Biologisch/dynamisch…wat is dat eigenlijk?

Ik ben dol op biologisch dynamische kwark en yoghurt. Ik eet/drink verder geen andere zuivel. Ik verwen mijzelf echter wel met biologisch/dynamische kwark en yoghurt ( yomio) en af en toe roomboter, omdat ik dit werkelijk verrukkelijk vind. Biologisch dynamisch geeft mij de kans hier eerlijk en tevreden van te genieten. Daar heb ik echt wat meer geld voor over. Wat is dat nu eigenlijk, biologisch/dynamisch? En wat is het verschil tussen “ gewoon” biologisch en biologisch/dynamisch?

WAT IS BIOLOGISCH?

We kunnen tegenwoordig alles wel biologisch inkopen. Biologisch wil zeggen dat het gaat om een meest duurzame manier van produceren. Het milieu wordt gespaard, biodiversiteit bevorderd, natuurlijke hulpbronnen in stand gehouden, kringlopen bewaard, het platteland leefbaar gehouden, dier en welzijn gerespecteerd, en de consument profiteert van 100% natuurlijke ingrediënten. Toch gebeurt het in vrij veel gevallen niet altijd, zeker nu biologisch enorme populariteit geniet. Door massa producties wordt er niet altijd netjes volgens regels gehandeld. 

Internationaal zijn de kernwaarden vastgelegd in vier punten van waaruit biologisch zich verder ontwikkelt:

• Gezond (health): De gezondheid van mensen kan niet los gezien worden van gezonde ecosystemen met een gezonde bodem, gewassen en dieren. Gezond is niet een kwestie van niet-ziek, maar het continu werken aan fysiek, mentaal, sociaal en ecologisch welbevinden. Daarom ook worden in de biologische landbouw kunstmest, diergeneesmiddelen en additieven die gezondheidseffecten zouden kunnen hebben zoveel mogelijk vermeden.
• Ecologisch (ecology): Biologische landbouw speelt zich af binnen levende ecosystemen en natuurlijke kringlopen. Biologisch werken vraagt aanpassing aan lokale omstandigheden, ecosystemen, cultuur en schaal. Wie biologische producten produceert, verwerkt, verhandelt of consumeert moet zijn bijdrage leveren aan de bescherming en verbetering van de gezamenlijke leefomgeving, met inbegrip van het landschap, klimaat, habitats, biodiversiteit, lucht en water.
• Fair (fairness): Mensen en dieren delen één wereld. Dat gaat alleen goed zolang dat op een faire manier gebeurt. Sleutelwoorden zijn billijkheid, respect, rechtvaardigheid en rentmeesterschap. Dieren kunnen opgroeien op de manier die past bij hun natuurlijke gedrag. Mensen – van boer tot consument – gunnen elkaar kwaliteit van leven, waarbij er voedsel genoeg is voor iedereen en van een duurzaam hoogwaardige kwaliteit. Maatschappelijke en milieukosten worden in de prijs van het product doorberekend.
• Verantwoordelijk (care): Hogere opbrengsten en efficiency kunnen risico’s met zich meebrengen, zoals effecten op het complexe ecosysteem. Zolang wij die effecten niet overzien, is het beter niet te experimenten: voorzorg boven alles. Moderne wetenschap, oude kennis en praktijkervaring bieden volop oplossingen. Technologieën met onvoorspelbare effecten, zoals gentech, kunnen we daarbij missen, net als marktpartijen die niet het belang van allen voor ogen hebben maar voedsel willen monopoliseren ten faveure van hun aandeelhouders.

( bron: bionext)

BIOLOGISCH DYNAMISCH

We komen biologisch/dynamische producten in de biowinkels tegen. Niet in de supermarkt. Daar is een verklaring voor. Biologisch dynamisch gaat namelijk stappen verder dan enkel biologisch. Er zijn veel meer strengere eisen waaraan dient te worden voldaan om het dynamisch te mogen noemen. Even afgaand op zuivel, wordt biologisch dynamische melk niet via de bekende wegen geproduceerd. De verse melk voor biologisch/dynamische zuivel komt van circa 125 Nederlandse biodynamische familiebedrijven, en niet massaal van vele melkveehouderijen, zowel in binnen als buitenland.  De koeien worden zo diervriendelijk mogelijk gehouden. Het veevoeder wordt voor het grootste deel ( ruim 85% )  verbouwd op het eigen bedrijf. De bio-dynamische boer wisselt regelmatig van gewassen zodat de bodem niet uitgeput raakt en ziekten voorkomen worden. De boeren bedrijven een zeer unieke en uitzonderlijke vorm van landbouw en veeteelt die zo optimaal mogelijk samenwerkt met de natuur. De samenhang tussen mens en dier, bodem en planten worden zeer versterkt. Ook de dieren hebben een zo mooi mogelijk leven. Zo worden hoeven en horens niet verwijderd en krijgen zij veel meer leefruimte. De melk mag ook niet gehomogeniseerd worden, en alle verdere lichamelijke ingrepen aan de dieren zijn verboden. 

Biologisch/dynamisch is gestoeld op de antroposofische principes van filosoof Rudolf Steiner. Er wordt gewerkt met een holistische kijk op de landbouw. De natuur wordt gezien als een geheel wat overal is verbonden. Landbouw is bijvoorbeeld gebonden met klimaat, bodemvruchtbaarheid, biodiversiteit, watervulling, luchtkwaliteit enzovoort. 

Biologisch/dynamische producten zijn te herkennen aan het DEMETER keurmerk. Demeter is de Griekse godin van de vruchtbaarheid en al sinds 1927 het internationale keurmerk voor biologisch/dynamische landbouw. Een eerste voorwaarde om het DEMETER keurmerk te dragen is, in Europa, het EU-BO-LABEL dragen. DEMETER gelabelde producten kunnen ook een national of regionaal bio label dragen, zoals het EKO keurmerk in NL of het BIOGARANTIE-keurmerk in België,. Om een DEMETER keurmerk te verkrijgen zijn er zeer strenge regels verbonden:

• Een ruime vruchtwisseling: zo wordt voorkomen dat de bodem eenzijdig wordt uitgeput. Een ruime vruchtwisseling is ook belangrijk in het – op natuurlijke wijze – voorkomen van ziekten.
• Mestgebruik: zowel de herkomst van de gebruikte meststoffen, als de samenstelling en hoeveelheid is heel sterk gereglementeerd.
• Het gebruik van biodynamische preparaten die op geheel natuurlijke wijze de vitaliteit van de producten bevorderen.
• Herkomst van plant- en zaadgoed
• Herkomst van veevoeder
• Integriteit van dieren: nóg sterker dan in de biologische landbouw mag er niet aan de integriteit van vee geraakt worden. We denken hier aan het behoud van staarten, horens, snavels,…
• Natuurbeheer op de boerderij
• Gemengde bedrijfsvoering: door een gemengde bedrijfsvoering te hanteren verhoogt een boerderij zijn zelfvoorzienende karakter. Binnen een gemengde bedrijfsvoering wordt zowel plantaardige als dierlijke productie gerealiseerd.
• Persoonlijke ontwikkeling van mens en bedrijf: een sociaal en economisch gezond klimaat zijn belangrijk voor een biodynamisch bedrijf.
• Duurzame afzet: binnen de biodynamische afzet wordt heel sterk gezocht naar lokale en directe afzetmethoden waarbij er contact met de klant bestaat.

Daarnaast zijn er ook tal van normen en richtlijnen die gehanteerd worden in de verwerkingssector. Deze handelen over het vermijden van verpakkingen, de chemische samenstelling van verpakkingen, ingrediënten, toegelaten smaakstoffen, conserveringsproducten en -methoden, toegelaten bewerkingen en opslagmethoden.

( Bron: wikipedia)

 Naast 100% biologisch gaan biologisch-dynamische bedrijven vele stappen verder voor het welzijn van mens, dier en milieu.

De regels voor biologische landbouw zijn voornamelijk opgesteld om de bedrijfsvoering zo makkelijk mogelijk te maken. Bio/dynamisch kenmerkt zich o.a door het telen van vele soorten gewassen en boerderijen met dieren als akkerbouw. Dit wordt ook wel “ gemengde boerderij” genoemd. Als we het wat groter trekken, kunnen we bio/dynamische teelt vergelijken met hoe wij vroeger landbouw werd bedreven. 

In de biologische landbouw mag gewoon gebruik worden gemaakt van pesticiden. Het gebruik valt echter wel onder restricties en mag daarom niet nét zo veelvuldig worden gebruikt als de gewone landbouw. Als je dus van mening bent dat je met biologisch pesticidenvrij eet en drinkt, kom je bedrogen uit. In de biologische landbouw wordt gebruik gemaakt van biologische mest en niet genetisch gemanipuleerde planten. Als het goed is. Er is weinig tot geen controle op. 

BETER EN GEZONDER?

In 2015 kwam uit onderzoek naar voren dat, t.o.v vergelijkbare biologische en gemengde landbouwpraktijken er geen indirecte betere resultaten op wetenschappelijke wijze vastgesteld konden worden. Sceptici noemen de biologische/dynamische wereld dan ook “ pseudowetenschap”. Daar zijn echter heel wat meningen over verdeeld. Al kan de biologisch/dynamische landbouw wetenschappelijk gezien niet gegarandeerd worden, wel is vastgesteld dat het een hoogst haalbare manier is om duurzaam te verbouwen, en dankzij strengere regels er betere producten kunnen worden geproduceerd. 

Daarnaast ervaren ontzettend veel mensen ( waaronder ik zelf) betere smaken, meer voedingswaarden, en de beste garantie dat de dieren geen vreselijk bestaan hebben voor ons genot. Uit een 10-jarig durend wetenschappelijk onderzoek  van de universiteit van Californië. bleek dat biologische voeding meer flavonoïden bevat dan niet-biologisch geteelde groenten. Zo is gebleken, dat in biologische geteelde tomaten 79-95% meer quercetine en kaemferol zit dan in niet biologisch geteelde tomaten. Er wordt dan ook aangenomen, dat biologisch/dynamisch nog méér voedingswaarden bevat dan biologisch. Er is helaas nauwelijks onderzoek verricht om een mogelijk wezenlijk verschil in voedingswaarde tussen biologisch en biologisch/dynamisch te onderscheiden. 

Als ik voor mezelf spreek, ben ik van mening dat biologisch/dynamisch wel degelijk meerwaarde heeft, zowel in voedingswaarde en smaak als in het welzijn van mens, dier en milieu. Dit zijn voor mij toch wel belangrijke punten. Omdat de melk niet wordt gehomogeniseerd, heeft biologisch/dynamische zuivel een geheel andere smaak. Het “ tintelt” op de tong en de smaak is voller, romiger. Voor mij is het een geruststellender idee om te weten dat de koeien geen rotleven hebben. Als ik de voedingswaarde vergelijk met biologische en biologisch/dynamische kwark, zie ik ook verschillen.

    

De biologische kwark van AH bevat minder vet, minder ( melk0 suikers, maar meer zout en minder eiwitten. En hoewel de verschillen vrij klein zijn, maakt de smaak wel een groot verschil. Ik vergeleek andere biologische varianten en het verschil zat hem vooral dat biologisch/dynamisch meer eiwitten bevatte en meer vetten. 

Het is een té groot woord om te zeggen dat bio/dynamisch gezonder is dan biologisch. Maar het is zeker béter. Met name voor het welzijn van mens, dier en milieu. En het is ( vind ik persoonlijk) smaakvoller. 

Resumerend:

Biologisch/dynamisch is niet indirect bewezen gezonder of beter, wel is het beter voor het welzijn voor mens, dier en milieu. De smaak is anders. Dieren worden dankzij de strenge wet en regelgeving op het DEMETER keurmerk met respect behandeld en niet mishandeld voor ons genot. Haal je biologische zuivelproducten het liefst in een biowinkel. Deze komen vaak van boerderijen uit de streek ( bijvoorbeeld merken als Klompenhoeve ( geitenzuivel) en Weerribben) en zijn daarom ook beter gegarandeerd dat de koeien en geiten een fijner bestaan hebben dan de massale biologische zuivelproducties.