Kaarsen en geur-kaarsen en stokjes…..hoe schadelijk is dat?
Ik ben een echt herfst-mensje. Met alles, wat daarbij hoort. Van pompoenen tot guur en fris weer, van lekkere stormen en regenbuitjes ( heerlijk voor de natuur ) tot de prachtige natuur die zich in de meest prachtige kleuren transformeert. Het vroegere donkerte, de kaarsjes weer aan….I LOVE IT. 🌿
Terwijl de meeste mensen veel moeite hebben om afscheid te nemen van de zomer, kijk ik er in een begin van een zomer weer reikhalzend naar uit. En als het dan eindelijk weer lekker fris gaat worden, ga ik steeds beter in mijn vel steken. We moeten nog steeds de klok voor en achteruit zetten in de seizoenen, hopelijk wordt dit snel afgeschaft. Wel zal ik dan de vroeger invallende schemer in het najaar gaan missen. Want dat betekent altijd bij mij weer gezellig de kaarsjes vroeg aansteken. Ik hou van kaarslicht. Ik heb lampen in huis ( joh! 😅 echt? ) maar to-be-honest, heb ik deze maar zelden aan. Ik gebruik graag kaarslicht.
Tot enkele jaren geleden gebruikte ik gewoon alles wat ergens in de aanbieding was, en dan ook nog het liefst geur-kaarsen. Van waxines tot dikke kaarsen, alles wat maar goedkoop was, kocht ik, want er gaat bij mij best wat kaarsen doorheen per jaar. Toen ik enkele jaren geleden plots steeds last kreeg van hoofdpijn en duizeligheid, lag ik geen directe link met al die kaarsen. Tot ik in een vakblad wat las over de mogelijke schadelijkheid van al die ( geur ) kaarsen. Daar schrok ik enorm van, eerlijk gezegd. Sindsdien koop ik meest kaarsen en kaarsjes die van bijenwas zijn gemaakt. Duur, maar ik brand daarom ook minder kaarsen weg per jaar. En ik maak ze ook zelf, hartstikke leuk om te doen ( later meer over het zelf maken)
KAARSEN BRANDEN ONGEZOND?
Hoe gezond of ongezond is het branden van kaarsen? Vrijwel alle kaarsen bestaan uit een mengsel van paraffine en stearine. Het lont wordt gemaakt van katoen, waaraan bijenwas wordt toegevoegd om het lont goed te laten fikken. Er bestaan ook kaarsen die met natuurlijke grondstoffen worden gemaakt, zoals bijenwas, sojawas, koolzaadwad en raapzaad-was. Het maakt qua fijnstof echter niets uit, of je nu een natuurlijke kaars brandt of een gewone kaars. Het feit dat een grondstof natuurlijk is , heeft verder niets te maken met de uitstoot van gevaarlijke stofjes en ook geeft een natuurlijke kaars geen enkele garantie voor een schoon verbrandingsproces. Alleen de uitstoot van FIJNSTOF is relevant in dit hele verhaal.
Fijnstof……. Fijnstof is eigenlijk in ieder huis wel standaard aanwezig.. Alleen al op gas koken levert aardig wat fijnstof op, maar ook wokken op hoog vuur veroorzaakt fijnstof in de lucht. Je kunt zelf vast bedenken, dat als we ( dagelijks ) kaarsen branden, er ook veel meer fijnstof in huis rond dwarrelt. Afhankelijk van hoeveel kaarsen en in welke mate je deze brandt, kun je het fijnstof in huis onder controle houden. Het is dan ook niet al te verstandig om iedere dag en de hele dag door kaarsen te branden. Ook speelt het ventileren van je woning een zeer grote rol bij de concentraties fijnstof in huis. Als ik naar mezelf kijk, heb ik iedere dag overdag als ik thuis ben mijn ramen en deuren open, zelfs bij vrieskou. Ik hou van fris, ik zal de verwarming dan ook alleen hoger zetten als mijn puntje van mijn neus eraf vriest in huis 🤣 Een goed geventileerd huis bevat veel minder fijnstof.
Een rondje internet voor research voor dit artikel leverden voornamelijk schrikbarende verhalen op. De wetenschap is er gelukkig wat minder dramatisch over. De vraag is dus, hoe schadelijk al dat branden van kaarsen en geurkaarsen is voor onze gezondheid.
Als we Bert Brunekreef, hoogleraar milieu-epidemiologie aan de Universiteit Wageningen mogen geloven, valt het allemaal mee. Volgens hen is het simpel: bij het branden van kaarsen, of dit nu “ gewone” kaartsen zijn, geurkaarsen, soja-kaarsen of bijenwas-kaarsen komen altijd schadelijke stoffen vrij. Naar de schadelijkheid van deze stoffen is tot nu toe nog maar vrij weinig ( veld ) onderzoek naar gedaan. De hoogleraar heeft samen met zijn collega’s een aantal interessante studies verricht. Hij en zijn collega’s lieten een aantal proefpersonen rondlopen met een rugzak, die een filter bevatte om de luchtkwaliteit in een huis en leefomgeving te meten. Er waren twee groepen: mensen die thuis geen kaarsen brandde en een groep die wel kaarsen branden. De groep die kaarsen brandden, waren meer blootgesteld aan roet, en stikstofoxiden. Het verschil was ongeveer 10 tot 20%. Dit kun je vergelijken met de bijdrage van “ meeroken” als je in een kamer bent waar wordt gerookt.
Volgens Brunekreef is het effect ( zeker op langere termijn) op onze gezondheid niet duidelijk. Maar hij zegt dat er zeker enige aanleiding is voor bezorgdheid. Dit geldt zeker voor mensen die dagelijks kaarsjes branden. Brunekreef stelt wel, dat fijnstof in de binnenlucht ook van andere bronnen kunnen komen denk daarbij aan een open haard, koken op gas, en wokken op een hoog vuur. Daarnaast ademen we ongewild buitenshuis ook nog veel uitlaatgassen in.
Resumerend: Kaarsen zijn niet VRESELIJK schadelijk, zoals op internet nogal eens wordt beweerd. Wel is het ook niet gezond te noemen, en moeten we niet dagelijks en frequent kaarsen branden., Natuurlijke alternatieven zijn qua fijnstof uitstoot niet veel beter, maar zijn wel beter, omdat er geen vervelende stoffen worden gebruikt , al is dit ook even goed opletten. Zo af en toe een kaars branden heeft niet veel invloed op onze gezondheid. Wel wordt altijd aangeraden de omgeving goed geventileerd te houden.
DE VERVELENDE STOFFEN
Kaarsen bevatten dus aardig wat vervelende stoffen, waaronder stearine en paraffine. Paraffine is een bijproduct van de productie van smeerolie ( een aardolie-product ) Stearine bestaat uit vetzuren en kan afkomstig zijn van dierlijk ( slachtdieren ) of plantaardig vet. ( o.a palmolie.De meeste kaarsen bestaan uit een mengsel van paraffine en stearine, maar ze kunnen ook uit enkel paraffine zijn gemaakt of enkel uit stearine. Stearine-kaarsen zijn harder en iets gladder, de paraffine-kaarsen zijn in regel meer lichtgevend maar trekken vrij snel de kaars krom. Mede om de nadelen bij zowel stearine als paraffine-kaarsen worden de stoffen vaak gemengd, om zo de ideale brandbare kaars te verkrijgen.
Stearine-kaarsen worden eigenlijk altijd wel van slachtdieren / afval gemaakt., Dit gaat om vetten die niet voor menselijke consumptie zijn bedoeld en wordt vermeld als de categorie-3 vetten. Schrik niet, maar deze vetten worden in de industrie gigantisch veel gebruikt voor uiterlijke verzorgingsproducten te produceren zoals zepen, crémes enzovoort. Het vet wordt gezuiverd en daarna gesteriliseerd.
Paraffine ( aardolie ) is een zogenoemde “ eindige energiebron “ Als we paraffine kaarsen branden komt er fossiele CO2 vrij die bijdraagt aan het broeikas-effect. Met het branden van paraffinekaarsen ben je zeker niet goed bezig voor het milieu. Paraffine moet worden gedeodoriseerd en chemisch worden bewerkt om het uiteindelijk in was te kunnen verwerken. De paraffine was kan bij verbranding vervelende stoffen doen vrijkomen zoals benzeen en tolueen. Dit kunnen we vergelijken met de stoffen die vrijkomen uit diesel brandstof-dampen.
Als je iedere dag ongeveer twee kaarsen opbrandt, kan dit nadelige gevolgen hebben voor de gezondheid. Anders gezegd bevatten kaarsen ongezonde en relatief schadelijk stoffen die vrijkomen zodra we ze branden, maar alleen, als we dagelijks veel kaarsen branden.
NATUURLIJKE KAARSEN DAN MAAR?
Eerder sprak ik over de natuurlijke alternatieven, zoals bijenwas / sojawas / kool en raapzaadwas. Qua fijnstof uitstoot heeft dat geen wezenlijk verschil met de paraffine / stearine kaarsen. Wel bevatten ze geen vervellende stoffen. Maar helaas zit er ook aan natuurlijke kaarsen flinke nadelen vast. Het kan bijvoorbeeld vreselijk milieu-onvriendelijk zijn. Voor de teelt van soja wordt bijvoorbeeld gigantisch veel woud gekapt. Daarnaast wordt soja ook hevig behandeld met bestrijdingsmiddelen. Sojawas is erg zacht. Daarom wordt er meestal palmolie aan toegevoegd Ook wordt vrijwel al het soja geïmporteerd uit de Verenigde Staten, wat het allemaal niet zo milieuvriendelijk maakt. Dit geldt ook zo’n beetje voor koolzaad en raapzaad-was-kaarsen.
De beste papieren hebben dan de bijenwas-kaarsen. MAAR….( ja, ook hier weer die vervelende maar ..) ook hier moet je opletten. Koop ze liever niet in een gewone winkel. Aan deze bijenwas-kaartsen is meestal alsnog paraffine een stearine toegevoegd. Verzeker jezelf dus van een kaars die 100% uit bijenwas is gemaakt. Deze vind je in een biologische winkel of bij de streek-imker. Of…je maakt ze zelf.
ZELF BIJENWAS KAARSEN MAKEN LEUK EN MEEST GEZOND
Als we kijken naar het gehele plaatje, kunnen we constateren dat 100% pure bijenwas-kaarsen de beste papieren geven. Ze geven wel hetzelfde fijnstof, maar ze bevatten verder geen vervelende stoffen die de gezondheid kan schaden. Om verzekerd te zijn dat je kaarsen van 100% bijenwas hebt, kun je ze zeer eenvoudig zelf maken. Dit lijkt vast ingewikkeld, maar de grote grap is dat het echt onwijs simpel en snel is te maken. Wat je nodig hebt:
- 100% bijenwas ( verkrijgbaar in de biowinkel en on line, verzeker jezelf van 100% bijenwas ! )
- Katoenen lont ( pit, deze kun je meestal bij dezelfde leveranciers kopen waar je bijenwas koopt, kijk anders on line, let op 100% katoen, zonder lood ( = zware metalen )
- Houten wasknijpers
- Een pannetje + bakje om de bijenwas in op te vangen
- Leuke glazen ( vuurvaste ) potjes
Afhankelijk van je potjes / schaaltjes-keuze, gebruik je de hoeveelheden bijenwas. Ik heb bijvoorbeeld voor mijn twee potjes op de foto 125 gram bijenwas gebruikt. Je moet het een beetje inschatten. De was smelt en wordt vloeibaar, bereken de massa dus in vloeibare vorm. Doe de was in het bakje en laat dit boven water in het pannetjes smelten op middelhoog vuur.
Knip een behoorlijke lengte van de lont ( pit ) af en zet dit tussen twee houten wasknijpers vast ( zie foto )
Als de was volledig is gesmolten, giet je dit voorzichtig in de potjes. Pas op, het is loeiheet. Zet de knijper-constructie op het potje en zorg ervoor dat de uiteinde van het lontje in de massa zit, Na ongeveer 30 minuten is de was terug gestold, en kun je voorzichtig de knijpers los halen. Laat de kaarsen liefst 24 uur harden. KLAAR! Dat is alles!
HOE ZIT HET MET GEURKAARSEN?
Geurkaarsen zijn ontzettend populair. Al jaren. In Amerika bestaan er grote exclusieve “ candle-stores” die de meest bizarre geur-kaarsen in alle vormen en maten verkopen. Ook in Europa houden we van geur-kaarsen. In Nederland worden ieder jaar miljoenen geur-kaarsen verkocht. Er zijn een heleboel mensen die iedere dag een geurkaars branden om hun huis heerlijk te laten geuren. De meesten staan totaal niet stil bij wat er nu in die geur-kaarsen zit om deze lekker te laten ruiken of ze leuk te laten kleuren. Jaren geleden was ik mij daar ook helemaal niet zo van bewust. Ik vind het bijvoorbeeld lekker om vanille geurende waxines te kopen. Ze waren leuk geel gekleurd en roken lekker synthetisch naar vanille 😕 Ik kan mij nu niet voorstellen dat ik al die jaren zo blind ben geweest voor wat er nu echt in die kaarsen zit.
In geur-kaarsen en waxines vinden we naast paraffine en stearine ook kunstmatige geur en kleurstoffen. In 2009 heeft een grootschalig onderzoek aan de San Diego State University ( Amerika ) gekeken naar de effecten van geur-kaarsen op de gezondheid. De studies concludeerden dat sommige geur kaarsen gevaar kunnen opleveren voor de gezondheid. Het kan een zeer slechte luchtkwaliteit in huis aanbrengen.
We praten dan wel over de geur kaarsen die vol zitten met kunstmatige geur en kleurstoffen. Deze laten extra chemicaliën vrij op het moment dat ze worden ontstoken Stoffen als Aceton, koolstof disulfide en trichloorfluormethaan.
Het probleem is, dat vrijwel alle geur kaarsen die industrieel worden geproduceerd, deze kunstmatige geur en kleurstoffen bevatten. Essentiële etherische oliën zijn heel erg duur om als grondstof of additief te gebruiken. Dit levert totaal tot zeer weinig winst op en er zijn dan ook maar weinig fabrikanten die ervoor kiezen om etherische en / of essentiële oliën te gebruiken.
Kleurstoffen ….hetzelfde verhaal als bij de geurstoffen. Natuurlijke kleurstoffen zijn moeilijker te verwerken en zijn bovendien ook duurder om als grondstof / additief te gebruiken. Zeker de goedkopere kaarsen ( Action, discounters, Blokker, enz ) zitten vrijwel altijd vol met deze kunstmatige meuk. De kleur en geur wordt ook veel beter gegarandeerd, dat ruik je ook. Als ik in de Action langs de schappen wandel van deze kaarsen, ruik ik deze al van ver. Zeer chemische geuren, sommigen zelfs heel ver af staand van de echte geuren waarop deze kunstmatige geuren zijn gebaseerd.
Zoals gezegd zijn er maar weinig fabrikanten die een met een natuurlijk bijenwas werken, én met pure etherische / essentiële oliën.In dit daglicht gezet kun je de geur kaarsjes ook beter lekker zelf maken. HOE DAN? Nou, door simpelweg een aantal druppels etherische en / of essentiële oliën toe te voegen aan je gemaakte bijenwas-kaarsen ( zie beschrijving hierboven) Als je ze dan brandt, ruik je ook een zalige geur.
ALTERNATIEF VOOR GEUR KAARSEN : GEUR STOKJES
Wil je toch erg graag een geurtje in je huis verspreiden? Daar zijn verschillende oplossingen voor, zoals wierook-stokjes branden , maar ook bestaan er leuke potjes waarin een olie zit, en die door middel van houtjes die je in het potje zet een heerlijke geur verspreiden zonder dat je iets hoeft aan te steken / te verbranden. Deze geur stokjes zijn uiteraard het allerbeste alternatief ( geen fijnstof! ) maar .. ( verdorie, daar is die vervelende maar weer! ) ook hier moet je heel goed opletten. Ook hier is het namelijk een beetje hetzelfde verhaal als bij ( geur ) kaarsen. Er zijn goede ren slechte.
Om te beginnen is er de olie. Deze olie kan niet zuiver zijn. Er zijn heel veel etherische oliën op de markt. De prijsklassen lopen zeer sterk uiteen, afhankelijk van puurheid en toevoegingen. Hoe duurder, hoe puurder…dit geldt zeker voor etherische olie. Kwaliteit speelt bij etherische olie een enorm grote rol. Er zijn veel namaak oliën op de markt. De goedkopere oliën of oliën die allen één zelfde prijs hebben, zijn oliën waaraan bijvoorbeeld pesticiden zijn toegevoegd, of niet op een juiste manier zijn gedistilleerd. Daarnaast worden deze varianten op pure oliën aangelengd met synthetische stoffen, neutrale plantaardige oliën, maar ook essentiële oliën die éénzelfde scheikundige samentelling van “ the real thing” bevatten. Het is knap lastig voor de consument, om een goede olie te herkennen. Niet alles valt namelijk te testen en te controleren. O.a de pesticiden en de zware metalen kunnen nauwelijks worden herkend. Er zijn een aantal punten, waarop je kunt letten bij het kopen van etherische olie:
1) EEN VEEL TE LAGE VERKOOPPRIJS
Net als bijvoorbeeld bij kokosoliën, zijn etherische oliën vrij lastig op prijs te beoordelen. Net als in de wereld van kokosoliën mogen fabrikanten hun eigen prijs bepalen. Maar als een verkoopprijs echt ‘ to good to be true” is, dan kun je daar absoluut je vraagtekens bij zetten. Het winnen van etherische olie is een zeer kostbaar verhaal. Voor een liter lavendel olie is al snel zo’n 160 kilogram lavendelbloemen nodig. Op een flesje van 15 ml valt er geen enkele winst te behalen, als deze onder de € 4 of € 5 euro wordt aangeboden. Je kunt er dan vrijwel zeker van zijn, dat deze olie niet loepzuiver is en mogelijk toevoegingen bevat. Ook kun je nalopen of een fabrikant biologisch werkt.
2) 100 % PUUR
Zuiverheid is één van de belangrijkste voorwaarden voor een goed wekende olie. Zorg er sowieso voor, dat je een flesje kiest waarop “ 100% puur” staat af te lezen. Helaas wil dit nu ook niet altijd zeggen dat het daadwerkelijk om pure olie gaat omdat veel fabrikanten de gok wagen en het risico nemen tegen de lamp te lopen en een boete te riskeren. Het is verstandig, om een merk daarom vooraf altijd te googlen. Zeker betreft etherische oliën is het belangrijk, dat je een 100% zuivere olie kiest. Namaak geeft vast een lekker geurtje af, maar werkt niet echt therapeutisch.
3) KIES DONKER GLAS
Etherische oliën zijn zeer gevoelig voor licht en andere invloeden van buitenaf. Als een fabrikant zijn vak verstaat, gebruikt hij dan ook alleen donker glas om zijn olie in te verpakken. Etherische olie is ook gevoelig voor oxidatie. Het flesje moet daarom een zeer kleine druppel uitgang bezitten, waardoor je ten eerste nooit teveel olie tegelijk kunt gebruiken, maar dit voorkomt ook dat er teveel lucht bij de olie komt. Heeft een flesje dus geen druppel dop, koop het dan niet. Het verkort de houdbaarheid aanzienlijk.
4) DOE DE OLIE TEST
Etherische oliën zijn, op enkele soorten na, niet vettig. Etherische oliën als Romeinse kamille, vetiver, jasmijn, patchoeli en sandelhout zijn wat vetter, en te herkennen aan de donkere kleuren. Daarom kun je etherische olie ook druppelen op je kussensloop. Aan namaak varianten worden vaak, om het volume te vergroten, plantaardige oliën toegevoegd. Je kunt met een zeer simpele truc zien, of je een gemengde namaak olie in huis hebt, of een 100% pure olie.
Laat op een vel papier enkele druppels etherische olie vallen, en laat dit tenminste 3 uur liggen. Zijn er kringen ontstaan op het papier? Dan heb je een namaak olie te pakken. Pure olie ( op de soorten die ik eerder noemde na) laat geen oliekringen achter.
5) KIES BETROUWBARE MERKEN
Hartstikke leuk hoor, al die rijen etherische oliën in talloze winkels, die voor een prikkie worden aangeboden. Maar echte garantie kunnen ze ons nauwelijks geven. Een hoog aangeschreven kwaliteitsmerk wel. Deze waarborgt zijn producten en levert 100% garantie op puurheid en een juiste productie. Lees jezelf goed in op een merk, waar jij je oog op hebt laten vallen. Google vooral op ervaringen. Nog even dit betreft merken: er zijn heel veel etherische olie-merken op de markt die onder MLM ( multi level marketing ) te werk gaan. In regel geldt dat deze oliën twee x zoveel duurder betaald moeten worden. Tisserand is geen MLM onderneming, en hanteert daarom ook vriendelijke prijzen.
En dan zijn er de stokjes. Goedkoop worden deze geproduceerd en bewerkt met stofjes, en ook kunnen er wouden voor worden omgekapt. De betere alternatieven zijn bamboe ( 100% bio afbreekbaar, biologisch verbouwd ) en KAJUTE riet. Dit is gewassen en gedroogd riet ( SIDA RHOMBIFOLIA LINN ) Dit wordt met de hand geplukt en groeien in het wild. Het ecosysteem wordt hierdoor niet aangetast.
Ook moet je goed letten op de materialen die worden gebruikt. Vaak zijn dit plastic potjes en ander plastic materialen.. Daarom kiezen wij bij www.puurenfit.nl voor het merk WE LOVE THE PLANET. Dit merk bekommert zich meer dan alleen maar om mens, dier en milieu, het is zon typisch merk, die vele stapjes verder gaat dan andere merken. Deze huisgeur stokjes zijn 100% milieuvriendelijk, en loepzuiver, van verpakking tot inhoud.
Zoals je hier kunt lezen worden alleen 100% pure oliën gebruikt, kajuiten stokjes, en glazen materialen. Ook de verpakking is 100% milieuvriendelijk. Er zijn verschillende geuren verkrijgbaar, ik ontving de SPIRITUAL SPA geur. Meteen na ontvangst heb ik een paar takjes in het flesje gezet. De geur verspreidt zich werkelijk razendsnel! En wat een HEERLIJKE geur! Ik werd er blij van. Ik heb het flesje in mijn toilet gezet, waar het nu heerlijk vertoeven is 😂😂 Wat een fijne geur! En het geeft me een zeer fijn gevoel om te weten dat ik geen schadelijke stoffen verspreid of in het milieu dump na gebruik. De set kost € 26.00, daar kun je zeker zes maanden mee door. Zodra de geur wat gaat afnemen kun je de takjes vernieuwen. De olie wordt dan opnieuw verspreid. Geen brandhaarden, geen fijnstof, geen vervelende stoffen en heel lief voor het milieu….ik hou ervan! Bovendien staat het ook nog eens super schattig!
Je kunt deze ( of een andere geur ) bestellen via DEZE BESTELLINK.
100% BIJENWAS KAARSEN
Wil je liever niet zelf kaarsen maken? Dan kun je ook kaarsen kopen die alleen bestaan uit 100% bijenwas en duurzaam en milieuvriendelijk zijn geproduceerd. Puur & Fit verkoopt een aantal. KLIK HIER om naar het besteloverzicht te gaan.
(
Fijn dat je dit onder de aandacht brengt.
Ik gebruik al jarenlang geen kaarsen in huis, ook niet van bijenwas ivm het fijnstof. Ik krijg er echt last van. Ik heb al astma en probeer de lucht schoon t houden in huis.
Er zijn wel kaarsen voor als er een stroomstoring zou zijn.
Om toch gezellig licht te hebben hebben we zoutlampjes. Die kan ik van harte aanbevelen. 💡
Monique, wat schrijf je geweldig artikelen! Ik lees deze met veel plezier. Hartelijk dank hiervoor. Heel prettig om zo’n uitgebreide informatie over bepaalde onderwerpen te kunnen lezen. Ik kan zien dat je flink wat tijd, energie en research stopt in zo’n artikel om het onderwerp neutraal en onafhankelijk onder de aandacht van jouw lezers te brengen. Heb deze week ook jouw artikel gelezen over de zuivere en hoge kwaliteit van kokosolie van het merk The White Pearl en meteen een pot besteld. Vriendelijke groet, Irene
wauw, wat een leuke spontane reactie! Mijn dag begint goed, dank je wel!
Beste Monique,
Goede informatie, een dingetje nog, ook wierook geeft CO2 uitstoot,
met vriendelijke groet, Jannie
Bijenwas, oké, maar promoten?
Wat vinden de bijen er zelf van?
Helemaal mee eens. Als je all the way gaat met deze materie kunnen we ook de herkomst van bijenwas niet vergeten. Duik er maar eens in. Het is een vorm van bio-industrie .. 🙁
mijn gaat het er om omdevotiekaarsje van acht uur in kuipjes zijn die leverbaar en waar.Hoe duur?