Jackfruit: DE vleesvervanger van de toekomst?????
Alhoewel we in Nederland steeds meer warm lijken te lopen voor exotische groenten en vruchten, blijven sommige achter. We kunnen tegenwoordig in supermarkten al papaya’s , kokosnoten, verse dadels, kaki’s en drakenfruit vinden, maar jackfruit komt nog maar zelden in Nederland voor. Zelf toko’s, die toch aardig wat in huis hebben aan exotische producten, verkopen maar zelden ( verse) jackfruit. Als het al verkrijgbaar is, wordt het vaak in blik verkocht.
Sinds de zomer van 2017 lijkt daar opeens, zomaar uit het niets, de jackfruit op te duiken op de Nederlandse markt. Net zoals dat met heel veel andere hypes, trends en hip gepimpte producten gaat, lijkt de grote groene rakker te zijn opgemerkt en ontdekt door de gezonde goeroe’s. Jackfruit lijkt opeens HET antwoord te zijn ter vervanging voor vlees. En er wordt dan ook voorspeld, dat deze vrucht de wereld gaat veroveren als de ideale vleesvervanger. Wat is het eigenlijk? Is het gezond? En vooral, klopt het, dat het een stukje vlees in voedingswaarde kan vervangen?
Wat is jackfruit?
Jackfruit is een fruitsoort, wat ook wel NANGKA wordt genoemd. Alhoewel het van oorsprong uit Zuidoost-Azië komt, groeit de vrucht vandaag de dag in de meeste tropische gebieden in de wereld. India is momenteel de grootste producent.
De “ Artocaprus heterophylus” is een tot 30 meter hoge, groenblijvende boom uit de moerbei-familie. De boom levert ENORM GROTE vruchten die aan de stam ontspringen, de jackfruit. Een jackfruit weegt gemiddeld 15 kilogram, maar kan zo’n 40 kilogram wegen!!!!!!
De vrucht is een vruchtverband, dat uit de gehele vrouwelijke bloeiwijze ontstaat. De vrucht is peervormig of cilindrisch , 30–100 cm lang en tot 50 centimeter breed. De schil is bruin/groen, en bestaat uit zeskantige punten die elk uit één bloem zijn ontstaan. De vrucht zelf bevat tot 500 zaden van 4 cm lang. Rijp vruchtvlees is gelig van kleur en smaakt licht zoet. De smaak doet meesten denken aan een combinatie van appel, ananas , mango en banaan.
De vruchten groeien drie jaar na het planten van de boom. Jackfruit is één van de grootste vruchten ter wereld die aan bomen groeien. Jonge, onrijpe jackfruits worden gebruikt als groente, de rijpe jackfruits als fruit.
De vrucht wordt vaak gebruikt in de Filipijnse, Indonesische, Maleisische, en Vietnamese keukens. Er wordt bijvoorbeeld chips en ijs van gemaakt, maar ook wordt het jackfruit door talloze gerechten verwerkt, zoals goedeng, en sajoer asem. In landen als Indonesië, de Filipijnen en Maleisië wordt jackfruit NANGKA genoemd.
GEZOND?
Jackfruit bevat veel zetmeel ( zo’n 30%) en vezels. Als we gaan kijken naar de nutriënten, zien we dat jackfruit vooral de vitamine B6 en C in noemenswaardige hoeveelheden bevat, Een analyse bracht aan het licht, dat jackfruit maar liefst 14 soorten caroteen bevat, waardoor het een goede bron is van provitamine A. Onderzoekers hebben vastgesteld, dat jackfruit bijzonder rijk is aan verschillende polyfenolen met antioxidant werkingen. Jackfruit is ook in staat ons immuunsysteem te versterken. Een uitgebreid wetenschappelijk review heeft o.a geconstateerd, dat jackfruit een zeer gunstige werking heeft op de huid de spijsvertering en het skelet. Nog vrij recente studies wezen uit, dat de lectine in de pitten van de jackfruit een negatieve werking kunnen hebben op het zaad van de man. Om deze reden is het verstandig om de inname van jackfruit bij een zwangerschapswens te mijden.
( bron: wikipedia)
Jackfruit heeft een vrij hoog thiamine-gehalte ( zo’n 9% van de ADH) aardig wat foliumzuur ( B11) en niacine ( B3, zo’n 6% van de ADH) riboflavine ( B2) zo’n 4% van de ADH en circa 3,5% van de ADH aan vitamine A. Het is rijk aan ijzer, kalium, en bevat aardig wat magnesium.
KAN HET VLEES VERVANGEN?
Jackfruit is volgens veel wetenschappers “ het wondergewas van de toekomst”. Volgens hen kunnen de grote vruchten een alternatief bieden voor belangrijke voedingsbronnen als maïs, tarwe en granen. Jackfruit wordt echter nu voornamelijk ontdekt als vervanger voor vlees. In de vegetarische en veganistische wereld lijkt jackfruit zijn intrede te hebben gedaan. Het wordt met name gebruikt ter vervanging voor vlees vanwege de vlees-achtige textuur en de structuur.Deze lijkt nog het meeste op pulled pork en pulled chicken. Als we naar de voedingswaarden gaan kijken, heeft jackfruit een indrukwekkend voedingsprofiel. Het bevat een matige hoeveelheid calorieën, bevat ongeveer 92% koolhydraten, terwijl de rest afkomstig is van eiwitten en een zeer kleine hoeveelheid vet. Het bevat ontzettend veel vitaminen en mineralen, maar blinkt uit in voedingsvezels. Jackfruit is best uniek te noemen vanwege zijn eiwit-gehalte. Het levert per 175 gram meer dan 3 gram eiwitten. In dat daglicht gezet kan jackfruit inderdaad een goede eiwit-vervanger zijn voor vlees.
Jackfruit is helaas geen volwaardige vleesvervanger. Het mist o.a de vitamine B12. Maar vanwege het vrij hoge eiwitgehalte, en de rijkelijk aanwezige vezels kan het bijvoorbeeld een uitkomst zijn voor flex-tariërs. Je kunt de ontbrekende voedingsstoffen ook via supplementen aanvullen. Resumerend: jackfruit is geschikt ter vervanging voor vlees, maar niet volwaardig.
HOE EET JE HET, WAAR KOOP JE HET?
Zoals eerder gezegd is verse jackfruit in Nederland op dit moment van schrijven zeer moeilijk verkrijgbaar. Heb je het geluk om zoals ik in een multi-culti stad als Rotterdam te wonen, dan kun je ze soms scoren in één van de vele toko’s. Maar het wordt voornamelijk in blik aangeboden. Sommige supermarkten verkopen het. En op internet kun je vrij goed terecht voor jackfruit biologisch in blik. In de biowinkel vind je het hier en daar. Ik vond in mijn biowinkel dit pakje:
Dit is een biologische variant. Het is vacuüm verpakt in plaats van in blik. Het bevat jonge jackfruit stukjes, die je dus het beste als groente of ter vervanging voor vlees kunt verwerken. Rijp jackfruit is meer geschikt voor desserts, ijs en andere zoete lekkernijen.
Ik betaalde 4 euro, wat ik aardig aan de prijs vond voor 200 gram. Maar nieuwsgierig als ik was, heb ik het toch gekocht. En ik besloot er pulled pork van te gaan maken. Het recept en relaas vind je verderop.
Vers is het dus moeilijk verkrijgbaar, maar in blik en pakjes lijkt het langzaam maar zeker zijn weg wel te vinden door heel Nederland.
Jackfruit kun je zowel rijp ( zoete vrucht) als onrijp ( als groente) eten. En ook kun je het rauw, of gestoomd consumeren.Als je ze in blik koopt, kan je kieze uit gele en young green jackfruit. De gele is rijp en is heel zoet van smaak – hij staat dan ook op siroop – en daarmee geschikt voor desserts. Let op: de siroop bevat erg veel suiker. Ik raad deze varianten af, kies liever voor varianten op eigen sap. De groene jackfruit moet je gebruiken voor hartige gerechten, als je hem dus als vleesvervanger wil gebruiken. Deze is nog onrijp en heeft daarom de vlezige structuur en is nog redelijk neutraal van smaak. De young green jackfruit staat op water of ‘brine’ (zout water). En met deze kan je de lekkerste pulled jackfruit maken De harde stukjes van het vruchtvlees snijd je af, zodat je alleen het zachte deel overhoud. Dat kan je uit elkaar trekken, waardoor je het pulled effect krijgt. Dat bak je vervolgens gekruid in de pan, om het daarna nog in de oven te doen.
Ik heb mijn pulled pork vrij eenvoudig gehouden, en deze in de oven gebakken. Ik heb de stukjes jackfruit eerst wat uit elkaar getrokken, en daarna gemarineerd met kerrie Masala, een scheutje tamarisaus en dit heel even laten trekken. Ik heb de oven voorverwarmd op 200 graden en een bakplaat bekleed met bakpapier, en de jackfruit over de bakplaat verspreid. Na 20 minuutjes waren de stukjes goed gegaard.
Ik heb het gegeten bij mijn dagelijkse portie groenten. De smaak is lekker, alhoewel de zoete smaak toch blijft hangen. Het heeft inderdaad een vleesachtige bite!!! Ik vond ze nog het meeste weghebben van stoofvlees. Ik ga ze absoluut vaker maken!
De mogelijkheden zijn eindeloos. Je kunt het bijvoorbeeld ook rullen als gehakt, of er burgers van bakken. Je kunt de jackfruit marineren en kruiden met wat je maar wenst. Het is ook lekker op brood en door een salade.
Het jackfruit die ik heb geprobeerd komt van LOTAO GREEN, een Duitse fabrikant. Ik kocht dit in de biowinkel. Er zit niets meer of minder in dan jonge fruitjack. De stukjes zijn klaar voor gebruik. Per 200 gram bevat het 3 gram eiwitten, 0,2 gram vet, 26 gram koolhydraten, 0,2 gram suikers en maar liefst 19 gram vezels!!! Voor mensen met een lastige stoelgang of darmpassage problemen is jackfruit dus ideaal. Je kunt deze LOTAO green ook kopen in een curry variant en een TeriYaki variant. Ik ga snel op jacht in de Rotterdamse markthal naar een verse jackfruit 😉
Vers zien de stukjes er zo uit:
( foto’s vanuit Sri Lanka met toestemming gebruikt, foto’s : Bert Droog)
Pas gekocht bij AH. Alleen nog niet geprobeerd 🙂
Is er een ander gelijkwaardig product, dat in Nederland geteeld wordt?
Niet dat ik weet. Wel dus van een Duitse fabrikant in vacuüm verpakking. Ik ben aan het proberen om deze in de webshop van PUUR MIEKE te krijgen zodat het wat beter te verkrijgen is in NL. Warme groet
Hallo Monique,
Jouw conclusie dat Nangka een goede vleesvervanger (eiwitten) is snap ik niet helemaal. Als ik het vergelijk kom ik samen met jouw gegevens op de volgende waarden per 100g:
Nangka: 1,7g eiwit en 1,5 g vezels
Havermout: 13,1 g eiwit en 7,5 g vezels
Kikkererwten: 19 g eiwit en 17 g vezels
Ik heb de hoeveelheid vezels er ook maar even bijgezet omdat dat volgens jou ook hoog zou zijn.
Ben benieuwd naar je antwoord.
ik schrijf er ook nadrukkelijk bij dat het GEEN VOLWAARDIGE vleesvervanger is, maar vanwege de opmerkelijk aanwezige eiwitten in het fruit het toch een geschikte vleesvervanging kan zijn. Lees het artikel even goed. Warme groet
Nog geen 10 % van normale eiwitbronnen……….
Helemaal mee eens!
Inderdaad bij AH te koop of anders online te bestellen!
Ik heb het geproefd op de gezondheidsbeurs ruim een maand geleden en de bite (en smaak) was erg goed!
Monique, een vraagje. De biowinkel waar je het jackfruit in vacuüm had gekocht, is dat soms bij Marqt in Rotterdam geweest?
nee, bij GIMSEL in Rotterdam
Waar moet ik kijken voor jackfruit bij de AH? Is het bij de fruitafdeling te vinden? Of ligt het juist bij de vleesvervangers? Alvast bedankt! 🙂
Haaa. Net een verse halve jackfruit soldaat gemaakt. Ik ken mensen uit Sri Lanka. Zij wonen sinds 8 jaar in Nederland en hebben een adresje (lees: rijdend winkeltje) Die rijdt door heel nederland en haalt zijn producten uit Frankrijk en Duitsland.
Inderdaad een prachtige vrucht. lekker plakkerig maar zo mooi om je te verwonderen over de groeiwijze. Je snoept gauw te veel maar invriezen schijnt goed te willen.
Al een paar keer jackfruit gemaakt, het is heerlijk ook als salade.
Blij dat ik dit ontdekt heb.
Zou je jackfruit ook thuis kunnen telen?
ja hoor,
boom wordt maar 25 meter hoog.
trappenhuis van de flat dus
Hallo! Hoe komt het dat deze vacuumverpakte Duitse jackfruit donker van kleur is, en de jackfruit in blik (bijv. van AH) lichtbeige?
Had je hier al antwoord op gekregen?
Laten we deze prachtige vrucht van nu af aan nanka noemen, een eenigszins Nederlands klinkende naam. We moeten een beetje van het Engels af dat onze taal verdringt. Kom op landgenoten. Het Nederlands is evenals het Engels een cultuurgoed, dus de moeite waard om bewaarde en gekoesterd te worden.
Helemaal met je eens. We hebben een prachtige taal maar het bewustzijn hiervan hebben blijkbaar skechts weinigen helaas. De Belgen zijn meer fier op de taal en dezen vervuilen het Nederlands dan ook nauwelijks.