Amaranth, het perfecte broertje van Quinoa om mee af te wisselen!
Terwijl Quinoa een droomvlucht maakte en de hele wereld veroverde, had het broertje Amaranth het nakijken. En dat is best vreemd, omdat amarant nét zo gezond is en misschien op veel fronten nog wel gezonder. Alles over deze bijzondere pseudo-graansoort, en hoe gezond hij wel niet is!
WAT IS AMARANTH?
Amaranth of amarant valt onder de zogenoemde pseudo-graansoorten. Dit zijn soorten die worden beschouwd als graan, maar dit niet zijn. De meeste pseudo granen zijn vrij van gluten, zo ook de amarant. Amaranth is familie van Quinoa. Het zijn eigenlijk heel kleine zaadjes die aan een plant groeien. Deze plant is erg eenvoudig om te kweken, waardoor het zeker een interessante plant is voor de toekomst. Het groeit zeer snel en makkelijk in tropische temperaturen waardoor het bijvoorbeeld een zeer nuttig volkvoedsel kan zijn in derdewereld landen, en kan het voedseltekorten tegengaan. Amaranth is ( nog?) niet veel veredeld, zoals bij andere granen als tarwe, rogge, en gerst wel het geval is. In de jaren 90 werd amarant alleen gekweekt in Mexico, Nepal en Zuid-Amerika, maar inmiddels komt het in de hele wereld voor, ook in Europa. De amarant die wij kunnen kopen blijft echter veelal afkomstig uit Noord / midden/ of Zuid- Amerika. De amarant plant kan wel meer dan 500.000 zaadjes produceren. De plant groeit heel erg snel. Niet alleen de zaden kunnen worden gegeten, ook het groene blad kan worden gegeten. Veel boeren beschouwen de amarant als onkruid, maar gelukkig wordt de plant steeds meer ontdekt als een zeer gunstige bron van belangrijke voedingsstoffen. In de Verenigde staten wordt de plant bijvoorbeeld in de landbouw als een groot probleem gezien. Het is één van de onkruiden die resistent is geworden tegen de bekende en omstreden onkruidverdelger Glyfosaat. Het toont dat de plant sterk is en zijn mannetje staat..
Net als Quinoa werd amarant heel lang geleden al gegeten door de Azteken. Ps in de jaren 70 werd de plant gecultiveerd vanuit in-het-wild groeiende planten in Mexico. Amaranth wordt aangeboden in kleine zaadjes die we kort moeten koken. Tegenwoordig vinden we langzaam maar zeker steeds meer producten met amarant zoals crackers en rijstwafels, meel en vlokken. Ook kun je amarant gepoft kopen.
HEEL ERG GEZOND
Net als Quinoa is amarant knettergezond. Het bevat om te beginnen extreem rijk aan mineralen als magnesium, ijzer, calcium en mangaan. Het is tevens zeer rijk aan vitamine B en C. Wat amarant zeer aantrekkelijk maakt voor veganisten en vegetariërs is het zeer hoge aantal aan nuttige en bruikbare eiwitten. Met name het aminozuur lysine is, dit tot tegenstelling tot andere granen, zeer rijk aanwezig. Nog een topper in deze zaadjes is het extreem hoge gehalte aan vezels. Studies hebben aangetoond dat amarant in staat is om de bloeddruk te verlagen en het cholesterol. Ook het risico op kanker neemt enigszins af, dit is waarschijnlijk te danken aan het hoge gehalte aan antioxidanten in amarant.
Het is arm aan suikers, waardoor het ook aantrekkelijk is voor diabetes.
Waar het ook erg in uitblinkt is het kalium-gehalte, het bevat bijvoorbeeld twee keer zoveel kalium als een banaan!
Amaranth smaakt net als Quinoa nootachtig, maar is iets zoeter dan Quinoa in smaaknoten. Dit maakt het ook aantrekkelijker voor kinderen ( in plaats van rijst bijvoorbeeld) Sommigen vinden de smaak nog het meest lijken op de smaak van hazelnoten. De structuur van amarant is “ zanderig’ net als Quinoa en bijvoorbeeld gierst.
KOPEN, BEWAREN
Amaranth kun je voornamelijk kopen in de biowinkel, maar steeds meer supermarkten gaan het ook verkopen, dankzij de gezonde trends. Het is verkrijgbaar in zaadjes, als meel, in vlokken, en gepoft. Amaranth moet je kort even koken, net als Quinoa. Als meel kun je er verrukkelijke koekjes en taartjes en cakes van bakken of een zeer voedzaam brood.
Omdat amarant op dit moment ( 2018) nog altijd niet heel erg populair is, zijn de prijzen nog erg goed te doen, je betaalt voor 500 gram een gemiddelde € 2,50. Dit is vergeleken met Quinoa echt spotgoedkoop. Over deze kwestie vertel ik later in dit artikel wat meer.
Je kunt amarant hetzelfde gebruiken als Quinoa en andere granen. Bijvoorbeeld als voedzaam ontbijt in pap-vorm, door yoghurt, in smoothies, door salades, als onderdeel bij een warme maaltijd, Je kunt amarant ook poffen, dan worden het heerlijke knapperige bolletjes voor in de havermoutpap of desserts. Amaranth is vrij van gluten, arm aan suikers , waardoor het voor veel voedselstromingen een ideale gast is .
DE NADELEN
Geen zorg, het gaat hier niet om de amarant zelf. Dat zit wel snor, zoals je hebt kunnen lezen. Het gaat vooral over de export, en de vraag in Europa waar de bevolking in armere landen, waar Quinoa bijvoorbeeld een volksvoedsel is, het enorm lastig kunnen krijgen. We stelen als ware hun voedsel weg omdat wij graag hip en gezond willen doen. Quinoa is aan deze hype helaas niet ontkomen. Door de enorme grote vraag vanuit Europese landen worden boeren in armere gebieden in Zuid-Amerika uitgebuit en vangen ze een zeer kleine vergoeding voor hun Quinoa. Dit wordt drie tot vier keer zo duur verkocht hier in Europa. Maar dat niet alleen: Quinoa is een ( pseudo) graan dat van oorsprong wordt gegeten in Zuid Amerika, daar is Quinoa net zo’n essentieel onderdeel van het dieet als rijst in Azïë of brood in Europa, of de aardappel in Nederland. Door de gigantische vraag vanuit het Westen is de prijs verdrievoudigd in het afgelopen decennium.
Tegen het einde van die periode was Quinoa zelfs duurder dan kip in de Peruaanse hoofdstad Lima. De voorraden zijn ook veel schaarser geworden door lucratieve bedragen van het exporteren naar overzeese markten.
Door deze ontwikkelingen was en is de lokale bevolkingen gedwongen om hun geld te besteden aan junk foods en ander goedkoper voedsel. Ze kunnen zich namelijk weinig anders veroorloven. Dit zal zeker op langere termijn gevolgen geven voor de algehele volksgezondheid aldaar.
Door de gigantisch omhooggeschoten prijzen staat het milieu onder druk en verandert het het dagelijks leven van heel veel boeren.
Als gevolg van de gestegen vraag zijn Boliviaanse boeren het gewas het hele jaar door gaan planten. De grond krijgt te weinig tijd om tussendoor te herstellen. Daardoor erodeert die en worden de gewassen gevoeliger voor plagen en ziekten, waardoor de opbrengst afneemt.
Ook zijn er boeren die parttime quinoa gaan kweken. Dat zorgt ervoor dat ze geen tijd meer hebben om de lama’s te weiden, waarvan ze de mest gebruiken op het land. Zo raakt de grond sneller uitgeput. Terwijl de vraag naar quinoa de boeren wel een betere levensstandaard oplevert, blijkt de natuur er onder te lijden.
Ook zijn er boeren die parttime quinoa gaan kweken. Dat zorgt ervoor dat ze geen tijd meer hebben om de lama’s te weiden, waarvan ze de mest gebruiken op het land. Zo raakt de grond sneller uitgeput. Terwijl de vraag naar quinoa de boeren wel een betere levensstandaard oplevert, blijkt de natuur er onder te lijden.
Het grote vrezen is dat amaranth hetzelfde staat te wachten. Als we dit echt goed gaan ontdekken, kan het op dezelfde weg terechtkomen als Quinoa. Het voelt daarom nogal dubbel: enerzijds kan amarant het voedsel van de toekomst worden maar anderzijds is er ook weer dreiging dat het puntje zijn eigen ondergang graaft. We kunnen gelukkig als consument erg veel doen om dit te voorkomen en toch genieten van deze zeer gezonde pseudo-granen. Hoe dan?
KIES FAIR TRADE EN DUURZAAM, EN BIOLOGISCH
Alhoewel amarant nog niet explosief verkrijgbaar is, kun je al wel een juiste keuze maken. Dit geldt trouwens ook voor quinoa. De voedselindustrie doet wat de consument wil. En als wij dus zeer duidelijk maken dat we graag duurzaam en fair trade geteelde granen willen kopen, zal dit zeker gebeuren. Sara Scherr, president van ECOAGRIGCULTURE PARTNERS zegt het volgende:
“….”De groeiende vraag naar glutenvrije granen zet het milieu en het inkomen van boeren onder druk. Een grotere vraag, en dus hogere prijzen, kan voor de voorwaarden zorgen die investeringen in ecologische duurzaamheid en betere arbeidsomstandigheden mogelijk maken. Op dit moment doen we dat vooral bij duurdere producten als koffie en cacao. Het zou ideaal zijn als mensen die glutenvrije producten willen eten naar duurzaam geproduceerde producten vragen.”
Ze vertelt ook, dat boeren en het milieu beter kunnen worden van de “ glutenvrij-rage” Maar dan moet niet de hele economie afhankelijk zijn van één gewas, zoals in Bolivia. Door te spreiden over meerdere gewassen kunnen boeren experimenteren met duurzame teeltwijzen zonder meteen de natuur geweld aan te doen.
Om te voorkomen dat amaranth de tweede Quinoa hype gaat worden, kunnen we beide soorten goed afwisselend inkopen. Wil je de boeren en het milieu daadwerkelijk steunen, koop dan biologische fair trade soorten, en niet dagelijks. Wissel de soorten af.
Zelf meel maken, 3 x goedkoper!
Ik viel vorige week met mijn neus in de boter bij supermarkt Lidl. Daar waren net de biologische weken voorbij en alles wat overblijft wordt dan lekker afgeprijsd. Ik heb de laatste vier zakjes amaranth weg kunnen kapen voor € 1 euro per stuk ( 500 gram) Ik heb er twee kilo meel van gemaakt, wat dus neerkomt op € 4 euro voor twee kilo meel! Dit zijn natuurlijk buitenkansen, maar gelukkig is amaranth op dit moment nog redelijk in prijs. Je kunt daarom best goedkoop zelf meel maken. Je kunt ook kant-en-klaar meel kopen, maar daar betaal je grif voor. Zeker wel 2-3 x zoveel meer. Met hetzelfde gemak maal je een zakje amaranth in de ( liefst hoge snelheid) blender tot meel.
Het meel laat zich prima verwerken. Je kunt amaranth rauw eten, maar dit blijft wel voor iedereen even uitproberen hoe het wordt verteerd. In meelvorm kun je er bijvoorbeeld deze heerlijke rauwe balletjes van maken!
Meng 350 gram amaranthmeel, drie flinke eetlepels gesmolten kokosolie, twee eetlepels greensweet-stevia sweet Xtra, een koffiekopje cacaonibs in een kom goed door elkaar. Voeg kleine beetjes melkvervanger of water toe tot er een goed kneedbare bal ontstaat. Draai hier balletjes van.
Beste Monique,
Leuk om al die tips van je te lezen. De amaranth, die ik in de biologische winkel koop kost intussen al tegen de 5 euro. Is er ergens een winkel die het voor minder verkoopt?
vr gr Dorothée