Al die ( peperdure! ) plantaardige alternatieven op zuivel….hoe gezond zijn ze? Plus zelf-maak recepten !
Over zuivelproducten wordt erg veel gediscussieerd. Ik heb er inmiddels ook heel veel over geschreven . De discussies lijken te worden gevoerd door twee kampen. Een kamp die kiest voor natuurlijke zuivel, en een kamp die geen enkele vorm van zuivel wil consumeren om diverse redenen. Het meest gehoorde argument om zuivel te mijden is dat het van een dier afkomstig is en we dat tegenwoordig liever niet meer willen consumeren ( de veganistische golf ) Ook zijn velen van mening dat zuivel ongezond is. Linksom of rechtsom heeft ieder kamp zijn punten. Over ieder argument valt wat te zeggen.
Iedereen heeft terechte punten. Het is belangrijk voor waar JIJ persoonlijk voor wilt staan. HOE je het dan invult, maakt helemaal niets, maar dan ook niets uit, omdat ALLES wat je überhaupt DOET om bewuster om te gaan met mens, dier en milieu, al meer dan goed genoeg is. Of dit nu gaat om minder vlees eten of helemaal geen vlees meer eten, 100% veganistisch leven of 98 % ( zoals ik ) alles DRAAGT BIJ. Wat ik vooral wil zeggen, is dat we HET RESPECT VOOR ELKAARS KEUZES moeten bewaren. Dat laat nogal eens te wensen over, ervaar ik regelmatig. Zeker social media is een prachtig platform om elkaar af te branden. Ik heb er zeer regelmatig mee te maken, omdat ik mij openlijk uitlaat over mijn keuze om 98% veganistisch te zijn. Ik zit er niet zo mee, maar kan wel schrikken van de enorme felheid. Ik postte bijvoorbeeld dit artikel laatst in een Facebook-groep voor veganisten. Puur goed bedoeld, omdat ik een aantal lekkere recepten deel, die voor deze groep ook erg interessant kunnen zijn en hen veel geld kunnen besparen. De zure, ronduit vijandige reacties waren niet van de lucht, zodanig, dat ik ze hier niet ga herhalen. Het verbaast mij keer op keer. Ik zet deze mensen NIET in een hokje, maar zij zetten mij wel in een hokje. En dat zouden we eens wat minder moeten gaan doen, omdat ik zie hoeveel mensen dit afschrikt en al hun goede voornemens laten varen. Laat iedereen in zijn waarde en het op diens eigen manier doen. Of je nu kiest voor de 80-20 regel, veganisme, vegetarisme, glutenvrij, lactosevrij, suikervrij, meukvrij…..hoe jij het invult is aan jou. Zolang je maar BEWUST omgaat met je voeding. Dat wilde ik toch nog even kwijt.
DE PLANTAARDIGE TSUNAMI IN HET KOELSCHAP
Door de veganistische golf ( wereldwijd) zien we een behoorlijke verschuiving in het zuivelschap. Naast de honderden zuivel producten zien we opeens een heel koelschap met plantaardige alternatieven op melk, yoghurt, kwark, room, en toetjes. Supermarkt-ketens die zelf een eigen huismerk zijn gaan verkopen, maar ook reeds bestaande merken die opeens plantaardige varianten op de markt drukken.
Dit is natuurlijk een walhalla voor de veganist. Hoe fijn is het tenslotte om gewoon melk, yoghurt, kwark, room en toetjes te kunnen eten zonder een spoortje zuivel?
Maar……er kleven erg veel nadelen aan deze ogenschijnlijke heerlijke alternatieven. Namelijk de BELACHELIJK hoge verkoopprijzen en de samenstellingen.
BELACHELIJK DUUR BETAALD
Een potje AH kokosyoghurt van 300 gram: € 2.99. Een potje ABBOT KINNEYS kokos yoghurt van 300 gram voor € 3,49. Een pot ALPRO haver-yoghurt van 350 gram voor € 2,99….Het lijkt de gewoonste zaak van de wereld. We lappen het graag neer bij de kassa. Want zolang het zuivelvrij is en lekker dan is het vast goed en gezond. En betalen we daar grif voor. Precies wat de fabrikant jou wil laten denken. 😕
Ik kan mij persoonlijk blijven verbazen over de astronomische bedragen die fabrikanten zonder blikken of blozen durven op te eisen voor hun SJIT. Want ja….9/10 keer gaat het om MEUK. Daar vertel ik je verderop meer over.
Waarom is het zo duur? Komt dat door een zeer hoge prijs voor de basisgrondstoffen? Voor de productie? Voor de verpakking? Laat mij het één voor één met je door lopen, te beginnen met de basisgrondstoffen / ingrediënten. De meeste plantaardige variaties zijn op basis van soja , kokos (melk) en bijvoorbeeld een aftreksel van noten gemaakt. Anders gezegd bestaan deze producten uit water en bijvoorbeeld kokosmelk of een melk met verschillende hoeveelheden ( procenten ) soja of noten. Zowel soja als kokos zijn in de industrie ontzettend goedkope grondstoffen. Daaraan worden allerlei goedkope ( kunstmatige en natuurlijke ) hulpstoffen en melkzuurbacteriën ( culturen) toegevoegd om een substantie aan te zuren. Dit zijn allemaal relatief zeer goedkope grondstoffen. Daarbij kun je denken aan verschillende verdikkingsmiddelen, , suiker, kleur / geur en smaakstoffen. Alles bij elkaar genomen kost het een fabrikant werkelijk geen drol. Echte zuivel is duurder. Terwijl echte zuivel in verkoop prijzen vaak tot 3 x goedkoper zijn. Beetje krom he? 🙁
Kost een productie dan meer? Nee. Het heeft geen rocket-science machines nodig op een plantaardig alternatief op zuivel te produceren. Het gaat in de meeste gevallen zelfs alleen om mengen en verhitten. Qua productie kosten hoeven we het dus ook niet de belachelijke hoge prijzen terug te zoeken.
De verpakkingen dan? 🥺 Nope. Ook deze zijn nét zo identiek als de gangbare bekers, pakken enzovoort waarin zuivelproducten worden verpakt. Daar kunnen de kosten dus ook niet in worden teruggerekend.
Hoe het dan kan, dat het zo godsgruwelijk duur is? Simpel. OMDAT HET KAN. Wij BETALEN namelijk deze belachelijke prijzen. Er lijkt geen echte grens te worden gesteld als het komt op plantaardige alternatieven op zuivel. Zolang iets lekker is, vrij blijft van dierlijke zaken en een gezonde indruk maakt, lijken onze beurzen wijd open te gaan. Super toch, voor de fabrikant? Die vraagt namelijk niet beter.
Dat we zelf verantwoordelijk zijn voor wat we ervoor over hebben / betalen, dat is zo klaar als een klontje. Dat bepaalt iedereen zelf. Wat geen enkele consument kan bepalen zijn de ingrediënten die worden gebruikt in al deze plantaardige alternatieven voor zuivel. Dit gaat 9/10 keren om ongezonde tot zeer ongezonde ingrediënten, wat bovendien in TE GROTE hoeveelheden wordt verwerkt in één product.
ONGEZOND
Terwijl vaak anders wordt gedacht, zijn al deze onschuldig ogende plantaardige alternatieven op zuivel niet alleen duur betaald, ze zijn ook in de meeste gevallen ongezond tot zelfs erg ongezond. Zo kunnen sommige alternatieven vol zijn gepropt met suiker. Of concentraten, om een aardbei-yoghurt iets van een aardbei-kleurtje te geven. Geur / kleur en smaakstoffen ( aroma’s ) doen de rest.
Plantaardige alternatieven moeten uiteraard ERGENS op lijken. Zo moet een yoghurt een yoghurt textuur verkrijgen, en een kwark een dikkere textuur. In gewone natuurlijke zuivelproducten worden deze texturen bereikt d.m.v fermentatie / aanzuren via toegevoegde melkzuurbacteriën ( culturen). De melksuikers ( lactose) zijn nodig om de boel om te zetten ( de bacteriën eten de suiker op ) in een dikkere, romige textuur. Deze natuurlijke manier van omzetten levert veel gezonde eigenschappen op, waar onze darmen bijvoorbeeld blij van worden. Omdat de melksuikers worden opgegeten, kan een gefermenteerd product gunstig zijn voor mensen die wat moeite hebben om zuivel te verteren. Om de culturen te activeren is er melksuiker nodig. Dit missen we natuurlijk in alle plantaardige alternatieven. Dit wordt opgelost door verdikkingsmiddelen toe te voegen aan een basis zoals zetmeel, tapiocameel, xantangom, of Johannes broodpitmeel. Voor “ het zuurtje” worden vervolgens wat bacteriën toegevoegd. Het zorgt er o.a voor dat een plantaardige substantie ook wat bacteriën heeft die onze darmflora blij kunnen maken. Deze melkzuur bacteriën zijn in de meeste gevallen het duurste wat er aan een gemiddelde samenstelling wordt toegevoegd. De rest kost bijna niets, ook, omdat veel plantaardige vervangers bestaan uit water. Daar zijn de vele plantaardige melkvervangers een goed voorbeeld van.
De samenstelling en producties kunnen per merk verschillen. Sommige merken gebruiken bijvoorbeeld alleen verdikkingsmiddelen en een melkzuurgist. Of maken hun producten romig met plantaardige oliën. Hoe eerder een verdikkingsmiddel aan bod komt in een ingrediënten -lijst, hoe meer het product bestaat uit verdikkingsmiddelen. Het bekende en populaire merk ABBOT KINNEYS gebruikt bijvoorbeeld erg veel verdikkingsmiddelen in hun zuivel alternatieven. Hun ALMOND START bestaat bijvoorbeeld voor ongeveer 80% uit verdikkingsmiddelen. BELACHELIJK VEEL. Het is niet alleen lekker goedkoop produceren en flink cashen, het is ook nog eens ongezond. Zeker als je dit soort plantaardige alternatieven dagelijks consumeert.
Kokos ( melk ) is een erg veel gebruikt ingrediënten in plantaardige alternatieven voor zuivel. Het is lekker, romig, licht zoet en geeft een geweldige textuur, die erg lijkt op koemelk. Daarnaast is het erg goedkoop. In vrijwel alle varianten waarin kokos de basis heeft gekregen, wordt tussen de 95-98 % koksmelk gebruikt, soms puur, soms wat verdund met water voor meer volume. Sommige fabrikanten zijn zo eerlijk om de procenten aan kokos extracten erbij te vermelden, maar de meesten houden dit onder het kleed. Een gemiddeld blikje kokosmelk bestaat ook uit water en kokos-aftreksel. Kokosmelk, ook wel klappermelk genoemd, wordt gemaakt van het vruchtvlees van de volwassen bruine kokosnoot. Het geraspte witte vruchtvlees van een rijpe kokosnoot wordt eerst gemengd en daarna gekneed met warm water. Dit wordt vrijwel altijd gedaan met gewoon water, maar specifieke merken gebruiken ook wel kokoswater. Het mengsel wordt vervolgens in een kaasdoek uitgeknepen. Het dikke romige vocht wordt kokosroom genoemd. Als ditzelfde proces wordt herhaald, dus als de kokospulp opnieuw met warm water wordt gemengd ,wordt het vocht wat vervolgens vrijkomt kokosmelk genoemd. Dit vocht is minder dik en minder romig dan de ” eerste persing”.
De blikken kokosmelk die we vrijwel overal kunnen kopen is vaak een mengsel van deze twee persingen: dus de room en de melk. Het kan echter enorm variëren in dikte/vetgehalte. Dit is sterk afhankelijk van de dosering room die een fabrikant toevoegt. Het mengen wordt gedaan omdat pure verse kokosmelk al binnen één dag kan verzuren. Door de melk in te koken wordt dit voorkomen. Dit noemen we dan kokoscréme, de bekende geconcentreerde blokken. Voordeel van deze blokken is dat het maandenlang buiten de koelkast houdbaar is. Deze kokoscréme kun je met water aanlengen om er kokosmelk van te maken, één blok kokoscréme is goed voor een liter kokosmelk. Je hebt dus eigenlijk vijf blikjes kokosmelk in huis met een blok kokoscréme.Voordeel is ook dat een blikje kokosmelk binnen een dag al verzuurt, met de créme kun je afgepast doseren. Deze blokken worden voornaam in de Indonesische keukens gebruikt.
Als we in de winkel een blikje kokosmelk kopen, kopen we feitelijk al de basis van een pot kokosyoghurt of kwark. Voeg je daaraan zelf wat verdikkingsmiddelen aan toe, zoals wat tapiocameel, maizena, Arrow root, of Johannes broodpitmeel, en een dopje melkzuur bacteriën ( PRO DARM bijvoorbeeld ) en je roert dit door het blikje kokosmelk, dan heb je ook precies wat je in je peperdure pot kokosyoghurt vindt. Het is namelijk allemaal geen rocket-science. Reken even met mij mee: een blikje kokosmelk kost gemiddeld een euro, twee/ drie eetlepels maizena of tapiocameel of arrowroot en / of Johannes broodpitmeel kost je naar schatting nog geen € 10 eurocent, en een dopje PRO DARM kost naar schatting zo’n € 75 eurocent. Heb je mee geteld? Dan kom je uit op € 1,85 Voor 400 ml. Voeg je wat water toe, kun je het volume zelfs opschroeven naar 500 ml of meer. Wil je het wat zoeter, voeg er dan enkele druppels kokos stevia aan toe. Tel daarbij op, dat je het milieu een groot plezier doet. Al dat plastic in op en aan een beker kokosyoghurt…..🥺 Abbot Kinneys vraagt € 3,49. Bedenk, dat er veel partijen aan moeten verdienen. Dan kun je vast na rekenen hoeveel het aan grondstoffen en productie kosten kost…..Tja…waar betaal jij dan voor hé?
TEVEEL
We kunnen ook vraagtekens zetten bij de enorme hoeveelheden die worden gebruikt. Om bij de kokosmelk te blijven: kokosmelk bevat aardig wat verzadigde vetzuren. Zeg jij eens eerlijk: zou jij een blikje kokosmelk zo uit blik opdrinken in één keer? Ik denk van niet. Maar dat is wel wat je doet, als je een beker kokosyoghurt eet. Je hebt zojuist kunnen lezen, dat vrijwel alle plantaardige varianten die met kokos zijn gemaakt, bestaan uit kokosmelk waaraan verdikkingsmiddelen worden toegevoegd. Het kunnen uiteindelijk zeer ongezonde producten worden, zeker als de consument bijvoorbeeld kiest voor een veganistische levensstijl en graag en veel van dit soort plantaardige alternatieven dagelijks consumeert. Denk aan een schaaltje yoghurt , een kommetje kwark, een paar glazen plantaardige melk, een beetje room in de koffie….Het kan enorm aantikken.
Wis ook de vele suikers , kleur / geur / smaakstoffen niet uit. En de vele andere hulpstoffen om iets een beetje te doen lijken en smaken naar het origineel. DANIO heeft bijvoorbeeld onlangs zuivel vrije alternatieven op de markt gezet. Bestaande uit kokosmelk verdikkingsmiddelen en heel veel suiker om o.a de toegevoegde melkzuurbacteriën ( fermenten ) hun suiker-hapje te geven. Maar er is ook suiker aan TOEGEVOEGD, d.m.v vrije suikers en zoet fruit. Dit levert per kommetje ( 150 gram ) maar liefst bijna 13 gram suiker op en 9,6 gram verzadigde vetzuren. Dat is SKY ROCKET-HIGH veel te noemen. Eet je een kommetje per dag, naast de rest van je voeding, kan je suiker-gebruik en het aantal aan verzadigde vetten erg oplopen. Wat helemaal niet zo bewust wordt ervaren. Want zo’n plantaardige en vegan alternatief…daar kan toch niets MIS mee zijn? En uh….hoe duur? 🥺 € 2.99 voor 350 gram.
MAAK HET ZELF!
Ik kan het niet vaak genoeg benadrukken, maar ZELF MAKEN loont de moeite op alle fronten. Het is goedkoper, gezonder en leuk om te doen. Je bespaart mens dier en milieu en je kunt het maken wanneer je wenst. Ook hou je de complete regie over wat je erin stopt en wat niet. Dat bepaal JIJ en niet de fabrikant met zijn trukendoos.
Om je te inspireren en wat op weg te helpen, heb ik hieronder drie populaire varianten gemaakt. De eerste os een romige kokos kwark.
Je hebt daarvoor nodig:
– een blikje ( 400 ml) kokosmelk
– twee eetlepels Johannes broodpitmeel
– 25 ml water
– een dopje PRO DARM
Gooi alle ingrediënten in de blender en blend tot de gewenste dikte is bereikt. Dat is echt alles. Wil je het wat zoeter? Voeg er dan een druppel stevia kokos smaak aan toe.
De almond start van ABBOT KINNEYS namaken?
Dit is wat je nodig hebt:
– 800 ml amandelmelk ( homemade, klik hier )
– 35 gram tapiocameel
– een theelepel citroensap
– anderhalve eetlepel Johannes broodpitmeel
– een dopje PRO DARM
Ook hier alles in één keer in de blender tot een romige massa vermalen. Klaar is je eigen amandel yoghurt!
De ALPRO OAT DREAM namaken? Dit is wat je nodig hebt:
– 800 ml havermelk ( KLIK HIER)
– 30 gram arrowroot
– anderhalve eetlepels psyllium vezels
– een eetlepel hennep eiwitpoeder
– drie eetlepels MCT c8 olie
– een dopje PRO DARM
Ja…ook hier alles in één keer in de blender en vermalen tot een romige massa.
Zoals je ziet is het geen hogere wiskunde. Laat je niet langer geld uit je beurs kloppen, het is echt nergens voor nodig. Ik koop zelf deze onzin nooit. Zelf maken kost mij veel minder. Just saying …😊
Kan ik ook een capsule probiotica van Ortho gebruiken om dit te maken?
dat kan ook 😉
Hoi Monique,
Weer een interessant artikel! Dit wil ik gaan proberen.
Als je eenmaal een blok kokoscreme hebt aangebroken hoelang is het daarna dan nog houdbaar (in de koelkast)?
Als je er al kokosmelk van gemaakt hebt hoelang is dat dan nog houdbaar?
Kun je tapiocameel, maizena, Arrow root, of Johannesbroodpitmeel door elkaar vervangen en zo ja in welke in een bepaalde verhouding moet dat dan?
Groetjes,
Paula
Hoi Monique.
De yoghurt wordt bij mij niet romig en dik. Hoe kan dat.
Ik heb t recept gevolgd, in een welput gedaan en daarna in de ijskast gezet. Wat doe ik verkeerd
Hi Monique. Mijn yoghurt van havermelk wordt niet dik en romig.
Ik heb wel het recept gevolgd als je had voorgeschreven. Nadat ik het had gemaakt, direct in de koelkast gezet in een glazen wekpot. Wat doe ik verkeerd.
Hi Monique mijn kokos yoghurt gaat helemaal gisten op het moment dat ik er Johannesbroodpitmeel bij doe gemengd met water volgens het recept. Ik heb een blikje kokosmelk van de Lidl gebruikt zou het daar aan liggen?
Groetjes
Carlijn
Bij mij het zelfde probleem ondanks dat ik een blikje kokosmelk van bio today heb gebruikt.
Groetjes,
Miriam
Hoi Monique,
Bedankt voor dit interessante artikel.
Hoe lang kan je de zelf gemaakte zuivel varianten bewaren?
Groeten Erwin
Ik wist niet dat er nog andere slimmen mensen tussen alle blinde en dove en vooral hersenloze mensen in onze maatschappij rondliepen. Onze supermarkten zijn de geldwolven die ons dagelijks beroven van onze duur verdiende centen. Deze geldwolven hebben geen enkel respect voor de consument. Ik vraag me dan ook sterk af of de huidige mensen zo dwaas zijn geworden om het sluwe systeem niet meer te kunnen doorprikken en dus voortdurend in de valkuilen lopen van deze bedriegers. Oneindige voorbeelden zijn er op te sommen. Voorbeelden zijn water in het vlees injecteren, meer vet toevoegen aan vlees en bereide producten, populaire maar vaak ongezonde alternatieven aanbieden waar men 1 doel heeft: rijker worden. Ontdooide vis voor de prijs van verse vis verkopen. Maar zelfs de haring of asperges of wateraarbeien verkopen als een vooropgesteld luxeproduct waar men evenzeer veel te hoge prijzen voor vergt. Mensen wordt wakker want we worden permanent bedot!
Dag Monique,
Bottom line vraag: geschikt voor 2,5 jarige de home made amandelyogurth?
Dank
daar gelden dezelfde regels voor als kant en klare meuk.
Hoi Monieque,
wat je schrijft is altijd interessant en grondig. Fijn!
De hatelijkheid van mensen op het net is weerzinwekkend en diep triest.
Nu is het zo dat ik niet goed reageer op zuivel en vermijd het al een aantal jaren. Dat werkt beter voor mijn darmen, hoofdpijn en allergieën. (veel mensen zuivel niet tolereren omdat het in de evolutie pas laat in ons menu is gekomen).
Hoe dan ook, ik ben met veel zuivel opgegroeid en mis met name yoghurt!
(Natuurlijk kun je leven van een volwaardig dieet, zoals jij het benoemt – ook wel lang gedaan – maar ik ben niet altijd zo dapper en puur en wil mijzelf ook verwennen).
Ik gebruik van Alpro of merken in biowinkel met name sojamelk, sojakwark en sojayoghurt. Allemaal zonder toegevoegde suiker (en dan moet je opletten, want bij Alpro is naturel = mét suiker. Er moet echt ‘no sugars’ in het rood op staan).
Ik ben een beetje klaar met havermelk, amandelmelk enz omdat ze van zichzelf te zoet zijn voor mijn smaak. Ik wil zoveel mogelijk de zuurheid van yoghurt en kwark beleven. Dan doet Alpro het niet zo slecht. Bovendien bevat soja, als peulvrucht, meer eiwit dan granen en noten.
Bij keuringsdienst van waarde lieten ze zien hoe je sojayoghurt zelf maakt. Wie weet probeer ik het nog een keer, want de prijzen zijn inderdaad ronduit belachelijk.
Tot hier mijn gedachten en nogmaals bedankt voor je mooie content.
Nava