” Amandel” melk? REALY?

Nu dat we zuivel zijn gaan mijden, zijn de zogenoemde zuivelvervangers hipper en hotter dan ooit tevoren. Waar we nog geen twee jaar geleden een paar soorten plantaardige melkvervangers ergens achterin de schappen van supermarkten terugvonden, vinden we nu hele gangpaden vol. Consumenten lijken massaal in te kopen en zelfs prijzen rond de vier euro per liter worden niet geschrikt. Ik heb een interessant artikel geschreven over de zin en vooral onzin , KLIK HIER. 

In dit artikel wil ik het hebben over een specifieke variant: AMANDELMELK. Amandelmelk is na sojamelk de meest populairste melkvervanger. Voorheen kochten we veel rijstemelk, maar ook daar lijken we nu al genoeg van te hebben en zijn we radicaal overgestapt op amandelmelk. Zelfs zodanig, dat we in discounters als Lidl en Aldi ook  gezoete en ongezoete amandelmelk kunnen kopen. Deze worden in regel goedkoper aangeboden dan bij bijvoorbeeld Jumbo of Albert Heyn. Iedere grotere supermarkt heeft inmiddels zijn eigen huismerk melkvervangers. Ook amandelmelk. Het wordt echter verkocht onder AMANDEL DRINK. Het mag wettelijk bepaald geen melk heten, omdat het niet van zuivel wordt gemaakt. 

Wat ontzettend veel consumenten nog steeds niet weten, is dat erg veel huismerk-producten uit fabrieken komen waar ook A-merken worden geproduceerd. Daarnaast komen erg veel huismerk-producten van verschillende supermarkten ook gewoon uit één zelfde fabriek, maar zit er dus een ander kartonnetje omheen met het logo van de desbetreffende supermarkt. De inhoud is vrijwel altijd gewoon hetzelfde. Dit wordt ook wel private labeling genoemd. Ik schreef over dit onderwerp eerder een verhelderend artikel, klik hier om naar het artikel te gaan. 

Terug naar de amandelmelk. Dit wordt  goed verkocht. Consumenten zijn in volle overtuiging, dat zij echte amandel melk ( of drink)  kopen. Maar wat koop je nu echt? Ik zocht het uit. Ik heb  o.a een liter ongezoete amandelmelk gekocht bij Albert Heyn, eigen huismerk. Daar betaalde ik € 1,35 per liter voor. Wat zit erin?

 

WATER: juist. Je leest het goed. Water. Daar bestaat deze drink voor zeker 98% uit. Gewoon water dus. 

2,5% AMANDELPASTA: anders geformuleerd gaat het om een samengeperste pulp-massa, die in productie wordt gefilterd en gezeefd om ” brokjes ” en andere oneffenheden in het eindproduct te voorkomen. Wat overblijft is een soort aroma, geen echte amandelen.

CALCIUMCARBONAAT: dit wordt toegevoegd om het gehalte aan calcium te versterken. In melk zit ook calciumcarbonaat, en geen ionen, het calcium als ion is altijd  hetzelfde. Calcium carbonaat is anorganisch, wat betekent dat het vrij in de natuur voorkomt. Anorganisch calcium komt veel gemakkelijker vrij als ion, en wordt in regel gemakkelijker opgenomen. In melk/ zuivel komt geen anorganisch calcium voor. Ook niet in sojamelk/drink trouwens. In melk zit organisch calciumcarbonaat. Dit moet gesplitst worden voor de calcium-ionen vrij komen. Calcium carbonaat kan ook gekoppeld zijn aan aan het eiwit Caseïne. Dit is vrij lastig om af te breken voor de mens, en dit geeft dan ook vaak klachten. Dit casíene wordt wel door koeien gemaakt en komt dus in koemelk voor. In bijvoorbeeld sojamelk wordt calcium carbonaat niet gebonden aan caseíne en wordt daarom ook veel gemakkelijker door het lichaam opgenomen. Het calcium carbonaat in melk kan daar integen vaak niet goed worden gesplitst waardoor het calcium niet of niet geheel kan worden opgenomen. Anorganisch calciumcarbonaat wordt daarom in vrijwel iedere melkvervanger/zuivelvervanger gebruikt. 

ZEEZOUT: ter conservering + smaakverbeteraar

JOHANNES BROODPITMEEL : verdikkingsmiddel

GELLANGGOM: een polysacharide gewonnen uit zetmeel. Wordt gebruikt als verdikkingsmiddel. 

LECITHINE: Werkt als emulgator.: Mono en diglyceriden zijn synthetische vetten, die zijn gewonnen uit glycerol en natuurlijke vetzuren. De vetzuren kunnen van dierlijke of plantaardige oorsprong zijn, gezien Albert Heyn claimt dat zij 100% veganistisch en dus plantaardig zijn, ga ik uit van de laatste. Maar dit blijft een vaag veld. Het gaat vrijwel altijd om een mengsel van allerlei producten, vergelijkbaar met deels afgebroken natuurlijk vet. Een erg veel voorkomende combinatie in de voedselindustrie is palm en zonnebloem olie. ( zonnebloem) lecithine is een mengsel van glycolipiden, triglyceriden en fosfolipiden. Het gaat om een molecuul met enerzijds een lipofiele component, en anderzijds een polair uiteinde zodat het een zeer effectief emulgator wordt. 

SYNTHETISCH TOEGEVOEGDE VITAMINEN B 2, B12 , VITAMINE D EN E: synthetisch toegevoegd om de melk meer voedingswaarde te geven. 

Omdat er geen suiker in zit, is het suikergehalte nul komma nul. Maar eigenlijk geldt dit voor de algehele voedingswaarde, Nul komma nul. Want wat je vooral drinkt is water, met een paar zeer kleine spoortjes aan smaak en kleur en geurversterkers die tevens conserveren. Anders gezegd drink je een duur watertje. Het calciumgehalte kun je verwaarlozen, dit haal je bijvoorbeeld veel makkelijker uit groente, in het bijzonder groene bladgroente. Bloemkool blad ( rauw) zit ook bomvol calcium, een steel bevat twee keer zoveel méér dan in dit literpak. 

Rechts is de amandeldrank van AH, links mijn  eigen homemade amandelmelk. Zoals je ziet is de kleur opvallend donkerder. Daarnaast ruikt mijn melk naar zoete amandelen, de AH melk naar niets. De smaak……euhm. Moeten we het hier echt over hebben?????  Ik vond het lijken op water waaraan een klein beetje zout aan is toegevoegd. 

23 AMANDELEN PER LITER

Kijk eens naar het handje amandelen in mijn hand hierboven. Dit zijn wel geteld 23 amandelen, wat neerkomt op 20 gram. Dit is dus wat er in een gemiddeld literpak kant en klaar amandelmelk aanwezig is…..Als ik zelf amandelmelk maak, gaat er ongeveer 125-150 gram amandelen in. Waarom zit er zo weinig ( 2% gestandaardiseerd ) amandelen in kant en klaar-amandelmelk? Wel, dat heeft alles met de duurte van amandelen te maken. Noten zijn niet goedkoop te noemen, dat weten we allemaal. Industrieel kost het als basisgrondstof dan ook veel meer dan , zeg even, sojabonen. Of rijst. Dit zijn zeer goedkope basisgrondstoffen. Om een pak amandeldronk wettelijk ” amandeldrink” te mogen noemen, is de maximale hoeveelheid aan amandelen vastgesteld op 2% van het totale product, dus, een liter moet voor tenminste 2% uit amandelen bestaan. Dit mag meer zijn, maar nooit minder, dan vervalt de aanspraak op de naam ” amandel-drink “. Vrijwel alle amandelmelk ( melkvervangers ) zijn daarom gestandaardiseerd op 2% op 1000 ml, het uiterste aan het minimale. Omgerekend zijn dit op een liter zo’n 23 amandelen. De rest is dus water, met wat hulpstoffen en smaakstoffen.

Er worden vaak wat geur / kleur en smaakversterkers toegevoegd om een amandelsmaak te krijgen ( meestal onder het kopje ” aroma” ) want je begrijpt dat in een liter water de 23 amandelen ( bewerkt) weinig tot geen smaak afleveren. Laat staan enige nuttige voedingswaarden. Noten hebben een zeer gezond imago. Het is bijvoorbeeld rijk aan essentiële vitaminen en mineralen, bevatten vrij veel eiwitten en zijn rijk aan vezels. Allemaal goede bronnen voor een veganist / vegetariër  of een koemelk-onthouder , die deze zaken al snel in hun voedingspatroon tekort kunnen komen. Het consumeren van echte, verse noten is erg gunstig voor deze groepen mensen. Iedere dag een handje noten eten draagt absoluut bij aan een goede bron aan al die belangrijke vitaminen, mineralen , eiwitten een vezels. Daar speculeren al deze melkvervangers op. Omdat het een goede vervangende bron kan zijn voor o/a calcium, vitamine B12, vitamine D en eiwitten wordt de suggestie gewekt dat het drinken van amandel of andere notenmelk dit goed kan aanvullen. Maar dit komt absoluut niet uit die 2% aandeel aan noten in deze water-oplossing. Het wordt in de meeste gevallen gewoonweg synthetisch toegevoegd.

 

…En de duurdere merken dan?

Nu zou je kunnen denken “…ja, maar dit gaat om goedkope meuk…..ik koop altijd de duurdere merken! ”  Amandelmelk is zoals eerder geschreven allang geen luxe melkvervanging meer. Vroeger konden we het alleen in de beter geselecteerde biowinkels vinden, maar zoals gezegd puilen de schappen in de supermarkten uit in talloze varianten. Amandelmelk is mede dankzij deze toegankelijkheid razend populair geworden en heeft een gezond imago. Toch treffen we in biowinkels nog steeds afzonderlijke merken aan, met nogal ‘ uitzonderlijke” prijzen. Kijk niet vreemd op, dat je in een biowinkel literpakken tegenkomt die over de € 4 euro kosten. Je kunt je, naast het aspect dat het biologisch is, serieus afvragen waar de duurte hem nu inzit. Dit kan soms terecht zijn, maar meestal onterecht. Vrij veel merken proberen exclusief te blijven en werken dan bijvoorbeeld met meer zuivere ingrediënten als  gezuiverd water in plaats van gewoon water, of speciale amandelen ui bepaalde gebieden. Inhoudelijk blijft dit allemaal echter gewoon wat amandelmelk is:  veredeld water. Waar je in feite meer voor betaalt is wat meer aangedikte sprookjes in een pak. Gezuiverd water uit de bergen klinkt immers veel interessanter, dan gewoon water uit de kraan, die nét zo goed is gezuiverd. Soms komt het wel eens voor dat er bijvoorbeeld wel veel meer amandelen zijn gebruikt. Dit kan de verkoopprijs dan inderdaad terecht iets hoger maken. Let daarom altijd op de percentages aan amandelen op de verpakking.

Een voorbeeld. Ik heb een pak biologische amandel-drink van het merk RUDE HEALTH onder de loep genomen. Per liter kost je dit € 3,79, dus geen kattenpis. Rude Health vertelt dat zij gezuiverd water gebruiken uit de bergen, en gemalen Italiaanse amandelen. Zoals ik hierboven heb onderstreept, zie je, dat er maar 1% aan amandelen is gebruikt, en dat de rest bestaat uit biologische rijst. Anders gezegd is dit de grootste misleiding in een pak, omdat je DENKT amandelmelk te kopen, maar in werkelijkheid rijstemelk koopt. En daar betaal je dus bijna € 4 euro voor. Als ik dit zelf zou moeten maken, dan ben ik voor liters meer 5 x goedkoper uit.

 

Resumerend:

• Kan en klare amandelmelk is niet per definitie gezond. Zeker als het toegevoegde suikers bevat
• Het aandeel in amandelen ligt gemiddeld rond de 2% , sommige fabrikanten maken er helemaal een potje van om niet meer dan 1% amandelen te gebruiken
• Let op de gemiddelde voedingswaarden. Deze komen meestal niet in de buurt van de voedingswaarden van amandelen. 
• Door toevoegingen als zout kan amandelmelk ( bij regelmatig en dagelijks gebruik) ongezonde effecten geven op de gezondheid
• Onthoud, dat het duur betaald is voor wat veredeld water. 
• Ook de luxere / duurdere merken zijn in regel geen haar beter dan reguliere varianten. Controleer altijd de ingrediënten op een verpakking 

 

De oplossing? Maak het zelf!

Zie je dit kommetje bruine amandelen hierboven? Dit is 65 gram. Daaruit maak ik twee liter amandelmelk. En het pulp wat achterblijft in mijn uitwring-doek ( hydrofiele doek of kaasdoek ) verwerk ik door mijn kwark en yoghurt. Of ik maak er lekkere koekjes van. Mijn melkachtige-drank is romig en dik, en bevat echt amandelextract. Wil je een extra romige melk? Zeef de massa dan niet en maal extra lang door ( blender) zodat alles goed is vermalen. Voor ieder gebruik moet je wel even goed schudden omdat veel naar de bodem zakt. Maar zo simpel is het. Water en echte amandelen.

Je maakt het in een handomdraai. Doe de 65 gram ( of meer ) in de blender en vul de kan op met water. Malen op hoogste snelheid en eventueel zeven door een zeer fijne zeef, of gebruik een hydrofiele doek om het melk uit te knijpen. Giet alles over in een fles en bewaar in de koelkast. Dat is alles. Al koop je biologische amandelen, dan nog ben je vele malen goedkoper uit en gezonder.

 

Wil je gezoete melk? Gebruik dan een paar druppels zuivere stevia ( liefst amandel natuurlijk, maar andere smaken kunnen uiteraard ook ) Op een liter gebruik ik zelf circa 5-8 druppels, maar zoet op smaak. Wil je je melk extra voedingswaarde geven? Dan kun je er zelf wat vitaminen en mineralen aan toevoegen.. Gebruik bijvoorbeeld een capsule ROYAL GREEN VITAMINE B12 en wat VITALS mineralen

Zoals je ziet is het geen rocket-science om zelf voortaan jee melkvervangers te maken. Geef je zuur verdiende centjes in elk geval niet uit aan pure marketing en gebakken lucht.