En zeker niet gezonder of beter dan gewone koffiemelk. Veel mensen willen alleen koemelk mijden omdat wordt gedacht dat dit ongezond is en slecht. IN DIT ZUIVEL DOSSIER kun je lezen, dat dit zeker niet waar is. De mensen die in deze groep vallen kiezen daarom erg graag voor dit soort alternatieven, in de veronderstelling, dat zij tenminste “ gezonder bezig zijn” dan wanneer zij gewone ( magere ) koffiemelk gebruiken in hun dagelijkse koppen / glazen koffie. Zeker als je het dagelijks niet bij één kop koffie houdt, kunnen deze producten enorm ongezond zijn.
Maar dat is niet het enige argument. Veel mensen klagen over de smaak en de textuur. Wat logisch is, omdat het eigenlijk in wezen NIETS te maken heeft met koffiemelk. Maar het nuchter bekeken gaat om water waar wat vloeistoffen aan zijn toegevoegd om iets bijvoorbeeld een haver of amandel barista te mogen noemen, en heel erg veel olie, en andere verdikkingsmiddelen en hulpstoffen. Het is dus geen koffiemelk.
Natuurlijk kun je als veganist dit soort producten omarmen, maar wat ik erg vaak probeer te verduidelijken, is dat de meeste veganistische vervangers op conventionele producten verre van gezond zijn ( KLIK HIER ) Daar zijn deze plantaardige barista alternatieven een zeer groot voorbeeld van. Het is uiteraard top, dat we tegenwoordig kunnen en mogen kiezen, maar wis dan vooral het gezondheidsaspect niet uit, wees daar niet blind voor.. Want het kan soms echt serieuze gevolgen geven op langere termijn. Kijk altijd goed WAT je koopt, kijk naar de ingrediënten en naar gemiddelde voedingswaarden die richtlijnen kunnen geven. 

ZIJN ER GEZONDERE ALTERNATIEVEN ???

Ik zie je al zuchten….🙄🙄….wat is er FREAKING tegenwoordig nog wel enigszins verantwoord te noemen? Als we ook al worden genept met plantaardige barista’s ? Wat moeten we dan in onze koffie plonzen, als je gruwelt van zwart? Om te beginnen: LEREN om zwarte koffie te drinken. Dat klinkt wat stom, maar geloof mij, zwarte koffie is in vrijwel de meeste gevallen een kwestie van “ er even doorheen” om het daarna juist onwijs lekker te vinden. Begin met een slap bakje zwarte koffie een bouw dit langzaam op. Ik ken een dame die zeker 35 jaar lang verslaafd was aan koffie met koffiemelk en suiker. Door “ cold turkey” de koffiemelk + suiker achterwege te laten leerde ze de smaak van koffie pas echt waarderen. En zo is het. Want met al die koffieverrijkingen vergeten we hoe koffie smaakt. De echte koffieliefhebber moet dan ook niets weten van enige vormen van koffie verrijkers. Dat is water op een hete plaat gooien, vinden zij en daar kan ik mij veel van voorstellen.
Maar goed, als je echt geen zwarte koffie wilt / kunt drinken, zijn er dan andere, meer gezondere/ verantwoorde koffieverrijkers ? Ik ben daarnaar op zoek gegaan. Om te beginnen zeg ik altijd, om zoveel mogelijk ZELF te maken, en dat geldt wat mij betreft dan zeker ook voor koffie-verrijkers. Ja, je kunt baristamelk echt ook zelf maken. KLIK HIER voor een simpel basisrecept, en KLIK HIER voor het haver barista recept. Vind je ook dit teveel gedoe? Dan zijn er plantaardige en niet plantaardige gezondere alternatieven. Daar kom ik verderop op terug.

ZELF KOFFIE CREAMER MAKEN!!!!

Koffie creamer maken is geen rocket-science. Sterker nog, je maakt het in een handomdraai. En ja, een stuk gezonder!! Ik heb speciaal voor dit artikel een recept ontwikkeld. Feitelijk bekeken heb ik gewoonweg de “ ugli-stuff” wat in koffiecreamers zit, vervangen voor gezondere alternatieven. Koffiecreamers bestaan, zoals je eerder las, uit suikers / stropen waaraan nog meer verdikkingsmiddelen en andere hulpstoffen aan wordt toegevoegd. Ik heb de basis gehaald uit….kokosrasp! Kokos is een gezonder alternatief voor de vele transvetten die industrieel worden gebruikt. Als je biologische kokosrasp kiest, heb je een zeer goede basis. Dit is niets ,meer of minder dan gedroogde kokos, wat grof of fijn wordt vermalen en verkocht. Er is dus verder niet aan geknutseld. Dit geeft een zeer goede basis voor een creamer omdat kokosrasp ook behoorlijk wat vetten bevatten. Om de boel wat te verdikken, heb je een verdikkingsmiddel nodig. Je kunt daarvoor verschillende opties gebruiken, zoals biologische tapiocameel, biologische maïzena, arrowroot en ….maïs gries. Ik koos zelf voor dat laatste. Verder heb ik stevia suiker gebruikt, met een smaakje, om mijn creamer meteen een heerlijke vanillesmaak te geven ( greensweet vanille ) maar dat hoeft uiteraard niet. Je kunt ook biologische erythritol gebruiken voor een neutrale smaak. Hoe maakt je een potje koffiecreamer ?
NODIG :
  • 125 gram kokosrasp ( liefst biologisch )
  • 45 gram maïs gries ( liefst biologisch )
  • Vier / vijf flinke eetlepels biologische erythritol  ( KLIK HIER ) of, indien je een smaakje wenst, drie flinke eetlepels greensweet karamel / kaneel / vanille of chocolade ( ( KLIK HIER)
ZO MAAK JE HET :
1) gooi alles in de blender en vermaal tot een poeder.
Je creamer is done! Bewaar de creamer in een goed afsluitbare pot op een droge koele donkere plek. Gebruik circa één tot twee koffie lepeltjes creamer door de hete koffie. Je kunt ook een zalige warme drank maken met de creamer. Roer door een kop kokend water circa twee koffielepels Cremer en roer goed door ! Een lekkere gezonde drank om je aan op te warmen.
Als je liever niets zelf maakt ( wat ik zonde vind ) dan zijn er een aantal plantaardige alternatieven op de markt gezet voor de ongezondere koffiecreamers te vervangen. De meesten bestaan net als mijn recept in basis uit kokosrasp, en verdikkingsmiddelen. Meestal wordt er een maltodextrine uit tapioca gebruikt om het product meteen wat meer zoetkracht te geven. Wat is dat nu eigenlijk, tapioca maltodextrine ? Het gaat om een zetmeel, wat wordt gehydrolyseerd met natuurlijke enzymen, die in regel GMO vrij zijn. Dit wordt gedroogd middels een verstuivingsproces. Het poeder wat dan overblijft heeft een witte kleur en een neutrale smaak. Het wordt industrieel vaak toegepast om in verdunde vorm de viscositeit van producten te versterken.
Het woord “ maltodextrine” geeft nogal wat verwarring, omdat dit woord voornamelijk bekend staat als stiekeme suiker-sluiper in ons voedsel, en dat klopt voor een deel. Maar het ligt wel een stukje genuanceerder. Maltodextrines ( een polysaccharide ) worden namelijk geclassificeerd op basis van hun DEXTROSE EQUIVALENT ( afgekort DE) Deze worden getoetst tussen de 3-20. Maltodextrines met een lage DE waarde hebben lange glucoseketens. Deze zijn niet zoet en hebben een hoge hitterresistentie. Hoe hoger de DE waarden liggen, hoe korter de glucoseketens zijn, en hoe ZOETER de maltodextrine wordt. Algemeen bekeken worden maltodextrines met een DE waarde tot 10 niet beschouwd als zoet of zoetstof. Komt de DE waarde echter boven de 20 uit, dan spreekt met niet meer over een maltodextrine, maar….een GLUCOSE STROOP. En deze variant komen we dus best inderdaad vaak tegen in heel veel producten. Wist je overigens, dat maltodextrine met de lagere DE waarden wordt toegepast als voedingssupplement onder bijvoorbeeld sporters? Het wordt in poedervorm verkocht.
Terug naar de koffiecreamer. Je kunt deze alternatieven vrij moeilijk vinden, maar ze zijn hier en daar online wel vindbaar.
Een ander zeer goede optie is de MCT POEDER. Ik schreef daar in 2020 al over, KLIK HIER. Het is een perfect alternatief voor koffiemelk-poeder! Wil je bestellen? KLIK DAN HIER

EN HOE ZIT HET DAN MET GEWONE MELKPOEDER ???

In supermarkten kom je sporadisch potten melkpoeder tegen. Maar ze zijn nog het meest vindbaar in de biowinkel. Daar worden meestal de magere varianten verkocht en soms ook op basis van geitenmelk in plaats van koemelk. Zoals eerder geschreven, moeten we melkpoeders niet verwarren met creamers. Je hebt kunnen lezen dat dit twee totaal verschillende producten zijn. Melkpoeders worden industrieel ontzettend vaak gebruikt. Ook wordt het erg veel toegepast als babyvoeding. Het bevat ruw eiwit, wat een belangrijke bouwstof is voor de groei. Daarnaast vinden we in melkpoeder ook vitaminen en mineralen als calcium voor de betonbouw, en natrium, voor de vochthuishouding. Melkpoeder is ontstaan uit de behoefte om melk langer houdbaar te maken. Melk is mede door de vrij grote hoeveelheden aan vocht ( zo’n 88% ) een vrij goede voedingsbron voor micro-organismen, en door het vocht uit de melk te halen, kunnen deze micro-organismen niet overleven, waardoor de houdbaarheid kan worden verlengd.
Melkpoeder heeft erg veel eigenschappen, wat zeer interessant is voor de voedsel en levensmiddelenindustrie. Het kan met zeer weinig investeringen veel producten “ body” geven zoals binding, smaak, verdikking en conservering. Het maken van melkpoeder is tevens niet duur, waardoor er industrieel bekeken ontzettend veel winst behaald kan worden. En Weij het zeer vaak in ingrediënten lijstjes tegenkomen.
“ Losse “ melkpoeders zijn inderdaad best handig om in huis te hebben. Je kunt any-time een drank maken door wat poeder op te lossen in water of andere vloeistof. Voor de koffie wordt het niet aangeraden. Als je van melkpoeder melk hebt gemaakt, en dit in je koffie plonst, kan je bakje behoorlijk mislukken omdat zowel de smaak als textuur van “ aangemaakte melk “ anders is dan verse melk. Gevolg kan bijvoorbeeld vieze klontjes zijn die in je koffie drijven. Melkpoeders zijn dan ook niet geschikt voor in de koffie.

RESUMEREND :

* koffie verrijkers zijn niet gezond. Drink je koffie liefst zwart.

* laat de koffiecreamers staan, ze zijn echt heel erg ongezond

* maak zelf je koffie-verrijkers, zie hierboven

* plantaardige alternatieven zijn geen haar beter / gezonder dan conventionele koffie-verrijkers

* beperk je koffie inname tot gemiddeld twee koppen per dag ( normale proportie )

* gebruik koffie-verrijkers niet dagelijks een veelvuldig

6 Reacties op “koffiemelk / creamer / poeder/ plantaardige barista…..hoe gezond zijn koffie-verrijkers eigenlijk ???

  1. Ik drink geen koffie..maar mijn gasten krijgen gewoon een scheutje slagroom in hun koffie. Houd het simpel..goede informatie weer……….

  2. Ik hou t maar op m’n cupjes koffiemelk. Zoveel drink ik nou ook weer niet, en kokos in mijn koffie… Nee

  3. Fijn dat er iemand is zoals jij die alles zo goed uitzoekt! Ik ben blij met je artikel, want veel wist ik niet. Wat ik ga proberen is mijn koffie zwart drinken.

  4. Bedankt voor de uitgebreide info. Nu ga ik even in beraad met mezelf hoe ik de gratis koffiecreamer op mn werk ga vervangen…

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *