Vitamine B12, hoe staat het er anno 2020 voor?
Onlangs ( eind Januari 2020 ) waarschuwde onderzoekers van het UMCG in Groningen op te passen met het bijspuiten /slikken van vitamine B12. Zij waarschuwden voor de gezondheidsrisico’s van een te hoge dosis vitamine B12. Uit recent onderzoek bleek dat te hoge concentraties / hogere concentraties in het bloed een hogere kans op sterfte voorspelt. Dit werd gepubliceerd in de Jama Network Open door onderzoekers José Luis-Guerrero en hoogleraar interne geneeskunde Stephan Bakker. De data van 5.571 deelnemers van de Groningse cohortstudie PREVEND zijn geanalyseerd, hieruit bleek, dat mensen met een hogere B12 waarde in her bloed een grotere kans hebben op te sterven. De gevonden associaties is significant , ook als er is gecorrigeerd op bepaalde risicofactoren als leeftijd, levensstijl, en verschillende ziekten. Alhoewel er geen causaal verband is gevonden en het onderzoek niets zegt over mechanismes , zijn de uitkomsten volgens de onderzoekers reden genoeg om in elk geval aan te nemen dat een te hoge spiegel aan vitamine B12 gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Nog nooit eerder is dit vastgesteld. Het verdient echter nog nader onderzoek, maar deze verrassend uitslag was voor de onderzoekers een reden om een waarschuwing af te geven. ( persbericht ) Het volledige onderzoek kun je HIER lezen.
Dat is , voor een jarenlange B12 slikker als ik, best even schrikken. Ik eet ( bijna) 32 jaar geen vlees en dierlijke vetten. Anno 2020 leef ik 98% veganistisch. Ik slik iedere dag trouw een capsule B12 ( Royal Green) en eerder heb ik zelfs een heuse vitamine B12 test gehouden. Nu weet ik , dat ik mijzelf niet over-doseer, maar ik geniet bijvoorbeeld wel bio-dynamische kwark en yoghurt en eet zeer af en toe een vers geraapt eitje bij de boer. Ik vond het bericht op dat gebied een beetje verontrustend. Het triggerde mij in elk geval, om er opnieuw eens in te duiken. In 2014 schreef ik mijn eerste artikel over vitamine B12. Hoe staat het er na zes jaar voor?
WAAROM HEBBEN WE VITAMINE B12 NODIG?
Ik ben niet de enige, die iedere dag een vitamine B12 supplement slikt. 4,7 % van de volwassenen in Nederland koopt wel eens een potje vitamine B12. De verkoop stijgt ieder jaar. Waarom is het belangrijk, dat we er voldoende van binnen krijgen? Even kort: vitamine B12 speelt een belangrijke rol in alle lichaamscellen. Het is bijvoorbeeld essentieel voor de aanmaak van rode bloedcellen die verantwoordelijk zijn voor het vervoer van zuurstof in het bloed. Verder speelt het een belangrijke rol voor een goede werking van het zenuwstelsel en heeft het invloed op onze energiehuishouding.
Het gaat om een water oplosbare vitamine, en komt vrijwel alleen in dierlijke producten voor. Denk aan melk / zuivelproducten, vlees, eieren en vis. De algemene ADH ( o.a volgens het Voedingscentrum) voor een vrouw ligt op 2.8 MG per dag. Dit komt neer op drie glazen melk en een gekookt ei, of een portie kabeljauw en een schaaltje yoghurt.
Een tekort lopen wij Nederlanders, een echt zuivelland, niet direct of indirect op. We eten afgelopen jaren ook steeds meer vis. Het lichaam is in staat een flinke voorraad aan te leggen in de lever. Dit ligt tussen de 2-5 MG. Hier kunnen we echt wel even op teren. Echte klachten ontstaan dan ook pas na een tekort van maanden tot zelfs jaren.
Het ligt best gecompliceerd. IN mijn eerste artikel uit 2014 leg ik dit zeer beknopt uit. Naar schatting slaat zo’n 6% van de Nederlanders te weinig vitamine B12 op ( bron : NHG ) Dit is een groep, die wel voldoende vitamine B12 binnen krijgen, maar niet door het lichaam wordt opgeslagen. Bij de opname van B12 in het lichaam speelt het maagzuur een belangrijke rol, net als het eiwit intrinsiek factor in de dunne darm.,waar je IN DIT ARTIKEL meer over kunt lezen. Als je een gebrek hebt aan intrinsiek eiwit of maagproblemen hebt, loop je risico een tekort op te lopen. In regel treft het altijd oudere mensen die een groot risico op tekorten op kan lopen. Uit onderzoek blijkt dat één op de vier 65-plussers de vitamine niet goed meer kan opnemen. Dit komt in de meeste gevallen door medicijngebruik die de zuurgraad in de maag veranderen.
Een tekort kan zorgen voor fikse gezondheidsklachten. Omdat de invloed ban vitamine B12 zo groot is, kunnen de klachten zeer uiteenlopen. Meest voorkomende klachten zijn geheugen-en-concentratiestoornissen, haaruitval, een tintelend gevoel in handen en voeten, spierverzuring, blaasontstekingen aan de lopende band, en extreme vermoeidheid.
Loop je te lang door met een tekort, dan kan dat verstrekkende gevolgen hebben voor de algehele gezondheid. Zo kunnen vrouwen bijvoorbeeld niet zwanger raken en ook niet via een IVF-traject. Deze groep mensen worden meest behandeld via een maandelijkse vitamine B12 injectie. Een arts bepaalt hoe vaak dit nodig is. Er zijn ook smelt-tabletten, iets waar veel artsen steeds vaker voor kiezen. Dezetablrtten bevatten hoge doseringen en worden via het mondslijmvlies opgenomen.
Een tekort wordt nog altijd te laat of niet opgemerkt. Zeker jonge mensen lopen nogal het risico met burn-out klachten naar huis te worden gestuurd, terwijl het gaat om een vitamine B12 tekort. Soms lopen mensen 3-5 jaar rond met talloze klachten, eer de link wordt gelegd aan een vitamine B12 tekort. En wordt het dan eindelijk ontdekt, is het de vraag hoe snel er verbetering optreedt. Dit ligt o.a aan leeftijd, hoeveel B12 er nog is opgeslagen in de lever, en hoe lang de klachten geduurd hebben, In sommige gevallen worden mensen niet helemaal meer beter omdat de neurologische schade te groot is. Er kunnen bijvoorbeeld klachten blijven bestaan van gevoelloosheid , zenuwpijn, tintelingen, prikkels en een doof gevoel in sommige delen van de huid. Vermoed je dus zelf dat je een mogelijk tekort aan vitamine B12 kunt hebben, vraag dan een bloedonderzoek aan bij de huisarts. Daarin kan worden gezien hoe groot de reservevoorraad vitamine B12 is. Wetenschappers zijn er echter nog niet achter hoe groot dat noodpakket precies moet zijn. Het NHG heeft een norm vastgesteld, maar sommige artsen / internisten zijn van mening dat veel teveel mensen dan buiten de boot vallen om in een behandeling te gaan. Dit gaat om mensen die in theorie een voorraad hebben waarmee wordt aangenomen dat zij daar wel even mee vooruit kunnen , maar wel kampen met talloze klachten. Veel artsen pleiten dan ook voor een snellere behandeling met injecties.
SUPPLEMENTEN, VRIJ VERKRIJGBAAR
Goed, het is duidelijk dat er een wezenlijk verschil zit tussen een ECHT vitamine B12 tekort en een AANNAME. Omdat afgelopen 5 jaar het vitamine B12 gebeuren steeds meer aandacht heeft gekregen, slikken veel mensen op de bonnefooi supplementen. Logisch, want deze supplementen zijn gewoon vrij verkrijgbaar in allerlei doseringen. Tot het persbericht van het UMCG onlangs uitging, wordt aangenomen dat een teveel aan vitamine B12 geen kwaad kon en dit gewoon werd afgescheiden via de urine. Ook wordt aangenomen, dat we niet zo snel een teveel kunnen oplopen, het is meer aannemelijker dat we tekorten kunnen oplopen. Vitamine B12 supplementen worden tot nu toe dan ook niet gezien als risicovol of mogelijk schadelijk voor de gezondheid ( bij normaal gebruik )
De werkzame vitamine B12 vorm wordt ook wel COBALAMINE genoemd. Hieronder bestaan weer verschillende variaties, die ook wel analogen worden genoemd. De analogen van cobalamine zijn echter onwerkzaam. In meest gunstige geval zijn ze neutraal, maar in het slechtste geval inhiberen ze de werking van de echte vitamine B12. Daarnaast kunnen analogen de opname van vitamine B12 sterk beïnvloeden. Er zijn werkzame vormen van cobalamine. Deze zijn:
* METHYLCOBALAMINE.
Deze vorm vinden we ook terug in moedermelk, vlees en vis.
* HYDROXYCOBALAMINE
Deze vorm vinden we ook terug in vlees en vis, maar ook in de vitamine B12 injecties ( daarover later meer)
* DIBENCOZIDE ( Adenosylcobalamine)
Deze vorm vinden we ook terug in vlees, vis en koemelk
* CYANOCOBALAMINE
Dit komt niet voor in voedsel.
In vrijwel alle vitamine B12 pillen zit de cyanocobalamine vorm. Logisch, want cyanocobalamine is chemisch stabiel en lang houdbaar. Uit onderzoek blijkt, dat doseringen in pilvorm, boven de 1.000 microgram (40000% ADH) vitamine B12 per dag geen extra effect hebben voor mensen met een licht B12 tekort Vrijwel de meeste mensen hebben een lichte vorm van vitamine B12 tekort. . Mensen met een groot B12 tekort kunnen wel baat hebben bij doseringen hoger dan 1.000 microgram, maar dit wordt dan vrijwel uitsluitend toegediend middels injecties. Bij B12 injecties wordt altijd voor de hydroxycobalamine vorm gekozen, deze vorm wordt namelijk beter geabsorbeerd door het lichaam dan de cyanocobalamine vorm.
Stoffen die collectief vitamine B12 worden genoemd komen dus in verschillende vormen voor en bevatten het mineraal kobalt. Cyanocobalamine komt oorspronkelijk niet voor in de natuur. Het is een bijproduct van geactiveerde koolzuivering van andere vormen van vitamine B12 waarbij het cyanide in het proces heeft opgenomen.
In het lichaam wordt cyanocobalamine afgebroken tot fysiologische vormen methylcobalamine en adenoslcobalamine. De cyanide blijft dan in kleine hoeveelheden achter in het lichaam. Het gebruik van vitamine B12 met cyanocobalamine wordt dan ook vaak afgeraden. Er wordt op veel informatieve sites zelfs gesproken over rattengif.
De best opneembare vormen zijn methylcobalamine en adenosylcobalamine (co-enzym B12). Zij zijn beide biologisch actieve vormen die niet meer omgezet hoeven te worden door de maag en darmen. In dit traject kan namelijk veel fout gaan. Zowel methylcobalamine als adenosylcobalamine hebben belangrijke biochemische en therapeutische voordelen in vergelijking met andere niet actieve vormen van B12.
Om erachter te komen of er sprake is van een vitamine B12 tekort, moet je dit laten testen middels een bloedonderzoek/ meting. Ik verwijs je voor alle informatie graag door naar www.stichtingb12tekort.nl Op deze zeer informatieve website kun je alles lezen over tekorten, en behandelingen. Je kunt daar o.a ook lezen, dat er verschillende vormen van tekorten kunnen ontstaan, van lichte tekorten tot ernstige. Daarop kun je je supplementen aanpassen.
De beste supplementen blijven de pilvorm. Er zijn diverse varianten, van grote tot zeer kleine, van kauwtabletten met een smaakje tot capsules.
Heb je vage klachten? Dan volstaan multi’s meestal ook. Overleg dit altijd met je arts.
In sommige gevallen wordt na een meting een duidelijk aantoonbaar vitamine B12 tekort geconstateerd, meestal wordt er dan overgegaan op injecteren. Als uit bloedonderzoek blijkt dat je te laag zit in vitamine B12 (normaal waardes liggen tussen de 150-700 pmol/l), dan zal je op korte termijn vitamine B12 injecties moeten krijgen. Je start met een zogenaamde ‘oplaadfase’ waarin je een paar injecties krijgt per week, gedurende 2-4 weken. Daarna krijg je periodiek ‘onderhoudsinjecties’ , per maand of per 3 maanden. Een onderhoud injectie bestaat uit 1 milligram vitamine B12.Vitamine B12 injecties kunnen alleen voorgeschreven en uitgevoerd worden door een huisarts of specialist. Inmiddels zijn er on line B12 injecties verkrijgbaar, maar dit wordt afgeraden, het is meest belangrijk om deze injecties onder begeleiding van artsen te laten uitvoeren.
Veel mensen slikken supplementen omdat ze vermoeden dat er tekorten zijn, of bang zijn tekorten op te lopen omdat de media zeer veel informatie verschaft. Als je volwaardig eet, en verder gezond bent, zijn vitamine B12 supplementen niet nodig. En vermoed je toch een mogelijk tekort, laat dit dan altijd meten. Als je wel een vitaminesupplement gebruikt, dan geldt het advies om niet meer dan 100% procent van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) te nemen. Deze informatie vind je op het etiket. In het geval van vitamine B12 neem je dus niet meer dan 2,8 microgram per dag via een supplement.
Val je onder bepaalde risicogroepen, is het verstandig om bij de suppleren. Ben je bijvoorbeeld veganistisch of 100% vegetariër ( geen zuivel, geen eieren) dan is het zeker zinvol 2,8 microgram per dag bij te suppleren. Maar ook hier raad ik aan om dit eerst te laten meten.
NATUURLIJK EN SYNTHETISCH
Net als vrijwel alle andere supplementen zijn vitamine B12 supplementen vrijwel altijd synthetisch. Daarom maakt het eigenlijk niets uit of je nu een goedkope variant koopt of een dure, Vrijwel alle merken die zowel methylcobalamine als cyanocobalamine verkopen hebben exact dezelfde samenstelling. Waar wel veel verschil in kan zitten zijn de vulstoffen en toevoegingen. Maar betreft de werking zijn ze allemaal gelijk. De prijsverschillen zijn echter soms schrikbarend. Dit kan soms € 20-25 euro schelen!!!!!
ECHT natuurlijke en/ of 100% biologisch-plantaardige varianten zijn er niet, op één uitzondering na, het merk ROYAL GREEN. KLIK HIER om daar meer over te lezen.
MOETEN WE BEZORGD ZIJN?
De hamvraag is, of we na het verontrustende persbericht van het UMCG, ons gebruik moeten verminderen of zelfs staken. Voor zolang er nog geen onderstreepte feiten zijn vastgelegd, zal niemand ( Voedingsraad, NVWA enz ) drastische maatregelen nemen. Ik denk dan ook niet dat we direct alle vitamine B12 weg moeten dumpen, want zoals je eerder kon lezen ligt de behoefte en de noodzakelijkheid erg genuanceerd.
Laat ik mijzelf even als voorbeeld nemen. Ik ben zoals gezegd bijna 32 jaar vegetariër, in de zin dat ik geen vlees en dierlijke vetten eet. Ik eet dus wel ( bio-dynamische) kwark, yoghurt en af en tie een vers geraapt eitje. Qua voeding eet ik uitgebalanceerd met zo’n 95% aandeel in verse groente. Ik krijg ook wat aan vitamine B12 binnen via mijn voeding, maar slik al jaren een B12 capsule per dag, 250 MG. Dit lijk ik nodig te hebben, want mijn B12 voorraad lijkt al jaren goed op peil. Ik zal zelf dan ook niets veranderen aan mijn huidige vitamine B12 inname.
Als ik een ander voorbeeld neem, een vrouw van 50 die niet veganistisch leeft, gewoon vlees, zuivel, vis en eieren eet, en verder geen opname-problematiek ondervindt, heeft deze dame geen extra vitamine B12 nodig, en kan een supplement, zeker hoog gedoseerd, averecht werken. Ik denk dan ook dat dit persbericht voornamelijk is bedoeld voor het grote gros die op de bonnefooi bijslikt, zonder dit middels een bloedtest vast te stellen. We slikken steeds meer supplementen alsof we een zakje M&M’s kopen. De markt is oververzadigd. Ook in talloze dagelijkse producten in de supermarkt worden extra vitaminen en mineralen synthetisch toegevoegd, denk aan plantaardige melk-achtige drankjes. Als je bijvoorbeeld gewoon vlees / vis/ zuivel/ eieren eet, daarnaast plantaardige melk drinkt, en ook per dag zo’n 500 mg vitamine B12 bijslikt, kan dit mogelijk risico’s geven. In dit geval, en dat zeggen de onderzoekers ook nadrukkelijk in hun rapporten, is “ ach, teveel is nooit genoeg! “ voor vitamine B12 niet een vlieger die opgaat. Maar geldt dat niet een beetje voor alles waar tee voor staat? Mijn mening over dit onderzoek is nogal negatief, omdat ik van mening ben dat het vooral gaat om een zeer ongefundeerd onderzoek, en ik persoonlijk het daarom nog veel te vroeg vind om nu al dit soort studies naar buiten te brengen.
De echte boodschap is, om, als je echt een vermoeden hebt dat je wel eens een tekort aan vitamine B12 kunt hebben, dit te laten controleren middels een bloedtest. Slik niet op de bonnefooi. Dt is in dit geval BETTER SAFE THAN SORRY.
Hier een kind( 19) die vegetarisch is geen B12 bij slikt. Laatst geprikt om te checken en waarbij de waarde tot verbazing van de arts flink boven de 700 zat…
In principe wordt B12 door het lichaam aangemaakt in het ileum. Bij gezonde mensen en ook bij gezonde veganisten werkt dit perfect, zij hebben dus geen B12 supplementen nodig.
Mensen zoals ik, 60 jaar, die jarenlang ongezond hebben geleefd hebben meestal een tekort aan B12. Ik gebruik zelf een vloeibaar B12 supplement, zodat het goed kan worden opgenomen via de slijmvliezen in mijn mond.
De reguliere geneeskunde meet alleen waarden van verschillende stoffen die in het bloed zitten, hetgeen ook maar een momentopname is. Het bloed is immers een transportmiddel. En dan is het nog maar de vraag of het orgaan dat bepaalde stoffen nodig heeft ook werkelijk deze stoffen kan opnemen. Maar de reguliere geneeskunde kan geen waarden meten van vitaminen en mineralen in de organen en daar gaat het nu net om. Dus de waarden in het bloed kan niets zeggen over de waarden van vitaminen en mineralen in de organen! Dan kun je je afvragen wat is het nut om bloedwaardes te meten. Het is het enige systeem hetgeen de reguliere geneeskunde heeft!
Ik zou zeggen lees eens het boek van Anthony William met als titel “Geheimen achter chronische en onverklaarbare ziekten en hoe je uiteindelijk kunt genezen”.
In de genoemde studie waaruit zou blijken dat teveel B12 tot hogere sterfte leidt, wordt niets gezegd over de verschillende soorten B12. Veel mensen slikken cyanocobalamine wat het lichaam afbreekt tot andere soorten waarbij Cyanide vrijkomt. Dat lijkt me een goede verklaring voor de hogere sterfte maar daar wordt niks over gezegd in de studie
Wat ik begrepen heb uit het onderzoek is dat mensen die b12 supplementeren uitgesloten zijn van deelname. De conclusie die ik daaruit trek is dat het onderzoek gaat over mensen die middels dierlijke voeding teveel vit b12 binnen krijgen. In dat geval lijkt me een correlatie niet vreemd.
Ik vraag mij werkelijk af waaruit blijkt dat mensen met een hoog gehalte B 12 opeens een risicogroep blijken te zijn. En ook….hoe is dat onderzoek gedaan. Was er een controlegroep? Vooralsnog kan niemand voorspellen wanneer iemand overlijdt, gezond of ongezond. Wat hebben ze dan eigenlijk gevonden waar deze uitspraak op gestowld kan worden? Daar hoor ik niets over.
Goed om een evenwichtige post te lezen na heel wat ongenuanceerde berichtgeving in de pers.
Om nog wat meer context te bieden: het onderzoek heeft betrekking op een populatie van personen zie geen van allen supplementen slikten en daar is een statistische relatie gevonden tussen een toenemend sterftecijfer en een toenemend B12 gehalte in het bloed.
Omdat er (zoals Marjo al opmerkte) geen supplementen geslikt werden in de onderzoeksgroep kan dit dus net zo goed een relatie zijn tussen het sterftecijfer en het eten van (bijvoorbeeld) teveel rood of bewerkt vlees (of andere voedingsmiddelen die nadelige effecten kunnen hebben).
Als de statistische relatie niet gevonden was had je kunnen concluderen dat B12 slikken op basis van “baat het niet dan schaadt het niet” veilig was. Nu zou je dat moeten nuanceren en zou het mogelijk zijn dat overdaad wel schaadt. Bewezen is dat echter nog lang niet.
Ik heb zelf kontakt gehad met de auteurs van het artikel en zij onderschrijven dat de zaak inderdaad aanzienlijk genuanceerder ligt dan nu in de pers naar voren komt.
Vandaag vond ik nog dit:
https://b12-institute.nl/2020/01/22/reactie-op-media-uitingen-en-onderzoek-umcg-association-of-plasma-concentration-of-vitamin-b12-with-all-cause-mortality-in-the-general-population-in-the-netherlands/
Hier wordt alles nog eens goed op een rijtje gezet.
Bottom line: het onderzoek was op zich ok, maar de communicatie erover was volstrekt onzorgvuldig en daardoor misleidend.
Als diabeet neem je metformine of metformax, dan is het aante raden dat je ook een suplement neemt van vit B12
Meeste mensen die geen vlees eten hebben geen tekort echter komt het tekort aan b12 meer onder vleeseter voor (ik ook) komt meestal omdat het lichaam het niet opneemt of omzet!
Zelf koop ik injecties in Duitsland methylcobalamine en adenosylcobalamine en zet ik meerdere malen in de week.
Voel me daar prima bij, verslof ik merk dat benen het gewoon begeven..
Mooi boek is is het misschien een vitamine b12 tekort van Sally m Pacholok & Jeffrey m Stuart
Sanacore heeft ook methylcobalamine en adenosylcobalamine tabletjes verschillende dosering zeer goed opneembaar zonder rommel..
De CYANOCOBALAMINE zou ik afblijven!
Zou het kunnen zijn dat dat ziekenhuis zelf medicijnen aant maken zijn en vitamine weren of bestempelen als gevaarlijk!?
De dodelijke industrie zit in medicijnen daar vallen de meeste doden door
En jawel voorgeschreven door geleerde 🤑
Ik bedenk me altijd : wie word hier beter van, wat zit er achter..
Meestal is het wetenschappelijk betaald,
Ik noem het meer een chronische spelfout 🙈
Wetenschappelijk betaald is iets anders dan wetenschappelijk bepaald
Dank je voor voor je mooie stuk, twijfel niet aan jezelf, wel wat farmacie je aanbied aan dodelijke medicatie 🤑
Beste Monique,
Wederom weer bedankt voor je info over B12!
Ik heb deze op de site gevonden voor 19,46 euro per 60 x van Royal Green.
Broedersgezondheidswinkel.nl
Ik kijk graag weer uit naar je volgende mail.
Ik heb al heel veel van je overgenomen.
Dank hiervoor.
gr Carla Fransen
Het hele gedoe is, om de vitamines straks alleen op recept te kunnen krijgen. Oh, oh, wat is het gevaarlijk om die zomaar zonder dokters advies te nemen, nee, dan maar liever statines, brufen, vaccinaties en andere bende.
Het onrustbarende onderzoek is naar ik heb begrepen een observationeel onderzoek geweest, waarin mensen werden achteraf gevolgd.
Er is een correlatie naar boven gekomen en dat is niet hetzelfde als een oorzakelijk verband. Die conclusie kun je uit een dergelijk onderzoek helemaal niet trekken.
Voor zover mij bekend zijn in het onderzoek ook geen mensen zijn meegenomen die supplementen gebruiken. De vraag is dan hoe het komt dat het B12 bij die mensen zo hoog is. Het is dus heel goed mogelijk dat andere factoren een rol spelen. Voordat er overhaaste conclusies worden getrokken, is eerst meer onderzoek nodig. Dat een tekort aan B12 tot problemen leidt, is inmiddels ruimschoots aangetoond.
Ik heb al jaren een veel te hoog gehalte van B12. Mijn huisdokter heeft nooit kunnen uitleggen hoe dit komt. Intussen ben ik bijna 81 en, behalve ouderdomskwaaltjes, voel ik me goed.
Bedankt, Monique, voor je gedegen onderzoek en een fijne dag.
Hallo Monique,
Ik lees altijd even eerst bij jou wat je van bepaalde dingen vindt. Nu las ik een artikel (niet van jou)waarin ik heb gelezen dat vitamine b12 eigenlijk niet zonder vitamine d kan, deze hebben elkaar nodig, betekend dit dat je deze wel allebei in moet nemen, en hoe zit het dan met folimzuur?
Groetjes Cobi