Statiegeld op blik en karton…..heeft het allemaal echt zin ?
Onlangs postte ik een foto op mijn sociale media waarbij ik de stelling voorlag, of de consument het ervoor over heeft, om ook voor karton statiegeld te betalen. De tsunami aan reacties waren enorm, en zeer divers. Velen vonden het prima, anderen waren er fel op tegen en veel zwom er een beetje tussenin. Er waren zeer verhelderende reacties van mensen, die er wat beter in stonden qua kennis aan het gehele recycle-gebeuren. En daar werd ik persoonlijk blij van, gewoon om te weten dat de consument niet geheel blind is gemaakt en sommigen door het grote recycle-sprookje heen prikken.
Laat ik voorafgaand aan dit artikel zeggen, dat ik AB-SO-LUUT NIET TEGEN recyclen ben. Integendeel, ik juich het toe, ik promoot het, ik motiveer anderen. Lees dit artikel dan ook vooral niet negatief geladen. Maar ik vond wel, dat het tijd werd voor wat opheldering. Ik haal de belangrijkste punten uit de plastic soep naar boven.
HET SPROOKJE VAN RECYCLEN
Waarom reageren we zo massaal en heftig op dit onderwerp ? Simpel. Het wordt door de industrie aan de consument door gegeven als “ goed doen “ . En goed-doen, dat wil ieder mens van nature, zelfs in de allergrootste slechterik schuilt een goodwill-kant. De industrie schotelt de consument voor dat we met zijn allen de wereld moeten redden en moeten gaan recyclen. En dat ZIJ er ALLES aan doen. Er worden aan de lopende band slimme ideetjes bedacht om de consument te stimuleren, en het ook een zeer goed imago te geven. Supermarkt ketens doen zogenaamd ook hun uiterste best om zo duurzaam mogelijk te zijn, de fabrikanten gaan opeens zeer veel aandacht besteden aan verpakkingen. En dat allemaal onder het mooie manteltje “ we zijn goed bezig , kijk ons eens goed bezig zijn ‘
Dat er aan dat goede-bezig-zijn erg veel schort, vertel ik in DIT ARTIKEL waarin ik dieper inga op de term “ GREENWASHING “ ook wel groenwassen. Waarom is de industrie dan “ zo goed bezig ? “ Willen zij echt de wereld redden? Willen zij echt het goede voorbeeld geven ? Is de industrie echt begaan met mens / dier en milieu ?
The answer izzzz……NO NO NO en nog eens NO. Natuurlijk niet. De industrie wordt om te beginnen gedwongen om meer milieuvriendelijker te produceren, dit wordt nooit, maar dan ook NOOIT uit vrije wil gedaan. Tegen 2030 wil de EUROPESE UNIE dat de lidstaten 55% van alle plastic verpakkingen op de markt wordt gerecycled, en dat streefcijfer is voor Nederland vrij in zicht aan het komen. Het kost allemaal meer, altijd iets meer en “ iets meer “ is al veel teveel voor de industrie. De wetten en regelgevingen worden hier en daar strenger. En mogen bijvoorbeeld bepaalde materialen niet meer worden gebruikt. Dit geeft de enige reden, om een verpakking te veranderen naar verpakkingen, die aan de wettelijk toegestane normen voldoet. En heeft niets met “ goodwill” van een fabrikant te maken. Er worden bovendien alleen maar de wettelijk nodige veranderingen aangebracht, er wordt geen eurocent méér uitgegeven aan duurzaamheid als dat niet nodig is.
Naast dit gegeven is er nog de prijs. Want stap uit de droom, dat jij daar niet aan meebetaalt. Iedere verandering / aanpassing kost geld , geld wat de fabrikant vertikt te investeren als daar niks op terug valt te verdienen. Een dop van rietsuiker op je pak plantaardige melk ? Natuurlijk kan dat, maar daar betaal jij aan mee. En als we dit nuchter bekijken, in hoeverre is dit eerlijk naar de consument, dus naar jou en mij ?
NIET eerlijk. Sterker nog, FOKKING NIET EERLIJK want we doen echt ontzettend veel, terwijl de industrie lui achterover lachend tierkijkt hoe hun zakken worden gevuld. We recyclen alles, scheiden alles, slaan alles op, brengen alles braaf weg en BETALEN dus tegenwoordig ook voor “ statiegeld “ op karton, blik, plastic. De consument wordt steeds meer en meer uitgedaagd om vooral “ goed-te-doen” en daar vooral ZELF veel moeite voor te doen, en geld in te investeren. Want zeg jij eerlijk : hoe vervelend voelt het, als jij een glazen pot in de vuilnisemmer kiepert? En hoe goed voel jij je, als je dezelfde pot in een glasbak kapot laat kinkelen ? Dit is PRECIES dat gevoel, wat de industrie heeft weten te creëren bij de consument. FOEI FOEI als je stout glas wegkiepert, WAT GOED VAN JE, als je het in de glasbak mikt. Dit zelfde gevoel is de industrie momenteel ( 2023/24 ) aan het kweken rondom plastics, karton en papier. TERECHT ?
IS PLASTIC ZO SLECHT ?
Er zijn wat “ dappere dodo’s” in de industrie, die geheel tegen alle door-de-industrie aangeleerde mythes rondom duurzaamheid zijn gaan schoppen. Puur & fit is zo’n bedrijf, maar er zijn er inmiddels veel meer. Deze promoten PLASTIC. En nee, geen BIO plastics. Want ook DAT ligt veel ingewikkelder dan de industrie ons graag doet geloven. Je zult vast eens hebben gehoord van BIOPLASTIC. Naar schatting wordt zo’n 99% van alle kunststoffen ( plastic) gemaakt uit fossiele brandstoffen ( gas / olie ) Zo’n 1% wordt gemaakt van natuurlijke grondstoffen als aardappelen, rietsuiker en maïs. Dit noemen we bioplastic, maar eigenlijk werkt deze benaming ontzettend verwarrend. De consument kan al snel denken, dat dit altijd beter is dan “ gewoon” plastic, maar dat is niet waar. Zo kan het bijvoorbeeld draaien om plastic wat dan wel is gemaakt van biomassa, maar verder EXACT dezelfde eigenschappen heeft als gewoon plastic. En als het dan wel om plastic gaat wat biologisch afbreekbaar is, dan moet de consument ook nog uitvissen of dit gebeurt in industriële installaties of in een puur natuurlijke vorm.
Vrijwel alle vormen van BAP ( biologisch afbreekbaar plastic ) zijn enkel en alleen composteerbaar in industriele installaties onder temperaturen tot 65*C. Wettelijk gezien moeten de bioplastics binnen twaalf weken zijn afgebroken tot deeltjes van twee millimeter, de volledig compostering mag niet langer dan zes maanden duren.
Om het allemaal nog verwarrender te maken, moeten we onderscheid maken tussen de verschillende soorten bioplastics:
– BIOBASED PLASTICS:
Deze worden gemaakt uit natuurlijke grondstoffen
– BIOLOGISCH AFBREEKBARE / COMPOSTEERBARE PLASTICS:
Deze worden niet altijd uit natuurlijke grondstoffen gemaakt, of worden anders verwerkt
Niet alle biobased plastics zijn biologisch afbreekbaar, en niet alle biologisch afbreekbare plastics zijn biobased. Volg je het nog? 🥺 Daarom is de term BIOPLASTIC ook niet voor één gat te vangen.
Er zitten nog meer haken en ogen aan bioplastic. Zo breekt bioplastic niet altijd 100% biologisch af, dit heeft veel te maken met de omstandigheden. Compost-verpakkingen hebben bijvoorbeeld zo’n 12 weken tijd nodig in een composteer-installatie om af te breken. Om deze reden mag zo’n verpakking volgens MILIEU CENTRAAL niet in de GFT bak worden afgevoerd, en op een eigen composthoop ligt zo’n verpakking na een jaar er nog net zo intact bij. En het mag ook weer niet bij het plastic afval, omdat dit weer de verbrandingsovens vervuilt. Dus……gaat het uiteindelijk de algemene verbandingsovens in.
Een specifieke afname van plastic afval geeft het ook niet. Linksom of rechtsom blijft het een vervanging voor gewoon plastic. In zeewater breekt bioplastic nauwelijks af waardoor het zeeleven nét zo goed verstrikt ( en verstikt ) kan raken in de plastic soep.
Qua milieuvriendelijkheid zijn er ook vraagtekens te zetten. Zoals eerder gezegd worden bioplastics gemaakt uit natuurlijke grondstoffen als maïs, aardappelen en suikerriet. Dit alles wordt geproduceerd door intensieve landbouw. Deze gewassen kosten enorm veel energie, water en land. Ook worden er kunstmest en bestrijdingsmiddelen gebruikt voor de productie, wat negatieve effecten geeft op het milieu.
Kortom: bioplastic is geen antwoord op gewoon plastic. De enige echte manier om plastic te reduceren, is om ons gedrag te veranderen en minder ( wegwerp) plastic / verpakkingen produceren. Bioplastics zijn eigenlijk een schijnoplossing, omdat het zeer breed is uitgemeten en 9/10 keer helemaal niets uitmaakt. Je moet veel achtergrond informatie opvragen bij een leverancier / fabrikant om erachter te komen of het gaat om 100% natuurlijke productie.
Het is in alle opzichten beter om voor ANDERE milieuvriendelijke materialen te kiezen, om je voedsel in te bewaren / te vervoeren. Is bioplastic dan helemaal kolder? NEE, natuurlijk niet want het is zeker interessant om dit verder uit te werken, besef alleen dat bioplastic niet altijd zoveel beter is dan gewoon plastic. Linksom of rechtsom blijft het….PLASTIC. We kunnen dan beter gaan voor gerecycled plastic, en recyclebaar plastic. Dit vermindert de plastic soep aanzienlijker dan bioplastics.
Wat we eigenlijk zouden moeten afzweren is al dat plastic. En dat is goed mogelijk. Er zijn heel veel andere, gezondere en milieuvriendelijkere alternatieven om ons voedsel in te bewaren en te vervoeren. En daarbij behoort zeker GERECYCLEDE PLASTIC MATERIALEN.
GERECYCLED PLASTIC
Waar we ons op zouden moeten richten is niet of we plastics kunnen mijden, want laten we daar realistisch in zijn. Dat valt gewoonweg niet te vermijden omdat het overal om ons heen is. Kijk voor de grap eens nu om jou heen, in de ruimte waar jij je nu bevindt. Tel de plastic items eens op. Daarmee bedoel ik ook apparatuur, meubels, interieur….alles omvat wel iets van plastic. Er zijn dan ook ontzettend veel soorten plastics. KLIK HIER om daar meer over te lezen. Veel plastics hebben daarom codes. Deze codes kunnen we op ieder plastic item vinden. Kunststof verpakkingen zijn in theorie allemaal recyclebaar. De kleine uitzondering hierop vormende plastic verpakkingen die gevaarlijke chemische stoffen hebben gedragen, deze worden meestal via een afzonderlijke sorteercyclus verwerkt. Een gangbaar recycleproces is vrij eenvoudig: de eerste fase sorteert het kunststof nauwkeurig. Deze verantwoordelijkheid ligt voor het grootste deel bij ons ( de consument ) en de industrie / het bedrijfsleven. Is het plastic in zijn soort gescheiden, dan kan het worden versnipperd tot korrels , vermalen, en daarna gewassen. Via veel verschillende uiteenlopende technieken worden de korrels gesmolten en omgevormd, waarmee tot slot weer nieuwe producties van gemaakt kunnen worden. Zoals eerder gezegd is theoretisch bekeken alles te recyclen, maar hangt er veel af van plastic-typen, en waar het voor is gebruikt. Veel plastic wordt niet eens ingezameld, omdat het recyclen van bepaalde stoffen plastic behoorlijk complex is en daarmee economisch onrendabel.
Het plasticsoort HDPE ( HogeDichtheidPolyEtheen , met de code 2) wordt beschouwd als één van de veiligste kunststoffen voor de mens. Alles wat uit HDPE wordt gemaakt gaat ontzettend lang mee en is zeer goed te recyclen. Het wordt gemaakt van polyetheen ( kunststof of olie ) wat uit aardolie wordt gewonnen. Het wordt geproduceerd onder lage druk waardoor de file een hogere dichtheid behoudt en algemeen wordt gebruikt als grondstof voor de hardere kunststof-producties. Het gaat om één van de meest duurzaamste plastic-soort, omdat het in zijn volledigheid kan worden gerecycled en een ontzettend lange levensduur heeft.
Alhoewel ik geen fan ben ( zacht uitgedrukt ) van het merk coca cola, juich ik één stap van hen wel toe; het feit, dat zij zijn overgestapt naar r-PET flessen, ook wel gerecycled polyethyleentereftalaat ( PET ) Dit is materiaal, dat is gemaakt van eerder gebruikt PET-plastic. ( het plastic wat wij met statiegeld nu wegbrengen en oppakken op straat om te verzamelen) Sinds 2020 is coca cola begonnen met het instromen van kleine plastic flessen die zijn gemaakt uit dit r-PET plastic, sinds September 2021 zijn ook de grotere flessen ingestroomd. Nederland was hiermee het tweede land wereldwijd waar coca cola stopte met het gebruik van nieuw plastic in alle flessen. Even een feitje ; hiermee bespaart coca cola op jaarbasis 10.000 ton nieuw plastic ( ook wel VIRGIN plastic genoemd ) mee, en daarnaast levert het een CO2 besparing op van 42% uitstoot per jaar versus flesjes gemaakt uit virgin plastic. Puur & fit heeft het milieu hoog in het vaandel. En kiezen altijd voor de haalbare mogelijkheden. En dus kiezen we bij puur & fit er ook voor, om onze supplementen zo milieuvriendelijk mogelijk te verpakken. En nee, dit is GEEN GLAS. Maar inderdaad, dit r-PET materiaal. Hoe wordt PET gerecycled ?
Wel dit is in principe afhankelijk van een aantal factoren, maar twee zijn meest belangrijk :
– de recycletechniek
– het type verpakking ( het totale percentage gerecyclede PET ten opzichte van nieuw virgin-plastic die in een verpakking wordt gebruikt )
Op dit moment vind verreweg de meeste PET recycling mechanisch plaats. Dit houdt in dat recyclebaar plastic ( bijvoorbeeld flessen ) wordt versnipperd, gewassen en gedroogd waarna de PET vlokken worden gebruikt om nieuwe verpakkingsmaterialen te maken. PET kan ongeveer zeven keer via deze mechanische recyclingmethoden gerecycled worden. Daarin ontstaat een zeer klein kwaliteitsverlies, omdat het gerecyclede PET-polymeer bij iedere recycling iets van zijn sterkte kan verliezen. Dankzij vrij nieuwe innovaties op gebied van PET recycling worden deze problemen langzaam maar zeker verleden tijd, dankzij vrijwel nieuw gerecyclede PET te maken met behulp van depolymerisatietechnologieën. Dit zorgt ervoor dat bijvoorbeeld PET flessen oneindig kunnen worden gerecycled zonder enige afbreuk te doen aan de kwaliteit.
Vergeleken met conventioneel PET is r-PET bij de productie veel duurzamer en grondstof-besparender. Dit komt omdat er veel minder olie tot polymeren verwerkt moet worden. Daarnaast kan r-PET worden gerecycled zonder verlies van grondstoffen en veroorzaakt het veel minder uitstoot in het gehele recyclingproces. Allemaal pluspunten. Wat nog wel het allergrootste voordeel is van dit r-PET, is dat het de plastic afval ( soep) in onze oceanen drastisch vermindert en het vele malen minder de natuur en stortplaatsen binnendringt. R-PET wordt dan ook beschouwd als het meest milieuvriendelijkste verpakkingsmateriaal op de markt. En dat is voor de gemiddelde consument, die momenteel heel erg anti-plastic wordt gemaakt, toch best even opmerkelijk. Volgens PLASTICS EUROPE is de verpakkingssector goed voor zo’n 40,5% van de vraag naar plastic in Europa, in 2020. Door deze hoeveelheden virgin-PET niet alleen te VERVANGEN, maar OOK opnieuw te gaan gebruiken, betekent r-PET een ware doorbraak van Europa’s plastic afvalprobleem en dus ook die in Nederland. Er wordt erg vaak gedacht, dat glas milieuvriendelijker is, maar inhoudelijk bekeken is dat niet het geval. PET is in heel veel gevallen beter voor het klimaat dan glas. Afhankelijk van het verschil in gewicht tussen de verpakkingen. Zo is een PET fles minstens zes keer lichter als glas.
De potjes die wij bij Puur & fit gebruiken zijn van r-PET, en dan met het zogenoemde monomateriaal. Dit betekent dat het materiaal enkel bestaat uit PET, wat het makkelijker maakt om te recyclen, dan potten die zijn gemaakt uit gemengd plastic. De potjes zijn PCR. Dat betekent Post Consumer Recycled. Dat is daadwerkelijk gemaakt van wat consumenten in de plastic afvalbak gooien en de allerbeste vorm van recycling.
Veel supplementcapsules van Puur&Fit zitten verpakt in r-PET. De reden waarom wij hiervoor kiezen mag jou nu duidelijk zijn. Puur & fit wil op deze manier een steentje bijdragen aan een verminderde plastic afvalberg. Als jullie het plastic potje na gebruik ook weer op de juiste manier afvoert, blijft deze cirkel rond.
EEN ZEER COMPLEX VERHAAL
Misschien duizelt het jou nu al, terwijl ik hierboven nog maar het topje van de ijsberg heb uitgelicht. Recycling is zeer ingewikkeld, complex en vooral voor de consument een waar slagveld. Daarom hou ik het voor deze impact “ kort maar krachtig “ en vertel ik je wat jij nu het beste zou kunnen doen om daadwerkelijk een verschil te kunnen maken. Dat is in elk geval niet plastic blijven kopen. En dan bedoel ik vooral plastic als in een Action verkrijgbaar is, wat we eigenlijk niet nodig hebben maar meenemen omdat ons brein gek is op koopjes en voordeel. Er worden door de industrie enorm veel psychische spelletjes gespeeld met de consument als slachtoffer. AH is bijvoorbeeld recentelijk overgestapt van glazen potten naar plastic. Uit het oogpunt voor meer duurzaamheid, kijk AH het eens goed doen. De realiteit is dat dit ( alzo voor 2030 ) verplicht wordt gesteld en het helemaal niet zo vrijwillig is. Daarnaast kun je je afvragen wat het uithaalt, als mensen nog steeds glas meer lijken te recyclen dan plastic, en als er plots op de plastic pot een plastic seal zit wat niet op het glas aanwezig was. Meer plastic gebruik, meer afval. Water-naar-de-zee-dragen????
Kijk dus vooral naar wat jij daadwerkelijk nodig hebt, en kijk naar het plastic.
We gooien, net als ons voedsel, veel te snel plastic weg. En dat gebeurt ook nog eens onbewust. Denk aan de plastic verpakkingen buiten de deur als zakjes, bakjes, bekertjes, rietjes, lepeltjes, dekseltjes, vorkjes, mesjes…..het is oneindig. Ook in supermarkten is het op vers-afdelingen PLASTIC FANTASTIC. Dit kun je weigeren. En op zoek gaan naar alternatieven, bijvoorbeeld je verse producten in verswinkels kopen, als biowinkels, waarmee je ook meteen de kleinere ondernemingen steunt. Daar wordt je vaak min of meer gedwongen om alles verpakkingsvrij of danwel met een meegenomen verpakking in te kopen.
Wat we ook moeten proberen is reduceren. Als we steeds opnieuw onzin over-verpakkingen blijven kopen ( zakje om zakje, portieverpakking omdat het zo lekker handig is…) zal de plastic afvalberg nooit gaan afnemen. Steeds opnieuw maken, ook al is dit uit gerecyclede materialen, is uiteraard geen oplossing . Het is erg nobel van diverse webwinkels om opvulmateriaal / verpakkingen te gebruiken uit 100% afbreekbaar dit / dat, zus en zo, maar het zou een beter plan zijn om alle reeds gebruikte materialen keer op keer te hergebruiken. Een rol papieren inpakmateriaal is nobel, maar kost veel om dat te produceren, terwijl verzend dozen vol zitten met reeds geproduceerde opvulmaterialen. Zowel de dozen als het opvulmateriaal zou meer moeten worden hergebruikt en door de consument moeten worden gestimuleerd te retourneren op bepaalde afgeef punten, zoals de vele webwinkels. Deze kunnen dit dan steeds weer opnieuw hergebruiken. Puur & fit doet dit al jaren. Soms krijgen we wel eens een klacht, waarom wij plastic opvulmateriaal gebruiken, maar we her-gebruiken dus ALLES wat we terug krijgen. Heb jij webwinkels in je omgeving, vraag hen gerust of jij daar verpakkingsmaterialen kunt retourneren. Wist je dat veel webwinkels bij fysieke winkels als Action karton inzamelen? Hele karren vol ? Dit is pas echt recyclen.
Het lijkt misschien een druppeltje op de hete plaat, maar zelf je verpakkingsmaterialen meebrengen bij het boodschappen doen is ECHT effectief. Neem je eigen zakjes en tasjes mee, en vervoer daarin je groente en fruit. Uiteraard : neem altijd boodschappen tassen of kratten mee. Ook al moet je betalen voor een plastic zakje, in de praktijk lijken mensen dat niets te boeien en kopen keer op keer weer bij ieder supermarktbezoek een nieuwe, omdat ze het vergeten zijn. Zorg ervoor dat je altijd iets van een katoenen draagtas in je zak of tas bij je hebt. Als we dat massaler doen, maakt dat echt een verschil. Denk ook aan RVS broodtrommels, en bekers en flessen.
Nog wellicht een zeer handige reminder ; fabrikanten steken het meeste geld in verpakkingen. Dit, omdat een verpakking ervoor zorgen dat de consument wordt geprikkeld, misleid en uiteindelijk verkocht. Er wordt in regel veel meer geld gestoken in zo’n verpakking dan in het product zelf. Als je dat gegeven onthoudt, zul je hopelijk ook wat minder snel impuls aankopen doen. Nog een goede reductie-tip zijn herbruikbare verpakkingen. Meestal worden deze in de eerste instantie als een soort starterspakket aangeboden, waarna je steeds opnieuw hervul-verpakkingen kunt kopen, wat scheelt aan verpakkingsmaterialen.
Tot slot : statiegeld op blikjes, een nobel streven, maar als we simpelweg GEEN blikjes meer zouden kopen en gewoonweg zelf onze bekers vervullen als we mobiel zijn, zou dit ECHT effectief zijn. Totdat er bijvoorbeeld drie of vier euro statiegeld op een blikje wordt gezet, is de gemiddelde consument niet ontvankelijk om moeite te doen om een blikje te bewaren. Laat staan even omspoelen, want de sorteer machines hebben de grootte moeite om de lekkende blikjes te verwerken. Er wordt veel van de consumeert gevraagd maar op de verkeerde manieren uitgevoerd. We zouden juist minder blikjes moeten produceren….maar je snapt dat een gigant als Coca Cola daar niet op zit te wachten, en het zal dan ook nooit gebeuren. De industrie doet zogenaamd “ leuk mee” maar zolang de verplichtstellingen uitblijven, wordt dit met de grote welbekende korrel zout genomen. De bal ligt wat dat betreft wel een beetje echt bij ons, de consument. Als wij tegen geluiden laten horen, en vooral VOELEN, dan moet de industrie meebuigen. Weigeren om nog blikjes te kopen is bijvoorbeeld zo’n juiste stap in de juiste richting. De hamvraag is of de gemiddelde consument bereid is om dat stukje luxe los te laten.
Vraag jezelf de vraag, in hoeverre jij bereid bent om luxe los te laten. Wat kun je ECHT doen om ECHTE stappen vooruit te gaan zetten ? En niet omdat jij je dan beter voelt, maar wat je er echt daadwerkelijk aan KUNT doen ? Ook ik heb op dat gebied nog een heleboel “ soul-surching” te doen ( KLIK HIER ) Ik moet ook leren veel luxe los te durven laten om het milieu ECHT te sparen. En mij niet als een soort mak lammetje op te stellen naar de industrie. Ik ben op de goede weg, maar KAN absoluut beter. En dat is dan ook waar ik mij komende tijd eens mee bezig ga houden, hoe het ECHTE verschil te maken, dat aanpakken waar de echte knelpunten liggen. Ik ga daarmee aan de slag. Jullie ook ?
Het is nog erger: bio-plastic mag niet eens in de plastic afvalbak! Want het maakt de kwaliteit van het plastic “zwakker” waardoor plastic steeds slechter te recyclen is.
Doe daarom ALTIJD bio-plastic bij het restafval, maar nog beter: koop het NIET.