Verse of gedroogde kruiden en specerijen….wat is nu gezonder?
Geplaatst op juli 24 2020 door Monique van der Vloed
2 Comments
Ik steek niet bepaald mijn grote liefde voor kruiden en specerijen onder stoelen of banken. Ik snap werkelijk niets van zout-liefhebbers die zout verkiezen boven kruiden en specerijen, maar ach, ik denk dat dit voor hen andersom geldt š Wat mij betreft bestaat er niets lekkerders dan verse en gedroogde kruiden en specerijen ( plantjes) . Ik ben helaas niet zoān geluksvogel die een tuin heeft, en mijn piep-kleine balkonnetjes is ook al niet erg geschikt om daar een moes/kruidentuintje te onderhouden. Na vele pogingen heb ik het maar opgegeven en onderhoud ik op mijn vensterbank een soort kruidenplantjes-tuintje. š Ik heb altijd wel verse kruidenplantjes in huis. Tegenwoordig verkoopt iedere gerespecteerde supermarkt biologische plantjes wat het voor mij erg makkelijk maakt. Ik koop ze zelf altijd in bij de LIDL, supergoede kwaliteit, en ik koop ze af en toe in mijn biowinkel.
Naast verse plantjes gebruik ik erg veel gedroogde kruiden en specerijen. In mijn keuken nemen al mijn potten en potjes de boventoon. En uiteraard ontbreekt mijn eigen lijn MOāS FINEST HERBS AND SPICES ook niet š ( deze lijn wordt verwacht begin September 2020, exclusief bij
www.puurenfit.nlĀ )
Er wordt mij erg veel vragen gesteld over kruiden en specerijen. EĆ©n van de meest gestelde vraag is ā wat is nu het verschil tussen gedroogd en vers? En maakt dat uit? Ā enā¦is vers gezonder dan gedroogd? Ik ga deze en meer vragen beantwoorden in dit artikel.
NIET ZO KLIP EN KLAARš„ŗ
Ik hoef niemand uit te leggen wat het verschil uiterlijk gezien is tussen gedroogd en vers. Dat is klip en klaar. Maar gaan we inhoudelijk kijken, dan wordt het allemaal stukken genuanceerder. Want zeker verse kruiden kunnen zeer sterk verschillen in smaak met hun gedroogde variant. Dit heeft voornamelijk te maken met het aroma van een kruid of specerij. Ā In gedroogde vorm heeft het aroma meer moeite om vrij te komen, en kun je gedroogde kruiden beter niet als garnering gebruiken. Omdat verse kruiden direct hun aroma afgeven zijn deze om te garneren veel beter te gebruiken. Maar ook hier liggen weer nuances. Veel verschillende kruiden en specerijen bewaren hun aroma goed, ook als ze gedroogd worden. Bij anderen is dit juist zeer fragiel, en vervaagt de smaak vrij snel na het drogen of bij het koken. En logischerwijs verschillen de structuren ook sterk tussen vers en gedroogd. Er zijn harde en zachte verse kruiden. Harde kruiden hebben na het eerste jaar hout-achtige stengels met stugge blaadjes en blaadjes, die bij het aanraken een sterke geur af kunnen geven. Het aroma van harde kruiden komt vrij bij verhitting van de kruiden en zijn daarom geschikt om mee te laten koken / braden/ sudderen en om roerbak-gerechten op smaak te brengen. Ā Onder de harde kruiden vallen o.a :
– TIJM
– BIESLOOK
– SALIE
– ROZEMARIJN
– BONENKRUID
– LAVENDEL
– OREGANO
Zachte kruiden zijn het tegenovergestelde van harde kruiden: zeer kwetsbaar en fragiel, en daardoor ook sneller verleppend / bedervend. Zachte kruiden kun je beter niet mee koken / braden / bakken, omdat het aroma dan vrijwel direct vervliegt. Zachte kruiden kun je beter op het laatste moment toevoegen, bijvoorbeeld als garnering. Dan komen de aromaās het best tot zijn recht. Onder zachte kruiden vallen o.a :
– BASILICUM
– BIESLOOK
– PETERSELIE
– DRAGON
– KERVEL
– DILLEĀ
– MARJOLEIN
– KORIANDER
– MUNT
WANNEER GEBRUIK JE VERS, EN WANNEER GEBRUIK JE GEDROOGDE KRUIDEN?š
Ik denk dat iedereen zich wel eens heeft afgevraagd waneer je nu vers of waneer je gedroogde kruiden gebruikt. Algemeen gezien kun je uitgaan van het volgende: wil je kruiden ter garnering gebruiken, kies je voor verse kruiden en specerijen, wil je een gerecht inhoudelijke smaken geven, gebruik je gedroogde kruiden en specerijen. Als je gedroogde kruiden en specerijen NIET meekookt, zullen ze hard blijven en weinig echte smaak afgeven. Daarnaast hebben kruiden e specerijen in gedroogde vorm veel meer tijd nodig om hun aromaās vrij te laten. Verse kruiden geven direct hun aromaās vrij. Als je dus een roerbak-gerecht maakt, voeg je meteen in het begin de gedroogde kruiden toe. En voeg je pas op het laatste moment verse kruiden toe. Voeg je gedroogde kruiden toe aan het begin, heeft het tijd om de aromaās vrij te laten komen. Als je gedroogde kruiden gebruikt die groen zijn ( bijvoorbeeld tijm, dille, basilicum, oregano ) kun je deze het beste 5 minuten voor het einde toevoegen, omdat deze neigen sneller aan te branden. Zit er echter meer dan voldoende vocht in je gerecht ( bijvoorbeeld tomaten / pastasaus ) dan kun je de gedroogde groene kruiden wel al direct bij het begin toevoegen.
BOTTOM LINE: verse kruiden zijn meest geschikt om te garneren, gedroogde kruiden zijn meest geschikt om mee te koken / bakken / braden / sudderen .
Er zijn kruiden en specerijen, die vers lekkerder zijn dan droog, en andersom. Een goed voorbeeld is koriander. Deze smaakt vers totaal anders dan in gedroogde vorm. Ook kan de productie / teelt van invloed zijn op de smaak / aroma. Biologische kruiden en specerijen verdienen in dit geval de voorkeur. Ook vallen kruiden en specerijen wereldwijd onder de meest bespoten plantensoorten , wat soms best wat bestrijdingsmiddelen kan opleveren in gedroogde vorm en op een vers plantje. Kies in geval van vers daarom altijd standaard voor biologische alternatieven, en liefst biologische gedroogde kruiden en specerijen.
HOE BEWAAR JE GEDROOGDE KRUIDEN HET BESTE?
Het mooie van gedroogde kruiden en specerijen is wel dat het tot in den treuren bewaard kan blijven. Iedereen heeft wel een potje ergens in een keukenkast / lade rond slingeren. Dit is bijvoorbeeld ooit eens aangeschaft om een recept op te volgen, er wordt wat van gebruikt en het verdwijnt vervolgens ergens achterin een lade of kast om vergeten te worden. Pas na een grote schoonmaak kunnen al deze aangebroken potjes en zakjes weer opduiken en rieken ze ver over een vastgestelde productie-datum heen. Betekent dit dat je ze moet weggooien? š„ŗ Nee, niet altijd. Het ligt aan de kwaliteit, en hoe het eruit ziet. Ruikt het muf en ziet het er erg vervaagd uit? Gooi het dan weg. Ziet het er nog prima uit en ruikt het nog goed? Dan kun je het nog gewoon gebruiken.
Om te voorkomen dat je allemaal potjes en zakjes over een datum tegenkomt, kun je het beste een goede organisatie aanhouden om je gedroogde kruiden en specerijen te bewaren. Enkele tips:
BEWAAR ALLE KRUIDEN EN SPECERIJEN OP EEN PLEK
De meest gemaakte fout om kruiden te bewaren is om ze overal ā snel evenā weg te stoppen in een kast of lade. Bewaar alles op Ć©Ć©n bepaalde plek, bijvoorbeeld een lade. Zo voorkom je dat alles rond gaat zweven en zwerven en dat ze worden vergeten
BEWAAR ALLES IN POTJES
Er zijn talloze leuke glazen en stenen kruiden potjes te koop, bij de ACTION kun je bijvoorbeeld erg leuke glazen potjes kopen, voor een habbekrats. Door alles meteen na aankoop in een leuk potje over te doen, en deze meteen met een leuk etiket te markeren, hou je niet alleen overzicht, ook hou je de kruiden meest vers en lekker.
ZET DE MEEST GEBRUIKTE KRUIDEN EN SPECERIJEN VOORAAN BINNEN HANDBEREIK
Niets is zo irritant, om naar een bepaald kruid te moeten zoeken terwijl je bezig bent met bereiden. Zet de meest gebruikte kruiden dan ook vooraan in een kast, voorraad rekje of lade, zodat je niet hoeft te zoeken.
HOE BEWAAR JE VERSE KRUIDEN HET BESTE?
Verse kruiden zijn iets lastiger om langere tijd te bewaren. In supermarkten kunnen we talloze zakjes / bakjes verse kruiden vinden, zowel buiten als binnen het koelschap. Deze zijn gesorteerd op harde ( minder kwetsbare ) en zachte ( meest kwetsbare ) verse kruiden. De zachte verse kruiden vind je in het koelschap. Het is een best prijzig grapje, een gemiddeld bakje verse kruiden kost al snel ā¬ 2 euro. Om deze zo lang mogelijk vers te houden, kun je het beste de stelen afknippen en de takjes in een glaasje gevuld met laagje water zetten, en de kruiden omwikkelen in een stukje BPA vrije plastic huishoudfoie. De zachte soorten bewaar je in de koelkast, de harde kun je gewoon in je vensterbank zetten. De hardere soorten kun je het beste omwikkelen in een vochtige schone doek of vochtig keukenpapier, zo blijven de blaadjes meest vers.
Kies liefst voor een plantje. Dit blijft niet alleen veel langer bruikbaar, het staat en geurt ook nog eens heerlijk in je keuken! Zorg ervoor dat de plantjes op een rustige en koele plek staan, en bewater ze dagelijks.
HOE GEBRUIK JE VERSE KRUIDENPLANTJES?
Hoe je gedroogde kruiden en specerijen gebruikt lijkt voor-de-hand-liggend, maar verse kruiden vragen soms om wat meer uitleg. Zeker als je het voor het eerst gaat gebruiken kun je je nogal eens wat vragen stellen. Om te beginnen is het meest verstandig, om een speciale kruiden-schaar aan te schaffen. Deze schaar bevat vele snij-bladen op elkaar waardoor een kruid / blad met een paar knippen zeer verfijnd worden geknipt, en de kruiden veel beter zijn te verwerken in en op en door gerechten. Deze scharen kosten niet zoveel in aanschaf, ik kocht mijn schaar bij de Action voor nog geen ā¬ 1,50. Je kunt ze vinden in de meeste kook-en-huishoudwinkels.
Je kunt ook het beste een vijzel aanschaffen, om de blaadjes en takjes te kneuzen. Hierdoor komt er ook erg veel aroma vrij.
KLIK HIER voor meer informatie over vijzels.
WAT IS NU GEZONDER? GEDROOGD OF VERS?
Het verschil in gezondheidseffecten tussen vers en gedroogde is klein. Voedingswaardig gezien bevat vers net iets meer, omdat gedroogd vormen meestal aardig wat oliƫn en water verliezen tijdens het droogproces en daarmee meteen ook aardig wat aroma. Gedroogde kruiden hebben daar in tegen wel een veel intensere smaak dan verse varianten. Vers is vrij snel vervlogen terwijl gedroogde kruiden hun smaken wat intenser behouden. Dankzij de etherische oliƫn verkrijgen de kruiden en specerijen hun specifieke smaken.
Linksom of rechtsom kun je nooit de plank misslaan, omdat zowel vers als gedroogd ENORM VEEL GEZONDE VOORDELEN heeft. Kruiden en specerijen zijn een zeer gezonde aanvulling op ons voedingspatroon, en kan bijvoorbeeld de wat minder gezonde smaak-makers vervangen, denk aan zout en suikers. Kant en klaar gedroogde kruiden kopen vraagt echter wat aandachtspunten. In erg veel gedroogde kruiden en specerijen / kruiden mixen vinden we ontzettend veel toevoegingen als zout, kleur / geur en smaakstoffen. Dit maakt een gedroogd kruid natuurlijk meteen stukken minder gezond. Wil je profiteren van alle gezonde voordelen , kies dan altijd voor 100% natuurlijke en biologische gedroogde kruiden een specerijen. Controleer de ingrediƫnten op potjes kruidenmixen, ook de gezond -ogende varianten, daarin kunnen veel hulpstoffen in voorkomen terwijl je dit niet verwacht. In veel gevallen bestaan deze zelfs uit zout. Let daar dus goed op. Je bent het best af, als je de gedroogde kruiden in je biowinkel koopt omdat daar de eisen iets strenger zijn. Puur & fit verkoopt alleen biologische kruiden due strenge controles op vervuiling krijgen, en worden zelf afgevuld.
KLIK HIER voor het overzicht
Er zijn bepaalde kruiden die je beter vers kunt gebruiken, omdat deze de meeste smaak afgeeft. Ze bevatten veel vluchtige smaakbestanddelen die tijdens een droogproces zo-goed-als verdwijnen en het dus zonde is om ze in gedroogde vorm te kopen. Dit zijn o.a BASILICUM, BIESLOOK, MUNT, DILLE en PETERSELIE. Ā Deze zijn heerlijk om als garnering te gebruiken, ze leveren vers geknipt/ gestrooid over een gerecht een enorme smaak-explosie op.
Kruiden als oregano en chilli kun je prima gedroogd kopen, dit zijn kruiden die nauwelijks iets aan aroma / smaak verliezen tijdens een droogproces.
Er zijn tegenwoordig ook erg veel gevriesdroogde kruiden verkrijgbaar. Deze ondergaan een geheel ander bewerkingsproces dan het droogproces en heeft daardoor een andere textuur. De temperatuur wordt tot ongeveer 65*C onder nul gebracht, waardoor de smaak , geur en kleur meest behouden blijven en meest in de buurt komen van verse kruiden, zodra ze in aanraking komen met vocht. Velen ervaren gevriesdroogde kruiden als veel lekkerder dan gedroogde kruiden. Als de gevriesdroogde kruiden eenmaal zijn bevochtigd, komen ze weer in hun oorspronkelijke staat terug, vers dus. In feite heb je in droogvorn altijd verse kruiden bijdehand. Dit kan zeker handiger en goedkoper zijn dan verse plantjes, maar het is maar, waar jouw persoonlijke voorkeur naar uitgaat.
LEKKER FRIS WATER!
Er zijn niet alleen pittige kruiden, er zijn ook veel frisse kruiden, zoals munt, citroenmelisse en citroengras. Met versplantjes in je vensterbank kun je iedere dag liters heerlijk gearomatiseerd Ā water maken. Niet alleen lekker, fris en dorstlessend, maar ook nog eens supergezond! Je kunt een enkel kruid gebruike of meerdere tegelijk. Ik maak bijvoorbeeld vaak water met verse munt, citroen melisse met twee / drie druppels zuivere stevia. VERRUKKELIJK!Ā
Goed artikel over de kruiden. Ben dit jaar voor het eerst verse kruiden uit de tuin met water gaan drinken…heerlijk.
Om plantjes langer te laten leven kun je twee dingen doen:
1. plantjes op een schoteltje zetten en water geven via de onderkant, of
2. plantjes overzetten in een grotere plantenbak, zodat de wortels meer ruimte hebben.
Koop je kruidenplantjes vooral biologisch!