Koud geperst, juiced, vers geperst….hoe gezond zijn sappen?
Ik ben nooit echt warm gelopen voor sapjes en smoothies. Ik heb moeite met het gezonde imago wat eraan wordt vastgeplakt. Het gezonde imago wordt op een slinkse manier afgepakt van vers fruit. Enkele jaren geleden werd eindelijk aandacht besteed aan de enorme hoeveelheden suikers in sappen, “ verse” sappen en sapconcentraten. Het begint een klein beetje duidelijker te worden dat een glaasje vers sap helemaal niet zo super-gezond is als wordt beweerd.
WAAROM LIEVER GEEN SAP ?
Ik ben nooit een sap-drinker geweest. Als kind vond ik het al mierzoet terwijl ik een echte zoetekauw ben. Maar een glaasje vers geperst sinaasappelsap, vond ik echt heel zoet, en dat vind ik nu nog steeds. Het heeft voor mij iets on-natuurlijks. Ik eet liever een hele sinaasappel.
Sapjes hebben jarenlang een gezond imago. Het komt immers van vers fruit, en fruit is gezond. De voedselindustrie heeft dit zo “ zwart/ wit” gemaakt. Denk aan het “ 100% puur sap” verhaaltje van Appelsientje. Met woorden als “ puur” en “ 100% natuurlijk” krijgen sapjes een zeer gezonde lading.
Door de gezonde trends van afgelopen jaren zijn sapjes enorm populair geworden. We hebben inmiddels allemaal wel een slowjuicer in huis of een sap-centrifuge. En als we lui zijn, dan kopen we het kant-en-klaar in de winkel.
Aan deze sapjes worden pittige gezonde claims gehangen. Dat deze heel erg ver kunnen gaan, bespreek ik verderop. Door sapjes gezond te verklaren krijgen wij het gevoel gezond bezig te zijn. Ik ken heel wat mensen die hun dag starten met een flesje vers sap wat is gekocht in een winkel of benzinepomp. “ zo…de nodige vitaminen heb ik weer binnen voor vandaag! “ lees ik vaak op mijn tijdlijn, ondersteunend met foto’s van mensen die lurkend aan een flesje sap worden gefotografeerd.
Vitaminen en mineralen binnen krijgen…..nou, dat klopt maar een beetje, want het is sterk afhankelijk van de versheid van een sapje en hoe deze is geperst. Niet in de breedste zin van het woord, maar het gaat erom of er nog wat vruchtvlees aanwezig is. Zo ja, dan geeft dit iets meer voedingswaarde ( iets meer vezels o.a) maar om nu te zeggen dat je een vitamine-shot naar binnen werkt….nee.
Wat je voornamelijk naar binnen werkt is…suiker. Want daar bestaat sap voor het grootste deel uit. Ongeacht hoe je het ook perst: koud, draaiend, plat…het maakt niets uit.
KOUD GEPERST?
Onlangs heb ik grinnikend zitten kijken naar een aflevering van KEURINGSDIENST VAN WAARDE dat ging over koud geperst sap en wat dit dan was. Daarin kwam maar weer eens overduidelijk naar voren hoe groot de marketing is. Ik schrok van de bizarre prijzen die werden gevraagd in speciale sap-barretjes. Daar werden ook de meest bizarre claims gebruikt om zo’n sapje te promoten. Anti-kanker……energie-boostend….de claims vliegen je om de oren, en de euro-tekens ook. Voor een klein “ schotje” betaal je gemakkelijk rond de € 8 euro. AB-SURD!
WAT IS KOUD GEPERST / COLD PRESSED?
KDW heeft in hun aflevering zeer duidelijk bloot gelegd wat de zin en onzin is achter de claim “ koud geperst “ of “ cold pressed”. En hoogleraar voeding en gezondheid Jaap Seidell heeft het in al zijn nuchterheid perfect bevestigd wat ik al jaren roep en al van kind-af weet.
Zelfs het Voedingscentrum geeft negatief advies over sappen. Ook zij vertellen, dat de doseringen aan vitaminen en mineralen sterk afhankelijk is van hoeveel vruchtvlees er nog achterblijft in een sap. Bevat bijvoorbeeld sinaasappelsap nog wat aan vruchtvlees, dan bestaat het sap uit iets meer vezels . Maar er blijft in basis erg weinig over van de werkelijke vitaminen en mineralen uit fruit. Ik zal het zo duidelijk mogelijk proberen uit te leggen:
1) Stel: je wilt appels gaan persen. Je haalt daarvoor de schil eraf en verwijdert het klokhuis.
2) Afhankelijk van welk apparaat je in huis hebt ( slowjuicer of sap-centrifuge) ga je de in stukjes gesneden appel persen. Heb je een slowjuicer, dan gebeurt dit via een schroefmethode. Hierbij komt geen warmte vrij. Bij een sap centrifuge worden de stukjes appel “ geslingerd” ( is centrifugeren) Dat gebeurt razendsnel. Een rasp in een sapcentrifuge maakt zo’n 20.000 toeren per minuut!. Het sap wat uit de sapcentrifuge komt is gefilterd. De naam slowjuicer verraadt ook veel. Deze machine werkt namelijk langzaam en maakt sap door fruit (of groente) met een wormwiel in een steeds kleinere ruimte te persen. Een beetje zoals een gehaktmolen werkt.
In regel geeft een sap centrifuge meer warmte af, maar dit heeft weinig tot nauwelijks enige invloed op de vitamine afbraak .
3) wat je overhoudt is sap. Daarin kunnen mogelijk nog wat resten zitten van het vruchtvlees, maar de machines van tegenwoordig filteren subliem. Wat je overhoudt is sap: wat voor het grootste deel bestaat uit water en fructose ( natuurlijke vruchtensuiker)
Eet je de appel intact, dan is de balans in de appel onverstoord, en zijn ook de vitaminen, mineralen, en vezels aanwezig. Hierdoor krijg je om te beginnen geen suikerstoot in één keer binnen waardoor de suikers uit de appel niet als een raceauto door de bloedbaan schiet, en krijg je werkelijk vitaminen en mineralen en vezels binnen.
Als je een appel in zijn schil pureert, en dus alles laat zitten, ook het klokhuis, krijg je ook voldoende aan vitaminen en mineralen binnen. Je eet immers de hele appel nog steeds, maar dan gepureerd.
Om terug te gaan naar “ wat is koud geperst” , hiermee wordt bedoeld, dat fruit tussen twee pers-platen samen wordt geperst, in plaats van bijvoorbeeld geschroefd. Dit klinkt reuze interessant maar het maakt voor het sap geen enkel verschil. Hoe gezond een sap is hangt immers af van hoeveel vruchtvlees er achterblijft. Dit heb je hierboven kunnen lezen. Sappen met vruchtvlees worden nauwelijks verkocht omdat deze zeer kort houdbaar zijn.
Hoe zit het eigenlijk met het “ enzym-verhaaltje”? Heel veel sap leveranciers en “ juicebars” adverteren met een vethaal dat dankzij het koude persen de enzymen in het fruit niet kapot gaan. Dit is een onzin-verhaal, omdat enzymen sowieso kapot gemaakt worden in ons lichaam. Het maakt dus niets uit, of je lichaam dit doet of een machine,
MARKETING, BIG BUSINESS
Waar de meeste juice-bars en leveranciers mee toeteren, is dat zij al het goede uit het groente en fruit halen en dit in een sap aanbieden. Het gaat hier om vitaminen, mineralen en vezels. Zoals je hierboven hebt kunnen lezen blijft daar betrekkelijk weinig van over, en wordt dit weggegooid met het achtergebleven pulp / vruchtvlees. Sommige sappen zijn “ troebel” wat wil zeggen dat er nog wat vruchtvlees is achter gebleven ( niet gefilterd) Deze sappen bevatten dus over het algemeen iets meer voedingswaarden. In “ vers sap” en “ koud geperst sap” vinden we echter nauwelijks resten van vruchtvlees omdat dit de houdbaarheid enorm verkort. En bovendien wil de consument “ geen dingetjes” in hun sap aantreffen.
Als we alles nuchter bekijken en resumeren, kunnen we concluderen dat “ koud geperst sap” en alle andere claims die op sappen rusten berust op pure marketing. Sappen zijn niet direct ongezond te noemen, maar fruitsap bevat enorm veel suiker. Je drinkt het water en de suiker uit de vrucht. Daarnaast geeft het sap enorme zuur aanvallen op ons tandglazuur wat voor o.a erosie kan zorgen. Kom je vitaminen, mineralen en vezels tekort, moet je dit uit o.a verse groente halen, niet uit zogenaamde super-gezonde sappen. Of eet vers intact fruit. Vruchtensappen bevatten veel vruchtensuiker (fructose). In sinaasappelsap zitten zo’n 7 suikerklontjes, wat neerkomt op ongeveer 110 kilocalorieën. Als je sap drinkt krijg je dus ongemerkt calorieën binnen. Zo neemt het risico op overgewicht toe. Daarnaast is er goed onderbouwd bewijs dat het drinken van suikerhoudende dranken zoals sinaasappelsap het risico op diabetes type 2 verhoogt
BIJZONDERE SAPPEN WEL GEZOND?
We komen zowel in supermarkten als sap-barretjes ( juice-barren) meest bijzondere combinaties tegen. In de supermarkt beperkt zich dit nog enigszins, maar vooral juice-barren kunnen enorm uitpakken in bijzondere combinaties. Ze worden vaak verkocht in kleine flesjes van 30 ml die “ shots” worden genoemd. In deze flesjes vinden we vruchten en groentesapjes die worden gecombineerd met kruiden en specerijen. Omdat veel kruiden en specerijen wetenschappelijk onderbouwde medicinale werkingen hebben worden deze claims enorm misbruikt om een “ shot” bijvoorbeeld te markeren als “ anti-kanker” of “ energie boostend”. Naast dat de onderbouwde claims van groente, fruit en kruiden en specerijen uit de kluiten worden getrokken worden er astronomisch hoge bedragen voor gerekend. Als we inhoudelijk gaan kijken naar zo’n klein “ shot” flesje, zien we dat het niet meer omvat dan wat vers geperst sap, een vleugje kurkuma bijvoorbeeld ,et wat zwarte peper. Als we dit thuis zelf zouden maken, dus vers sap persen uit een slowjuicer of sap centrifuge, daaraan een snufje kurkuma en een snufje zwarte peper toevoegen, zullen we hooguit € 75 eurocent kwijt zijn. Voor een gemiddeld “ shotje” worden echter prijzen vanaf € 4 tot wel 10 euro gevraagd.
Kijken we bijvoorbeeld naar deze shots, zien we dat er citroensap, gember en cayennepeper in zit. Citroensap is de drager, de rest wordt minimaal toegevoegd. Voor 10 flesjes ( 10 x 30 ml = 300 ml in totaal) wordt € 25 euro gevraagd. Maak je thuis zelf 300 ml, dan zul je gemiddeld zo’n € 2,50 voor kwijt zijn…..
Er worden ook talloze “ detox kuren” aangeboden. Naast dat er heel veel wordt getwist over de werking van detox ( je lichaam is zelf prima in staat alles op te ruimen) zijn de bedragen die hiervoor worden gevraagd belachelijk hoog. Je betaald net zoveel voor goud.
Goud geld is dan ook wat er aan de sapjes-gekte wordt verdiend. Het zijn belachelijk hoge bedragen, er worden bizarre claims gemaakt waarvan ik mij werkelijk serieus afvraag waarom het NVWA niet ingrijpt en waarom dit gewoon is toegestaan. De consument wordt hier ENORM benadeeld. De prijzen zijn belachelijk, en de inhoud beslaat nog geen deel van de waarde.
Fruit is gezond. Groente is gezond. Als we dit , intact, voldoende eten, krijgen we meer dan voldoende vitaminen, mineralen, vezels, koolhydraten, eiwitten en vetten binnen. Sappen zijn niet direct ongezond, maar ook niet gezond te noemen, al is het imago onverwoestbaar gezond. Vers geperst, koud geperst, gecentrifugeerd, geschroefd….het maakt allemaal weinig uit voor de vitaminen, mineralen en vezels. Eet fruit intact, dan ben je pas echt gezond bezig en bovendien scheelt het je bakken vol geld.
Sappen waaraan dingen als kruiden en specerijen zijn toegevoegd bevatten niet veel meerwaarde voor de gezondheid. Je kunt ook zelf iedere dag een schepje kurkuma met zwarte peper door je voeding verwerken voor hetzelfde effect. Dit kost je stukken minder geld.
Hallo Monique
Op dit moment doen mijn man en ik voor de tweede keer de sappenkuur van Jason Vale neem aan dat je dat kent, 7 dagen juicen van fruit en groenten en verder niets.
Ook hebben we de documentaires superjuice me beiden gezien. Mooi!
Wil je nu zeggen dat die mensen allemaal onzin verkondigen???
Het sapvasten lijkt mij toch heel gezond.
Heb je al eens over vasten geschreven trouwens?
Ik vast al jaren in het voorjaar en najaar met een groep en wij zijn ervan overtuigd dat dit een goede week is voor reinigen en naar binnen keren met meditatie yoga en meer rust….
Wij zijn heel,benieuwd naar jouw reactie , mede ook omdat we nog vier sapdagen in zicht hebben???? Zonnige zondag hartelijke groet van Kees en Saskia
Dag Saskia,
Om te beginnen wil ik benadrukken dat iedereen moet doen waar hij / zij zich goed bij voelt. Echter is een lichaam zelf prima in staat om afvalstoffen op te ruimen. Daar doen zo’n peperdure sapkuur ( want mag ik vragen hoeveel zoiets kost?) en niet bij. Het gevoel gezond bezig te zijn is daar meer debet aan. Uiteraard is sap drinken beter dan flessen cola weg slurpen, maar veel extra toegevoegde waarde heeft het inderdaad niet. Als je gezond eet, dus veel verse intacte groente en fruit, de juiste balans in eiwitten, koolhydraten en vetten en voldoende vezels, dan heb je zeker geen sap kuurtjes nodig en peperdure sapjes. Zoals je in mijn artikel hebt kunnen lezn en ook in de aflevering van KDW, berust dit alles op marketing waaraan heel veel goud geld wordt verdiend. Warme groet!
yep…
Dank voor het antwoord. Ik was er juist weer mee gestart omdat ik dan in ieder geval 400 gram groente binnen zou krijgen elke dag. Tenminste dat staat in alle communicatie. Dit merk is niet bij de supermarkt verkrijgbaar,dus ik dacht dat ik goed zat. Maar die 400 gram groenten klopt dus niet? Mag dit dan zomaar gecommuniceerd worden?
Hoi Monique,
Ik heb 1x een kuur gedaan met de 97% groente sap van AH, de fruitsapjes zitten inderdaad vol met suikers.. Maar als je dus alleen de koudgeperste groente gebruikt moet ik bekenen mij een stuk gezonder te hebben gevoeld.. Heb je hier ook onderzoek naar gedaan, omdat ik dit hierboven wel mis??
Het is alleen vrij saai en ik hou het daarom ook niet langer dan een week vol..
Je geeft aan dat prijzen te hoog zijn of daar niks aangedaan kan worden. Dat is heel simpel, het werk wordt gedaan om het klaar te maken.. die tijd kost geld.. AH is grootschalig en zit je dus het meest gunstig iemand die het voor jouw in een bar klaar maakt moet toch betaald worden, net als een kopje koffie dat die 2,50 kost, die kan je thuis bv ook voor 10 cent klaar hebben.. Dat is niet alleen met voeding maar met alles.. Het is aan jezelf om zelf onderzoek te doen of een product dat waard is wat ervoor wordt gevraagd. Zo is er voor ieder budget gelukkig wel een oplossing 🙂
Dag Jaap,
Zoals je hierboven ook kunt lezen heeft het qua voedingswaarden geen enkel verschil. Betreft je opmerking over de arbeidsintensiteit, ook dit kunnen we van de kaart vegen omdat machines dit werk doen. Tot slot wil ik vermelden dat ” het placebo-effect” betreft beleven ook groot kan zijn betreft sappen. Warme groet!
Goede morgen. Ik heb een kleine blender gekocht met twee bekers erbij.deze kan ik ook mee op reis nemen. Hier gooi ik alle mogelijke groenten in met verschillende kruiden. De blender heeft geen hoog toerental maar gaat prima. Heerlijk. En ik neem aan wel gezond