rauwe melk

Nu dat ook het dagelijkse glaasje melk zwaar onder vuur is komen te liggen, zijn we naarstig op zoek gegaan naar gezonde alternatieven. Naast melkvervangers op basis van soja, haver, amandelen, hazelnoten, kokosnoten, en tal van granen als Quinoa, kamut, spelt en gierst, is ook rauwe melk bezig met een ware comeback.Wat is rauwe melk nu precies? Is het wel gezond? En vooral: zouden we het nu allemaal weer, net zoals vroeger, moeten gaan drinken??????

wat is rauwe melk?

Onder rauwe melk verstaan we de melk die direct afkomstig is van de koe, geit en andere zoogdieren die melk kunnen geven. Deze melk heeft geen verdere behandelingen ondergaan, zoals dit wel normaliter gebeurt met melkproductie. ( standaardiseren, pasteuriseren, homogeniseren) Rauwe melk is het beginpunt van de zuivelindustrie, het begint allemaal bij de rauwe melk . Bij niet-gehomogeniseerde melk komt de room in de melk, die van nature aanwezig is, al snel bovendrijven. Rauwe koemelk, de melksoort die wij het meest consumeren, bevat circa 3,85% melkvet, dit is echter afhankelijk van een seizoen en van een leverancier.

wel veilig of juist gevaarlijk?

Omdat de Nederlandse veestapel TBC-vrij is, is rauwe melk in principe vrij gegeven voor consumptie. Echter zijn er wel wat kanttekeningen . Volgens het VWA ( Nederlands Voedsel en warenautoriteit) is het consumeren van rauwe melk zelfs zeer onverstandig. Er zijn in het verleden al erg veel mensen ziek geworden door het drinken van rauwe melk. Dit is mogelijk omdat er in rauwe melk nog aardig wat bacteriën kunnen zitten zoals campylobacter en salmonella. Boeren mogen rauwe melk verkopen, maar wel met een nadrukkelijke verplichte vermelding op de verpakking dat de melk eerst gekookt moet worden. Het NWA pleit ook voor de nodige veiligheid om rauwe melk niet rechtstreeks van de koe te drinken op bijvoorbeeld kijkdagen op boerderijen. Er wordt dus best streng toegezien op de veiligheid van de consumptie. Is dit terecht?

In Nederland is rauwe melk dus alleen verkrijgbaar bij boeren. Het is niet in de supermarkt verkrijgbaar. De reden waarom het niet in winkels verkocht mag worden is omdat het risico geeft voor de gezondheid. Rauwe melk bevat dus zoals eerder gezegd kwalijke bacteriën. Meest bekende zijn :

  • Escherichia coli
  • bacilus cereus
  • Listeria monocytogenes
  • Staphylococus aureus

Deze kunnen vooral gevaar opleveren voor mensen met een lagere weerstand, zoals zieken, ouderen, jonge kinderen en zwangere vrouwen. Ook kunnen mensen er behoorlijk ziek van worden. Tegelijkertijd is rauwe melk ook erg gezond. En smaakt het ook veel intenser dan gepasteuriseerde melk.  Rauwe melk heeft een veel hogere voedingswaarde dan de ” bewerkte” gewone melk. Naast vitamines bevat rauwe melk ook zogeheten bioactieve eiwitten, zoals lysozyme, lactoferrine, lactoperoxidase, immuunoglobulines, en transferrines. Al deze stofjes versterken het immuunsysteem en hebben antivirale en antibacteriële eigenschappen. Door melk te pasteuriseren, gaat er veel van deze eiwitten verloren. Zonde. Diverse studies hebben ook uitgewezen dat kinderen die rauwe melk drinken minder tot geen last hebben van astmatische aandoeningen, eczeem en allergische aandoeningen zoals hooikoorts. Er wordt ook veel gezegd dat rauwe melk kan beschermen tegen botontkalking, aderverkalking en zelfs kanker, maar er zijn nog geen goed onderbouwende onderzoeken van naar buiten gebracht.

Je zou eigenlijk dus kunnen zeggen dat rauwe melk gezond en ook weer niet zo gezond is. Valt er daarin geen gulden middenweg te vinden? Gelukkig wel! We kunnen rauwe melk namelijk wel aan een milde conserveringsmethode blootstellen. Een goede methode is bijvoorbeeld om rauwe melk te conserveren door pascalisatie, dit houdt in dat er onder een hoge druk gewerkt wordt. Een andere, steeds meer gebruikte methode is ” Pure Pulse” ook wel PEF 2.0 genoemd. Hierbij worden korte elektrische pulsen gebruikt om micro-organismen onschadelijk te maken, terwijl de temperatuur onder de 40 graden Celcius blijft. Deze beide methodes zijn koude pasteurisatie-methoden. Ze hebben het grote voordeel dat ze de karakteristieke smaak, vitaminen en bioactieve eiwitten behouden aan de melk. Rauwe melk IS dus wel veilig en dus verkoopbaar te maken en misschien ligt er ( nu meer dan ooit wel misschien, nu dat mensen op zoek zijn naar gezonde alternatieven) voor Nederlandse melkboeren ( we zijn immers ook nog eens één van de grootste van Europa) wel een mooie nieuwe markt om op te pakken.

koemelk allergie versus rauwe melk

Het kan voorkomen ( dus niet bij alle KMA patiënten!) dat rauwe melk door mensen met een koemelk-allergie ( KMA) wel wordt verdragen zonder enige klachten. Dit heeft alles te maken met het bewerkingsproces. Omdat rauwe melk geen bewerking ondergaat blijven ook naast de bacteriën eiwitten intact. Supermarkt melk wordt gepasteuriseerd op een gemiddelde temperatuur van 70 graden waardoor de bacteriën gedood worden. Maar hierdoor stollen ook de eiwitten en daarmee meteen ook de enzymen. Deze gestolde eiwitten geven een heftige reactie bij KMA patiënten. Enzymen zijn opgebouwd uit vitaminen en eiwit. Door stolling van het eiwit wordt het enzym onwerkzaam. Dat is best opmerkelijk want in rauwe melk vinden we van nature veel lactase: het enzym wat nodig is om lactose ( de melksuiker) te verteren. Veel KMA patiënten zijn in staat rauwe melk wel goed te verteren. De calcium in de melk kan wel worden opgenomen omdat het eiwitlaagje er omheen niet is gestold en we dit wel kunnen afbreken. Melk van grasgevoerde koeien bevat tevens veel gunstige vetzuren, waaronder omega -3 vetzuren. Een heel belangrijk detail hierin is wel dat er goed moet worden gekeken waar de rauwe melk vandaan komt, want niet alle rauwe melk is  even zo ” veilig en gezond”. De meeste koeien krijgen namelijk maïs, tarwe en sojabrokken als hoofdvoedsel, en dat is toch even wat anders dan vers gras. Ook de zogenaamde ” weidekoeien” waar nu zo nadrukkelijk op verpakkingen mee wordt gesmeten, lopen maar voor een zeer klein deel van het jaar in de weide, en eten ze ook een monocultuur aan Engels raaigras. In de vrije natuur eten koeien een variatie aan verschillende grassen, boombast en zelfs kruiden. Koeien die dus de kans krijgen om te genieten van al dat moois uit de echte natuur, zijn gezond en leveren hierdoor ook automatisch meest gezonde rauwe melk. Koeien die ” krachtvoer” krijgen hebben vele malen meer kans op bacteriële infecties. Dit is ook de hoofdrede waarom wordt gesuggereerd dat rauwe melk gevaarlijk is om te drinken. De vetzuur samenstelling van rauwe melk van koeien die krachtvoer eten is ook veel minder gunstig dan rauwe melk van een koe die bij een biologische boer lekker zijn grasmaaltje in de wei eet. Let dus wel goed op wáár je rauwe melk koopt. Een schoon werkend biologisch bedrijf, waar de koeien bij voorkeur niets anders krijgen dan grassen en kruiden en boombast.

Of je de rauwe melk nu kookt of niet, dat is aan jezelf. Uit onderzoek is gebleken dat maar één derde echt gehoor geeft aan de waarschuwingen op verpakkingen van rauwe melk van de boer. Twee derde negeert  dit advies,vooral omdat deze van mening zijn dat rauwe melk zo meest gezond is. Hou echter altijd goed in gedachten dat deze waarschuwingen er niet voor niets zijn en er wel degelijk enig risico is op een bacteriële ziekte. Drink rauwe melk, maar hou je gezonde verstand er vooral goed bij. En zorg er vooral ook voor dat je rauwe melk koopt bij een betrouwbaar adres.

 

20 Reacties op “rauwe melk

  1. Dat er zoveel mensen ziek zouden zijn geworden door het drinken van rauwe melk is m.i. een bangmakertje. Betrouwbare cijfers zijn mij nooit onder ogen gekomen. De zuivelindustrie heeft zo zijn eigen belangen. De site weston a.price.org bevat belangrijke artikelen over deze zgn. “”raw milk””. Zeer lezenswaard. Bedankt Monique!

  2. Groot geworden met rauwe melk, ondanks de hygiëne op de boerderij van mijn grootouders niet veel voorstelde, melkemmers werken wel uitgewassen, maar dan omgedraaid in de melkkoer gelegd, de katten liepen in en uit, schuurde hun lijven langs die emmers, en toch ben ik heel gezond en mijn kinderen dronken ook altijd rauwe melk, niet van m’n grootouders, die waren er toen niet meer, wel van de boer in de buurt waar de hygiëne toch al wat beter was. Nog een anekdote, de melkkruiken stonden ’s morgens en ’s avonds op straat te wachten tot de melkwagen ze kwam ledigen, soms kwamen buren stiekem er met hun kannetje wat melk uitscheppen, het duurde soms tot de middag vooraleer de melk werd opgehaald, die kruiken stonden dan in alle weersomstandigheden, als je nu een brik melk opent en je zet het niet koel, is het na één dag al slecht. In de zomer smaakte de melk ook lekkerder dan tijdens de winter, in de zomer aten de koeien vers gras, tijdens de winter droog hooi of werd er speciale voeding bij gevoederd en dat proefde je in de melk.

    • Mooi verhaal, Herman! 🙂 Bedankt voor het delen! De goede oude tijd!

    • Dat komt dan ook uit een tijd dat de gemiddelde leeftijd 60 jaar was ipv 82 zoals nu.

      • Ik wordt toch liever fit en gezond 60 dan 82 met veel gebreken zoals je nu ziet. Dit, het krakkemikkig worden, begint nu zelfs al in de 30er jaren….

      • Dat had niks met de rauwe melk te maken maar wel met het zware leven en de omstandigheden waar men toen in leefde zoals geen douche in huis hebben en vrouwen die geen wasmachines hadden. Het leven was toen gewoon anders maar heeft niks met rauwe melk te maken. Ook hier 3 generaties die met rauwe melk groot zijn geworden. Lijkt mij een stuk gezonder dan dat ik steeds lees dat er weer een piepbacterie in de supermarkten in het vlees gevonden zijn.

      • Gemiddelde leeftijd is wereldwijd met één jaar per eeuw gestegen de laatste tweeduizend jaar, afwijken van oude kennis, levert ons twintig jaar op, maar kijk bijv in Amerika, daar is de hoogste kindersterfte, maar ook alle andere leeftijden sterven bij bosjes, in verhouding tot de rest van de westerse wereld. Die twintig jaar van ons hebben we te danken aan ons uitbuitings mentaliteitje. Op korte termijn.

  3. Rauwe melk maar dan wel A2A2 melk geen invloed op lactose allergie. Daarna van boeren die water en voeding vitaliseren. Versterkt immuunsysteem en natuurlijk ook biologisch. Mooi voorbeeld biologisch melkveehouderij Mathias de Haan in Ingen.

  4. Beste Monique,

    Goed artikel weer!

    De genoemde listeria bacterie is vooral in de zwangerschap gevaarlijk. Kan in de tweede helft van de zwangerschap vroeggeboorte met ernstige gevolgen voor de baby veroorzaken. Zie site RIVM

    Verder kregen wij vroeger regelmatig biest, heerlijk. Alles met beleid ?

  5. Het is natuurlijk wel onzin dat biologische koeien geen krachtvoer krijgen, of leven van een kruidenrijke weide.. koeien van een gangbaar bedrijf leven (net als biologische koeien) hoofdzakelijk van raaigras in de zomer en kuil in de winter. En schoon werken doen we allemaal! 🙂

    • dat klopt helemaal Nienke. Jammer dat er in een goed artikel altijd dit soort fabels staan…
      Een bioboer die zijn koeien boombast voert… ik denk dat menig bibber zich achter de oren krabt als hij dit leest.
      Biologische melk en gangbare weidemelk verschilt gemiddeld gezien niet of nauwelijks van samenstelling. Bovendien gebruiken veel gangbare melkveehouders ook gras/hooi van natuur/weidevogels met veel kruiden. En bioboeren voeren ook wel maïs.

      • e vergeet wel een ontzettend cruciaal onderwerp, namelijk… Vaccinaties en atibiotica.Wake up , please.. Or get lost lost. bio is niet hetzelfde als “gangbare” bio is diversiteit tussen koeien , diversiteit in omgeving en diversiteit in voedsel. Vitamine k, zit niet in gangbare melk, tenminste niet of nauwelijks.

  6. Wat ik mij afvraag is wat er overblijft aan goede bacteriën als ik de rauwe melk thuis kookt.
    Staat thuis koken gelijk aan pasteuriseren?

    • Pasteuriseren: rond 60 graden.
      Steriliseren (lang houdbare melk)
      rond 90 graden.
      Koken boven de 100 graden…

    • En wat er aan organisch materiaal overblijft van dode bacterien, ligt hoger dan wat er aan gezonde voedingsstoffen overblijft. Dood materiaal zorgt voor veel ernstige “ongeneeslijke ziektes ” je kunt gezondheidsproblemen oplossen door rauwe melk te consumeren, maar ook veroorzaken, door alles in de supermarkt te kopen

  7. Bij het melken kunnen er ondanks hygiënisch werken e coli bacterien in de melk terecht komen. Dit is echter zo weinig dat dit nauwelijks gevaar opleverd voor de mens. Zeker als de melk meteen gekoeld wordt. Het wordt gevaarlijk als de melk een tijdje warm staat en bacteriën zich kunnen vermeerderen.
    De Nederlandse melkveehouderij is listeria vrij. Dus daar zou ik me niet al te ongerust over maken. Van de andere twee genoemde bacterien heb ik nog nooit gehoord dat dit een gevaar oplevert voor de mens.
    Ik zou eerder nog een gevaar zien in de ziektekiemen van para tuberculose of salmonella.
    M.i is niet zozeer van belang of je van een bio bedrijf of gangbaar bedrijf je rauwe melk haalt, maar wat de gezondheidsstatus is van de bedrijven op bovengenoemde ziekten! Een goede boer kan aantonen dat hij hiervan vrij is.
    De samenstelling van weidemelk of wintermelk van bio of gangbaar verschilt niet of nauwelijks. Tenzij maïs het hoofdbestanddeel van rantsoen is. Maar dat kom je weinig tegen en dan ook voornamelijk bij opstallers.

  8. Weet iemand of er ook een goed boek verkrijgbaar (of website) over het thuis verwerken van rauwe melk? Koken, pasteuriseren, ontromen enzovoorts, Ik vind het leuk om onze melk lokaal te kunnen halen en er thuis mee aan de slag kunnen.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *