Nachtschade…en waarom je er soms last van kunt hebben

Ik ben dol op ( rode punt) paprika. Dat eet ik liefst rauw. Soms, als ik echt gewoonweg teveel paprika’s heb gegeten, krijg ik daar wat last van. Dan “ blaas” ik een beetje op, word ik winderig en krijg ik vertering-problematiek, zoals rommelende darmen en krampjes. Het komt gelukkig maar zelden voor.  En heb ik er eigenlijk geen enkele hinder van. Ik moet ze alleen niet TEVEEL eten en soms vind ik ze zo lekker dat het wel eens gebeurt dat ik er meer op kan dan goed voor mij is 😉 

Paprika’s behoren tot de zogenoemde nachtschade familie. Dit botanische planten geslacht( ook wel Solanaceae genoemd)  behoort met maar liefst 1500-1700 verschillende soorten tot het grootste geslacht in deze familie. Over het algemeen zijn de “ gezinsleden” kruidachtig, klimmend en rankend. Er komen ook veel familieleden voor in de tropen, in de vorm van struiken en hoge bomen. Wat is nu precies nachtschade? En wat valt onder nachtschade? Maar vooral: waarom kunnen ze voor de mens soms lastig zijn om te verteren?

WAAROM HEET HET NACHTSCHADE?

De naam klinkt een klein beetje luguber. Het heeft iets griezeligs en onheilspellends. De oorsprong van het woord is onduidelijk. In oude Engelse teksten wordt nachtschade omschreven als karakteristieke planten die vooral actief zijn in de nacht. De meeste van deze planten zijn niet inheems. 

Meest bekende nachtschade familieleden zijn tomaten, aardappelen, paprika’s ( met name rode en groene) , aubergine, en diverse pepers ( rode, chili, enz) maar ook gojibessen. Van deze laatste heb ik ook vrij snel last. Naast deze bekende voedingsmiddelen is de tabaksplant ook een grote bekende in de familie. Tabaksplanten bevatten nicotine. Maar ook boven genoemde voedingsmiddelen bevatten, zij het niet in extreme hoeveelheden, nicotine. We lezen vaak, dat nachtschade planten hoge hoeveelheden alkaloïden bevatten. Deze alkaloïden kunnen er o.a voor zorgen dat de botten mineralen, calcium en spoorelementen verliezen doordat deze uit het lichaam worden geweerd. Deze alkaloïden hebben o.a gezorgd, dat veel artsen, wetenschappers en specialisten adviseren deze artritis nachtschadeplanten uit een eetpatroon te weren. De eerder genoemde tabaksplant bevat alkaloïde nicotine. De cacaoplant produceert alkaloïde cocaïne. Beiden hebben zowel medicinale eigenschappen en toepassingen, maar worden ook gebruikt als drug/genotsmiddelen. 

HERKENNEN

Er zijn, zonder dat we het wellicht weten, al veel veiligheidsmaatregelen bekend rondom alkaloïden. We weten bijvoorbeeld allemaal wel, dat aardappelen die onder de schil nog groen zijn, giftig zijn, en we die groene gedeelten weg moeten snijden of de hele aardappel niet eten. De groene kleur ZELF is in dit voorbeeld niet schadelijk, maar kan aantonen dat er erg veel solanine aanwezig is in de aardappel ( daarover later meer) We weten ook, dat we bepaalde schillen, stelen en blad niet kunnen eten. Dit zijn inmiddels ingeroeste veiligheidsnormen die jaren geleden al zijn ingevoerd. 

Je kunt de aanwezigheid van alkaloïde vooral herkennen aan een zeer bittere smaak. Soms heb je wel eens een “ bitter” stukje aan een uiteinde van een zoete aardappel, of kun je kalebassen ( ook wel sier-pompoenen) ook niet eten omdat ze vreselijk bitter smaken. Gelukkig kan de mens bitter zeer moeilijk handelen waardoor een natuurlijk proces het bittere voedingsmiddel al direct afkeurt om te consumeren. 

TOMATEN EN AARDAPPELEN

Er zijn twee verschillende nachtschadeplanten die naast zeer populair ook zeer veel aandacht krijgen : de tomaat en de aardappel. De tomaten en aardappelen zijn niet weg te denken uit het Nederlandse voedingspatroon. Volgens de macrobiotische theorie vormen aardappelen en tomaten een natuurlijk evenwicht tussen zuivel, vlees vetten eng het overmatige zoutgebruik in Nederland. Nederlanders staan bekend als echte aardappel-eters. Aardappelen bevatten solanine, dit is een natuurlijke maar giftige stof. Solanine ontstaat onder invloed van licht in de schil. Solanine is ook aanwezig in de zogeheten “ uitlopers” op en aan de aardappel. Er wordt daarom al jaren geadviseerd deze uitlopers te verwijderen. Solanine kun je voornamelijk “ zien” door de groene verkleuringen op de aardappel. Solanine is in grotere hoeveelheden giftig voor de mens. Met name de spijsvertering en zenuwstelsel kunnen het zwaar krijgen. Veel gehoorde klachten zijn ( acute) diaree, lusteloosheid, buikpijn/krampen, slaperigheid, opgeblazen gevoel, algehele malaise. Niet onderbouwd, maar wel beweerd wordt dat de stof ook van zeer negatieve invloed kan zijn op onze gewrichten. De gifstoffen worden nauwelijks tot niet afgebroken door verhitting. Tegenwoordig worden aardappelen gekweekt met lagere gehaltes aan solanine. 

Tomaten bevatten de soortgelijke giftige stof tomatine. Deze stof komt vooral voor in groene en onrijpe tomaten. Het komt zo’n beetje op hetzelfde neer als bij de giftige stof solanine. Ook hier geldt dat deze met verhitting niet verdwijnen. Het is daarom ontzettend belangrijk, dat je RIJPE en RODE tomaten kiest. In de winkels vinden we nauwelijks groene/onrijpe tomaten. Daar liggen vooral tomaten die geschikt zijn voor consumptie. 

Rijpe tomaten bevatten in tegenstelling tot onrijpe tomaten de stof lycopeen. Door de tomaten te verhitten maak je deze stof vrij, en werkt het als een sterk antioxidant. Het is daarom meest verstandig om rijpe tomaten altijd te koken. Moestuintjes zijn tegenwoordig heel hip en trendy. Er moet echter wel worden gewaarschuwd betreft het eigen kweken van aardappelen en tomaten. Zorg ervoor dat de tomaten rijp zijn, en de aardappelen niet groen. 

MAAR GEEN TOMATEN EN AARDAPPELEN MEER ETEN?

Helaas wordt nachtschade door verschillende gezondheidsgoeroe’s en bloggers compleet met de grond gelijk gemaakt. We moeten het maar mijden, al die lekkere aardappelen, tomaatjes, aubergines, paprika’s en pepers. Gelukkig valt het allemaal enorm mee. Enkel als we kilo’s groene aardappelen wegeten, of kilo’s onrijpe tomaten, kan het gevaar opleveren voor de gezondheid. Al met al kunnen we vaststellen, dat voedingsmiddelen van de nachtschadefamilie bij normale consumpties niet schadelijk is. Integendeel: het draagt enorm bij aan onze gezondheid. Zo bevat mijn geliefde rode puntpaprika extreem veel vitamine C. Vele malen meer dan een sinaasappel en een kiwi bij elkaar. 

Er zijn wel wat verstandige adviezen:

– Eet alles RIJP. Verzeker jezelf van rijpheid. Dit geldt overigens voor alles. Koop bijvoorbeeld geen half rode/half groene paprika. Zorg ervoor dat de paprika door-rood is van kleur.

– Bewaar aardappelen op een koele donkere plek, bijvoorbeeld in de kelder of schuur. Dit gaat de vorming van solanine tegen. Snij groene plekken en uitlopers altijd ROYAAL weg, bezuinig niet op de aardappel. Is een aardappel geheel groen van kleur, gooi hem dan weg.

OVERGEVOELIGHEID

Nu komt het voor, dat mensen overgevoelig kunnen zijn voor de nachtschadefamilie. Of bepaalde soorten minder goed kunnen verteren. Zoals bij mij het geval is. Ik heb geen enkel probleem met aardappelen, pepers, tomaten en aubergine, maar soms heb ik last van paprika, en aan gojibessen begin ik niet eens meer omdat ik na een eetlepel al meteen buikpijn krijg. Krijg je klachten na het eten van bepaalde nachtschade, dan is het uiteraard meest verstandig deze uit je voeding te weren. Maar als je gezegend bent met een goed verteringsstelsel, geniet dan volop van de nachtschadefamilie, maar…..MET MATE. Zoals dit voor zoveel voedingsmiddelen geldt.