Appelstroop: is dat nu wel / niet gezond en rijk aan ijzer?
Sommige producten hebben over de jaren zo’n gezond imago opgebouwd, dat deze maar moeilijk zijn te ontkrachten. Een goed voorbeeld is ontbijtkoek. Door de claim vetarm te zijn, wordt het anno 2022/23 nog altijd door diëtisten voorgeschreven in een voedingsadvies, en als een gezond tussendoortje beschouwd. Net als de eierkoek, die dankzij dieet-goeroe Sonja Bakker ( waar is zij eigenlijk gebleven? 😆 ) op de kaart werd gezet als gezonde snack en daardoor de verkoop enorm steeg.
Ook appelstroop wordt nog steeds gezien als een zeer goede ijzer-bron. Dit staat nog altijd groot op de gemiddelde pot appelstroop. Wat klopt daar eigenlijk van? In dit artikel probeer ik daar achter te komen.
APPELSTROOP VAN VROEGER 🍏
Appelstroop is ontdekt uit een manier om appels langer te bewaren. De Germanen maakten appelstroop door niet lang houdbare appels in grote, brede en ondiepe potten te koken tot alle vocht was verdampt. Wat overbleef was een moes met een suikergehalte van circa 50%. Hierdoor werd de moes lang houdbaar en werd het gebruikt als zoetmiddel.
Tegenwoordig wordt appelstroop gemaakt in fabrieken. Het wordt eerst gekookt, daarna wordt de vruchtenbrij gefilterd en geperst. Dit levert een dunsap op en een vaste perskoek ( pulp) Deze pulp bevat alle vaste delen van de appels, zoals pitten, klokhuis, schil en vruchtvlees. Dit wordt door verwerkt in veevoeder of wordt verbrand om energie op te wekken. In vijf stappen wordt de dunsap ingedampt tot een concentraat. Vervolgens worden deze concentraten in de juiste verhoudingen gemengd. Het dunsap-concentraat wordt meestal vermengd met suikerbieten-sap of peren-diksap.
APPELSTROOP EN IJZER 🍎
Vorige week nog hoorde ik in een spelprogramma op TV de quizmaster vertellen dat als we extra ijzer nodig hebben we aan de appelstroop moeten. Appelstroop wordt geassocieerd met het mineraal ijzer, een zeer belangrijk mineraal voor ons. KLIK HIER om alles over ijzer te lezen. Ook diëtisten en andere deskundigen adviseren een patiënt om appelstroop te eten als er sprake is van een ijzertekort. Dat is helemaal geen straf, het is super-lekker, niet verwonderlijk dus dat we dit soort adviezen ter harte nemen.
Er zijn vele aannames over het extreme gehalte aan ijzer in appelstroop. De grootste is dat wordt gedacht dat er zoveel ijzer in de appels aanwezig zijn. Een fabrikant gebruikt dit ook meestal op hun verpakkingen. Bijvoorbeeld “ bereid met 160 gram appels per 100 gram stroop! “ Het geeft de indruk dat er heel veel appels in een potje zitten en dat dit erg veel ijzer oplevert. Ik ga verderop in dit artikel dit ontkrachten…
Maar eerst nog wat andere hardnekkige fabels, die nog steeds wordt aangenomen als waarheid. De eerste is dat appelstroop verkocht in een blik meer ijzer zou opleveren aan de inhoud. Dit is een fabel. Verpakkingen moeten wettelijk gezien voedselveiligheid zijn. Zo mag het niet doorlekken, of afgeven aan het voedsel. Blik kan en mag daarom ook niets afgeven, als dit zo was, zou het blik binnen de kortste keren oxideren / roesten.
Vroeger ( jaren 40) werden de appels ingekookt in koperen ketels. Aangenomen werd, dat de appel-brij daardoor meer ijzer zou bevatten. Door appels lang in de ketels te koken, zou de bio-beschikbaarheid van het ijzergehalte worden verhoogd. Vanaf de jaren 50 werd appelstroop in fabrieken geproduceerd en is er over gegaan op een toevoeging van ijzer aan de stroop. Het is nooit echt achterhaald, of heel goed onderzocht, of de appelstroop gekookt in koperen ketels meer ijzer-afgifte had. Het blijft dus een beetje in het lucht-ledige hangen.
NON HEEM IJZER
De gemiddelde pot appelstroop bevat aardig wat aan het zo genoemde non-heem-ijzer. Dit is een ijzer wat zeer traag en moeilijk door ons lichaam kan worden opgenomen. Het moet in ons lichaam worden omgezet in een twee/drie-waardig ijzer, wat wel door het lichaam kan worden opgenomen. Dit gebeurt in een zure omgeving. Dit is de reden, waarom een glas sinaasappelsap wordt aangeraden op te drinken bij een boterham met appelstroop, vanwege het ascorbinezuur ( vitamine C ) De vitamine C voorkomt de oxidatie van het twee-waardig ijzer in de omzetting naar drie-waardig ijzer. Anders gezegd heeft het eten van appelstroop alleen geen zin om het ijzer-gehalte op te krikken. Je moet daar iets van vitamine C bij consumeren.
Gemiddeld bevat een pot appelstroop 5-20 mg ijzer per 100 gram. Het verschil kan dus best groot zijn. Dit zit hem vooral in de productie.
RINSE APPELSTROOP
Hier zijn we bij het punt gekomen, om het verhaaltje over het ijzergehalte uit appels te ontkrachten. Appels bevatten natuurlijk wel iets aan ijzer, maar veel is dit niet. Als een fabrikant alleen 100`% appels heeft verwerkt in zijn stroop, zal het ijzergehalte niet hoog zijn, en hooguit op zo’n 5 gram per 100 gram liggen. Het wordt anders als we een pot RINSE APPELSTROOP kopen. Rinse appelstroop kan tot 20 mg ijzer bevatten per 100 gram. Worden er dan andere appels gebruikt? Ja en nee. Ja, er worden algemeen fris-zure ( betekent ook RINS) appels gebruikt, maar deze appels bevatten niet meer ijzer dan andere rassen. Wat de barba-truc is? Dat heet SUIKERBIETENSTROOP-CONCENTRAAT. Dit wordt aan Rinse appelstroop toegevoegd om het ijzergehalte te verhogen. De verhouding ligt meestal tussen de 80-20 en 70-30. Dus eigenlijk kunnen we niet echt spreken van een APPEL stroop, maar van een SUIKERBIET-STROOP. Door suikerbietensap in te koken en in te dikken, verkrijgen we een licht bittere, mierzoete stroop wat wordt vermengd met appel-dunsap-concentraat. Dit aandeel zorgt voor de fris-zure smaak van de Rinse appelstroop. Suikerbiet-sap is erg rijk aan het non-heem-ijzer. Maar ook aan glucose. ( suiker) Het suikergehalte van een pot Rinse appelstroop kan aardig oplopen, wel tot 85%, wat een aardige zak suiker in een potje is. Een pot suiker eten we niet zomaar op, appelstroop wel, dat smeert immers lekker weg. Je kunt dus aardig wat suiker binnen krijgen per portie.
IS APPELSTROOP GEZOND?
De vraag die mij veel wordt gesteld: is appelstroop nu wel of niet gezond? Nee. Het antwoord is hard maar simpel. Het bestaat voor het grootste deel uit suiker, en de voedingswaarde is ook niet zo indrukwekkend te noemen, dat we kunnen zeggen dat het ons voedt. Ja:….het bevat non-heem ijzer, het bevat wat aan voedingsvezels , en iets aan eiwitten, maar dat kunnen we uit duizenden andere WEL GEZONDE voedingsmiddelen halen. Spinazie bevat bijvoorbeeld per 100 gram gemiddeld al 5 gram non heem ijzer. Peulvruchten per 100 gram zelfs gemiddeld 10-12 gram! Je kunt veel beter voor dit soort ijzerrijke voedingsmiddelen kiezen, omdat je de suiker dan skipt. Bovendien pak je meteen veel andere nuttige voedingswaarden mee. Het hele idee dat appelstroop een rijke bron is aan ijzer moeten we leren vergeten, omdat de voordelen niet opwegen tegen de nadelen. Uiteraard zullen fabrikanten er alles aan bijven doen om ons in dit sprookje te blijven geloven, maar ik hoop dat ik met dit artikel bij iedereen door die bubbel heen heb weten te prikken. Appelstroop is NIET GEZOND, en te vergelijken met bijvoorbeeld vlokken of hagelslag. Voornamelijk suiker.
Is pure appelstroop, dus géén Rinse een gemaakt uit 100% appels, een beter alternatief? Nee. Helaas. Het bevat wel iets minder suiker, maar toch nog meer dan de helft van een pot. Het voegt verder ook niets toe aan nuttige voedingswaarden, het ijzer-gehalte ligt een stuk lager en qua voedingsvezels en eiwitten ligt het verder gelijk aan Rinse appelstropen.
Wil je dan echt persé appelstroop, kies dan voor een variant uit de biowinkel, en geen Rinse, maar eentje die bestaat uit 100% appels, en verder niets. Onthoud dat linksom of rechtsom het een potje suiker blijft. Bovendien niet al te gezellig voor je gebit. Stroop plakt aan het tandglazuur vast en legt een flinterdun film-laagje op je tanden en kiezen wat behoorlijk aan het tandglazuur kan gaan knabbelen. Eet je appelstroop, spoel je mond daarna goed met water. ( gebruik geen mondverzorging-middelen )
DUS…..
Alles even op een rijtje:
* appelstropen / Rinse appelstropen bevatten non-heem-ijzer, wat in combinatie met vitamine C moet worden geconsumeerd, voor een opname door het lichaam.
* appelstropen bevatten niet veel MEER non-heem-ijzer dan talloze andere voedingsmiddelen. Ze zijn hooguit een rijke bron dankzij toegevoegd bietensuiker-sap-concentraat. Wat appelstroop tot een ware suikerbom maakt, en geen goede ijzer-bron.
* alleen RINSE appelstropen zijn rijk aan non-heem-ijzer
* appelstroop is qua suikers gelijk aan andere zoete broodbelegging als chocolade vlokken, gestampte muisjes, hagelslag en vruchtenhagel
* appelstroop is niet “ echt” van nature rijk aan ijzer. Door toevoeging van suikerbiet-spaconcentraat verkrijgt het een hoger ijzergehalte, niet dankzij veel appels.
MAG DE CLAIM “ BEVAT VAN NATURE IJZER” DAN WEL?
Om zoveel mogelijk potten appelstroop te verkopen en het ijzer-sprookje in stand te houden, gebruiken vrijwel alle fabrikanten de toegestane claim “ bevat van nature ijzer” of “ van nature rijke bron aan ijzer”. Het is wettelijk toegestaan, al is het ijzer toegevoegd d.m.v bietensap-concentraat. Dit komt voort, omdat het sap afkomstig is van een suikerbiet, en dat is natuurlijk. Het eindproduct, ongeacht hoe het complete is vernietigt en er in realiteit geen sprankje natuurlijks meer is overgebleven, mag dan als “ van nature” of “ 100% natuurlijk” worden geclaimd. Waarom? Omdat de wet ook graag de economie gaande wil houden en hun regels daarom zeer flexibel opstellen.
Hi Monique! Bedankt voot je fijnr uitleg 🙂 heb je tips om op brood te doen voor kids? Mijn je mag appelstroop dat is iets gezondere keuze verhaal klopt nu niet meer haha.
Alvast bedankt!
Balen. Ik vind het zo lekker en dacht dat het gezond was. Niet goed opgelet dus. De jam en de hagelslag zijn al lang geleden verbannen. Nu blijft alleen de pindakaas/notenpasta nog over bij het ontbijt. 😞
Sinds kort is in Haarlem de ‘Pindakaaswinkel’ Variatie toevoegen aan gewone pindakaas die ik zelf niet zou verzinnen. De lekkerste is met citroenrasp en Spaanse peper, goeie bite bij de lunch! Wellicht ook zo’n winkel bij u in de buurt?
Kun je ook on-line bestellen, hier karamel/zeezout favoriet.
En niet onbelangrijk ze gebruiken GEEN palmolie!!
Heeeeeeeel dun smeren en dan plakken peer erop, Krijg je toch nog wat gezonds binnen 😉
Je kunt ook pindakaas met plakjes banaan geven ,of pindakaas met honing ,of pindakaas met tomaten ketchup .
Maar met noten pasta is ook lekker ,en gewoon alleen pindakaas ,
Of broodje gezond met sla en geraspte wortel en sterrenkers ,héérlijk !
Of maak zelf jam met agar agar, dat is een natuurlijk geleermiddel, heerlijk.
Of een banaan, peer, tomaat of komkommer op de boterham, of een zelfgemaakte boterham met niets erop. Allemaal gezond.
Lekker hoor een boterham appelstroop. Wel altijd uit de reform winkel.
En een salade met gesmolten geiten kaas uit de oven. En wat appelstroop erbij. Mm
Mijn dokter had dit zelfs geadviseerd, en ik vind het helemaal niet lekker! Dank je Monique, ik ga nu wel voor de alternatieven…