Zoetstoffen…is aspartaam echt de grootste boosdoener ?
Onlangs werden we weer even opgeschrikt door artikelen in de media, waarin we konden lezen dat de zoetstof aspartaam weer eens flink onder vuur ligt. Dit keer waren onderzoekers het eens dat deze omstreden zoetstof op “ de zwarte lijst “ moest komen omdat nieuwe onderzoeksresultaten vertelden dat de stof mogelijk kankerverwekkend kan zijn. Dat het WHO ( kankeronderzoeksbureau ) aspartaam mogelijk per Juli 2023 op hun lijst van kankerverwekkende stoffen zal gaan zetten, en dat is wel opmerkelijk te noemen. Het IARC ( International agentschap voor kankeronderzoek, een onderzoekstak van de Wereld Gezondheidsorganisatie ( WHO ) houdt echter geen rekening met hoeveel van een product een persoon veilig kan consumeren. Dit advies voor individuen is afkomstig van een afzonderlijk WHO-deskundigencomité voor levensmiddelenadditieven, dat bekend staat als JECFA (het Gezamenlijk Comité van deskundigen voor levensmiddelenadditieven van de WHO en de Voedsel- en Landbouworganisatie), naast bepalingen van nationale regelgevende instanties. Een woordvoerder van het IARC zei dat de bevindingen van zowel het IARC als het JECFA comité tot juli vertrouwelijk waren, maar voegde eraan toe dat ze “complementair” waren, waarbij de conclusie van het IARC “de eerste fundamentele stap is om de kankerverwekkendheid te begrijpen”. Het additievencomité “voert risicobeoordelingen uit, waarbij de waarschijnlijkheid van een specifiek soort schade (bijv. kanker) onder bepaalde omstandigheden en blootstellingsniveaus wordt bepaald”. De besluiten van het IARC zijn ook bekritiseerd omdat ze onnodig alarm slaan over moeilijk te vermijden stoffen of situaties. Het heeft eerder ’s nachts werken en het eten van rood vlees in de categorie “waarschijnlijk kankerverwekkend” geplaatst, en het gebruik van mobiele telefoons als “mogelijk kankerverwekkend”, vergelijkbaar met aspartaam. De vermelding van aspartaam als mogelijk kankerverwekkend is bedoeld om meer onderzoek te motiveren, aldus de bronnen dicht bij het IARC, wat agentschappen, consumenten en fabrikanten zal helpen om stevigere conclusies te trekken.
Het is opmerkelijk te noemen in die zin, dat aspartaam nu mogelijk daadwerkelijk op een “ zwarte lijst ‘ wordt geregistreerd, net zoals bijvoorbeeld de omstreden kleurstof sulfiet ammoniak-karamel op deze lijst staat. Dit kwam nooit eerder ter sprake. Er zijn dus wel degelijk voldoende aanwijzingen die wijzen naar de kankerverwekkende risico’s en daar werd afgelopen jaren toch erg veel over getwijfeld. Wat mij fascineert is dat er geen enkele andere zoetstof zo goed is bestudeerd en onderzocht als aspartaam, maar de uitkomsten altijd maar zeer op de achtergond blijven zweven en niet vast zijn te leggen. Deze fundamentele stap is de eerste echte, om de kankerverwekkendheid te onderstrepen, en waar we op kunnen anticiperen. Ook de industrie worstelt met aspartaam, omdat het enerzijds een zeer fijne goedkope grondstof is , maar anderzijds er ook veel weerstand heerst waardoor het moeilijker is geworden om met aspartaam om te gaan. Zo heeft PEPSICO aspartaam in 2015 uit hun producten verwijderd, om het in 2016 weer toe te voegen en vervolgens in 2020 weer te verwijderen.
Waar ik mij voornamelijk erg over kan opwinden is het feit, dat dankzij de volle aandacht op aspartaam, de andere zoetstoffen zo’n beetje door de vuurdans heen wandelen. Ik heb het dan over de veel gebruikte zoetstoffen SUCRALOSE en ACESULFAAM F . Deze worden momenteel ontzettend vaak toegepast als zoetmiddel in heel erg veel levensmiddelen. Nu de consument aspartaam als de grootste gifballon ziet die we niet moeten door prikken, wandelen andere zoetstoffen giebelend langs aspartaam heen. Terwijl ik van mening ben, al jaren overigens, dat deze twee zoetstoffen in het bijzonder nog schadelijker zijn dan aspartaam. Sucralose wordt ook wel gezien als ” het onbekende broertje van aspartaam”. Vele bronnen beweren zelfs dat deze zoetstof zelfs nog schadelijker is dan aspartaam. Sucralose wordt gemaakt door drie OH-groepen aan een suikermolecuul ( sacharose) te vervangen door drie chlooratomen .Hierdoor is sucralose de enige laag calorische zoetstof die van suiker wordt gemaakt. Het heeft ook precies dezelfde smaak als suiker. In tegenstelling tot gewone suiker wordt sucralose niet afgebroken door ons lichaam . Sucralose komt meest voor in snoep en bijvoorbeeld ook ” gezonde” producten als muesli en zuivel. Sucalose wordt ook erg vaak vermengd met andere zoetstoffen om een smaak te versterken. De aanvaardbare dagelijkse inname is vastgesteld op 15 mg per kilo lichaamsgewicht per dag.
Sucralose wordt afgeraden om te verhitten . Dit geldt ook voor zoetjes, die in warme / hete dranken wordt gebruikt. En dan acesulfaam K…. Deze kunstmatige zoetstof valt onder de groep intensieve zoetstoffen. De K staat voor kalium. Het is ongeveer 200 keer zoteer dan gewone tafelsuiker. Het is een organisch zout dat in 1967 in Duitsland werd ontdekt. Inmiddels wordt acesulfaam-K in meer dan 100 landen over de hele wereld gebruikt, zoals in Europa, de Verenigde Staten, Japan, Zwitserland, Noorwegen, Canada, Australië. Acesulfaam-K wordt niet omgezet of opgeslagen in het lichaam. Het lost goed op in water, wordt snel geabsorbeerd en verlaat het lichaam onveranderd, via de nieren.
Op basis van talloze wetenschappelijke studies hebben nationale en internationale onafhankelijke instanties o.a. de European Scientific Committee on Food (SCF, de voorloper van EFSA), EFSA en de Joint Expert Committee on Food Additives van de WHO (JECFA) vastgesteld dat acesulfaam-K veilig is voor menselijke consumptie. Acesulfaam-K heeft geen nadelig effect op het gebit en geen invloed op insuline en/of bloedsuikergehalte, waardoor het ook geschikt is voor diabetici. In Europa is de ADI vastgesteld door het SCF op 9 mg/kg lichaamsgewicht/per dag. Een man van rond de 70 kilogram kan per dag dan ongeveer 1 gram acesulfaam-k innemen.
We vinden acelsulfaam-k in ontzettend veel voedingsmiddelen, vaak in combinaties met andere ( kunstmatige) zoetstoffen als aspartaam en sucralose. Of acesulfaam-K echt schadelijk is, is nog lastig te zeggen. Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat acesulfaam-K mogelijk negatieve effecten kan hebben op je gezondheid. Zo is er uit onderzoeken naar voren gekomen dat de stof kankerverwekkend zou kunnen zijn en dat het bloedsuikeraanvallen kan ontwikkelen. Maar tot nu toe is dit alleen gebleken bij enorm hoge doseringen van acesulfaam-K, en ook zijn deze onderzoeken nog niet altijd volledig afgerond. Kortom: ook hier net als aspartaam heel veel vaagheid, onduidelijkheid en geen enkele fundering waardig.
SUCRALOSE
De vraag is ook, of Sucralose en acesulfaam K nu zoveel “ heiliger “ zijn dan aspartaam. Ik vind zelf van niet, sterker nog, ondanks de laatste uitkomsten rondom aspartaam, die uiteraard ook zorgelijk blijven, vind ik, dat Sucralose en acesulfaam K een tikkeltje erger zijn. Ik wacht dan ook op de volgende aankondiging in de media waaruit blijkt dat ook Sucralose op die zwarte lijst terecht mag komen. De nadelige gezondheidseffecten van Sucralose worden overigens al jaren sterk betwist. Een groot aantal vroegere onderzoeken heeft bijvoorbeeld aangetoond dat het grootste deel van de ingenomen Sucralose NIET door het lichaam wordt opgenomen en gemetaboliseerd, en het ook niet verandert in de darmperistaltiek, maar de onderzoeken bevestigden echter dat Sucralose de samenstelling van het darmmicrobioom kan veranderen, de darmontwikkeling kan afremmen, en HFD- gëinduceerde leververvetting op volwassen leeftijd kan verergeren.
Studies op muizen toonden dat de toediening van Sucralose het lichaamsgewicht van de muis niet veranderde maar een lage dosis Sucralose ( 0,0003 mg/ml ) veranderde het darmmicrobioom van de muis aanzienlijk. Alhoewel dit onderzoek opmerkelijk is te noemen, onderstreepten de onderzoekers wel, dat dit op de mens moest worden getest. Maar het zet voor mij wel grote vraagtekens. Een vrij recente studie ( Mei 2023) toont aan, dat Sucralose 6-acetaat inderdaad genotoxisch is. De onderzoekers keken ook naar de genetische activiteit van de darmcellen om te zien hoe deze reageerden op de aanwezigheid van Sucralose -6-acetaat. Er werd ontdekt, dat de darmcellen een verhoogde activiteit hadden in de genen die gerelateerd zijn aan oxidatieve stress, ontsteking en carcinogeniteit. De onderzoekers hebben vrij veel zorgen over deze uitkomsten, en pleiten voor een herziening voor de wet en regelgeving rondom de veiligheid van Sucralose. Dit, omdat er steeds meer bewijs komt dat deze stof wel degelijk schadelijk is. Voorlopig geeft geen enkele instantie een piep. De onderzoekers adviseren zelfs, om de zoetstof te mijden “ …het is iets wat je niet zou moeten eten…..” is hun eigen conclusie.
ACESULFAAM K
Acesulfaam K, ook wel kalium acesulfaam met het E nummer E950 , is een synthetische zoetstof waar best nog vrij weinig over bekend is. Het is 200 maal sterker dan gewone suiker en wordt niet opgenomen door het lichaam. De letter ” K” achter de naam staat voor kalium. Het wordt ook wel omschreven als een organisch zout. Eigenlijk kun je het dus ook een zoete vorm van kaliumzout noemen. Acesulfaam-K levert al snel een bittere smaak op als er teveel van wordt gebruikt. Op internet kom je erg veel zeer negatieve geluiden tegen over deze vrij onbekende kunstmatige zoeter. Het wordt vaak in één adem genoemd met aspartaam. De ADH is vastgesteld op 9 mg per kilo lichaamsgewicht per dag. Het is bijzonder opmerkelijk te noemen dat deze zoetstof wel is toegestaan en dus als ” veilig” wordt gezien, maar er zeer weinig echt onderzoek aan vooraf is gegaan. Hierdoor blijft deze kunstmatige zoetstof vrij vaag. KLIK HIER VOOR MEER INFORMATIE
Er zijn, net als bij Sucralose, wel een aantal onderzoeken waaruit voortkwam, dat de stof kankerwwekkend zou kunnen zijn en dat het bloedsuiker-aanvallen kan ontwikkelen. Maar dit is tot op heden alleen gebleken bij enorm hogere doseringen en ook hier zijn de onderzoeken nog altijd niet afgerond. Onderzoekers zijn het wel eens dat acesulfaam k mogelijk nog schadelijker kan zijn dan aspartaam en bijvoorbeeld sacharine, omdat de synthetische zoetstof met methyleenchloride wordt gemaakt. Zo zou je o.a hoofdpijn, depressies, misselijkheid en leverfalen kunnen ervaren.
Acesulfaam K wordt meest gecombineerd met andere zoetstoffen, zoals Sucralose, een combinatie die we dan ook ontzettend veel zien in levensmiddelen, met name zuivel. Dit wordt toegepast, omdat acesulfaam K, net als de zoetstof sorbitol, vrij snel darmklachten kunnen geven als diaree , winderigheid en een opgeblazen buik / gevoel. Net als Sucralose hebben talloze eerdere studies aangetoond dat ook acesulfaam K het darm microbioom kan beïnvloeden. Het lijkt er sterk op, dat zoetstoffen in elk geval invloed hebben op onze darmgezondheid, en dat vind ik persoonlijk al verontrustend genoeg.
Wat zegt het mij allemaal ? Wel, dat er behoorlijk aan cherry picking wordt gedaan wat betreft kunstmatige zoetstoffen en dat er wordt gespeeld met de volksgezondheid over de gehele wereld. Zoetstoffen leveren niet alleen ontzettend veel winst, maar zijn ook zeer goedkoop om in te zetten als grondstof. Dit maakt het voor de industrie erg aantrekkelijk. Ik ben van mening dat ons lichaam prima in staat is, om het één en ander op te ruimen, maar niet in staat is om te grote hoeveelheden op te ruimen. Omdat zoetstoffen in extreme mate voorkomt in ons voedsel, kan een over-consumptie nooit echt uitblijven. Zeker, omdat de gemiddelde consument zich totaal niet bewust is van wat zij nu in hun monden proppen en gieten. Men verwacht ook niet, dat we een zoetstof in augurken tegenkomen, of in kaas en worst. Een overconsumptie aan zoetstoffen is dan ook in mijn persoonlijke opinie het allergrootste zorgpunt. En zou dit ook in de wetenschap / studies moeten worden herzien en meegenomen. Dit geldt voor alles: …van suiker tot kokosolie. We zijn een wereldwijde maatschappij geworden waarin we 24/7 eten en drinken. Amerika is allang geen uitzonderlijk land meer waar er in zeer grote porties wordt geconsumeerd. Het heeft zich verschoven naar de rest van de wereld en dat zien we ook, in Europa is het aantal mensen wat aan overgewicht lijdt explosief gestegen. Zoetstoffen zijn daar maar een kleine speldenprik in. We moeten anders met ons voedsel omgaan, geen imitatie voer meer consumeren maar back-to-real-food. Voedsel, wat we afgelopen jaren hebben uitgespuugd, kapot getrapt, weg hebben geveegd. Om plaats te maken voor winstgevend imitatie voer. Leuk hoor en vast heel erg nobel, al die veganistische alternatieven, maar als je daadwerkelijk zo begaan bent met dierenwelzijn, milieu en mens, dan eet je simpelweg GEEN IMITATIE VOER . Er bestaat geen nepvlees, nepkaas, suikerdrank zonder suiker, eieren zonder ei, vet zonder calorieën, zuivel zonder zuivel, wees daar realistisch in. Iets wat kunstmatig is, IS kunstmatig. In elkaar geknutseld, en nooit door de natuur zelf bedacht. De natuur bedacht geen suiker, het gaf ons suikerbiet. De natuur bedacht geen vruchtensappen / concentraten, het gaf ons vers intact fruit. De natuur bedacht geen brood, het gaf ons granen en koren. Denk er gewoon eens iets realistischer over na. Dat zal je zeker een stap dichterbij jezelf zetten. En verder van de industrie die jou angstvallig vast wil houden, met name je portemonnee. Onthoud dat wij met zijn allen deze voedselketens in stand houden door het te kopen en te blijven wensen….
NIET OVERDRIJVEN
Je kunt uiteraard kiezen om deze zoetstoffen te mijden uit je leven, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan omdat het, net als suiker, zout en transvet in bijna elk levensmiddel wordt gestopt door de industrie. En we moeten ook niet meteen bang worden, ons lichaam is een goed geoliede machine die in staat is veel op te ruimen * ( * in goede gezondheid verkerend ) Maar we moeten niet overdrijven. Teveel van wat-dan-ook, is nooit goed. En daar zit wat mij betreft ook het probleem. We over-consumeren, zonder dat we ons daarvan bewust zijn, omdat de industrie het allemaal goed verpakt en naar de consument toe brengt. Wie verwacht sucralose in worst ? Of acesulfaam K in kaas ? We associeren zoet met koek, snoep, frisdranken en zoete broodjes. We denken daardoor niet na bij vele andere levensmiddelen, waar het mogelijk nog wel in veel grotere hoeveelheden aanwezig is, denk aan ontbijtproducten, en dus zuivel.
Je kunt beginnen, om je eigen consumptiegedrag eens goed onder de loep te leggen. Wat eet je, wat koop je bewust en wat koop je onbewust ? Eet je veel, eet je weinig ? Hoeveel eet je per etmaal? Als je dat eens goed in beeld brengt, kun je daarop prima anticiperen. We hebben echt geen 24 uur lang voedsel nodig. We kunnen prima overleven op echt voedsel wat voedt.
Stel daarnaast ook je “ toelaatbaarheid “ wat betreft zoetstoffen aan. Er wordt erg veel gedacht, als men een zoetstof afleest in een ingrediënten lijst “ ah, een zoetstof dus OKAY! Beter dan suiker, geeft geen calorietjes “. Als je dit 1 x per week eens denkt, prima, maar denk je dit iedere dag en meerdere keren, dan kan je snel over consumeren wat betreft zoetstoffen. De wet geeft een veilige en toelaatbare marge ( ADH ) aan iedere ( kunstmatige ) zoetstof via de E nummers. Deze zijn afgestemd en getoetst op de veiligheid van de aangegeven hoeveelheden per dag. Daar valt niets over te zeggen en de industrie gebruikt dit wapen dan ook veelvuldig om zich te verdedigen tegen de golven van kritiek op het gebruik van zoetstoffen in levensmiddelen. Ze hebben hier dan ook een stevig wapen in handen, omdat de consument ZELF verantwoordelijk is voor wat hij / zij eet en drinkt en in welke hoeveelheden. Als we dus, ook geheel onbewust, over-consumeren en daar de klachten en ellende van gaan ondervinden, komt de gehele industrie ermee weg. Het is immers niet hun verantwoordelijkheid. We moeten dus ZELF goed en beter gaan nadenken, over de rand van de hoed.
Beste Monique, bekijk ook eens de suikervervanger ZUSTO, in België verkocht en veel gebruikt. Zou natuurlijker zijn.
al vaak bekeken, niet echt geweldig.