Histamine….wat is het?
“ …lust je een gekookt eitje?”
“…Nee, dank je, ik eet histamine-vrij…”
“ …je eet watte-vrij?”
“ …histamine-vrij”
Histamine….het lijkt de nieuwste hippe “ ik-eet-dit-niet-meer” hype, maar toch is dit onjuist. Histamine is een chemische stof die ook in de natuur in veel voedingsmiddelen voortkomt. en voor aardig wat allergische reacties kan zorgen. In dit artikel vertel ik alles over histamine en waarom we dit wel serieus moeten nemen.
WAT IS HISTAMINE PRECIES?
Als we naar de standaard definitie kijken dan is histamine een chemische neurotransmitter die door het lichaam wordt aangemaakt tijdens een allergische reactie. De meest herkenbare symptomen van de aanmaak van histamine zijn irritatie van de huid, neus, keel en longen. Denk hierbij aan jeuk, roodheid, opzwelling, huiduitslag, hoesten, en slijm in de keel. Deze irritatie is vaak een reactie op verschillende allergenen: insectenbeten of daadwerkelijk irriterende stoffen zoals stofdeeltjes of voedselallergieën of intoleranties.Deze reacties zijn onderdeel van de ontstekingsreactie van ons lichaam. Dit maakt een belangrijk deel uit van ons immuunsysteem. Het heeft ook verschillende andere functies: histamine helpt bij het reguleren van de fysiologische functie in de darmen, helpt ons om onze slaap goed te regelen en helpt bij onze seksuele respons.Een neurotransmitter is een chemische stof die wordt doorgegeven tussen neuronen in het zenuwstelsel. Als een neuron moleculen vrijgeeft van een chemische neurotransmitter dan passeert het de zogenoemde “presynaptische zenuwuiteinde,” ook wel het einde van het neuron genoemd. Het gaat via de “synaps” of de ruimte tussen neuronen en wordt uiteindelijk opgenomen door een “receptor” gebied bij de ontvangende neuron. Deze neuron geeft vervolgens de signalen van de neurotransmitter door, en dit zorgt voor een reactie van ons lichaam.De voortdurende stimulatie van neuronen veroorzaakt reacties in het lichaam die specifiek zijn voor het type neurotransmitter die wordt doorgegeven. Histamine wordt ingedeeld in een groep van neurotransmitters die “Small Molecule Neurotransmitter Stoffen” worden genoemd. Andere neurotransmitters die hier bij horen zijn serotonine, epinefrine (adrenaline) en dopamine.
Histamine is een belangrijke stof die we echt nodig hebben: het zet bijvoorbeeld het immuunsysteem aan tot actie als er een ziekteverwekker binnendringt. Maar het wordt een probleem er te veel van in het lichaam aanwezig is. Als deze drempelwaarde (die voor iedereen anders is) wordt overschreden kun je klachten krijgen. Problemen met histamine komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, vooral naarmate we ouder worden. Dit komt doordat bij vrouwen de hormoonbalans tussen progesteron en oestrogeen erg van belang is en veel vrouwen, zeker na hun veertigste, last hebben van oestrogeendominantie. Dit betekent dat er te veel oestrogeen in het lichaam is ten opzichte van progesteron. Bij een oestrogeendominantie wordt er veel meer histamine in het lichaam vrijgegeven, maar juist veel minder DAO aangemaakt. Daarnaast stimuleert de histamine zelf ook nog eens de aanmaak van extra oestrogeen, omdat de histamine de eierstokken aanzet tot productie van meer oestrogeen. Een soort van “ vlek-op-vlek” idee.
HISTAMINE EN VOEDING
Niet alle histamine wordt door het lichaam aangemaakt. Het komt bijvoorbeeld ook via ons voedsel in ons lichaam terecht. Het zit in allerlei voedingsmiddelen. En om het allemaal nog een beetje ingewikkelder te maken zijn er ook voedingsmiddelen die zogenoemde “ histamine-vrijzetters” zijn. Dit zijn voedingsmiddelen die het lichaam aanzetten om extra histamine vrij te geven. Dit gebeurt als je iets eet of drinkt waar je niet zo goed tegen kunt en daar allergische reacties van krijgt.
Histamine gehaltes nemen toe naarmate voeding rijpt, zoals groente en fruit. Daarnaast kan gegist voedsel, gefermenteerd voedsel ( zuurkool bv) en minder vers voedsel klachten opleveren.
HOE KOM JE AAN HISTAMINE?
Om alles een beetje op een rij te zetten, moeten we eerst kijken hoe histamine in ons lichaam terecht komt. Dit kan op de volgende drie manieren:
* Via ons voedsel
* Doordat het lichaam het zelf produceert
* Door histamine-vrijzetters te consumeren, voedsel die eigenlijk zeer weinig tot geen histamine bevatten maar het lichaam stimuleert meer histamine vrij te geven
Deze oorzaken kunnen allen het histaminegehalte in het lichaam laten stijgen. Als je lichaam teveel histamine aanmaakt als reactie op bepaalde voedingsmiddelen kunnen al vrij snel klachten ontstaan. De allergische reactie ontstaat doordat antilichamen in contact komen met cellen die histamine bevatten en dit vervolgens laten vrijkomen. Dit kan zich uiten in bijvoorbeeld jeuk, huiduitslag, een verstopte neus, of astmatische klachten. Een teveel kan er zelfs voor zorgen dat je angst- en paniekaanvallen krijgt, want zoals ik hierboven al zei, het is ook een neurotransmitter, die ervoor kan zorgen dat er gevoelens van angst en paniek in je hersenen worden opgewekt als er een teveel is.
Naast een allergie kan het ook voorkomen dat er een tekort is aan een bepaald enzym genaamd DAO ( diamino oxidase) . Normaal gesproken hoort dit enzym in voldoende mate aanwezig te zijn in de darmen om ervoor te zorgen dat een overschot aan histamine wordt afgebroken. Bij een tekort aan dit enzym kan de histamine zich gaan ophopen en kunnen er klachten ontstaan van hetzelfde kaliber als bij een allergie.
Een tekort aan DAO kun je op verschillende manieren oplopen. Bijvoorbeeld door genetische aanleg waardoor je niet voldoende aanmaakt, ontstekingen in de darmen, of een disbalans in de darmflora. Ook kan een tekort aan vitamine B6 een factor zijn. Deze vitamine is erg belangrijke factor voor DAO. Ook kunnen medicijnen zorgen voor een tekort aan DAO.
WAT ZIJN DE MEEST VOORKOMENDE SYMPTONEN?
Er zijn nogal wat symptomen. Ik noem hieronder de meest voorkomende:
* hartkloppingen
* diaree, langdurige dunne ontlasting, een brijachtige ontlasting
* jeuk over het gehele lichaam, ook in de schaamstreek
* niesbuien, verstopte neus
* rode huid, blozen
* astmatische klachten
* lage bloeddruk
* darmklachten als kramp, steken, rommelende darmen en opgeblazen gevoel
* angst, onrust, nervositeit
* hoofdpijn tot migraine
* inslaap-problemen, slaapproblemen
Het is verschillend per persoon welke symptomen zich voordoen. De meeste mensen hebben maar één of enkele van de bovengenoemde symptomen. Wil jij weten of je overgevoelig bent voor histamine laat het dan testen. Voor een betrouwbare thuistest klik hier. Met deze test krijg je ook een indruk van je DAO-gehalte.
IN WELKE VOEDING ZIT VEEL HISTAMINE EN HISTAMINE VRIJZETTERS?
De lijst van voedingsmiddelen die histamine / of histamine vrijzetters bevatten is erg lang. Ik zet hieronder de meest populairste voedingsmiddelen op een rij:
– ( niet) verse vis, schelp en schaaldieren
– alcoholische dranken, met name rode wijn
– gefermenteerd voedsel als tempeh, zuurkool en miso
– olijven
– spinazie
– aubergine
– pompoen
– blauw-schimmelkazen als Roquefort, oude kazen, Parmezaanse kaas
– wild, lamsvlees, varkensvlees
– gistextracten ( MSG, E621 )
– gedroogd fruit
– citrusfruit
– aardbeien
– tomaten
– bieten
– paprika
– bonen
– pinda’s
– rabarber
– peulvruchten
– drop
– ketjap
– soja
– chocolade
– eieren, met name het eiwit
– gerookte en gepekeld voedsel
– verschillende soorten kruiden en specerijen als kaneel , tijm en chilipoeder
– kwark, yoghurt, karnemelk
– matig: noten
– matig: thee
– avocado
– kiwi
– ananas
– frambozen
– meloen
– paddenstoelen en champignons
– cacao
– vanille
– amandelen ( ook geen pasta’s)
Zoals eerder gezegd is de lijst met voedingsmiddelen oneindig. Voor mij zou een histamine verstoring dramatisch zijn, omdat in het bovenstaande rijtje heel veel voedingsmiddelen staan die ik iedere dag veelvuldig eet. Er zijn daarom echt heel veel beperkingen als je de diagnose krijgt vastgesteld en dit kan je hele leven op zijn kop zetten.
STRIKT DIEET
Als een overschot van histamine bij jou klachten geeft, dan zul je een tijdlang (meestal 4 weken) echt alle histaminerijke voeding en histaminevrijzetters moeten vermijden. Na de eerste 4 weken kun je langzaam weer wat dingen gaan invoeren en er dan goed op letten of die niet meer tot een reactie leiden Deze manier van werken noem je een eliminatiedieet: je elimineert alles wat problemen kan geven en voert dan langzamerhand weer wat meer voedingsmiddelen in, terwijl je er goed op let dat de reactie nu uitblijft. Dat je er na vier weken niet meer gevoelig voor bent heeft te maken met het feit dat je darmen zich hebben kunnen herstellen.
Wat ook erg belangrijk is, is om zo vers en intact mogelijk te eten. Mijd kant-en-klaar, pakjes en zakjes. En eet alles zo vers mogelijk. Hoe langer iets namelijk blijft liggen ( rijpen) hoe hoger het histaminegehalte stijgt.
Een ander belangrijk punt is dat je varieert. Eet niet iedere dag éénzijdig, maar varieer. Je kunt het beste in samenwerking met een deskundige op gebied van voeding en diëtiek een voedingsplan samenstellen. Doe dit liever niet op eigen houtje, omdat je de dingen mogelijk kan verergeren.
Het is meest belangrijk om een manier in voeding en leefstijl te vinden waar er geen klachten meer zijn. Omdat dit per persoon anders is ( de één heeft een hogere grens dan de ander) is het daarom nooit verstandig om bijvoorbeeld klakkeloos een dieet van een ander over te nemen of om zelf maar wat aan te rommelen met algemene informatie zoals dit artikel. Heb je echt serieuze klachten en is dit ook vastgesteld, laat je dan goed informeren en begeleiden door professionals.
VOEDING MET ANTI HISTAMINE- EIGENSCHAPPEN
Gelukkig is het niet allemaal kommer en kwel. Er zijn meer dan voldoende voedingsmiddelen die geen histamine bevatten of deze aanwakkeren. Hieronder een beknopte lijst:
– broccoli
– zwarte en blauwe bessen
– paardenbloem
– appels
– komkommer
– waterkers
– artisjok
– zoete aardappelen, gekookte aardappelen
– volkoren broodproducten zonder toevoegingen
– bramen
– kersen
– mango
– honing
– abrikozen
– perziken
– pruimen
– veel verse groenten als kool en wortelgroenten
Op internet zijn erg veel van deze lijsten vindbaar. Ze zijn zeer divers. Waar de één bijvoorbeeld frambozen en peulvruchten op de verboden lijst heeft gezet, heeft de ander deze juist groen licht gegeven. Hou deze lijsten dan ook richtlijnig. Zoals ik eerder vertelde is het sowieso geen goed idee om zelf aan te gaan rommelen. Dit, omdat de klachten [per persoon ontzettend kunnen verschillen. De één heeft bijvoorbeeld ontzettend veel last van een paar frambozen, terwijl de ander twee bakjes zonder problemen weg kan eten. Zie deze lijsten dan ook als een richtlijn, niet als aanname.
KUN JE ERMEE LEVEN?
Het zal je maar overkomen, dat je de diagnose gesteld krijgt en je een echte Bourgondiër ( zoals ik ) bent. Het zal een ontzettend moeilijke weg worden om je voeding aan te passen. Natuurlijk blijft er nog veel over, maar als je bijvoorbeeld dol bent op bepaalde dingen die opeens verboden worden, dan is dat een harde leerschool om af te wennen. Het zal uiteindelijk wel wennen en zeker als je verbetering merkt. Als je klachten vaag zijn en niet zodanig dat het je leven verstoort, dan zijn “ verboden” producten af en toe best toegestaan. En kun je zelf gaan polsen hoe ver je daarin kunt gaan. Dit zijn keuzes die je voor jezelf kunt maken. Je kunt er gelukkig dus wel prima mee leven. Maar het kost absoluut tijd, moeite , bloed , zweet en tranen om een voor jou fijne balans te vinden,.
Dankjewel ik ben erg benieuwd naar de tips in het boek ben zelf pijn patiënt door herseninfarct. Ben overgevoelig voor vanalles.