Voedingssupplementen….hebben we ze daadwerkelijk nodig?

Zodra de R weer in de maand komt, zijn de commercials en stunt-aanbiedingen van drogisterijen en webwinkels niet meer bij te benen. De ene na de andere winkel biedt zijn voedingssupplementen tegen zeer scherpe prijzen aan. Ook in de maanden die geen R bevatten worden voedingssupplementen gretig ingekocht. Daarbij gaan vaak duizelingwekkende bedragen om. Bijna 40 euro neerlappen voor een potje visolie is geen rariteit. We hebben er veel voor over. Want we willen niets tekort komen, ons goed, gezond en fit voelen. 

In Nederland eten we met zijn allen nog altijd té weinig groente en fruit. Volgens de Voedsel-consumentenpeiling ( lopende onderzoek voor Volksgezondheid en Milieu) eten Nederlanders tussen de 19-50 jaar maar 10% voldoende groenten. Dat betekent dus dat 90% van de Nederlanders tussen 19-50 jaar de aanbevolen 250 gram per dag niet haalt. Mensen tussen de 50-79 jaar doen het wat beter: 20% van hen eet dagelijks voldoende groente. Ook qua fruit haalt deze groep de dagelijkse aanbevolen twee stukken fruit, ook zo’n 20%. Dit ligt bij de groep 19-50 jarigen bedroevend lager, zo’n 14% haalt iedere dag de twee stukken fruit. Kortom, we eten veel te weinig vitaminen en mineralen. Groente en fruit zijn de grootste bronnen voor de mens om deze voldoende binnen te krijgen. 

In dit daglicht gezet is het mogelijk raadzaam en verstandig om voedingssupplementen te slikken, bijvoorbeeld in de vorm van een multi vitamine. Het probleem schuilt hem echter in de soms bizar hoge doseringen. Sommige vitamine C tabletten bevatten 1000 mg terwijl we dagelijks maar zo’n 75 mg nodig hebben. Het overschot plassen we weer uit, wat een “ dure urine” oplevert. Is bijslikken onzin? Of heeft het zin? Een uitgebreid verslag.

IMG_2141

HEBBEN WE IEDERE DAG ZOVEEL EXTRA VOEDINGSSUPPLEMENTEN NODIG?

Als we onze oren naar het Voedingscentrum richten, dan horen wij dat het niet nodig is. Volgens hen krijgen we voldoende per dag binnen via ons voedsel. Toch ligt dit een stuk genuanceerder. Er zijn vele groepen mensen, die extra vitaminen en mineralen nodig hebben, Denk aan veganisten, vegetariërs, ouderen en vrouwen die zwanger willen raken. Ook kunnen bepaalde vitaminen en mineralen minder goed worden opgenomen door het lichaam, wat ook mogelijke tekorten kan opleveren ook al eet men kilo’s groente en fruit per dag. 

Laten we beginnen te vertellen, dat de Gezondheidsraad voor ons heeft vastgesteld hoeveel vitaminen en mineralen we per dag nodig hebben. Mannen hebben meer nodig dan vrouwen, volwassenen meer dan kinderen, en zoals gezegd neemt de ene mens méér op uit voeding dan de ander. Hierdoor verschilt de precieze behoefte per persoon. Daar heeft de GR rekening mee gehouden. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid ( ADH) is de GEMIDDELDE behoefte van de Nederlandse bevolking den heeft een ruime marge, waardoor 97,5% van de mensen die zich aan deze ADH houden, voldoende binnen krijgen. 

Veel mensen denken vooral, dat ze te weinig vitaminen binnen krijgen. Dit komt door de grote invloed van social media en omgeving. Als we ons moe en slapjes voelen denken we meteen dat we vitaminen tekort komen.. Veel mensen gaan dan op eigen houtje iets bijslikken. Vitamine C is daar een groot voorbeeld van . Vitamine C staat bekend als een vitamine die onze weerstand een boost geeft, en zeker in de herfst/winter of als men een griepje of verkoudheid te pakken heeft wordt er veel extra vitamine C geslikt zonder dit medisch te hebben vastgesteld. We hebben per dag gemiddeld 75 mg vitamine C nodig. ( zowel mannen als vrouwen) Deze hoeveelheid zit bijvoorbeeld in een halve rode paprika, een kiwi of anderhalve sinaasappel ( niet het sap) We zien in de winkel ontelbaar veel potjes vitamine C. De meeste potjes bevatten teveel. Als er op het potje “ 100% ADH” af staat te lezen, dan is dit precies de juiste hoeveelheid die we dagelijks nodig hebben. We vinden echter ook potjes, waarin maar liefst 1000 mg vitamine C in zit. Dit is 1667% van de ADH. We denken vooral, dat we hierdoor een vitamine-boost krijgen. Dit is niet waar. Het is een hardnekkig fabeltje dat vitaminen met een dosis van meer dan 100% beter zou zijn. Voor de meeste mensen is dit niet zo. Je bent beter af met een pil die 100% ADH bevat. De grote uitzondering op de regel zijn de groepen mensen die meer nodig hebben. Vrouwen die zwanger willen raken  hebben 400 mg foliumzuur extra nodig bovenop hun normale inname via voeding. Een tekort aan foliumzuur verhoogt het risico op een open ruggetje bij de baby. Voor alle andere mensen is 200 mg per dag voldoende. Wat gebeurt er met het overschot wat je teveel slikt? Dat plas je gewoon uit. Anders gezegd betaal je vooral voor een dure plas. 

Sommige voedingswetenschappers zijn zelfs van mening, dat je al dat geld wat je aan deze voedingssupplementen besteed, beter meteen door de WC kan spoelen. Volgens Frans Kok, voedingswetenschapper aan de Universiteit van Wageningen, kunnen we zelfs teveel binnen krijgen en dat is niet altijd zonder gevaar. Vitamine A kan bijvoorbeeld gevaarlijk worden bij een teveel. Vitamine A, D, E en K kan het lichaam goed bewaren waardoor gemakkelijk overschotten kunnen ontstaan. Langdurig en teveel vitaminen binnen krijgen op langdurige basis kan daarom schadelijk zijn. Vitamine A kan bij zo’n overschot diverse klachten opleveren zoals gebrek aan eetlust, zware vermoeidheid, zware hoofdpijn aanvallen, misselijkheid, en zelfs fiks haarverlies. Ook zwangeren moeten oppassen met vitamine A. Zo wordt afgeraden tijdens de zwangerschap lever te eten. Lever is extreem rijk aan vitamine A ( per 100 gram al ruim 11.000mg) . Zwangeren mogen per dag niet méér dan 800 mg vitamine A binnen krijgen. Een teveel zou de baby kunnen schaden. De meeste voedingswetenschappers en deskundigen zijn het eens, dat de meeste mensen geen aanvulling ( want laten we niet vergeten dat het gaat om een AANVULLING, geen VERVANGING) nodig hebben in de vorm van supplementie. Tenzij zij behoren tot zo’n eerder besproken speciale groep. Er is nog een groep mensen waarbij aanvulling zinvol is: mensen met eetstoornissen, en bijvoorbeeld minder dan 1000 kcal per dag binnen krijgen. Ook ouderen die te weinig calorieën per dag binnen krijgen kunnen baat hebben bij een aanvulling. De gouden regel: eet GEVARIEERD en VOLDOENDE groente en fruit. Lukt dit om welke reden ook niet, dan is een aanvulling zinvol. 

IMG_2142

NIET OP BONNEFOOI SLIKKEN

De enige manier, om erachter te komen of je daadwerkelijk iets tekort komt is een bloedonderzoek. Navraag bij diverse huisartsen leert dat er iedere dag wel iemand een praktijk bezoekt met de vraag of hij/zij mogelijk vitaminen tekort komen. Als mensen zich niet fit voelen, of slap, dan wordt vrijwel direct de link gelegd naar een mogelijk vitaminetekort. Ze hopen, dat een huisarts hun vermoeden bevestigen. Als bloedwaarden goed zijn gemeten is dat uiteraard goed nieuws, maar levert toch teleurstelling op bij veel patiënten omdat zij graag met een supplement van hun klachten af willen komen. Als een arts zegt “ je hebt een vitaminetekort, slik een supplement” is dat bevredigend. 

Vermoeden dat je een bepaalde vitamine of mineraal tekort komt, kun je enkel vaststellen via een bloedonderzoek. Vanuit deze resultaten kun je gericht bijslikken als dit nodig blijkt. En geen risico lopen op overschotten. Multi vitaminen zijn bijvoorbeeld handig als iemand eenzijdig eet, lijdt aan bijvoorbeeld alcoholisme, of aan een ernstige eetstoornis lijdt ( annorexia) maar kan overschotten opleveren bij mensen die reeds andere supplementen slikt, redelijk gevarieerd eet, of preventief een multi wil bijslikken. Het is dus nooit verstandig op de bonnefooi in het wilde weg te slikken. Sommige supplementen bevatten flinke doseringen. Ook is het overal verkrijgbaar ( zelfs bij het benzinestation) waardoor het gevaar op overdoseringen groter is geworden. Laat je op zijn minst adviseren door deskundigen in gespecialiseerde winkels ( biowinkels, gezondheidswinkels, apothekers) 

IMG_2140

LET’S TALK ABOUT D

Meest besproken vitamine is vitamine D. Als we gezond eten en iedere dag buiten komen krijgen we in principe voldoende vitamine D binnen. Behalve vrouwen boven de 50 jaar, en mannen boven de 70 jaar. Vrouwen vanaf 50 jaar hebben per dag 10 mg extra D nodig, bij mannen én vrouwen vanaf 70 jaar is dit 20 mg D per dag extra. Tijdens de overgang gaat de botafbraak sneller waardoor vrouwen sneller ostreopose ontwikkelen. Ieder mens heeft vitamine D nodig om mineralen zoals calcium op te slaan in het bot zodat het stevig en solide wordt. Vitamine D speelt ook een zeer grote rol in de weerstand. Bij ouderen is de huid minder goed in staat om vitamine D aan te maken. Daarom lopen zij risico om ast van hun botten te krijgen of meer vatbaar te worden voor ziekten. Niet alleen ouderen hebben meer vitamine D nodig. Ook mensen met een donkere/getinte huidskleur, zwangeren, en mensen die niet of nauwelijks buiten komen hebben ook  per dag zo’n 10 mg extra D nodig. Uit onze voeding valt ook best veel te halen. We vinden vitamine D terug in vette vis, ( haring, zalm) eieren, vlees en margarine. ( synthetisch toegevoegd)  Vitamine D wordt ook wel eens gekscherend vitamine Z ( vitamine ZON) genoemd. Niet voor niets want onze huid maakt inderdaad onder invloed van zonlicht vitamine D aam. Het is dan ook raadzaam om iedere dag even naar buiten te gaan om wat zon en daglicht te pakken. Eet je geen vis/ dierlijke producten ( bijvoorbeeld veganisten) dan is het verstandig om extra vitamine D te slikken. 

SAM_2809

VITAMINEN EN MINERALEN

Er zijn heel wat vitaminen en mineralen. Er zijn dertien vitamines: vier vetoplosbare vitamines en negen wateroplosbare vitamines. De vetoplosbare vitamines zijn vitamine A, vitamine D, vitamine E en vitamine K. De vetoplosbare vitamines zitten voornamelijk in het vet van voedingsmiddelen en kunnen in de weefsels van het lichaam worden opgeslagen. De wateroplosbare vitamines zijn vitamine B1, B2, B3, B5, B6, B8, B11 (foliumzuur) en B12 en vitamine C. Deze vitamines zitten juist in het vocht dat in voedingsmiddelen zit. Het lichaam kan deze wateroplosbare vitamines (met uitzondering van vitamine B12) niet goed opslaan; een teveel verlaat het lichaam via de urine.

Er zijn zo’n 15 mineralen. Wat is nu het verschil tussen vitaminen en mineralen? Vitamines en mineralen hebben meer overeenkomsten dan verschillen. In het lichaam zijn beiden onmisbaar bij veel processen. Het belangrijkste verschil tussen vitamines en mineralen is een scheikundig verschil. Vitamines komen uit de levende natuur en kunnen door sommige planten of dieren zelf gemaakt worden, terwijl mineralen uit de dode natuur komen en door planten moeten worden opgenomen uit de aarde en door dieren uit voeding of water.

Mineralen en spoorelementen zijn, net als vitamines, stoffen die het lichaam niet zelf aan kan maken. Ze zijn onder andere nodig bij de regulatie van enzymen en hormonen. Het verschil tussen mineralen en spoorelementen is de hoeveelheid waarin het lichaam ze nodig heeft. Van mineralen heeft men meer nodig dan van spoorelementen.

Nog niet van alle mineralen en spoorelementen is aangetoond dat ze essentieel zijn, d.w.z. absoluut noodzakelijk voor het functioneren van het lichaam. Bekend is dat de mineralen calcium, magnesium, kalium, natrium, chloride en fosfor essentieel zijn. Essentiële spoorelementen zijn jodium, ijzer, chroom, koper, zink, mangaan, seleen en molybdeen.

SAM_2810

WELKE ZIJN ER?

Hieronder geef ik een beknopt overzicht van de vitaminen .

VITAMINE A ( retinol)

Vitamine A (retinol), een vet-oplosbare vitamine, is betrokken bij de weerstand. Het wordt daarom ook wel de anti-infectie vitamine genoemd. Daarnaast speelt het een rol bij de groei, het gezichtsvermogen en de gezondheid van huid en tandvlees. Voor zwangere vrouwen is vitamine A een aandachtspunt. 

Belangrijke bronnen voor vitamine A zijn lever, vis en boter. Groenten en fruit bevatten betacaroteen, een voorloper van vitamine A. Daarnaast wordt er in Nederland vitamine A toegevoegd aan margarine, halvarine en bak- en braadproducten.

Volwassen mannen hebben per dag 900 microgram vitamine A nodig. Dit komt ongeveer overeen met drie sneetjes brood met leverpastei. Vrouwen in deze leeftijdscategorie hebben 700 microgram per dag nodig. De aanbeveling voor vitamine A is tijdens de zwangerschap verhoogd van 700 naar 800 microgram per dag. 

De Gezondheidsraad heeft de veilige bovengrens voor vitamine A vastgesteld op 3000 microgram per dag.

TEVEEL?

Te veel vitamine A kan leiden tot ‘hypervitaminose A’ (van het Griekse ‘hyper’ = te veel). Symptomen zijn onder meer gebrek aan eetlust, verminderd gezichtsvermogen, hoofdpijn, misselijkheid, vermoeidheid, duizeligheid, spierpijn, oogafwijkingen, haarverlies en/of roodheid en schilferen van de huid. Een langdurige overdosering van vitamine A kan ontstaan als je gedurende een langere tijd meer dan 3000 microgram/dag gebruikt. Dit staat gelijk aan het eten van meer dan negen sneetjes brood met leverpastei per dag. Tijdens de zwangerschap kan een teveel aan vitamine A bij daarvoor gevoelige personen de vrucht beschadigen. Daarom wordt het gebruik van lever tijdens de zwangerschap afgeraden. Lever bevat per 100 gram namelijk al 11.000 microgram vitamine A, ver boven de veilige bovengrens van 3000 microgram per dag.

TEKORT?

Voordat er sprake is van een vitamine A-tekort moet iemand gedurende een langere tijd geen tot weinig voedingsmiddelen hebben gegeten die vitamine A of bèta-caroteen (dat door het lichaam kan worden omgezet in vitamine A) bevatten. Vitamine A zorgt voor een goede weerstand en bij een te lage inname hiervan zal de weerstand dan ook verminderen. Daarnaast kan een tekort een droge en schilferige huid en dof haar veroorzaken.

Bij een chronisch vitamine A-tekort ontstaat er een storing in het gezichtsvermogen. Nachtblindheid is hiervan het eerste symptoom. Dit kan overgaan in totale blindheid, door een ziekte die xeroftalmie wordt genoemd. Deze ziekte komt vooral voor in ontwikkelingslanden, waar een vitamine A-tekort de voornaamste oorzaak van blindheid is.

VITAMINE B1

Vitamine B1 (thiamine) maakt onderdeel uit van het vitamine B-complex. Vroeger dacht men dat er maar één vitamine B was. Later bleek vitamine B uit meerdere afzonderlijke vitamines te bestaan. B-vitamines zijn wateroplosbare vitamines. Vitamine B1 zorgt voor de verbranding van koolhydraten uit ons voedsel, waardoor we energie krijgen. Daarnaast speelt het ook een rol in het zenuwstelsel en bij het functioneren van het hart

De belangrijkste bronnen van deze vitamine zijn varkensvlees en graanproducten. 100 gram mager varkensvlees bevat ongeveer de helft van de hoeveelheid die we dagelijks nodig hebben. De meeste voedingsmiddelen hebben een laag gehalte aan vitamine B1. 

Volwassenen hebben per dag 1.1 mg vitamine B1 nodig. Dit komt overeen met een maaltijd bestaande uit 4 opscheplepels aardappelen, 4 groentelepels rode kool en 100 gram varkenshaaskarbonade. 

Er zijn weinig tot geen nadelige effecten bekend van een hoge vitamine B1-inname. Er is daarom geen veilige bovengrens vastgesteld. Het Vitamine Informatie Bureau hanteert een richtlijn van maximaal 5 x de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) per dag. Deze richtlijn is gebaseerd op de maximaal veilige bovengrenzen die opgesteld zijn in Nederland, de Europese Unie en de Verenigde Staten.

TEVEEL?

Er zijn geen nadelige effecten bekend van een te hoge inname van vitamine B1.

TEKORT?

Een tekort aan vitamine B1 kan leiden tot problemen gerelateerd aan het zenuwstelsel zoals depressie, een verlaagde irritatiedrempel, concentratieproblemen en geheugenverlies. Andere verschijnselen zijn spierzwakte, verminderde reflexen, verminderde eetlust, gewichtsverlies en maagstoornissen. Na aanvulling van vitamine B1 verdwijnen de meeste verschijnselen, maar de veranderingen in het zenuwstelsel zijn blijvend. Beriberi is de klassieke vorm van een vitamine B1-tekort. Een ernstig vitamine B1-tekort kan het gevolg zijn van chronisch overmatig alcoholgebruik in combinatie met een voeding die weinig vitamine B1 bevat. Het geheel van de psychische stoornissen die hierbij optreden (geheugenverlies, dementie en delirium) wordt het Wernicke-Korsakoff-syndroom genoemd.

VITAMINE B2

Vitamine B2 (riboflavine) maakt onderdeel uit van het vitamine B-complex. Vroeger dacht men dat er maar één vitamine B was. Later bleek vitamine B uit meerdere afzonderlijke vitamines te bestaan. B-vitamines zijn vetoplosbare vitamines. Vitamine B2 speelt een rol bij de instandhouding van het zenuwstelsel, de spijsvertering en de energiehuishouding. Ook is het van belang voor een gezonde huid en het gezichtsvermogen. Vitamine B2 draagt bij aan de bescherming van de cellen in het lichaam tegen oxidatieschade.

Belangrijke bronnen van vitamine B2 zijn zuivel, vlees(waren), groenten, fruit en graanproducten.  

De Gezondheidsraad heeft de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine B2 voor volwassen mannen vastgesteld op 1.5 milligram en voor vrouwen op 1.1 milligram. Dit komt overeen met 4 glazen melk.

Er zijn weinig tot geen nadelige effecten bekend van een hoge vitamine B2-inname. Er is daarom geen veilige bovengrens vastgesteld. Het Vitamine Informatie Bureau hanteert een richtlijn van maximaal 5 x de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) per dag. Deze richtlijn is gebaseerd op de maximaal veilige bovengrenzen die opgesteld zijn in Nederland, de Europese Unie en de Verenigde Staten.

TEVEEL?

Er zijn weinig tot geen nadelige effecten bekend van een hoge vitamine B2 inname.

TEKORT?

Bij een tekort aan vitamine B2 kunnen er ontstekingen van de huid ontstaan, voornamelijk bij de mondhoeken. Een vitamine B2-tekort kan leiden tot een verlaging van het hemoglobinegehalte en kan vermoeidheidsklachten geven. Dat is riskant: hemoglobine is de rode kleurstof in ons bloed en vervoert zuurstof in het bloed van de longen naar alle cellen in ons lichaam.

VITAMINE B3

Vitamine B3 (niacine, nicotinezuur, nicotinamide) maakt onderdeel uit van het vitamine B-complex. Vroeger dacht men dat er maar één vitamine B was. Later bleek vitamine B uit meerdere afzonderlijke vitamines te bestaan. B-vitamines zijn wateroplosbare vitamines. Vitamine B3 speelt een belangrijke rol bij de energievoorziening van cellen en bij de werking van het zenuwstelsel. Ook is het van belang voor een gezonde huid

Vitamine B3 komt voor in verschillende voedingsmiddelen: vlees en vis, gevogelte, noten, zaden en graanproducten. Daarnaast kan het lichaam vitamine B3 deels maken uit het aminozuur tryptofaan (bouwsteen van eiwitten). Hierdoor dragen ook eiwitrijke producten zoals zuivel en eieren bij aan de aanmaak van niacine (via de omzetting van tryptofaan).

De Gezondheidsraad heeft de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine B3 voor volwassen mannen vastgesteld op 17 milligram en voor vrouwen op 13 milligram. .

TEVEEL?

Vitamine B3 komt in twee vormen voor: nicotinezuur en nicotinamide. Van het gebruik van grote hoeveelheden nicotinamide zijn geen nadelige effecten bekend. Deze vorm wordt over het algemeen gebruikt in supplementen en verrijkte voedingsmiddelen. Nicotinezuur, dat daarvoor ook gebruikt mag worden, kan zorgen voor bloedvatverwijding in de huid (‘flushing’). Dit heeft geen ernstige gevolgen De bovengrens voor nicotiamide is gesteld op 900 mg. De bovengrens voor nicotinezuur is gesteld op 10 mg per dag.

TEKORT?

Een tekort aan vitamine B3 komt niet vaak voor, omdat een eiwitrijke voeding al voldoende vitamine B3 levert. Een tekort kan veranderingen in de huid veroorzaken als uitslag en ontstekingen. Daarnaast kunnen vermoeidheidsklachten ontstaan. Ook zijn er effecten op het slijmvlies van de mond, tong en darmen. Deze verschijnselen duidt men aan met de term ‘pellagra’, wat letterlijk ‘ruwe huid’ betekent. In zeer ernstige gevallen leidt pellagra tot bewustzijnsstoornissen of dementie.

VITAMINE B5

Vitamine B5 (pantotheenzuur) maakt onderdeel uit van het vitamine B-complex. Vroeger dacht men dat er maar één vitamine B was. Later bleek vitamine B uit meerdere afzonderlijke vitamines te bestaan. B-vitamines zijn wateroplosbare vitamines. Vitamine B5 speelt een belangrijke rol bij de afbraak van eiwitten, vetten en koolhydraten. Het draagt bij aan de voorziening van energie. Daarnaast is het van belang bij de vorming van een aantal hormonen en zorgt het voor een goed functionerend zenuwstelsel.

Vitamine B5 komt in veel verschillende voedingsmiddelen voor: vlees, vis, eieren, aardappelen, melk(producten), groente en fruit. 

Voor vitamine B5 is er geen Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH) vastgesteld. Als er geen ADH bepaald kan worden schat men een Adequate Inneming (AI). De Adequate Inneming (AI) vitamine B5 voor volwassen mannen en vrouwen (19-50 jaar) is vastgesteld op 5 milligram. E

Nadelige effecten van een hoge vitamine B5-inname zijn zeer zeldzaam. Er is daarom geen veilige bovengrens vastgesteld. Het Vitamine Informatie Bureau hanteert een richtlijn van maximaal 5 x de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) per dag. Deze richtlijn is gebaseerd op de maximaal veilige bovengrenzen die opgesteld zijn in Nederland, de Europese Unie en de Verenigde Staten.

TEVEEL?

Nadelige effecten als gevolg van een te hoge inname van vitamine B5 zijn zeer zeldzaam. Bij zeer hoge doseringen van tientallen grammen per dag (2000 keer de hoeveelheid die je op een dag nodig hebt) kan diarree optreden.

TEKORT?

Omdat vitamine B5 in veel voedingsmiddelen voorkomt, treedt een tekort aan vitamine B5 alleen bij ernstige ondervoeding op. Het ‘burning feet’ syndroom, het veelvuldig optredende, pijnlijke, branderige gevoel in de voeten dat vaak voorkwam in gevangenenkampen gedurende de Tweede Wereldoorlog, is waarschijnlijk het gevolg geweest van een tekort aan vitamine B5. Er zijn tegenwoordig in Nederland geen gevallen bekend van een vitamine B5-tekort en specifieke verschijnselen daarvan.

Vitamine B6

Vitamine B6 (pyridoxine) maakt onderdeel uit van het vitamine B-complex. Vroeger dacht men dat er maar één vitamine B was. Later bleek vitamine B uit meerdere afzonderlijke vitamines te bestaan. B-vitamines zijn wateroplosbare vitamines. Vitamine B6 (pyridoxine) is belangrijk voor de weerstand en de spijsvertering. Daarnaast speelt het een rol bij de vorming van rode bloedcellen. Het is van belang voor de energievoorziening. Vitamine B6 zorgt verder voor een goede werking van het zenuwstelsel.

Goede bronnen van vitamine B6 zijn vlees, eieren, vis, graanproducten, aardappelen en peulvruchten. Groenten, melk en kaas bevatten vitamine B6 in kleinere hoeveelheden.

De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine B6 is voor volwassen mannen en vrouwen (19-50 jaar) vastgesteld op 1,5 milligram. Dit komt overeen met zes sneetjes volkorenbrood. 

Voor vitamine B6 is een veilige bovengrens vastgesteld van 25 mg per dag. Deze hoeveelheid staat gelijk aan maar liefst 10 kilo aardappelen of 65 bananen. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft geadviseerd om niet meer dan 21 mg vitamine B6 toe te staan in supplementen. Bij deze waarde is rekening gehouden met de hoeveelheid vitamine B6 die gemiddeld uit de voeding komt.

teveel?

Hoge doseringen vitamine B6 kunnen leiden tot afwijkingen aan het zenuwstelsel. Daarnaast kan lichtgevoeligheid of een verslechtering van de geheugen- en denkprocessen optreden.

 TEKORT?

Bij zuigelingen leidt een tekort aan vitamine B6 tot verschijnselen als stuipen, overgeven en gewichtsverlies. Bij volwassenen zijn verschillende symptomen waargenomen, zoals ontstekingen van de tong en de huid, depressie, verwardheid, vermoeidheid en aandoeningen van het zenuwstelsel.

Vitamine B8

Vitamine B8 (biotine) maakt onderdeel uit van het vitamine B-complex. Vroeger dacht men dat er maar één vitamine B was. Later bleek vitamine B uit meerdere afzonderlijke vitamines te bestaan. B-vitamines zijn wateroplosbare vitamines. Vitamine B8 (biotine) speelt een belangrijke rol bij de opbouw en afbraak van koolhydraten en eiwitten en de productie van vetzuren. Het draagt bij aan de voorziening van energie. Daarnaast is vitamine B8 van belang voor een goed functionerend zenuwstelsel, voor gezond haar en een gezonde huid.

Vitamine B8 komt in veel verschillende voedingsmiddelen voor, waaronder eieren, melk, sojaproducten, noten en pinda’s.

Voor vitamine B8 is er geen Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH) vastgesteld. Als er geen ADH bepaald kan worden schat men een Adequate Inneming (AI). Voor biotine is door de Gezondheidsraad alleen een adequate inneming (AI) vastgesteld van 4 microgram per dag voor de leeftijdsgroep van 0 tot 5 maanden. Voor de overige leeftijdsgroepen houden we de aanbevelingen van de Europese Voedselveiligheid Autoriteit (EFSA 2014) aan. Voor volwassenen bedraagt de adequate inneming 40 microgram per dag.

Er zijn geen nadelige effecten bekend van een hoge inname van vitamine B8. Daarom is er geen bovengrens aan te geven. Het Vitamine Informatie Bureau hanteert een richtlijn van maximaal 5 x de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) per dag. Deze richtlijn is gebaseerd op de maximaal veilige bovengrenzen die opgesteld zijn in Nederland, de Europese Unie en de Verenigde Staten.

teveel?

Er zijn geen nadelige effecten bekend van een hoge inname van vitamine B8.

tekort?

Een tekort aan vitamine B8 is zeldzaam, omdat deze vitamine in een groot aantal voedingsmiddelen voorkomt. Bij een vitamine B8-tekort ontstaan er verschijnselen als huidafwijkingen, tongontsteking, verminderde eetlust, moeheid, spierpijn, bloedarmoede en depressie. De stof avidine, die in rauw kippeneiwit voorkomt, bindt zich aan vitamine B8, waardoor vitamine B8 niet meer kan worden opgenomen. Avidine is echter niet tegen verhitting bestand, zodat gekookte of gebakken eieren deze stof niet meer bevatten.

Vitamine B11

Foliumzuur  (vitamine B11) maakt onderdeel uit van het vitamine B-complex. Vroeger dacht men dat er maar één vitamine B was. Later bleek vitamine B uit meerdere afzonderlijke vitamines te bestaan. B-vitamines zijn wateroplosbare vitamines. Foliumzuur is van belang voor een goed functionerend zenuwstelsel en imuunsysteem. Foliumzuur speelt eveneens een belangrijke rol bij de vorming van rode bloedcellen, het erfelijk materiaal (DNA) en  gezonde groei tijdens de zwangerschap. Ook is het erg belangrijk bij de deling van de cellen tijdens de groei: foliumzuur verlaagt de kans op de geboorte van een kind met een open ruggetje. Daarnaast verlaagt foliumzuur het homocysteïnegehalte van het bloed. Een hoog homocysteïnegehalte wordt in verband gebracht met een grotere kans op hart- en vaatziekten.

Foliumzuur komt voor in groene groenten, fruit, volkoren producten en in mindere mate in melk en melkproducten.

De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid foliumzuur is voor volwassen mannen en vrouwen vastgesteld op 300 microgram. Vrouwen die zwanger willen worden of zwanger zijn, krijgen het advies om naast hun dagelijkse voeding een supplement te nemen (met 400 microgram foliumzuur) van vier weken voor tot acht weken na de conceptie. Dit verkleint de kans op de geboorte van een kind met een open ruggetje.

Van een hoge inname van natuurlijk foliumzuur dat in de voeding voorkomt zijn nog nooit nadelige effecten waargenomen. Een hoge inname van synthetisch foliumzuur (uit supplementen of uit verrijkte voeding) kan daarentegen wel nadelige gevolgen hebben. Dit komt omdat het foliumzuur niet ‘vrijgemaakt’ hoeft te worden, wat bij voeding wel het geval is. Om deze reden heeft de Gezondheidsraad de volgende bovengrenzen voor het gebruik van synthetisch foliumzuur opgesteld:

Schermafbeelding 2017-09-21 om 02.58.10

De bovengrens voor volwassenen is vastgesteld op 1000 microgram (ruim drie keer de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van volwassenen). Deze hoeveelheid komt voor in ongeveer 1400 gram broccoli. Dit is alleen ter vergelijking, omdat de bovengrens alleen geldt voor synthetisch foliumzuur.

teveel?

Van een hoge inname van natuurlijk vitamine B11 dat in de voeding voorkomt, zijn nooit nadelige effecten waargenomen.

Een hoge inname van synthetisch foliumzuur (uit supplementen of uit verrijkte voeding) kan een tekort aan vitamine B12 maskeren. Dit geldt overigens alleen bij een ernstig vitamine B12 gebrek als gevolg van een auto-immuunziekte (pernicieuze bloedarmoede), waardoor er nagenoeg geen vitamine B12 wordt geabsorbeerd.

TEKORT?

Een tekort aan foliumzuur kan leiden tot afwijkingen van de rode en witte bloedcellen en veranderingen in het beenmerg. Ook kan een foliumzuur-tekort een verminderde opname van verschillende voedingsstoffen in de darm tot gevolg hebben. Andere verschijnselen zijn een verminderde eetlust, gewichtsverlies en vermoeidheid.

Een tekort aan foliumzuur bij vrouwen aan het begin van de zwangerschap verhoogt het risico op een open ruggetje bij de baby. Daarom wordt er een extra supplement van 400 microgram geadviseerd aan zwangere vrouwen (van vier weken voor de conceptie tot acht weken daarna).

Ook zijn er aanwijzingen dat foliumzuur meehelpt het homocysteïnegehalte van het bloed te verlagen. Dit gehalte is een risicofactor voor hart- en vaatziekten. Er is nog geen direct verband aangetoond tussen de inname van foliumzuur en hart- en vaatziekten

Vitamine B12

Vitamine B12 (cobalamine) maakt onderdeel uit van het vitamine B-complex. Vroeger dacht men dat er maar één vitamine B was. Later bleek vitamine B uit meerdere afzonderlijke vitamines te bestaan. B-vitamines zijn vetoplosbare vitamines. Vitamine B12 voorkomt een bepaalde vorm van bloedarmoede. Het is ook van belang voor een goede weerstand. Daarnaast speelt het een rol bij de vorming van gezonde rode bloedcellen, zorgt het voor een goede werking van het zenuwstelsel en draagt het bij aan de energievoorziening. Verder speelt het een rol bij de stofwisseling van foliumzuur

Vitamine B12 komt alleen voor in voedingsmiddelen van dierlijke afkomst, zoals vlees en zuivel.

De Gezondheidsraad heeft de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine B12 voor volwassenen vastgesteld op 2,8 microgram per dag.

Er zijn geen nadelige effecten bekend van een hoge inname van vitamine B12. Daarom is er geen bovengrens aan te geven. Het Vitamine Informatie Bureau hanteert een richtlijn van maximaal vijf keer de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) per dag.

Deze richtlijn is gebaseerd op de maximaal veilige bovengrenzen die opgesteld zijn in Nederland, de Europese Unie en de Verenigde Staten.

TEVEEL?

Het lichaam kan bij een hoge inname zelf de opname van vitamine B12 uit de voeding beperken. Er zijn daarnaast geen nadelige effecten op het lichaam bekend van een hoge vitamine B12-inname.

TEKORT?

De meest voorkomende oorzaak van een vitamine B12 tekort is een verstoorde opname in het maagdarmkanaal. Ook mensen die gedurende een langere tijd helemaal geen dierlijke producten gebruiken, zoals veganisten, kunnen een vitamine B12-tekort ontwikkelen.

De verschijnselen van een tekort aan vitamine B12 treden vaak pas na jaren op, omdat het lichaam van deze vitamine een voorraad aanlegt. Een vitamine B12-tekort kan een tekort aan foliumzuur veroorzaken, omdat deze twee vitamines samenwerken. Een vitamine B12-tekort heeft een vorm van bloedarmoede tot gevolg, met symptomen als vermoeidheid, ademnood, angina pectoris (pijn op de borst) en een gebrek aan eetlust. Daarnaast kan een vitamine B12-tekort het zenuwstelsel aantasten. Vitamine B12 is mogelijk belangrijk voor de geheugen- en denkfuncties. Ouderen kunnen bijvoorbeeld als gevolg van een vitamine B12-tekort problemen krijgen met hun geheugen.

BETA-CAROTEEN

Bèta-caroteen (pro vitamine A )  wordt in het lichaam omgezet in vitamine A. Het zorgt, net als vitamine A, voor een goede weerstand en is erg belangrijk voor het gezichtsvermogen, maar ook voor gezonde botten, tanden, huid en voor de groei. Er zijn aanwijzingen dat bèta-caroteen anti-oxidatieve eigenschappen heeft en de lichaamscellen beschermt tegen vrije radicalen. Vrije radicalen zijn stoffen die schade aan cellen kunnen veroorzaken.

In groene bladgroente, zoals spinazie, en in koolsoorten komt bèta-caroteen voor. Ook oranje groente- en fruitsoorten zoals mango, mandarijn en wortelen bevatten erg veel bèta-caroteen. Bèta-caroteen geeft de typische oranje en gele kleur aan groenten en fruit.Bijvoorbeeld zoete aardappelen en pompoen. 

Voor bèta-caroteen bestaat geen aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH). In het lichaam wordt het omgezet in vitamine A. Dit wordt aangegeven in retinol-activiteitequivalenten (RAE). Van bèta-caroteen naar vitamine A wordt de omrekeningsfactor 1:12 aangehouden. 

Het lichaam zet niet meer bèta-caroteen om in vitamine A dan het nodig heeft. De inname van bèta-caroteen leidt daarom niet tot een te hoog vitamine A-niveau en kan dus worden beschouwd als een veilige vorm van vitamine A. Bèta-caroteen heeft daarnaast wel een eigen bovengrens. Op basis van advies van de EFSA (Eurepean Food Safety Authority) adviseert het Vitamine Informatie Bureau om niet meer dan 15 mg bèta-caroteen per dag via supplementen te gebruiken. Dit advies geldt voor de gehele bevolking (inclusief zware rokers).

teveel?

Bij een hoge dosering van bèta-caroteen kan er een verkleuring van de huid optreden, maar er zijn geen aanwijzingen dat deze invloed op de gezondheid heeft. Bij een hoge inname van bèta-caroteen kan er geen hypervitaminose A (teveel aan vitamine A) ontstaan, omdat de opname in de darm en de omzetting van bèta-caroteen in vitamine A bij wijze van reactie automatisch worden vertraagd. Rokers moeten oppassen met het gebruik van extra supplementen bèta-caroteen. Als zij hoge doseringen bèta-caroteensupplementen gebruiken, hebben ze, volgens de The alpha-tocoferol, beta carotene cancer prevention study group, mogelijk een grotere kans op het krijgen van longkanker.

tekort?

Het is nog niet duidelijk of bèta-caroteen volledig kan voorzien in de vitamine A-behoefte. Omdat er geen effecten van een tekort aan bèta-caroteen bekend zijn, is er geen aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) aan te geven. Een lagere inname van bèta-caroteen zal in ieder geval een verminderde aanmaak van vitamine A tot gevolg hebben. Als de inname van vitamine A rechtstreeks uit de voeding daarbij ook onder de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid ligt, kan er een vitamine A-tekort ontstaan.

Vitamine C

Vitamine C (ascorbinezuur), een wateroplosbare vitamine, is in de eerste plaats belangrijk voor een goede weerstand. Daarnaast zorgt het voor gezonde botten, tanden, huid en bloedvaten. Het zorgt voor een goed functionerend zenuwstelsel en draagt bij aan de energievoorziening. Vitamine C is verder een antioxidant, en beschermt het lichaam samen met vitamine E tegen vrije radicalen. Vrije radicalen spelen een rol bij verouderingsprocessen. Ook bevordert vitamine C de opname van ijzer.

De belangrijkste bronnen van vitamine C zijn groente, fruit en aardappels.

Volwassenen hebben per dag 75 milligram vitamine C nodig.

De maximale veilige dosis voor vitamine C is door de Gezondheidsraad vastgesteld op maximaal 30 x de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH), namelijk 2000 milligram per dag. Ter vergelijking: dit zijn zo’n 33 sinaasappels.

TEVEEL?

Een teveel aan vitamine C zal met de urine het lichaam verlaten. Dit heeft een grotere belasting van de nieren tot gevolg. In het verleden werd gedacht dat hierdoor het risico op de vorming van nierstenen groter was, maar dit is nooit bevestigd in onderzoek. Daarnaast heeft vitamine C in grote hoeveelheden een remmend effect op de absorptie van koper en verhoogt het juist de absorptie van ijzer, waardoor er een grotere kans is op een teveel aan ijzer. Een dagelijkse hoeveelheid vanaf 3000 milligram vitamine C kan laxerend werken.

tekort?

Een tekort aan vitamine C zorgt in de eerste plaats voor verminderde weerstand, wondgenezing en opbouw van bindweefsel. De meest bekende ziekte als gevolg van een vitamine C-tekort is scheurbuik, vroeger berucht bij bemanningen van zeilschepen op lange routes. De verschijnselen van scheurbuik zijn eerst gewichtsverlies, slapeloosheid, grote vermoeidheid en een verminderde weerstand. Daarna tandvleesbloedingen en andere inwendige bloedingen. In een nog later stadium wanneer er sprake is van een zeer ernstig vitamine C tekort, vallen de tanden uit, waardoor het tandvlees nog verder achteruit gaat.

Vitamine D

Vitamine D, een vetoplosbare vitamine, is belangrijk voor sterke botten en tanden en bevordert de opname van de mineralen calcium en fosfor in het lichaam. Vitamine D speelt ook een rol bij de instandhouding van de weerstand en bij een goede werking van de spieren. De belangrijkste bron van vitamine D is het zonlicht. Vitamine D wordt onder invloed van zonlicht in de huid aangemaakt.

Zonlicht is de belangrijkste bron van vitamine D. Ongeveer tweederde deel van de hoeveelheid vitamine D die je dagelijks nodig hebt wordt op deze manier aangemaakt. De rest komt uit de voeding. Vitamine D komt uitsluitend voor in voedingsmiddelen van dierlijke herkomst. Deze voedingsmiddelen bevatten echter over het algemeen erg weinig vitamine D. Een uitzondering hierop zijn vette vissoorten (bijvoorbeeld paling, zalm en makreel). Deze bevatten iets meer vitamine D. In Nederland wordt vitamine D aan margarine, halvarine en bak- en braadproducten toegevoegd.

Bij onvoldoende zonlichtblootstelling of bij mensen met een donkere of een getinte huid wordt er minder vitamine D aangemaakt. Deze lagere aanmaak is met een gezonde voeding niet volledig te compenseren. Daarom is het nodig om extra vitamine D te nemen.

Schermafbeelding 2017-09-21 om 03.21.58

ezondheidsraad houdt de veilige bovengrens, zoals vastgesteld door de EFSA aan:

  • baby’s tot 1 jaar:                  25 mcg
  • kinderen van 1 t/m 10 jaar:    50 mcg
  • 11 jaar en ouder:                100 mcg

Dit betekent niet dat er direct een probleem ontstaat wanneer deze hoeveelheid overschreden wordt. Problemen zullen alleen ontstaan wanneer er langdurig sprake is van een (te) hoge inname.

teveel?

Een langdurige te hoge inneming van vitamine D kan schade aan hart, nieren en bloedvaten veroorzaken. Verder veroorzaakt een hoge inneming van vitamine D misselijkheid, slaperigheid, verminderde eetlust en obstipatie. Nadelige effecten als gevolg van een overmaat aan vitamine D zijn echter zeer zeldzaam.

tekort?

Vitamine D bevordert de opname van calcium en de opbouw van de botten. Wanneer vitamine D ontbreekt, verlopen deze processen trager, hetgeen resulteert in rachitis (Engelse ziekte, een skeletafwijking) bij kinderen en verweking van de botten (osteomalacie) bij volwassenen. Een tekort aan vitamine D kan osteoporose veroorzaken. Osteoporose is botontkalking die op latere leeftijd optreedt en die vooral bij vrouwen de kans op botbreuken verhoogt. Studies bij oudere vrouwen tonen aan dat extra vitamine D, aanvullend op de dagelijkse voeding, het risico op botbreuken verkleint. Tot slot kan ernstig vitamine D-gebrek spierzwakte en spierkrampen veroorzaken.

Vitamine E

Vitamine E (tocoferol), een vetoplosbare vitamine, speelt een rol bij de aanmaak van rode bloedcellen en het in stand houden van spier- en andere weefsels. Ook is het belangrijk voor de weerstand. Vitamine E is een antioxidant: het beschermt de cellen in het lichaam tegen vrije radicalen

Vitamine E komt voor in plantaardige oliën en in plantaardige producten zoals granen, noten, zaden, groenten en fruit. Dierlijke producten bevatten relatief weinig vitamine E.

Volwassenen mannen hebben per dag 10 milligram vitamine E nodig, volwassen vrouwen 8 milligram.

De maximale veilige dosis van vitamine E is, door de Gezondheidsraad, vastgesteld op 300 milligram per dag, dit is ongeveer 25 x de ADH. Deze hoeveelheid komt overeen met 4,5 kilogram noten.

TEVEEL?

In theorie zal een teveel aan vitamine E een stapeling in verschillende weefsels veroorzaken en hierdoor kan het de processen in die weefsels nadelig beïnvloeden. In de praktijk zijn er tot nu toe echter geen nadelige effecten bekend.

TEKORT?

Ernstige verschijnselen als gevolg van een vitamine E-tekort zijn zeer zeldzaam en komen bijna alleen voor als gevolg van een ernstige stoornis in de opname van voedingsstoffen. In een onderzoek hiernaar werden zelfs na vijf jaar geen effecten aangetoond. Eventuele symptomen van een vitamine E-gebrek zijn bloedarmoede en schade aan de hersenen (hersenverweking). Bij kinderen die te vroeg geboren zijn, is de opname van vitamine E in de darm nog zeer beperkt doordat de spijsvertering nog niet goed werkt. Deze te lage opname van vitamine E kan bloedarmoede, oedeem en verhoging van het aantal bloedplaatjes tot gevolg hebben.

Vitamine K

Vitamine K, een vetoplosbare vitamine, is belangrijk voor de bloedstolling, maar ook voor de botstofwisseling. Pasgeboren baby’s (tot en met drie maanden) krijgen extra vitamine K om (hersen)bloedingen te voorkomen. Zij hebben van de moeder geen vitamine K-voorraad meegekregen en kunnen het zelf nog niet voldoende aanmaken.

Vitamine K wordt voor een deel door de bacteriën in de (dikke) darm gemaakt, vanaf een leeftijd van ongeveer drie maanden. Deze hoeveelheden zijn in de meeste gevallen niet voldoende, zodat aanvulling vanuit de voeding noodzakelijk is. Vitamine K is onder te verdelen in vitamine K1 (phylloquinon) en verschillende vormen van vitamine K2 (menaquinonen). Groene bladgroenten bevatten veel vitamine K1. Daarnaast zit vitamine K1 in plantaardige oliën en in kleinere hoeveelheden in fruit, zuivel en brood. Vitamine K2 halen we met name uit kaas, ei, kip, vlees en melkproducten. Supplementen kunnen zowel vitamine K1 als K2 bevatten.

Door het Institute of Medicine (IOM), een Amerikaanse commissie, wordt een aanbeveling gedaan van 90 microgram per dag voor volwassen vrouwen en 120 microgram voor volwassen mannen.

In de praktijk komt een teveel aan vitamine K niet voor. Daarom is er geen bovengrens aan te geven.

Omdat vitamine K een belangrijke rol speelt in de bloedstolling moeten patiënten die orale anti-stollingsmiddelen gebruiken, zeer goed opletten hoeveel vitamine K ze binnenkrijgen. Dit kan van cruciaal belang zijn. Zij kunnen het beste contact opnemen met hun huisarts.

TEVEEL?

Er zijn geen nadelige effecten bekend van een hoge inname van vitamine K uit de voeding of in de vorm van supplementen. In de praktijk komt een teveel aan vitamine K niet voor.

TEKORT?

Een tekort aan vitamine K leidt tot een vertraagde bloedstolling en kan bloedingen tot gevolg hebben. Een vitamine K-tekort is zeldzaam en komt voornamelijk voor bij pasgeboren baby’s, mensen met een ernstige opnamestoornis en patiënten die langdurig antibiotica hebben geslikt. Antibiotica kunnen de darmbacteriën die vitamine K aanmaken namelijk vernietigen. Pasgeboren baby’s hebben altijd een vitamine K-tekort, omdat deze vitamine de placenta niet kan passeren. Daarom krijgen baby’s na de geboorte altijd 1 milligram vitamine K toegediend. Kinderen die borstvoeding krijgen, hebben daarnaast tot en met de derde maand dagelijks 150 microgram extra vitamine K nodig. 

( BRON: vitamine informatie bureau)

RESUMEREND:

Voedingssupllementen zijn zinvol, mits verstandig gebruikt. Twijfel je of je bepaalde vitaminen tekort komt? Laat dan een bloedonderzoek doen. Afhankelijk van de bloedwaarden kun je gericht supplementen slikken als dit nodig blijkt. Een teveel kan in sommige gevallen leiden tot opstapeling in het lichaam, en het is daarom af te raden op de bonnefooi in het wilde weg te gaan slikken. Pas ook op met hoge doseringen en multi vitaminen. 

Meer informatie kun je vinden op de website van het vitamine informatie bureau. 

6 Reacties op “Voedingssupplementen….hebben we ze daadwerkelijk nodig?

  1. Er bestaat ook een in vet oplosbare vitamine C, ascorbylpalmitaat.
    En bloedonderzoek is waardeloos wat vitamines betreft. Wat in het bloed zit, hoeft niet in de cel te zitten.
    De referentiewaardes zijn vaak aan de lage kant en verschillen per ziekenhuis.
    Als je een teveel aan vitamine C binnen krijgt, krijg je diarree. Dan moet je de dosis verminderen. De ADH zijn zo vastgesteld dat ze weinig tot geen effect zullen hebben, zodat de mensen toch medicijnen nodig hebben.
    Ik test kinisiologisch. Het beste is om in eerste instantie uit de voeding te halen. Ook moet je niet zomaar allerlei vitamines of mineralen gaan slikken. Tijdelijke ondersteuning kan goed zijn.
    Daarbij zijn er medicijnen die zorgen voor vitamine tekorten. Ik vind jouw artikel wat kort door de bocht.
    Wel vind ik het goed van je dat je alles probeert te onderzoeken.

  2. Monique,

    veel van jouw informatie lees
    het is prettige om de juiste informatie te krijgen

    mijn verzoek ia of je ook informatie wil geven voor vegetariers

    zo eet ik bv geen leverpastei,geen vlees, geen vis
    en drink ik geen alcohol

    ook voor ons is de juiste informatie heel belangrijk

    bij voorbaat hartelijk dank….

    met hartelijke groet,

    Seerp van Niejenhuis
    [email protected]

  3. Beste Monique,

    Het is bewonderenswaardig hoeveel je onderzoekt en hoe diep je graaft. Ik kan het helaas met dit artikel niet eens zijn. Wellicht goed om te lezen: “Waarom gezonde mensen vitamines nodig hebben”. Als ook het boek “Censuur” van Dr. Lenkei. dan worden je de ogen geopend wat betreft de ADH. Als je deze gelezen hebt denk ik dat je je artikel gaat aanpassen.

    met hartelijke groet,
    Therezi Ezendam

  4. Hi, dank voor de informatie. nu heb ik een vraag voor mijn moeder van 89 welke gevallen is 5 weken geleden en onder de kneusingen zit. ze blijft op bed liggen van de pijn en ik krijg er heel weinig eten in. Ze is erg afgevallen. Thuiszorg en huisarts geven geen advies voor iets extra. Wat vind jij verstandig. Hartelijke groet Marga.

    • Dag Mrga,
      Wat ontzettend NAAR! Ik kan hier geen oordeel over geven omdat ik haar medische achtergronden niet ken. Ik adviseer je dit te gaan overleggen met haar behandelend arts. Veel sterkte!

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *