We worden iedere dag belazerd, en laten dit gewoon toe….hoe komt dat?
Zonder dat we het zelf weten, worden we aan de lopende band voor de gek gehouden. Iedere dag, meerdere keren. Soms ben je er bewust van, maar vaak ook niet. Als we heel erg nuchter door een supermarkt wandelen, kunnen we eigenlijk alleen voor “ echte” producten terecht op de groenteafdeling, waar alles intact voor het grijpen ligt. Alles wat is verpakt bevat wel een sprookjesverhaal, een zogenaamde gezondheidsclaim of mooie plaatjes om jou over te halen om het product te kopen.
Die verpakkingen zijn inmiddels nog belangrijker geworden voor de voedselindustrie dan de inhoud. De inhoud berust vaak op een zooitje bij elkaar geroerde hulpstoffen met in basis bijvoorbeeld tarwe, soja, rijst of maïs.. Het komt vaak voor dat een product een naam draagt terwijl er geen spoor van in het product zelf vindbaar is. Een goed voorbeeld is vanille vla. Dit wordt zelden gemaakt met echte vanille.
WAAROM VERPAKKINGEN BELANGRIJKER ZIJN DAN DE INHOUD
Als we naar de jaren 50 / 60 kijken, zien we dat de consument zelf hun suiker, koffie, zout en meel in papieren zakken moest scheppen. Mijn moeder kan daar nog vol passie over vertellen, hoe zij dagelijks met haar moeder ( mijn wijlen oma) naar een soort schuur / loods wandelde om daar voedsel in te kopen. De zakken waren blanco, neutraal en er waren ook geen bordjes wat vertelde wat nu wat was.
Tegenwoordig is dit volledig omgekeerd. De schreeuwende verpakkingen vliegen ons naar de keel zodra we een supermarkt in wandelen. Het lijkt, alsof deze werken als een magneet, iets wat vlammend kleurt springt in het oog, het trekt je aandacht en prikkelt je nieuwsgierigheid. Je wandelt er naartoe, en bekijkt het product nader, de tweede “ aanval” van de fabrikant op de consument om deze over de streep te trekken om zijn product te kopen.
We zien het product zelf niet meer, maar een verpakking. De meeste producten zijn zogenaamd lucht en licht-dicht verpakt, om zo de “ kwaliteit” te waarborgen. Dit klopt maar voor een heel klein deel. De reden waarom alles zo potdicht wordt getimmerd is omdat we dan het WERKELIJKE product niet zien. Vroeger zagen we bijvoorbeeld zakken chips met “ kijk-raampjes”. Dit is volledig verdwenen. We zien ook zelden nog pakken en zakken met raampjes.
Veel verpakkingen zijn zelfs dubbel verpakt. een rol koekjes openen is tegenwoordig een ware uitdaging om door drie verpakkingen heen te komen.
Verpakkingen zijn voor een fabrikant belangrijker dan de inhoud. De inhoud wordt immers zo goedkoop mogelijk geproduceerd, met hulpstoffen. Daar kun je niet heel veel meer van maken. De verpakking daar in tegen wel. Deze geeft het visitekaartje af.
Stel je het volgende eens voor: De supermarkt ligt enkel vol met neutrale, witte verpakkingen waarop alleen de naam van de inhoud valt af te lezen. Bijvoorbeeld “ suiker” op een witte zak, of koffie op een wit pak. Hoe zou jij dan winkelen?
Waarschijnlijk op de enige juiste manier zoals het zou moeten. Recht op het doel af ( koffie = koffie, suiker = suiker) Je koopt dus suiker en koffie, zonder nadenken. Maar stel nu, dat er naast deze witte verpakking een pak koffie ligt die een foto extra bevat….zou jij deze dan pakken? Waarschijnlijk wel. Dit is iets natuurlijks. Als we meer worden geprikkeld door iets, zullen we meer neigen naar dit product.
Dit heeft de voedselindustrie goed begrepen. En handelt hier ook naar. De inhoud moet zo goedkoop mogelijk zijn, zodat er meer geld in een verpakking kan worden gestoken. Hoe mooier en hipper en aantrekkelijker een verpakking, hoe meer het verkoopt. Zo werkt het tegenwoordig omdat we ALLEMAAL als makke lammetjes voor deze misleiding zwichten. We zijn luxepaardjes geworden en willen alleen het mooiste en het beste, zonder echt naar een inhoud te kijken. Daar profiteert de voedselindustrie enorm van. Huismerken zijn alleen populair onder de minima, de consument met een gespekte beurs koopt alleen dure merken met flitsende verpakkingen. Dit geeft een rotsvast vertrouwen. Als je niet veel te besteden hebt kijk je kritischer, en dan komen de huismerken vaak op de eerste keuze, Huismerken met minder flitsende verpakkingen, maar vrijwel altijd dezelfde inhoud als het duurdere broertje of zusje., Alles komt gewoon uit dezelfde fabriek.
Huismerken zijn een sterk voorbeeld van hoeveel we extra betalen voor flitsende verpakkingen. Want je denkt toch zeker niet dat de fabrikant dit allemaal voor zijn rekening neemt?
INHOUD VAAK MEUK
Om een product zo aantrekkelijk mogelijk te houden voor verkoop moet de verkoopprijs uiteraard in het redelijke blijven. Sommige fabrikanten durven het om heel veel geld te vragen voor een bij elkaar geroerd zooitje aan hulpstoffen. `Zij steken dan bijvoorbeeld enorm veel geld in marketing. Neem een fles COCA COLA. versus een huismerk. Voor één liter Coca Cola betaal je € 1,60, voor een liter huismerk cola € 60 eurocent. De marketing rondom Coca Cola is er eentje van miljarden euro’s, waardoor de consument overtuigd is dat Coca Cola lekkerder en beter is. Over smaak valt te twisten, maar wat zeker is te stellen is dat het huismerk er niet minder lekker om smaakt.
Linksom of rechtsom: de inhoud bestaat veelal gewoon uit simpele, goedkope grondstoffen, waar vooral veel smaak aan wordt toegevoegd. Op verpakkingen zien we illustraties van het product in volle glorie. Heerlijke chips waar het water je al meteen bij het aanzien in de mond doet lopen. Heerlijke koekjes waar je meteen trek in krijgt. Maak je zo’n rol koekjes open, valt de inhoud vaak tegen. Het dikke laagje chocolade blijkt een flinterdun laagje te zijn, en waar zijn de krenten? Oh wacht, je vist er eentje uit….Zo’n krenten biscuit is dan heel anders dan een verpakking vertelt.
ALLES IS MOOIER DAN HET IS
Ook reclame commercials kunnen er flink wat van om ons te misleiden en te verleiden. Of week-aanbiedingen in folders, die prachtige plaatjes tonen, maar in de supermarkt toch heel anders ogen. Ook social media lijkt tegenwoordig DE plek te zijn geworden voor fabrikanten om hun producten aan te smeren, en daar zou op zich niets mis mee zijn, als het allemaal niet zo werd overdreven. Een paar voorbeelden:
Alpro ventileert enorm op social media met een kort filmpje waarin het yoghurt-alternatief “ more fruit, no added sugars” wordt gepromoot. Naast dat er heel veel alias suikers in voorkomen, zien we in filmpjes en ander commercieel materiaal ( foto’s) stukjes kers in de yoghurt. Als we een “ echte” pot openmaken vinden we echter geen ENKELE kers.
De kersen in dit product worden voornamelijk als alias suiker gebruikt. De fabrikant misleidtt ons op de volgende manieren:
– op de pot lezen we groot “ no added sugars” en “ zonder toegevoegde suiker” en “ more fruit”. Onderaan de pot kunnen we in mieren-grootte lezen dat de suikers uit fruit komen. Dit is, om precies te zijn concentraten en bewerkt / verminkt fruit. Het fruit komt niet in vaste vorm voor wat betekent dat het fruit ( de kersen in dit voorbeeld) sterk wordt bewerkt ( tot vloeibaar gepureerd, ontdaan van stukjes) waardoor je vrijwel alleen nog de suikers ( fructose) overhoudt. Dit wordt gecombineerd met vruchtenconcentraten. Allemaal gewoon suikers. De natuurlijke komaf van de gebruikte suikers worden hier vreselijk groot uitgemeten en zo neergezet alsof het lijkt dat deze yoghurt geen suikers bevatten. Door op de pot op ooghoogte en groot “ no added sugars” te zetten wordt deze indruk kracht bij gezet. Daarnaast zien we dat de pot oververzadigd is geïllustreerd met verse, sappige en zeer aantrekkelijke kersen. Per kommetje van 250 gram krijg je 15 gram suiker binnen. Als je weet dat het WHO ons adviseert niet meer dan 25 gram per dag te consumeren, weet je dat zo’n kommetje heel veel suiker bevat.
….best bijzonder, in deze commercial zien we stukjes kers……
– in de yoghurt zelf vinden we geen stukje kers. De textuur is glad, en ruikt sterk naar kers. Dit zijn aroma’s ( geurstoffen) om ons de indruk te geven dat we kersenyoghurt eten. De kersen zijn erin verwerkt ( zo’n 19%) maar niet zichtbaar in de yoghurt. Echter doen alle marketing afbeeldingen ( foto’s en filmpjes) ons wel geloven dat er stukjes aanwezig zijn. Ik kon echter geen stukje in mijn gekochte pot vinden.
…..terwijl we in een echte pot geen stukje kers tegenkomen……
De Quarter Pounder van de Mac dan.
Op promo-foto’s en film ziet zo’n burger er sappig en vers uit. Echt om van te gaan watertanden als je een echte liefhebber bent ( mij doet het bijvoorbeeld niets) Vriendlief kocht een QuarterPounder voor zijn lunch.
Zoals je ziet verschilt de werkelijkheid nogal van de promotie beelden. Zo missen we bijvoorbeeld “ groen” en is de ( smerige) cheddar-plakkaas ( meer rubber) zodanig gesmolten dat het in het vet van de burger zelf is gaan zwemmen.
De bekende Calvé pindakaas heeft zichzelf beroemd gemaakt om zijn smeuïgheid. Echter blijkt dit in werkelijkheid niet altijd zo smeuïg en mooi van kleur. De foto met de besmeerde boterham is hoe Calvé zijn pindakaas promoot, in de pot de werkelijkheid…. wellicht best smeerbaar, maar veel donkerder van kleur en “ stroever” dan je zult verwachten.
Dit zijn nog maar hele kleine voorbeelden van hoe we iedere dag weer worden belazerd waar we bij staan. De voedselindustrie ziet daar uiteraard geen kwaad in, sterker, het wordt gebagetalisseerd. Want wij ( de consument) weten toch wel dat we alles met een korrel zout moeten nemen? En we zijn toch geen domme ganzen die daar niet doorheen prikken en de humor er niet van inzien?
NOU NEE.
Want we zijn geen domme ganzen en hoeven dit ook niet te zijn om door de vele kletspraatjes heen te prikken. Volgens wet en regelgevingen moeten voedselclaims kloppen. Maar wat, als die wet en regelgeving het niet zo nauw neemt, en we een pak suiker gewoon als 100% natuurlijk mogen verkopen? Neem nu de claim 100% natuurlijk. Dit mag te pas en te onpas op verpakkingen worden vermeld zolang het product uit een natuurlijke bron is gemaakt. Maar wat zegt een suikerbiet nog als het zodanig wordt toegetakeld dat er alleen nog lege suikerkorrels van overblijven? Is dat nog wel natuurlijk te noemen? Volgens de wet wel en daarom hebben fabrikanten vrij spel om deze zeer prikkelbare claim te gebruiken. Vruchtenconcentraat-sappen zijn gewoon ” 100% natuurlijk” en gemodificeerde meuk ook. Genetisch gemanipuleerde ellende idem dito. Hoe iets wordt toegetakeld waardoor het alle natuurlijkheid verliest, daar kijkt de wet niet naar. Terwijl dit nu juist zo belangrijk is, omdat de voedingswaarde daardoor sterk worden beïnvloedt.
Alles dan maar vers en intact kopen? Ja, dat is sowieso een heel goed idee, maar ook dit ligt genuanceerd. Want ook op gebied van vers en intact lopen we tegen dezelfde problemen aan. Voorverpakt / voorgesneden / voorbewerkt / voorgekookt voedsel ….het lijkt in een plastic bakje kant en klaar gezonder dan gezond, in elk geval gezonder dan de pakjes en de zakjes. Maar ook hier worden de natuurlijke producten niet gespaard en worden ze bijvoorbeeld bewerkt met conserveermiddelen of andere hulpstoffen om de boel langer vers , mooi, fris en glanzend te houden. Superhandig, die voor gepelde granaatappelpitten, maar daar zit een zee aan conserveermiddelen overheen, en bovendien betaal je heel erg veel extra voor dat beetje ( stomme) luxe. Tel daarnaast het onnodige verpakkingsmateriaal op.
Wat blijft er in hemelsnaam nog over? ;(
Inderdaad….erg weinig. Als je eens goed gaat letten op wat jij gewoon gedachteloos aanneemt van de fabrikant en in je karretje smijt…..Ik denk echt dat het je gaat duizelen. Fabrikanten weten dat wij alles voor zoetekoek slikken en hoe mooier een sprookje wordt verteld, hoe meer we worden geïntrigeerd . En gaan geloven in sprookjes. Is dat ook niet hoe wij vroeger allemaal in Sinterklaas geloofden? En de kerstman? Zet groot ” zonder toegevoegde suiker” op een pak koekjes en de rollen vliegen de deur uit. Want wat willen we graag geloven dat koekjes zonder suiker gezonder zijn dan met. Zo wordt er iedere dag weer gespeeld met ons en vallen we dagelijks in deze valkuilen, de fabrikant lachend op de achtergrond nagalmend.
Kies sowieso voor vers, intact en biologisch. Alles wat een sticker of verpakking heeft vraagt om extra aandacht . Wat jou direct argwanend moet maken in plaats van geprikkeld. Kies voor producten uit de biowinkel. Zij mogen geen onnatuurlijke producten verkopen. De regels zijn strenger dan in de supermarkt. Natuurlijk komen we er niet onderuit, omdat we afhankelijk zijn van de voedselindustrie. We vinden ons voedsel nauwelijks nog zelf gewoon in het wild / de natuur. Let GOED op ingrediënten en voedingswaarde. Dit zijn de twee belangrijkste punten op een verpakking, sla de rest over. Laat je niet misleiden door flitsende verpakkingen, mooie kletsverhalen of spannende reclamecommercials.
Helemaal mee eens. Diep en diep triest is het geworden.
Wendy
Jammer genoeg hebben de mensen geen tijd meer de gegevens op de verpakking te bekijken en te lezen.
Pak maar en gooi in de kar. ” Het smaakt toch goed, nou dan ? “
Ik kies vooral voor vers en intact en af en toe voor biologisch, maar dan vooral bij de supermarkt(en)/discounters. De biowinkel moet je maar net in de buurt hebben en/of kunnen betalen.
Hier in Vlissingen precies hetzelfde!
Bij ons geen biowinkel in de buurt, wel verschillende boeren die zelf verkopen.
Gelukkig heeft de Appie-XL wel steeds meer bio producten; Veel meer dan bv. Jumbo.
90 % van de mensen interesseert het helemaal niets wat ze eten en/of drinken op hun lijf smeren als injectie in hunzelf of hun kinderen laten spuiten. Daar zijn al die mooie verpakkingen voor. En niet voor de mensen die zich ervan bewust zijn wat voor zooi er overal inzit.
Het is een bijna hopeloze zaak om goed en gezond voedsel te kopen. Zelf kweek ik zoveel mogelijk groenten, fruit e.d. maar dat is slechts een druppel op een gloeiende plaat. De rest van de tijd ben ik bezig om te lezen en te vergelijken met een gemaakt lijstje van zoveel mogelijke ingrediënten die not done zijn en uitzoeken of er geen verborgen suikers, e-nummers, kleurstoffen enz.. in zitten .
Voor werkende mensen is dit bijna niet te doen. Dat mensen zomaar iets in het wagentje gooien vind ik dan ook een simpel en niet echt eerlijk argument het is nu eenmaal zo dat wij allen zijn overgeleverd aan de industrie. Daar komt bij dat biologisch eten ontmoedigd wordt door de belachelijke prijzen en supermarkten die liever voor de snelle winst gaan en een regering die de BTW verhoogd op levensmiddelen. Maar mijn boodschap is, niet opgeven want alle kleine beetjes helpen je gezondheid.
Je raakt hier een voor mij nog steeds verbazingwekkend fenomeen. Ook uit de fitness trainers wereld klinkt “ hoe krijg c.q hou ik mijn cliënten gemotiveerd” wat is nodig om tot echte verandering te komen bij cliënten . Zo zie ik ook bij chronische ziekten dat dat gegeven niet leidt tot gedragsverandering om een ietsjes beter leefbaardere gezondheidswinst te behalen. Zo zijn er nog al wat voorbeelden te noemen waarbij het blijkt dat te kiezen voor wat goed voor ons is niet leidt tot verandering in gedrag en levensstijl als de feitelijke gezondheid al daarom vraagt.
Vroeger speelden wij “kiekeboetje” ligt hier al de eerste conditionering?
Succes en ga voort met je goede inzichten te delen. Groet