Maak kennis met…..havergrutten!!!!!!

Haver is niet meer weg te denken. Het heeft ongeveer drie jaar geleden een waanzinnige comeback gemaakt en is nu populairder dan ooit. Dankzij de gezonde trends heeft haver eindelijk erkenning gekregen. Haver stikt van de gezonde voordelen voor de mens. En dat terwijl het één van de goedkoopste granen ter wereld beschouwd mag worden. De voedselindustrie heeft er inmiddels een lucratief handeltje van weten te maken, met gigantisch dure producten op de markt. Haver is niet duur, dat moeten we onthouden. In biowinkels kun je biologische haver al kopen voor nog geen 1,50 per zak van 500 gram. Trap niet in hele mooie verhalen op verpakkingen, luxe verpakkingen, of haver met tal van frutsels en fratsen eraan toegevoegd. Daar betaal je alleen maar extra voor.  Haver is gezond, voedzaam en goedkoop, waardoor haver juist een zeer toegankelijk basisvoedsel is voor vele lagen van de samenleving. Want het is ook nog eens ontzettend veelzijdig.  

IMG_2251

GOEIE GRUTTEN!

We kennen havermout, we kennen havervlokken. En sommigen kennen havermeel. Maar zeer weinig mensen weten wat naakthaver is.  Maar havergrutten? Dat is in Nederland totaal onbekend. En da’s toch best gek, want grutten zijn niet alleen voedzamer dan havermout, ze zijn ook echt ontzettend lekker en bijzonder.
Iedereen heeft vast eens gehoord van grutten. Er zijn erg veel leuzes  ( goeie grutten!!) en liedjes over grutten ( …ene-miene-mutten, tien pond grutten) Vroeger waren grutten enorm populair, vandaag de dag vinden we hier en daar nog enkele zuivelproducten gemaakt met grutten.
Grutten is een benaming voor graan, wat is gepeld en gebroken. De in Nederland verwerkte graansoorten waren van oudsher gerst of gort ( gort = gepelde gerst), boekweit en ….haver. Grutten werden vroeger voornamelijk gebruikt om brij/pap te maken. We vinden nu nog steeds potten kant-en-klaar gerstepap of griesmeelpap terug in de winkels. Vroeger werd dit ontzettend veel gegeten. Grutten werden eerst in water geweekt, daarna gekookt, en tot slot werd er karnemelk en suiker bijgevoegd. Dit gerecht werd ook vaak “ karnemelkspap” genoemd.
Grutten is het werkwoord voor het breken van boekweit, gerst of haver. OK, maar wat zijn havergrutten? Eigenlijk simpel: havergrutten zijn gesneden haverkorrels die kort worden geroosterd. Hierdoor krijgen ze een knapperige bite en een volle smaak. Havervlokken kunnen worden geplet en verknipt ( mout) en met grutten gebeurt dit dus niet, de korrel blijft rond en heel, en worden in stukjes gesneden. De grutten zijn volkoren.

WAT ZIJN DE VERSCHILLEN?

In Amerika zijn de STEEL CUT OATS, zoals ze daar worden genoemd, razend populair, zo’n beetje net zo populair als havermout hier in Nederland. Het grootste verschil tussen havervlokken/mout en grutten zit hem in smaak en structuur.
Schermafbeelding 2018-03-08 om 16.07.21
Geplette korrels ( dus havervlokken en mout) hebben als voorsprong, dat dit sneller klaargemaakt kan worden, hoe fijner de mout, hoe sneller klaar. De structuur is ook anders, mout wordt echt papperig, de grutten blijven wat meer intact waardoor ze een stevige bite hebben. Omdat havergrutten anders zijn van structuur, hebben ze een iets andere bereiding nodig, maar erg veel verschilt het niet. Ook grutten moet je in water koken. Je kunt ze  op dezelfde manier bereiden als rijst, cous cous, en andere granen als Quinoa, en haver. Havergrutten kunnen daarom als perfecte vervangers dienen voor andere granen en rijst. De heerlijke, nootachtige smaak nodigt ook enorm uit om de grutten te verwerken door salades en soepen. Weet je….nu ik het zo eens bekijk, zit er amper verschil in bereiden 😉 Havervlokken en mout moet je immers ook even koken ( of niet)
IMG_2249

GEZOND?????

De verschillen zijn niet groot, maar toch lijken havergrutten een voorsprong te hebben op havervlokken, als het komt op voedingswaarden:
Gemiddeld bevat havergrutten de volgende voedingswaarden ( per 100 gram onbereid)
381 kcal
7 gram vet, waarvan verzadigd 1,2 gram
62 gram koolhydraten
1 gram suikers
5,6 gram voedingsvezels
13,5 gram eiwitten
Zoals je ziet blinken de grutten uit in eiwitten en voedingsvezels. Dit bevordert een goede stoelgang en een optimale darmwerking. Ze zijn relatief laag in koolhydraten ( gewone haver bevat gemiddeld 70 gram koolhydraten) en bevatten ook nog eens een behoorlijke dosis vitaminen en mineralen, waaronder B-vitamines, calcium en ijzer. De vetten verklaren het hogere aantal kilocalorieën in vergelijking met de andere granen. Eén gram vet levert namelijk negen kilocalorieën, terwijl één gram koolhydraten of eiwitten vier kilocalorieën levert. Het hogere gehalte eiwit geeft je een goed verzadigd gevoel . We onderscheiden in de literatuur twee soorten verzadiging: sensorische verzadiging (satiation) en metabole verzadiging (satiety). Satiation geeft je het gevoel vol te zitten en zorgt dat je stopt met eten. Het voorkomt dus dat je teveel eet. Satiety beïnvloedt de tijd tussen de huidige en volgende maaltijd. Het stelt het gevoel (opnieuw) trek te krijgen uit, waardoor je voorkomt dat je tussen maaltijden door gaat snoepen en snacken. Handig dus, om te voorkomen dat je te veel en te vaak eet, en je blijft veel langer verzadigd.
Haver is van nature glutenvrij. Door producties komt er echter kruisbesmetting voor. Omdat veel granen in dezelfde omgeving worden verwerkt kunnen de havervlokken worden ” besmet” met gluten. Dit is voor mensen die gluten mijden om principiële redenen niet zo erg, maar wel voor mensen met Coeliakie. Zij kunnen geen kruimel gluten verdragen. Voor deze groep mensen is er 100% glutenvrij haver/mout verkrijgbaar. Dit wordt in een glutenvrije omgeving geproduceerd. Havergrutten zijn van nature glutenvrij, maar tenzij op de verpakking vermeld, niet 100% glutenvrij.
 IMG_2254

HOE MAAK JE HET KLAAR?

Per 400 gram kun je ongeveer 1200 ml water gebruiken. Kook het water eerst. Als het water kookt, de grutten toevoegen en ongeveer 10 minuten al dente koken Wil je de grutten wat zachter en romiger? Laat alles dan ongeveer 20 minuten zachtjes doorkoken. 
 IMG_2253
Je kunt de grutten ook vooraf weken, dit verkort de kooktijd. Je kunt de grutten beter niet rauw eten. Het kan wel, maar het levert soms wat verteringsproblemen op, daarom is het af te raden. Wel kun je de grutten 24 uur vooraf weken, en afspoelen. Dit maakt het lichter verteerbaar. Maar het advies is, om ze kort even te koken. Eet ook nooit teveel rauwe grutten. Dit kan wat zwaar op de maag liggen. 

IMG_2256 

WAT KAN IK ERMEE?

Met grutten kun je alles doen, wat je ook met havervlokken/mout doet. Een aantal ideetjes op een rij:
 
* Heerlijke ontbijtjes zoals pap en smoothies, maar denk ook eens aan overnight oats! 
IMG_2258
Dit maak je zeer eenvoudig, door een kopje grutten een nachtje in water in de koelkast te laten weken.Spoel de grutten de volgende ochtend om en voeg er amandelmelk of havermelk aan toe, wat ceylon kaneelpoeder en ( verse of diepvries) blauwe bessen.
* Grutten kort koken en verwerken door salades
* Grutten koken en eten ter vervanging voor rijst, granen, en pseudo-granen.
* Grutten kort koken en een brood bakken ( zie recept verderop)
* Grutten rauw fijn vermalen tot meel, en als meel gebruiken
* Mengen met amandelmelk en stevia, kort malen in de blender,  uitlekken/uitknijpen , een heerlijke voedzame drank! 
* Een klein kopje rauwe grutten mengen door muesli, geeft een knapperige bite

IMG_2250 

WAAR KOOP IK HET?

Ik vond een geweldig product in mijn biowinkel, van het merk DE HALM. ( meesters van De Halm) Dit merk gebruik ik al een poosje, want zij zijn best bijzonder te noemen. Ze werken met ontzettend veel respect voor mens, dier en milieu. Ze zijn het enige bedrijf in Nederland, die alles ZELF produceert, dus de touwtjes in handen houden van oogst tot verpakking. Zij vinden het enorm belangrijk, om het milieu zo min mogelijk te belasten, en halen waar mogelijk hun grondstoffen uit Nederland.. De rest-producten ( om het even grof te formuleren, het afval) wordt doorgebruikt in biologische veeteelt en het opwekken van groene stroom. Over de verpakkingen is ook goed nagedacht, deze zijn biologisch afbreekbaar en bevatten niet veel toeters en bellen. Want: echt goed heeft geen poespas nodig, dit verkoopt zichzelf. DE HALM is daarom een uniek bedrijf, die ik graag ondersteun. Ik ben in korte tijd een groot havergrutten fan geworden!!!!!!
Havergrutten zijn onbekend, onbemind en daarom vrij lastig verkrijgbaar. Hopelijk komt daar zeer snel verandering in, want zoals je hierboven hebt kunnen lezen zijn ze niet alleen knetter-gezond, maar ook super-lekker en veelzijdig!  De havergrutten van DE HALM zijn  verkrijgbaar bij EKO PLAZA . Een zak van 500 gram kost 2,39. Daar kun je het voor doen toch!!!!!!!!! Heerlijk budgetvriendelijk! 
 IMG_2266

 HAVERGRUTTEN BROOD

Met havergrutten kun je ook heerlijk brood maken!  Ik bedacht met weinig extra ingrediënten dit heerlijke brood.

Dit heb je nodig:

  • 400 gram kort gekookte havergrutten, uitgelekt
  • 100 gram pompoenpitten
  • 75 gram zonnebloempitten
  • 50 gram sesamzaad
  • twee eieren of twee eetlepels ei-vervanger 
  • 250 gram biologisch-dynamische kwark of volle yoghurt, of ( indien lactosevrij) sojayoghurt
  • 15 gram ( wijnsteen) bakpoeder
  • warm water

Zo maak je het:

Verwarm de oven voor op 200 graden Bekleed een middelgroot vierkant bakblik met bakpapier. Roer alle ingrediënten in een kom stevig door elkaar, voeg kleine beetjes warm water toe tot de massa smeuïg, maar niet te papperig wordt. Stort in de vorm. Bak het brood in het midden van de oven gaar in ongeveer 60-70 minuten, blijf tussentijds steeds goed controleren. Laat enige tijd goed afkoelen.

 

 IMG_2265

5 Reacties op “Maak kennis met…..havergrutten!!!!!!

  1. Bedankt Monique en volgende keer ga ik ook biologische havergrutten kopen!
    Mijn vader zei inderdaad altijd al “goeie grutten” en ik begreep toen niet waar dat op sloeg :o) ..

  2. Fijn! Dankjewel voor je uitgebreide informatie. Heb al een tijd zo’n zak in huis. Iedere keer kom ik’m tegen en doe er niets mee.
    Je hebt me weer inspiratie gegeven!

  3. Wij aten vroeger wel boekweitgrutten. Heerlijk. Havergrutten ken ik niet. Ik ga het zeker proberen. Bedankt weer voor je info. Groetjes

  4. Zoo lekker!! Dit is ook bij ons een vaste ontbijt item 🙂 Ook lekker met kokosmelk weken als overnight oats…yummmm

    • lijkt me erg zwaar op de maag liggen, overnight grutten. Overnight havermout daarentegen is erg lekker.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *