Vooral dat laatste kan zorgwekkend zijn volgens de onderzoekers. Zij zijn van mening dat biologische producten ten onrechte de voedingswaarden van een product in een positief daglicht zetten. Consumenten kunnen bijvoorbeeld veel meer gaan eten omdat er wordt gedacht dat het om een gezond en goed product gaat. Dit kan uiteindelijk alleen nog maar meer bijdragen aan het overgewicht probleem in de gehele wereld.

De proefpersonen gaven aan zich veel gelukkiger te voelen bij het eten van biologische producten. Zodanig dat zo’n 10% bereid is er veel meer voor te betalen. Dit gebeurt inderdaad. We geven tegenwoordig veel extra euro’s uit aan biologisch.

Dit onderzoek is eigenlijk niet zo heel erg verrassend, want we kopen ons tegenwoordig blut aan biologische producten. Dit komt voornamelijk, omdat het dankzij de populariteit veel toegankelijker is geworden. Supermarkten liggen inmiddels voor zo’n 30-35% vol met biologische producten en biologische varianten op conventionele producten. Ook de biologische winkels doen het daardoor niet veel slechter, en springen als paddenstoelen uit de grond. We kunnen concluderen, dat biologisch hip is en “ here to stay”.

Consumenten, ook consumenten die helemaal niet zo bewust bezig zijn met gezonde voeding, vallen met bosjes voor de term “ biologisch”. Mijn moeder, 71 jaar oud, is “ van de oude stempel”. Ze houdt zich niet erg bezig met haar voeding. Het moet voor haar vooral lekker zijn ( het is een lekkerbek ) Ik heb haar voor dit artikel de vraag gesteld : “ wat betekent biologisch?” Haar antwoord: “ andere producten, gezondere” Wat biologisch inhoudelijk betekent….dat wist ze niet zo goed. Haar antwoord staat niet op zichzelf. Ontzettend veel consumenten ervaren biologisch vooral als iets wat beter en gezonder is. Het hierboven besproken onderzoek liet dit ook zien.

Biologisch verkoopt. De levensmiddelenindustrie heeft dat ook in de gaten gekregen en brengen daarom steeds meer biologische producten naar de supermarkt.

In mijn netwerk hield ik een vragen rondje. Ik vroeg een aantal willekeurige consumenten de volgende vragen:

Op de eerste vraag antwoorden de meerderheid “ ja”. Een zeer kleine meerderheid antwoorden “ nee” en een ruime meerderheid antwoordde dit af en toe te doen.

Op vraag twee werd gemiddeld geantwoord. Een ruime meerderheid antwoordde dat ze het beter van smaak vonden, maar een grotere meerderheid antwoordde dat ze geen verschil proefden, en een kleine meerderheid antwoordde zelf dat ze het minder lekker vonden.

Op de derde vraag werd door de grootste meerderheid geantwoord, dat het beter en gezonder is, een kleine meerderheid antwoordde dat het beter was voor mens, dier en milieu. Een kleine meerderheid had geen mening. Ze wisten eigenlijk niet zo goed waarom ze biologisch inkochten…..

Waar de onderzoekers van de Universiteit van Gent zich zorgen over baren, daar maak ik mij al jaren lichte zorgen over. Ik heb talloze artikelen geschreven waarin ik vertel, dat biologisch niet betekent, dat het gezonder en beter is. Dit ligt een stuk genuanceerder dan gedacht. Een pot biologische chocoladepasta blijft bijvoorbeeld net zo ongezond als een pot conventionele chocopasta. Een potje biologische jam is net zo rijk aan suikers dan niet biologisch. Om de term “ biologisch’ zo duidelijk mogelijk uit te leggen, beschrijf ik hieronder zeer uitgebreid hoe het in elkaar steekt.

Biologisch houdt globaal gezien in, dat de producten meest milieuvriendelijk, diervriendelijk en natuur-vriendelijk zijn geteeld en geproduceerd. De overheid bepaalt hiervoor de regels en de controle hierop vindt plaats door onafhankelijke instanties, bijvoorbeeld SKAL.

Biologische producten moeten aan heel wat eisen voldoen, om als biologisch verkocht te mogen worden en een biologisch keurmerk te dragen. Zo moeten de producten zonder kunstmest, kunstmatige bestrijdingsmiddelen, synthetische conserveringsmiddelen, kunstmatige geur, kleur en smaakstoffen zijn geproduceerd.

Dieren die biologisch worden gehouden ( bio-veehouderij) moeten aan zeer strenge eisen voldoen. Zo moet het grasland, de veevoeder en veevoedergewassen, aan bepaalde eisen voldoen. Hier wordt streng op gecontroleerd door SKAL. De regelgevingen voor het biologisch kweken van vis bekleedt de leefomgeving en omstandigheden waarin de vissen zich moeten bewegen ( waterkwaliteit, licht, en ruimte) en wat ze gevoerd krijgen. Dit moet ook van biologische komaf zijn.

Voor het biologisch telen van gewassen ( aardappelen, groente, fruit, biologische landbouw)  zijn er opmerkelijke verschillen tussen biologisch telen en reguliere teelt. Biologische telers gebruiken bijvoorbeeld alleen toegestane meststoffen en daar zit bovendien een maximum aan. De rassen die worden gekozen voor biologische teelt moeten daarvoor dan ook geschikt zijn. Tegen parasieten worden natuurlijke vijanden ingezet, om te bestrijden in plaats van kunstmatige pesticiden. Het onkruid mag ook alleen op een speciale manier worden bestreden. Dit mag alleen mechanisch gebeuren als er een verbranding plaatsvindt. Als de boden moet worden afgedekt, mag dit alleen gebeuren met biologisch afbreekbaar plastic. En als vanzelfsprekend mag er in geen geval maar iets van chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen worden gebruikt.

Maar dan zijn we er nog niet. Want ook de manieren hoe een biologisch product verder wordt verwerkt en geproduceerd speelt een grote rol. Als een boer bijvoorbeeld zijn biologische certificering ontvangt, moet hij aan alle eisen hebben voldaan. Inclusief hoe zijn producten verder worden bewerkt. Anders gezegd betekent dit dat een broer niet biologisch mag telen als ALLE  bedrijfsprocessen niet in orde zijn. Dit kan bijvoorbeeld erg belangrijk zijn bij bedrijven die zowel biologisch als niet biologisch produceren. Een bedrijf moet zeer strenge maatregelen nemen om te voorkomen dat deze twee stromen door elkaar gaan lopen. Dit wordt o.a gecontroleerd met een risico-analyse, ingangscontrole van grondstoffen, gescheiden producties, en gescheiden opslag. Via bijvoorbeeld de grondstoffen controle kan men zien, of er niet meer biologische producten worden geproduceerd dan er aan biologische grondstoffen is binnen gekomen.

Het moet ook duidelijk aantoonbaar zijn, waar de biologische grondstoffen vandaan komen en of deze ook aan alle eisen voldoen.

Een biologisch product is voor de consument te herkenen aan het bekende groene bio-logo. Dit logo vind je op de meeste biologische producten die in de EU zijn geproduceerd. Als je dit logo terugvind op een product, mag je er als consument zeker van zijn dat het product aan alle strenge wettelijke eisen zoals ik hierboven er een paar omschreef, voldoet. Daarnaast kunnen we onder deze logo’s aflezen of de ingrediënten uit Europa, of deels buiten Europa komen.

Naast geheel ( 100% ) biologisch bestaan er ontzettend veel producten die zijn samengesteld met zowel biologische als niet biologische producten. Dit mag wettelijk. Soms is het namelijk zo, dat er geen grondstof in biologische vorm beschikbaar is, maar wel nodig is om een product samen te kunnen stellen. De wet heeft bepaald, dat maximaal 5% van de ingrediënten in een biologisch product van niet-biologische afkomst mag zijn. Denk daarbij vooral aan hulpstoffen die niet biologisch beschikbaar zijn. De wet heeft een lijst aan ingrediënten samengesteld van producten die in samengestelde biologische producten zijn toegestaan tot een maximum van 5%. De industrie zit niet stil, en zodra een hulpstof of additief biologisch beschikbaar is, verdwijnen de niet biologische alternatieven van deze lijst. Welke ingrediënten mogen niet biologisch worden toegevoegd aan biologische producten?

Safloerbloemen

Kleine galanga

Peruaanse peper

Waterkers kruid

Algen, alle soorten

Colanoten

Passievruchten

Kruisbessen

Eikels

Gedroogde rode aalbessen

Gedroogde frambozen

Fructose

Ouwel en rijstpapier

Rijstzetmeel, maiszetmeel, beiden niet chemisch gemodificeerd

Eiwit uit erwten

Rum bereid uit suikerrietsap

Weipoeder

Gelatine

Darmen

Wilde vis

Schelp en schaaldieren

Vetten en oliën mogen ook gewoon worden toegevoegd aan biologische producten. Echter mag dit niet chemisch zijn gemodificeerd, maar wel geraffineerd. Er zijn uitzonderingen: oliën en vetten van kokos, cacao, zonnebloem, olijf, palm/kool en raapzaad, sesam, soja en saffloer.

In een ingrediëntenlijst is de fabrikant verplicht de niet biologische ingrediënten te vermelden. Dit gebeurt met sterretjes die boven ieder biologisch ingrediënt staan. Staat er dus geen sterretje bij een ingrediënt, dan is deze van niet-biologische komaf,

Laten we het grootste misverstand rondom biologisch gaan bespreken. Biologisch heeft een “ schoon, groen, en gezond” imago. We denken automatisch, dat biologisch gezonder is dan niet biologisch. Dit is helaas niet zo. Wel moet het genuanceerd worden bekeken. Algemeen gezien is het nooit wetenschappelijk onderbouwend aangetoond, dat biologisch voedsel gezonder is dan reguliere. Er zijn erg veel onderzoeken verricht en de meesten toonden, dat biologische producten algemeen gezien:

Biologisch wil niet zeggen, dat het altijd de betere keuze is. Biologische eieren bevatten bijvoorbeeld meer dioxine dan niet biologische eieren. Ook lopen biologisch gehouden dieren veel meer risico besmet te worden met o.a salmonella, parasieten en campylobacter. Het heeft dus twee kanten, waarvan nooit wetenschappelijk is onderbouwd dat het een nu gezonder is dan het ander.

Waar we ons vooral niet blind op moeten staren is het gezonde aspect. Want in vrijwel alle gevallen zijn biologische alternatieven op reguliere producten geen haar gezonder. Sterker nog, in veel gevallen zijn biologische alternatieven voedingswaardig gezien ongezonder. Dit komt, omdat er bijvoorbeeld meer smaakversterkers aan moet worden toegevoegd, of meer conserveermiddelen. Een goed voorbeeld zijn biologische vleesvervangers. Deze bestaan meestal uit biologische sojabonen, maar worden verder compleet in elkaar geknutseld met tal van additieven en hulpstoffen waardoor het een ongezond stukje vervanging wordt.

“ Biologisch is gezond!” geldt dus niet altijd. Biologisch of niet, er moet vooral worden gekeken naar de ingrediënten en de voedingswaarden.

  

Deze potten pindakaas geven een voorbeeld. De linkerpot is biologisch ( 100% pinda) en de rechter niet-biologisch ( 100% pinda) Beiden zijn dus gemaakt van alleen pinda’s. De biologische pindakaas is gemaakt van biologisch geteelde pinda’s, de niet biologische van pinda’s die zijn bewerkt met pesticiden. Voedingswaardig zien we echter nauwelijks enig verschil. Net zoveel vetten, net zoveel suikers, net zoveel zout. De pot biologische pindakaas is qua pinda’s wel “ beter” omdat ze niet zijn bespoten, maar voedingswaarde ( energie) blijft het gewoon hetzelfde.

Ander voorbeeld, deze kikkererwten. Links een biologische variant, recht een niet biologische. De niet biologische kikkererwten zijn meestal genetisch gemanipuleerd en bespoten. Biologisch blijven de erwten daarvan bespaard, maar voedingswaardig scheelt het vrijwel niets, zoals je hieronder kunt zien:

Waar we naar moeten kijken zijn ingrediënten en voedingswaarden. Dit is belangrijk voor onze gezondheid. Biologisch zegt in de meeste gevallen wel, dat er meer rekening is en wordt gehouden met mens, dier en milieu. In dit daglicht gezet zou je zeker overwegingen kunnen maken, maar kijk je louter naar de gezonde aspecten, dan heeft het geen of nauwelijks enkele invloed.

7 Reacties op “Is biologisch gezonder dan niet biologisch?”

1. Ik ben blij,dat ik biologische voeding kan kopen. Een appel,wortel,tomaat of stukje vlees,ik proef het verschil. Bovendien zit ik niet te wachten op resten pesticiden op bv sla of druivenschillen.

   Reageer

2. Sinds een jaar let ik er op dat hetgeen ik koop uit de EU komt. Denk dat dit beter is gecontroleerd, 100% zeker kun je eigenlijk nooit zijn helaas. Vertrouwen is goed zekerheid is beter! Ekoplaza en een paar bioboeren in de omgeving benaderen die zekerheid. Controle op Verweggistan is en blijft erg lastig….????

   Reageer

3. Zou mooi zijn als er gemeten werd hoeveel resten pesticiden er op t product zat en dat vermeld werd op de voedingslijst. Dan pas kunnen we bepalen wat nou echt gezond voor ons is.

   Reageer

4. Ik koop alles biologisch, voeding kleding noem maar op. De betere productiemethode is voor mij doorslaggevend. Ik koop lokaal als dat kan, anders provinciaal, Nederland, Europa. Ik kijk ook naar de nichemarkt. Een bio certificaat kost nogal wat. Er zijn genoeg kleine boerenbedrijven waar men verantwoord teelt. Ik koop geen bio in de reguliere super, a. Die willen een graantje meepikken maar geven verder niets om het produkt en ik ga liever bij de eko zaken die al jaren zo bezig zijn en b. Bio komt ook in gradaties. Er zijn marges waarbinnen je jezelf biologisch teler/boer mag noemen. Verder gezonder ik denk van wel maar suikers blijven bijv wel suikers. Dat je meer zou kunnen eten snap ik dus niet. Kijk altijd hoeveel van welke grondstof erin zit. Staat suiker vooraan in de ingredientenlijst ….. biologisch of niet, suiker is suiker.

   Reageer

5. Goed stuk over de verschillen, slecht als ’t gaat over gezond/ongezond. Daarmee wil ik zeggen: “denk na!” Ieder mens is een (wonderlijk) stuk natuur. Dit prachtige stuk natuur “voeden” met pesticiden c.s. onder de noemer “als voedingswaarde maakt het geen verschil” is mijnsinziens niet alleen naief, maar ook kortzichting. De kwaliteit (let op svp: de nadruk ligt op kwaliteit 🙂 van de voedingswaarde van wat je in je lijf stopt is van grote invloed op het functioneren ervan. En dat wordt helaas in dit stuk flieder fladder over het hoofd gezien.

   Reageer

6. Dag Monique,
   Prima artikel schrijf je.
   Wel heel jammer dat je niet dieper ingaat op de pesticiden en insecticiden die op reguliere voeding te vinden is en in ons lichaam komt.
   Je lichaam moet hard werken om die zooi te verwerken. Vaak ook gaat het ten koste van de nutriënten die we juist nodig hebben.
   Dat aspect meegenomen durf ik wel te stellen dat biologisch gezonder is dan regulier.
   Waarom iets in je lichaam stoppen, wat je niet nodig hebt?

   Reageer

   • Omdat het goedkoper is en veel mensen het helaas niet kunnen betalen…

     Reageer