Kokoswater…hoe zit het daar nu precies mee?

In September 2016  plaatste het consumentenprogramma “ kassa!” een artikel op de website wat nogal wat stof deed doen opwaaien. Er werden twee soorten kokoswater teruggeroepen, omdat deze volgens het artikel onvoldoende waren verhit, wat mogelijk ziekmakende bacteriën kan opleveren. Het ging hier om relatief onbekende merken waaronder KING COCONUT  en het betrof enkel de literpakken. Deze “ private labeling” soorten komen uit één zelfde fabriek, KING COCONUT wordt o.a verkocht bij discounter Action, de andere merken in diverse supermarkten. 

Dit bericht deed veel stof opwaaien, omdat mensen zich plots gingen afvragen waarom kokoswater wordt verhit. De voedselindustrie en fabrikanten brengen al deze kokoswatertjes immers als 100% puur, sommige merken suggereren ook geen concentraten te gebruiken. Het maakte mij ook nieuwsgierig. Hoe zit het nu eigenlijk met kokoswater? Ik ben erin gedoken.

WAT IS KOKOSWATER PRECIES?

Kokoswater wordt nog altijd verward met kokosmelk, wat op zich best een logische gedachte is. Maar kokosmelk is iets geheel anders dan kokoswater. Kokosmelk wordt gemaakt van het kokosvlees in de kokosnoot. Kokosmelk heeft ook een witte kleur en een melk-achtige substantie. Kokoswater is transparant, en is, na gewoon water, het meest natuurlijkste beetje vocht ter wereld. De kokosnoot zelf maakt tijdens het groeien en rijpen zelf kokoswater aan. De kokosnoot neemt regenwater op en wordt door de aanwezige vezels in de noot gefilterd, en bewaard in het binnenste gedeelte van de kokosnoot. Door het filteren worden alle bevuilde stoffen en bacteriën uit het regenwater gehaald en blijft er een steriel, schoon water over. De kokosboom voegt tijdens de groei mineralen en vitaminen toe aan het kokoswater. Hoe prachtig is moeder-natuur……

Zowel jonge kokosnoten ( groen van kleur) als de harde bruine kokosnoten bevatten kokoswater. Op de vele verpakkingen van kokoswatertjes zien we de groene jonge kokosnoten afgebeeld, opengesneden, met een rietje erin. Dit beeld zien we ook veel op straat, markten en evenementen. Het grappige is, dat juist enkel de bruine harde kokosnoten worden gebruikt om kokoswater te produceren. Dit heeft o.a te maken met de moeilijkheid om een bruine kokosnoot te kraken. Ik begin er eerlijk gezegd thuis ook zelden aan, want jee, wat is dat een helse klus. De jonge groene kokosnoten zijn zeer eenvoudig te openen, en geeft daarom erg veel gebruiksgemak. De bruine harde kokosnoten worden in de fabriek mechanisch gekraakt, om het water op te vangen en te verwerken. Sommige fabrikanten gebruiken wel specifiek jonge groene kokosnoten, maar de algemene kokoswater-productie is afkomstig uit de harde bruine noot. 

KNETTERGEZOND

Kokoswater is niet een beetje gezond, het is knettergezond. Het heeft een streepje voor op gewoon water omdat er voedingsstoffen aanwezig zijn. Kokoswater levert zeer bruikbare mineralen, bijvoorbeeld calcium, kalium, sodium, en magnesium. Een glas kokoswater kan je al een ruime voorziening geven aan essentiële mineralen, per 100 ml is dit gemiddeld:

4% vitamine C

5% kalium

6% magnesium

7% sodium

4% koper

2,4% calcium

Kokoswater wordt gezien als de perfecte sportdrank. Het  zou  directe hydratatie bieden en de mineralen aanvullen. Studies uit 2017 lieten echter zien dat dit niet het geval was . Andere studies vertellen weer wel, dat er enige hydratatie en mineraal-aanvullingen plaatsvinden na het sporten. Er is dus nog veel meer onderzoek nodig, om vast te stellen, of kokoswater werkelijk bijdraagt aan een goede aanvulling na het sporten.  Aan kokoswater worden nog veel meer ( niet onderbouwde) gezonde voordelen gekoppeld, zoals een middeltje tegen een kater, een boost voor de spijsvertering, een stralende huid en het kan mogelijk helpen bij het verlagen van de bloeddruk. 

Kokoswater smaakt wat flauw, lichtelijk naar kokos. Velen vinden de smaak dan ook tegenvallend. Maar er zijn ook erg veel mensen die het heerlijk vinden ( waaronder ik er eentje van ben) Aan kokoswatertjes worden  veel smaakjes toegevoegd in de vorm van vruchtenconcentraten en/of natuurlijke aroma’s. Zoals je kunt lezen, is kokoswater meer dan gezond, en een fijn drankje om je dagelijks mee te verwennen. Tenminste……als je de JUISTE soorten kiest. Want de crux ligt hem vooral in de enorme wildgroei die er na de kokosolie op kokoswater kwam. 

DE ENE KOKOSWATER IS DE ANDER NIET

Zoals de meesten inmiddels weten, heb ik een erg leuk en goed contact gekregen met twee “ doorgewinterde-kokosnoot-mensen” die de enige echte beste kokosolie ter wereld produceren in hun eigen kokosnoot-paradijs in Sri Lanka. Bert en Mieke maken daar nog geheel handmatig pure kokosolie, en bijproducten van de kokosnoten, om de gehele noten volledig te benutten. Bert vertelde mij, dat hij iedere dag liters vers kokoswater drinkt terwijl hij deze open splijt. Dit is uiteraard het meest dichtbij je kunt komen om echt vers en voedzaam kokoswater te drinken. Bert vertelde mij tevens, dat het kokoswater al na vier uur gaat bederven. . Meteen na het openen kunnen we dus het water het beste meteen opdrinken,.  Je kunt het verse water het beste gekoeld bewaren, maar ook nooit langer dan één dag. ( 24 uur ) Zelfs al na enkele uren in de koelkast kan kokoswater bederven. Gelukkig ruikt en smaakt kokoswater al direct naar rotte eieren zodra alles aan het bederven is, dit verkleint het risico enorm om bedorven en gevaarlijke kokoswater op te drinken. Want bedorven kokoswater kan problemen opleveren voor de gezondheid. De diverse bacteriën kunnen ons flink ziek maken. 

Ik heb Bert gevraagd hoe kokoswater in Sri Lanka wordt gebruikt. Hij heeft even wat foto’s voor mij gemaakt.  Er zijn welgeteld drie soorten kokosnoten, die allen kokoswater geven. Dit zijn:

De jonge kokosnoten. Deze worden direct na de pluk gebruikt. 

Daarnaast heb je de king kokosnoten. Deze worden enkel gebruikt voor het kokoswater, ook industrieel. 

De bruine ( meest bekende) kokosnoot. Dit is eigenlijk niet de noot, maar de PIT van een kokosnoot. Een maand na de pluk worden deze pitten uit de noot gehaald. 

In alle drie de noten vinden we water,

( bron + foto’s: Bert Droog)

Naast direct vers uit een opengemaakte kokosnoot kunnen we tegenwoordig ontzettend veel merken ( en smaken) in pakken, blikjes, flesjes en pakjes kopen. Dit geeft je te denken, want hoe wordt dit houdbaar gehouden, als vers ongekoeld al binnen vier uur niet drinkbaar meer is? Dit kan dus maar één ding betekenen. Dat er veel aan wordt toegevoegd en/of geknutseld om het verkoopbaar te maken. Wat wordt er zoal gedaan om het langer houdbaar en wettelijk verkoopbaar te maken?

 

CONCENTREREN

Kokoswater wordt meest geproduceerd d.m.v concentratie. Het water wordt verhit en weer teruggebracht tot een soort siroop.Hieraan wordt water toegevoegd. Deze kokoswatertjes vinden we bijvoorbeeld erg veel terug in toko’s, en discounters. Als er een verhittingsproces plaatsvindt, gaan uiteraard erg veel vitaminen en mineralen verloren. Ook verliest het kokoswater nuttige enzymen. Deze methode wordt meest gehandhaafd omdat het erg goedkoop is voor een fabrikant om te produceren, maar heeft inhoudelijk nog maar weinig met echt kokoswater te maken. We kunnen dit een beetje vergelijken met de suikerbiet. Dar blijft na de bewerkingen ook helemaal niets meer van over dan de zoete smaak. 

VERHITTING

Om bacteriën te doden, worden de meeste kokoswatertjes hoog tot zeer hoog verhit. Hoe dan ook, ieder merk/soort kokoswater ( ook biologisch of niet gemaakt van concentraten) heeft een degelijke verhitting ondergaan om het water wettelijk verkoopbaar te mogen maken. De voedselveiligheid moet wettelijk zijn gegarandeerd, en daarom moet er worden verhit. 

Kokoswater is zeer kwetsbaar en onderhevig aan bederf.Daarom moet het direct uit de noot worden geconsumeerd of koel worden bewaard. Door pasteurisatie worden aanwezige bacteriën gedood en de kokoswatertjes langer houdbaar gemaakt. Hierdoor gaan, needless to say, ook erg veel mineralen verloren. Bovendien geeft het verandering aan de smaak. Er zijn gelukkig andere methoden om bacteriën te doden, en het ligt dus sterk aan hoeveel een fabrikant investeert in zijn product om het meest voedzaam en puur aan te bieden. Andere methoden om de voedselveiligheid te garanderen kost meer geld, en dit betalen we vaak ook mee in de verkoopprijs. Zo’n methode is bijvoorbeeld een hoge druk ( HPP) Dit gebeurt veel bij biologische merken. 

 

Een merk, die investeert in zijn product is het merk REBEL KITCHEN. Deze flesjes zijn erg moeilijk te vinden, maar steeds meer biologische winkels en supermarkten verkopen deze pure en onbewerkte kokoswaters. Het wordt onder een hoge druk iets langer houdbaar gemaakt, al ligt de uiterste houdbaarheidsdatum op maximaal zo’n twee maanden na productie. Er worden jonge kokosnoten gebruikt. Dit water kun je na openen in dev koelkast maximaal 24 uur bewaren, maar ook dan kan het al niet meer echt drinkbaar zijn.

 

Vaak worden kokoswatertjes én verhit, én zijn geconcentreerd. Dit levert net zoveel voedingswaarden op als gewoon water. Deze soorten verkopen hun water als “ 100% kokoswater” en vertellen erbij dat er bijvoorbeeld geen suikers aan zijn toegevoegd. Maar meer dan een pak duur water is het niet, met in het ergste geval een flinke lading suiker op de koop toegelegd. 

SUIKERS EN ANDERE MEUK

Er worden aan heel veel merken/soorten suikers en andere hulpstoffen toegevoegd om kokoswater langer houdbaar te maken en smaakvoller. Dit gebeurt vooral bij soorten die dubbel zijn verhit, waardoor de smaak zo goed als volledig is verdwenen. Naast de suikers zelf leveren deze kokoswatertjes nul komma nul nuttige en bruikbare voedingswaarden. 

Voor deze goedkopere producties worden tevens “ gedipte” kokosnoten gebruikt. Veel niet-biologische ( copra!) kokosnoten worden geconserveerd door ze te dippen in carcinogenen zoals formaldehyde en natrium metabisulfaten. Deze chemicaliën kunnen net als bestrijdingsmiddelen op een bananenschil, naar binnen sijpelen en het vlees en water in de noot aantasten. 

Andere methoden die we in veel kokoswatertjes aantreffen zijn naast de gepasteuriseerde hittebehandelingen, toevoegingen van smaakstoffen, uit concentraat gemaakt, zijn de soorten die zijn vervaardigd met kokoswater afkomstig uit aluminium vaten. Ook worden er vaak GMO kokosnoten gebruikt. 

VERSE KOKOSNOTEN VAN DE MARKT

In Nederland zien we ze ook steeds vaker op markten. De geschilde verse jonge kokosnoten, met een rietje kant en klaar om gekocht en leeggedronken te worden. Het lijkt zeer vers en puur, maar ook hier wordt er flink gesjoemeld. Ook is het oppassen geblazen. Want veel marktkooplieden nemen het niet zo nauw met hygiëne en voedselveiligheid, waardoor je ook risico loopt ziek te worden na het drinken uit zo’n luxe voor-jou-speciaal-opengesneden kokosnoot. 

Vele kokosnoten worden in markthallen ingekocht. Deze zijn vaak deels geschild ( de bovenkant naar een punt gesneden) of geheel geschild, en in plastic verpakt. Deze verpakte varianten kunnen zijn gevuld met een kokoswater-concentraat om de houdbaarheid te garanderen. Het water is dus niet puur, en al zeker niet vers. Daarnaast moet je op de volgende punten letten:

– de kokosnoot moet gekoeld worden aangeboden. Meestal liggen de kokosnoten in bakken met ijs, als dit naar behoren wordt gedaan. 

– de kokosnoot moet nog dicht zitten. Pas bij aankoop moet het bovenste gedeelte worden afgehakt, zodat jij direct met een rietje het water uit kunt drinken.

– de kokosnoten moeten nog voor een deel in de schil zitten. Alhoewel ook hiermee gesjoemeld wordt, geeft het wel de beste garanties. Geheel afgeschilde kokosnoten en al helemaal de verpakte kunnen zijn bewerkt. 

– liggen de kokosnoten niet gekoeld, maar zijn deze nog wel geheel gesloten, kun je deze ook veilig opdrinken na openen. 

– Zijn de kokosnoten én geopend, en alvast van een rietje voorzien, kun je deze het beste laten staan. 

WELKE NU WEL, EN WELKE NU NIET?

Er zijn inmiddels duizenden merken op de markt die kokoswater verkopen. Bekende merken als COCO VITA en DR MARTINS hebben min of meer de trend gezet. COCO VITA suggereert dat zij niet met concentraten werken, maar gezien de totale omvang van hun merk over de gehele wereld, is dit eigenlijk ondenkbaar. Ik vond aannames op internet die suggereerden dat COCO VITA hun kokoswater verhitten ( pasteuriseren) en er wel degelijk smaak en zoetstoffen aan toevoegen. Dit heb ik ook al eens eerder ontdekt in een product gericht op kinderen. ( zie dit artikel)

Andere namen die pasteuriseren, verhitten en synthetische stoffen en GMO gebruiken zijn:

– Purity organic . Alhoewel deze dus wel biologisch is, wordt er geen gebruik gemaakt van hoge druk, maar van verhitting. 

– Zico. Dit merk is onderdeel van Coca-Cola en daarom behoeft het verder geen enkele commentaar 😉

– Naked Juice. Dit merk richt zich vooral op smoothies, maar handelt ook in kokoswatertjes. Er worden synthetische stoffen gebruikt en GMO. Nakend juice is een paar jaar geleden overgenomen door Pepsico. Sommige smoothies bevatten zelfs 2 x zoveel meer suikers dan Pepsi cola, 

Verder kun je er vanuit gaan, dat alle verkrijgbare kokoswatertjes in toko’s gemaakt zijn uit concentraten, en toevoegingen hebben. Deze worden ook erg goedkoop aangeboden. 

Een kokoswater die de beste papieren in huis heeft is die van DR Martins. Deze kokoswatertjes zijn meest zuiver en bevatten daardoor nog de meeste voedingswaarden. Ze worden gemaakt van het kokoswater van de jonge kokosnoten, en bevatten naast kokoswater ascorbinezuur. Dit wordt onder hoge druk gezet. Na opening moet het binnen 2 dagen worden geconsumeerd. 

 

Mijn persoonlijke topper op het gebied van kokoswater in de winkel kopen is de REBEL KITCHEN. Je vindt deze in het koelschip in vele biologische winkels en supermarkten. O.a bij EKOPLAZA verkrijgbaar .

 

Uiteraard is het allerbeste om een verse kokosnoot te kraken en meteen het water uit te drinken. Dichter bij de bron kom je niet. KLIK HIER om te lezen hoe je zeer eenvoudig zelf een kokosnoot kraakt.  Wees je ervan bewust, dat alle kokoswatertjes die op de markt zijn verschenen, een bewerking hebben ondergaan wat de voedingswaarde altijd reduceert of in het ergste geval totaal vernietigt.

 

 

 

Nog een weetje: in Juli 2014 ontdekte de New York Times dat er evenveel voedingswaarde zit in een banaan en een glas water…….Hou er rekening mee, dat kokoswater vooral draait om marketing…Wil je echt kokoswater drinken, neem de moeite om een verse ( liefst biologische) kokosnoot ergens te scoren en open te maken 😉