Peulvruchten uit blik, pot of diepvries…gezond of niet?

Nu dat ook de voedselindustrie niet meer om de gezonde voordelen van peulvruchten heen kan, hebben zij het omarmd en zien we steeds meer producten met peulvruchten op de markt verschijnen. Op zich zou je kunnen denken, dat dit een fijne ontwikkeling is. Maar uiteraard kronkelen er in de wereld van de voedselindustrie altijd veel addertjes.  Terwijl we ons massaal op potjes en blikjes peulvruchten storten en daarbij denken supergoed bezig te zijn, zijn we 95%  van de gevallen verse van gezond af. Omdat veel mensen nog altijd denken dat zelf gedroogde peulvruchten weken en bereiden een dievenklus is, worden de potjes en blikjes en diepvries peulvruchten massaal ingekocht. Is het daadwerkelijk gezond? En zijn we net zo gezond bezig als gedroogde peulvruchten?

IMG_1289

HET BELANG OM PEULVRUCHTEN TE ETEN

In 2016 kwam het VC ( Voedingscentrum) met een nieuwe versie van de bekende schijf van vijf. Daarin zagen we een opvallende nieuweling:  peulvruchten. Eindelijk is het dan officieel opgenomen in de bekende schijf van vijf en dat werd ook eens de hoogste tijd. Het VC adviseert ons tenminste 1 x per week peulvruchten te eten, en ze raden het af om peulvruchten uit blik te eten. Waarom? Dat lees je verderop.

Maar eerst waarom het belangrijk is om ( meer) peulvruchten te eten. Peulvruchten zijn ontzettend rijk aan vele belangrijke voedingsstoffen. Ze bevatten in het bijzonder erg veel vezels en eiwitten. In onze tijd, waarin we :

 

A:  voeding-armer zijn gaan eten door bodemverontreiniging en bestrijdingsmiddelen

B:  minder groente en fruit eten en meer junkfood

C:  meer kunstmatig zijn gaan eten

D: we op diverse manieren willen eten ( veganistisch, paleo, vegetarisch, suikervrij, glutenvrij..)

 

…is het belangrijk iedere dag voldoende essentiële voedingstoffen binnen te krijgen. De grootste leverancier voor vitaminen, mineralen en vezels zijn ( verse) groente. Helaas eten we in NL veel te weinig groente en fruit. Peulvruchten kunnen dit grote gapende gat dus redelijk goed opvullen omdat peulvruchten vrij populair zijn geworden dankzij trends en hypes in voeding en gezondheid. Er is echter één zeer belangrijk detail: WELKE peulvruchten je koopt. 

 

 

IMG_1302

GEMAK DIENT DE MENS

Peulvruchten kunnen we in de meeste gevallen niet rauw eten. Ze bevatten gifstoffen die door een kookproces verloren gaan. Ze moeten vooraf worden geweekt in water. We moeten ze dus eerst weken en koken. Dit lijken de meeste mensen ongelofelijk tegen de borst te stuiten. Onlangs hield ik in mijn facebookgroep een stelling: peulvruchten uit pot/blik of gedroogd? Zeker 95% maakt gebruik van het gemak, de potten, blikken en diepvries.  Op mijn vraag of zij dachten dat dit net zo gezond was als gedroogde peulvruchten antwoorden 85% van wel. Argumenten om te kiezen voor gemak en niet voor gedroogd: 

 

“ ik vind het veel teveel gedoe”     35%

“ het smaakt niet lekker”               45%

“ ik vertrouw het niet”                   10%

“ blik en pot is makkelijk om in huis hebben ”    50%

 

Veel gehoord was dat gedroogde peulvruchten weinig smaak hebben. Dit is weer een gevolg van de vele suikers , zout en andere smaakversterkers in ons voedsel. Ik heb een artikel geschreven, om deze varianten na te bootsen. KLIK HIER om naar het artikel te gaan. 

 

IMG_1335

HAMVRAAG: ZIJN PEULVRUCHTEN UIT BLIK/POT/DIEPVRIES NET ZO GEZOND ALS GEDROOGD?

Deze vraag moet genuanceerd worden beantwoord. Want er zijn nogal wat belangrijke punten. Als we kijken naar peulvruchten in blik, kunnen we zeggen dat deze minder gezond zijn als gedroogd. Ingeblikte peulvruchten bevatten 9/10 x veel additieven als zout, suiker en conserveermiddelen. Peulvruchten hebben over het algemeen een vrij neutrale smaak. Iedere soort heeft zo zijn specifieke smaak. Maar echt pittig, zoet, of zout zijn de meeste niet te noemen en daarom worden peulvruchten op smaak gebracht. We willen gerust peulvruchten eten, maar dan moet het wel lekker smaken en omdat onze smaakpapillen verpest zijn door ons huidige voedsel-aanbod, worden peulvruchten ook niet gespaard. Zeker ingeblikt kan dit behoorlijk oplopen omdat ingeblikt voedsel vaak wordt geproduceerd met een jarenlange houdbaarheid. 

En dan is er nog een nadeel aan ingeblikte peulvruchten. Blik wordt van binnen gecoated met een kunstof laag. Dit gebeurt, om het voedsel te beschermen, en langer houdbaar te houden. Tijdens transportaties gaat het er nooit zachtzinnig aan toe. Dit resulteert vaak in deuken en andere beschadigingen van buitenaf . De kunstof laag kan door deze beschadigingen loslaten, en in het voedsel terecht komen. Let goed op, dat het blik wat je wilt gaan inkopen, geheel intact is, en geen deukjes en/of scheurtjes bevat. Toch kun je het nooit geheel voorkomen. Ook zonder beschadigingen van buitenaf kunnen deeltjes los gaan laten en in je voedsel terechtkomen. Ook kunnen zouten in de coating trekken waardoor deeltjes kunnen loslaten, zeker als je de blikken lang bewaart. Eerder was er ook nog een argument dat blik een stuk milieu-onvriendelijker was, maar inmiddels wordt veel gerecycled, waardoor deze bewering kan worden opgeheven.

 

 

 

Peulvruchten in glazen pot dan maar? Wel, dat is in ieder geval altijd een beter idee dan blik. Het heeft meer voordelen, maar ook glazen potten zijn niet heilig. Voordelen van glas is dat we geen last hebben van coatinglaagjes, en we kunnen zien wat we inkopen. Maar ook peulvruchten in pot kan rijk zijn aan additieven. En net als ingeblikte peulvruchten worden de peulvruchten bewerkt. Er wordt vrijwel ALTIJD zout toegevoegd, voor smaak en conservering. Dit betreft industrieel zout en er wordt aardig wat toegevoegd, al zeggen fabrikanten dat zij maar weinig toevoegen. Sommige fabrikanten gebruiken verse peulvruchten van Hollandse bodem. Een bekend merk is HAK. Zij produceren via een soort weck-proces om verse peulvruchten langer houdbaar te maken. Neem bijvoorbeeld tuinbonen. Deze zijn zo’n zes weken per jaar verkrijgbaar. De meeste oogst wordt gebruikt voor pot en diepvries. Meteen na de oogst worden de tuinbonen gewassen in grote containers, vervolgens geblancheerd in grote ketels, wordt er water en zout toegevoegd en daarna in de potten verdeeld. De potten gaan vervolgens in een soort heet bad en worden zo min of meer geweckt. Dit geeft een langere houdbaarheid, zonder dat er conserveermiddelen aan te pas komen. Het zout neemt dit voor zijn rekening. 

 

Maar ook HAK is niet 100% “ meukvrij” in zijn peulvruchten. Aan sommige peulvruchten wordt bijvoorbeeld suiker toegevoegd, bijvoorbeeld aan doperwtjes, bruine bonen, en witte bonen in tomatensaus. Dat is ontzettend jammer, want hun productieproces is verder perfect. Resumerend: peulvruchten in pot kunnen een goed alternatief bieden. Onthou wel, dat al deze varianten in pot ook rijk zijn aan zout. Lees altijd de ingrediënten. Mijd peulvruchten waaraan suiker en andere conserveringsmiddelen zijn toegevoegd. Kies peulvruchten die van eigen bodem komen. Hoe verder iets moet worden gehaald, hoe milieu-onvriendelijker. Koop kant en klare peulvruchten altijd van Nederlandse komaf, dus van Nederlandse fabrikanten. Deze gebruiken in regel weinig tot geen onnodige additieven. 

 

IMG_1303

EN BIOLOGISCH DAN?

Velen vragen mij of biologische peulvruchten uit blik en pot dan beter/gezonder zijn. Ja en nee. Biologisch heeft sowieso het voordeel, dat er geen bestrijdingsmiddelen aanwezig zijn. Ook wordt er meer rekening gehouden met mens, dier en milieu betreft verpakkingen wat vaak resulteert dat blikken een BPA vrij coatinglaagje bezitten van binnen. Al is dit niet altijd het geval. Nog een voordeel is dat bio ingeblikte en pot peulvruchten vaak naturel blijven en enkel water krijgen toegevoegd. Er wordt dus zelfs geen zout toegevoegd. 

Biologische varianten krijgen zeezout toegevoegd. Laat je niet bedonderen, want dit is ook gewoon industrieel zout. Er zijn maar weinig fabrikanten die voor zuivere zoutsoorten als keltisch zeezout kiezen.  Of biologisch nu beter is, hangt af van de ingrediënten. In vrijwel alle biologische varianten, zeker die in de supermarkt, bevatten gewoon additieven. En is het enige verschil dat er geen bestrijdingsmiddelen zijn gebruikt. Veel biologische merken, bijvoorbeeld BIO +, gebruiken geen conserveringsmiddelen ( geen zout) in hun ingeblikte peulvruchten. In dit opzicht is een biologische variant beter, maar onthou dat het ook in blik zit. 

IMG_1291

Wil je ECHT voor beter gaan? Dan is de wandeling naar de biowinkel de enige optie. Daar kun je diverse biologisch-dynamisvhe peulvruchten in pot vinden. Er is niet veel keuze, maar wil je echt voor goed en gezond gaan, zijn deze varianten de beste keuze. 

 

 

 

DIEPVRIES?

Peulvruchten uit de diepvries komt feitelijk op hetzelfde neer als pot en blik. Ook hier moet je vooral letten op de ingrediënten. In de meeste gevallen worden de peulvruchten na de oogst geblancheerd en direct ingevroren. Er zijn echter veel varianten verkrijgbaar die onnodig veel additieven bevatten, zoals room, suiker, zout en tal van andere smaakversterkers. Vooral mixen kunnen aroma’s, suiker en room bevatten. Qua gezondheid komt diepvries op hetzelfde neer als uit pot en blik. Er zijn niet veel peulvruchten ingevroren verkrijgbaar. Het gaat vooral om sperziebonen, erwten, tuinbonen en velderwten. 

IMG_1336

WAT IS MEEST GEZOND?

Linksom of rechtsom, peulvruchten in gedroogde vorm geven de meeste voordelen. Zelfs als je ze biologisch inkoopt zijn ze om te beginnen spotgoedkoop. Voor 500 gram gedroogde peulvruchten betaal je gemiddeld tussen de 1,50 en 3,50. Ter vergelijking: kant en klaar kost gemiddeld per 300 gram zo’n twee euro. Daarnaast zijn gedroogde peulvruchten jarenlang houdbaar, kant-en-klaar zijn gemiddeld een jaar houdbaar. 

Gedroogd zijn ze in meest pure vorm. Na droging worden ze verpakt voor verkoop. Er wordt verder dus niets mee gedaan. Hierdoor blijven de meeste voedingswaarden ook behouden. 

Waarom denken mensen dat zelf weken en koken zoveel meer moeite en gedoe kost? Geen idee. Want het tegenovergestelde is waar. Het kost je namelijk echt niet veel méér moeite dan kant en klaar. Ook dat moet je tenslotte opwarmen. Weken kost je geen tijd. Je ze het 24 uur ( liefst) in een bak water te weken. Daar hoef je niet bij te blijven.  De volgende dag spoel je ze om en zet je ze op het vuur. Dit kun je ook onbewaakt laten pruttelen en dus kun je in de kooktijd zelf gewoon andere dingen doen. Het kost geen extra tijd, omdat het weken het werk voor je doet en het koken het werk voor je doet, EXTRA werk is dit niet. Nuchter bekeken kost het je alleen één extra handeling : je moet de peulvruchten in water zetten om te weken. Voor de rest is het gewoon hetzelfde als bij kant en klaar. Wil je meer lezen ? KLIK DAN HIER 

IMG_1691

Dan is er nog een veel gehoord argument: het SMAAKT niet of minder. Dit komt door onze verpeste smaakpapillen, en wat de voedselindustrie allemaal in ons eten propt. Als je de echte pure smaken weer aanwent, zul je sowieso peulvruchten meer waarderen en niet flauw of neutraal vinden qua smaak, want van nature zijn ze juist erg smakelijk. Maar ben je zout en suiker gewend ( hartig en zoet) dan kunnen pure linzen wat “ blend” smaken. Dit is zo opgelost met lekkere kruiden, specerijen en een snufje keltisch zeezout. In dit artikel vind je recepten om “ pot en blok” smaken na te bootsen terwijl het gezond blijft. 

Velen zijn ook “ bang” voor giftige stoffen in peulvruchten. Daarom worden gedroogde peulvruchten ook gemeden. Terwijl dit klonk-klare onzin is en een onrealistische angst. Als je peulvruchten kookt zijn al deze giftige stofjes verdwenen. Peulvruchten zijn alleen giftig als je ze rauw eet. Rauw zijn ze gewoonweg niet eetbaar ( je breekt er je tanden op) en dus zal het risico in dit geval vrijwel nihil zijn. Velen vragen zich ook af waarom er dan wel meel bestaat wat is gemaakt van peulvruchten, zoals kikkrerwtenmeel, gele erwtenmeel, linzenmeel enz. Dit wordt gebruikt om te bakken, en dus wordt de meel altijd verhit, waardoor de giftige stoffen ook zullen verdwijnen. Er zijn dus eigenlijk geen smoesjes te bedenken waarom je niet voor gedroogde peulvruchten zou kiezen. Hieronder geef ik nog een aantal bruikbare tips:

– Maak een gewoonte van het weken vooraf. Door iedere 24 uur voordat je peulvruchten wilt gaan gebruiken te weken heb je in principe al kant-en-klaar binnen handbereik.

– Maak porties. Kook steeds tenminste 500/750 gram peulvruchten per keer. Dit spaart ook in energie. Je kunt peulvruchten na afkoeling in een plastic diepvrieszak doen of in diepvries bakjes en invriezen. Zo heb je ook een kant en klaar portie altijd bij-de-hand. In de diepvries blijven de meeste peulvruchten ongeveer 4/5 maanden goed. 

– Maak mixen van verschillende soorten gedroogde peulvruchten. Dit smaakt superlekker! 

– Breng alles op smaak met gezonde smaakmakers. Kruiden, specerijen, bloemen, planten, keltisch zeezout, stevia…..je kunt alles gebruiken om je peulvruchten lekkerder te maken. 

Resumerend kunnen we concluderen dat gedroogde peulvruchten de beste, gezondste en milieu-vriendelijkste optie is, gevolgd door biologisch-dynamische peulvruchten in glazen pot. Daaropvolgend zijn biologische varianten in de meeste gevallen beter, en sommige varianten in glazen pot. Je kunt beter ingeblikte peulvruchten laten staan, al is het afhankelijk van toevoegingen en afkomst.

25 Reacties op “Peulvruchten uit blik, pot of diepvries…gezond of niet?

  1. Bij mij branden de bonen altijd aan. Als ik normaal aan het koken ben loop ik er niet bij weg, maar bonen moeten zo lang opstaan dat je even wat anders gaat doen en dan vergeet dat de bonen opstonden totdat je ruikt dat – o jé, alweer ….

    • Ja dat had ik dus vorige week ook! Super zonde, kon alles weggooien. Eergisteren weer gedaan en gewoon veel meer water erbij gedaan. Toen ging het prima 🙂

    • Hou het vuur middelhoog, en vul om de 20 minuten desnoods wat water bij, zo voorkom je ook aanbranden ;0 Warme groet!

      • Ik gebruik voor de lange kooktijd een hooimadam. Gewoon eens googlen. Is echt superhandig: water laten koken, pot van het vuur en in de hooimadam doen. De “kooktijd” is ongeveer 1/3 langer, maar geen gedoe meer met te weinig water en aanbranden!

  2. Lieve Monique.
    Bedankt voor dit verhelderende artikel. Ik maak m’n potjes op en koop voortaan gedroogde bonen. Weer een stapje verder met gezond leven.

  3. hallo

    al geprobeerd om de peulvruchten in de stomer klaar te maken ?? ik doe dit altijd met rijst, ik giet wel wat kokend water op de rijst en laat dan de stomer verder het werk doen, dit is met een timer, dus aanbranden kan niet. ik ga het nu ook eens met peulvruchten proberen, na het weken gewoon beetje bouillonpoeder overstrooien. tijdig beginnen, want als de stoomtijd voorbij is en het toestel afslaat, blijft de warmte lang behouden.

  4. Ik vind het vooral heel lastig om van gedroogde peulvruchten te bepalen hoeveel ik per persoon in de week moet zetten…. Bij potten weet ik gewoon welk formaat ik hebben moet. Is er een soort van een richtlijn? Zoveel gr per volwassene?

    • Weeg je gedroogde peulen voordat je ze in het water zet…. Weeg ze weer net voordat je ze gaat koken.
      Gebruik en deel voor een maaltijd.
      Wat je over hebt, kun je in porties invriezen.
      Aan de binnenkant van mijn keukenkastje hangt een lijstje met het gedroogde gewicht en het gekookte… Zo kun je zelf bepalen hoeveel je nodig hebt… succes

    • Kijk op de pot hoeveel het uitlekgewicht is. Bonen nemen ongeveer 1,5 x hun eigen gewicht in water op. Dus als het uitlekgewicht 250 gram is, dan heb je 100 gram gedroogde bonen nodig (100gr bonen + 150 gr water = 250 gram).

  5. Ik ben geheel om nu ik dit gelezen heb! En ik ga recepten zoeken voor de Slowcooker dan kunnen de peulvruchten niet aanbranden het zal alleen maar de smaak nog meer verbeteren omdat het Slow bereidt wordt!

  6. Bedankt voor het heldere artikel! Een bijkomend probleem is dat gedroogde zolang op moeten staan, zeker als ze overjarig zijn. Ik kreeg eens de tip om er dan een stukje KOMBU bij te doen. Sindsdien doe ik dat en idd het scheelt de helft kooktijd. Omdat ik een eigen moestuin heb gebruik ik altijd gedroogde bonen. Maar ik heb niet ieder jaar dezelfde dus na drie jaar een aardig assortiment!

  7. Bij het koken van bonen ben ik er nog steeds niet uit hoe lang ik de bonen moet koken. Ik laat ze altijd minstens 12 uur weken, maar hoe lang ze daarna nog gekookt moeten worden: daarover lopen de adviezen vaak erg uiteen. Van een half uur tot anderhalf uur. Wat adviseer jij? Ik gebruik meestal een bonenmix en kook dan zoveel dat ik nog een paar porties in de diepvries kan doen, dus ze moeten niet stuk koken…

    • Dag Diva, ik kook op gevoel. Gewoonweg controleren door seeds even een boontje uit de pan te prikken en te proeven of het gaar is ;0 Warme groet!

    • Dat is in principe niet nodig, maar wel beter ja. Maar niet noodzakelijk 😉 Warme groet.

  8. Bij gedroogde bonen moet je het weekwater weggooien. Om de bonen zitten samengestelde suikers (de oligosacchariden) die zorgen voor winderigheid via de dikke darm.
    Bron: Judith Choate, Bonen kookboek

  9. Linzen hoef je niet te weken en heb je in verschillende varianten en hele of gesplitste. Ongeveer 20 minuten koken, wat kruiden toevoegen, heel lekker en gezond. Wel even wassen.

    • dat weet ik ja…..dat staat ook overal in mijn artikelen over peulvruchten 😉 Warme groet.

    • Linzen kun je wel weken, daarna korter koken en ze gaan een stuk minder snel kapot. Ik week linzen altijd een uurtje of 2. 😉

  10. Het is vast allemaal heel doordacht.
    Maar het inblikken is volgens mij al een stuk geaffenseerder dan het ouderwetse inmaken met veel zout.
    Ik stel voor dat we stoppen met inademen vanwege alle stof en giften in de lucht.
    Geen kinderen op de wereld schoppen lijkt mij een heel gezonde oplossing om gelukkig oud te worden.

  11. Mensen die bonen in de supermarkt kopen vol suiker en Enummers.moet je gewoon aan hun lot overlaten!
    In de Biowinkel zijn de blikken bonen een heel ander verhaal. Prima te eten, prima beter blik. geen enumers of suikers of andere rotzooi,. gewoon prima bonen ! lekker , erg gezond en makkelijk !
    Dit hele artikel gaat vooral over domkoppen die in de supermarkt hun bonen kopen en nooit de ingrediënten lezen.
    Er is niets mis met de Bio bonen in de Bio winkel !
    En als je je eigen boontjes wil doppen ? Mischien moet je dan ook je eigen aardappelen gaan rooien in je tuin ? En je eigen bananen plukken ! Succes dan !

  12. Mis in het hele verhaal verse producten, weliswaar kort verkrijgbaar, maar er gaat niets boven bijvoorbeeld verse kapucijners, tuinbonen etc.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *