Inkopen doen bij de toko…goedkoper en ook gezond?

Ik woon al mijn hele leven in Rotterdam. Ik heb het over de jaren zien veranderen naar een multi culti stad, waar heel veel verschillende culturen in een smeltkroes samen leven. Dit heeft ook een soort revolutie aan buitenlandse winkels opgeleverd. Er is sinds enkele jaren zelfs een megagrote markthal waar alle verschillende culturen samen komen op gebied van voeding. Ik persoonlijk ben erg blij met deze ontwikkeling. Ik kan uren rond snuffelen in zo’n toko ( verzamelnaam voor buitenlandse winkels) op zoek naar bijzondere dingen. Ik kom er dan ook altijd weer achter, dat ik nog erg veel heb te ontdekken. In iedere toko die ik bezoek, vind ik wel weer iets bijzonders. Het fascineert mij, al die producten die mensen in andere landen eten. Ik heb dankzij de culturele smeltkroes in mijn stad erg veel buitenlandse keukens leren kennen. Met ieder weer zo zijn unieke gewoonten en voedingsmiddelen. Ik vind het een verrijking. 

Jaren geleden waren deze toko’s nog vrij beknopt, kleinschalig en vooral in het centrum van Rotterdam vindbaar. Dat is inmiddels veranderd. In ieder deel van Rotterdam zijn toko’s te vinden, van alle culturen. Wat we vaak zien zijn “ universele supermarkten” Dit zijn net zulke grote supermarkten als AH en Jumbo en Plus supermarkten, alleen zijn ze anders ingevuld. Naast Nederlandse producten kun je in deze “ culti supers” talloze andere producten vinden die afkomstig zijn uit Marokko, Turkije, Suriname, India, De Antillen, Japan en nog veel meer verschillende culturen. In grotere steden van Nederland kom je dit soort cult-supers vaker tegen. Dit komt, omdat vooral in grotere steden verschillende culturen samenleven. 

Afgelopen jaren zien we steeds meer toko’s opduiken. Nederlanders ontdekken de buitenlandse keukens ook steeds meer, wat ervoor zorgt dat er steeds meer toko’s verschijnen. Zelfs in onze supermarkten kunnen we inmiddels erg veel buitenlandse producten vinden. Een prachtige ontwikkeling vind ik dat. 

GOEDKOPER

Nederlanders vinden dus ook steeds meer hun weg naar de toko. Niet alleen om andere keukens te leren kennen, maar vooral omdat heel veel producten van een zelfde kaliber als Nederlands voedsel stukken goedkoper wordt aangeboden. Buitenlandse uitbaters verkopen bijvoorbeeld vaak verse groente en fruit. We kennen vast allemaal wel het straatbeeld van enorme hoeveelheden groente en fruit bakken die buiten voor een winkel iedere morgen worden uitgestald. Naast dat we veel soorten groente en fruit zien die wij hier niet kennen, liggen er ook erg veel bekende groente en fruitsoorten tussen. 

In de winkels geldt hetzelfde. We zien erg veel bekende producten, zoals noten, meel, kokosolie, kokosmelk, peulvruchten, granen ( durum!) die een buitenlandse afkomst en verpakking hebben. Opvallend is dat al deze producten goedkoper worden aangeboden dan in onze supermarkten en bijvoorbeeld biologische winkels. Soms scheelt het enorm. Een zakje amandelen kost bij de toko vaak twee keer minder als bij de AH. We komen er inmiddels dus ook vooral omdat het goedkoper is. Want we blijven een zuinig volkje 😉

Toch kun je er vraagtekens bij zetten. We weten natuurlijk wel, dat ( bijna) niets biologisch wordt aangeboden in een toko. Maar we nemen wel klakkeloos aan dat het verder vast goed zit. Is dit ook zo? Ik ben op onderzoek uit gegaan.

IMPORT

Ik ben gaan rondvragen in diverse toko’s, waar zij hun waar vandaan halen. In Rotterdam zitten ontzettend veel groothandelaren.. Zij importeren hun waar vanuit de landen zelf ( bijvoorbeeld Marokko, Turkije, Suriname enz)  en verkopen dit direct door aan hun klanten. Groente en fruit worden op dezelfde manieren gehaald als dat in Nederland gebeurt. Er zijn grote markthallen, waar erg veel buitenlandse soorten worden aangeboden. Van bakbananen tot kousenband, van artisjok ( veel gebruikt in de Turkse keuken) tot zoete aardappelen. De afkomst van al deze groente en fruit kan vanuit alle hoeken van Europa zijn, en zelfs daarbuiten. Ik heb contact gezocht met een groothandel in deze “ exotische” soorten groenten en fruitsoorten, en deze man vertelde mij, dat er nogal eens werd gesjoemeld met de afkomst. Veel toko’s prefereren een land van afkomst. Door groenten van een ander label te voorzien, worden bijvoorbeeld zoete aardappelen uit Amerika verkocht voor zoete aardappelen uit China en andersom. Of dit op grote schaal gebeurt weet ik niet. En ik kon verder ook geen bevestigingde verhalen hierover terugvinden. 

De reden, waarom veel toko’s hun groente en fruit goedkoper kunnen aanbieden is vanwege de lagere inkoopkosten, en er kan groter worden ingekocht omdat de verkoopcijfers altijd hoger liggen dan in Nederlandse supermarkten en groentespeciaalzaken. Dit komt ook, omdat er veel uit het buitenland gehaald wordt, in NL gebeurt dit veel minder, wij halen veel van Hollandse bodem. 

Over de kwaliteit valt veel te twisten. Mijn moeder woont niet ver bij een cult supermarkt vandaan en ze koopt er soms haar groente en fruit omdat ze vind dat dit daar ook veel goedkoper is. Maar ze is niet altijd tevreden over de kwaliteit. Sinaasappels vind ze vaak te droog, en ze haalt sowieso nooit geen groente. Dit vind ze “ treurig kroost” zoals dit vaak in kisten ligt. 

Groente en fruit die direct vanuit het buitenland naar een groothandel gaan, kunnen ook goedkoper worden ingekocht waardoor het ook vaak erg goedkoop kan worden verkocht. 

Nadeel is, dat we niet goed weten wat er allemaal onderweg met dat fruit en groente gebeurt. Het komt vaak massaal binnen in de Rotterdamse havens, en daar wordt het verder verwerkt. Welke wegen is nogal een vaag vlak, volgens de man van de groothandel, die ik sprak. Voor een groothandel en uitbater is dat ook niet belangrijk, en daarom kan er waarschijnlijk veel worden gesjoemeld. Ik persoonlijk koop zelden iets aan groente en fruit bij een toko. Ik vind het vaak te onbetrouwbaar. Ik ben ooit eens onwijs ziek geworden van een stronk broccoli wat ik bij een toko kocht voor een prikkie. Dat was voor mij een zeer goede les. Ik vind het ook niet zo erg fris dat het aanbod open en bloot buiten wordt aangeboden. Net als op een markt wordt er veel in geknepen, wordt veel aangeraakt en besnuffeld. Maar dit is iets persoonlijks. En uiteraard moet je groente ren fruit, ongeacht waar dan ook vandaan, goed wassen voor gebruik. Maar toch….

Op de vraag:” is het minder gezond dan uit onze supermarkt?” moet genuanceerd worden geantwoord. Het is niet per definitie ongezonder, wel vaak minder goed van kwaliteit, minder hygiënisch waardoor je vatbaarder bent voor ziekte, en de afkomst is vaag en onduidelijk. In de supermarkt zijn deze zaken ietsje beter geregeld omdat onze supermarkten zich aan zeer strenge voedsel-veiligheidsregels moeten houden. In dat opzicht kun je liever wat meer betalen voor betere kwaliteit, hygiëne en meer betrouwbare afkomst. 

NOTEN, MEEL….KRUIDEN EN SPECERIJEN

Veel mensen kopen vooral erg veel noten, meel, kruiden en specerijen bij de toko. Dit kan inderdaad soms best aardig schelen. Helaas is het echter vrijwel altijd van zeer slechte kwaliteit, uiteraard nooit biologisch ( mits dit staat vermeld) en afkomstig van massale producties. Daarbij komen ook vaak kinderhanden aan te pas. Ook wordt er weinig tot geen rekening gehouden met mens, dier en milieu. De kwaliteit is ook vaak stukken minder. Maar het grootste “ probleem” is dat er vaak erg veel meuk aan wordt toegevoegd.

Rijstmeel ziet er bij een toko bijvoorbeeld heel anders uit dan wij rijstmeel kennen. De kleur is spierwit, wat betekent dat het zo erg is bewerkt dat er vrijwel niets meer aan voedingswaarde in zit. De textuur is ook “ poedersuiker-achtig” en het bakt heel anders. 

Kruiden en specerijen worden massaal geproduceerd. Je vind in de toko bijvoorbeeld geen ceylon kaneel, of vanille bourbon. Het kost daarom ook geen drol bij de toko. Je hebt al een pond kaneel voor nog geen twee euro. Ceylon kaneel is drie x zoveel duurder. 

Noten worden meestal bewerkt met sulfiet. Zuidvruchten hetzelfde verhaal. Dadels en vijgen hebben vaak ook een kleverig suikerlaagje. 

Als dat je allemaal niet zoveel kan schelen, dan is de toko een voordelige winkel voor jou. Maar onthou dat erg veel producten niet gezond of gezonder zijn, maar juist het tegenovergestelde. 

Tegenwoordig kun je ook in Nederlandse supers ongebrande noten, zuidvruchten en goede kwaliteit kruiden en specerijen kopen. In geval van noten scheelt het in prijs vaak niets! Hoe dat komt? Omdat uitbaters hun eigen prijzen kunnen hanteren. 

GOEDKOOP DUURKOOP?

Ook daar ligt de crux een beetje. Soms verschilt het erg veel in prijs maar vaak ok niet of nauwelijks. Ik ben tijdens mijn onderzoek naar kokosolie erg veel opmerkelijke prijsverschillen tegengekomen. Voor exact dezelfde potten ( meestal van het merk KTC) betaal je in toko één drie euro, en bij toko twee zeven. Dit geldt voor alle waar die je in de toko’s kunt kopen. Noten kunnen ook enorm in prijs verschillen per toko. De grotere cult supers zijn goedkoper dan de kleinere ( plaatselijke) toko’s. 

Hamvraag ook hier: zijn de noten, meel, kruiden en specerijen van de toko ook gezond en goed? Ja en nee. Waar je heel erg goed op moet letten zijn de ingrediënten, en dat is voor een Nederlander vaak erg lastig. De verpakkingen bevatten zelden Nederlandse vertaling. Ik heb ook vaak meegemaakt dat als ik het vraag wat erin zit, er niet geheel eerlijk wordt geantwoord. Dit om jou het product toch te laten kopen. 

Let er bij  ( ongezouten, ongeroosterde) noten op, dat deze niet zijn bewerkt met olie, sulfiet en suikerlagen. Als je dit niet kunt aflezen van een verpakking, kijk dan goed naar de inhoud, twijfel je teveel, koop het dan niet. 

Meel, granen en peulvruchten zijn meestal bewerkt. Gedroogde peulvruchten zijn nooit biologisch, mits dit is vermeld. Granen en meel zijn nooit GMO vrij. En worden massaal geproduceerd. Dit heeft zeker invloed op de uiteindelijke voedingswaarden. 

Wees je bewust, dat niets milieuvriendelijk, diervriendelijk en kinderarbeid-vrij wordt geproduceerd. Ook laat de hygiëne te wensen over in heel veel toko’s. Er is nauwelijks tot geen enkel toezicht op. Mits er daadwerkelijk een klacht wordt ingediend, zal de NVWA ingrijpen, en de desbetreffende toko een bezoekje brengen. Omdat Nederlandse winkels/supermarkten zich aan strenge veiligheidsregels moeten houden is het daar wat beter geregeld zodat de veiligheid van het voedsel wat meer kan worden gewaarborgd. Alle producten bij de toko zijn in dat opzicht minder voedselveilig. 

Niet alle toko’s zijn slecht met hygiëne. Er zijn veel toko’s die wel volgens de regels werken en de winkel ook erg goed schoon houden. Het is vaak een kwestie van ogen en neus open houden, als je een toko binnentreedt. Je ziet snel genoeg of er aan hygiënevoorschriften worden

gehouden of niet. 

RESUMEREND 

We kunnen een lijstje maken van voor en nadelen:

VOORDELEN:

– het is vaak goedkoper.

– er is veel keuze

– er zijn veel producten verkrijgbaar die je niet in Nederlandse supermarkten terugvindt

– er zijn bijzondere en exotische soorten groente en fruit verkrijgbaar

NADELEN:

– het is niet of nauwelijks biologisch

– er wordt niet of nauwelijks rekening gehouden met mens, dier en milieu

– het betreft vaak handelswaar waar kinderarbeid aan te pas is gekomen

– de producten bevatten erg veel additieven

– afkomst van verse producten ( groente en fruit maar ook vlees) is vaak vaag en onduidelijk

– vaak onhygiënische omstandigheden, waardoor we gemakkelijker ziek kunnen worden

– prijzen kunnen waanzinnig verschillen per toko

– voedingswaarden kunnen enorm afwijken. 

– verpakkingen zijn vaak onleesbaar of onduidelijk

– vaak geen gegevens aanwezig van importeurs, fabrikanten en groothandels

Het is eigenlijk vooral een keuze die je voor jezelf maakt. Wat vind jij belangrijk? Maakt het jou bijvoorbeeld wat uit of iets door kinderhanden is gemaakt of niet? Maakt het jou wat uit of iets biologisch is, of iets vrij is van GMO? Deze zaken kun je laten afwegen op je beslissing. 

Gebruik in elk geval deze tips, als je inkopen wilt gaan doen bij een toko:

1) Kijk om je heen, en laat al je zintuigen werken. Hoe ziet de winkel eruit? Hoe ziet de uitbater eruit? Heeft hij een short of jas aan of rookt hij op zijn gemak een shaggie achter de toonbank terwijl hij zijn krantje leest? Hoe zien de producten eruit? Netjes, geordend of rommelig met hier en daar een laag stof? Hoe zit het met de houdbaarheid-datums? Pak een paar willekeurige producten uit het schap en kijk naar de houdbaarheidsdatum. Bereikt deze al bijna een eindpunt? Dan staan de producten veel te lang in de schappen. 

2) Let goed op met verse producten. Controleer ze zorgvuldig op rotting, plekjes en andere oneffenheden. Laat je ook niet belazeren door “ frisse natte producten”. Iedere morgen worden groente en fruit nat gespoten met water of een middeltje wat de groente weer wat oppept. Hou ook hier vooral goed je ogen open. 

3) Vergelijk prijzen. Vaak zie je diverse toko’s bij elkaar in een straat. Ga ze eerst allemaal af, en vergelijk prijzen. Dit kan, zonder gekheid, je soms tientallen euro’s schelen. 

4)  Lees zo goed als mogelijk is verpakkingen. Je kunt het treffen met een echt behulpzame uitbater die jou dit wil uitleggen, maar de meesten willen vooral dat jij het koopt en verzinnen raak. Kijk om je heen, vaak lopen er andere mensen van diverse culturen te winkelen, waaraan je dit beter kunt vragen.