Tuinbonen

Als bonen/peulvruchten fan ontbreken in de zomermaanden de verse tuinbonen ook niet in mijn menu. Ze hebben een heerlijke smaak en geven tal van gerechten een heerlijke bite. Wat zijn tuinbonen en zijn ze gezond?

Wat zijn tuinbonen?

De tuinboon, ook wel labboon genoemd, is een plant die tot de vlinderbloem-familie behoort. De tuinboon-rassen die geschikt zijn voor menselijke consumptie kunnen in twee groepen worden ingedeeld: rassen die na het koken bruin worden en een enigszins bittere ” tuinboon-smaak” geven, en de rassen die na het koken blank/groen blijven en deze bittere smaak missen. Tuinbonen kunnen veel vorst verdragen.

bruine rassen

De rassen die bruin worden na het koken zijn bont bloeiend en worden voor de verse consumptie geteeld ( zomermaanden) De navel van het zaad is wit/geel van kleur. De bonen worden vaak onder platglas gezaaid om later in de volle grond te worden uitgeplant. Hierdoor kan enige vervroeging van de oogst plaatsvinden. De peulen voor de verse consumptie worden de vroege peulen gebruikt, die overigens zeer fors zijn in formaat. Uitzaai onder platglas gebeurt in Januari/Februari. Het uitpotten gebeurt in Maart.

blank/groene rassen

Dit zijn de rassen die vooral voor pot-conserven worden gebruikt.Ze zijn wit bloeiend, en bezitten een vrij harde schil, waardoor ze ongeschikt zijn om in te vriezen. Bij conservering in pot ( glas) blijft de opgiet bij deze rassen helder. Bruin kokende rassen geven een vrij troebele kleur. Omdat deze rassen fijne zaden bezitten, worden deze voor de verwerkende industrie gebruikt. Omdat de oogst machinaal gebeurt moeten de peulen rechtop staan of afstaan. Dit is nodig omdat de peulen anders volledig stuk worden gemaaid.

Gezond?

Absoluut. Net als andere peulvruchten zijn ze rijk aan eiwitten, vitaminen en mineralen en bevatten ze erg veel vezels. Maar tuinbonen bevatten nog meer extra’s voor onze goede gezondheid: ze zijn ontzettend rijk aan foliumzuur. Tuinbonen staan ook bekend om hun ontgiftende werkingen. Tuinbonen zijn ook extreem rijk aan vitamine B. Belangrijk detail: kook ze niet te lang, dit vernietigt erg veel essentiële voedingswaarde.

Niet voor iedereen gezond

Tuinbonen zijn niet voor iedereen erg geschikt. Ze bevatten naast ontzettend veel gezonde voedingsstoffen ook een aantal stofjes die voor mensen met bepaalde allergieën/ intoleranties, of voor mensen die bepaalde medicatie gebruiken, mogelijke risico’s voor de gezondheid kunnen opleveren. Tuinbonen zijn bijvoorbeeld ook rijk aan tyramine. Dit is in het menselijk lichaam voorkomende amine. Het ontstaat o.a door bederf, of fermentatie en wordt zeer snel door het lichaam afgebroken dankzij een enzym, genaamd monoamino- oxidase , beter bekend onder de afkorting MAO. Neemt men medicatie om de afbraak van MAO’s af te remmen ( MAO remmers) remt dit ook de afbraak van de tyramine uit de tuinbonen,wat mogelijk problemen kán opleveren omdat een overdosis ( maar dan maak je het wel erg bont) kan resulteren in een potentieel serotonine-syndroom. MAO remmers worden echter nog maar zeer zeldzaam voorgeschreven aan mensen met een depressie, waar de medicatie voor wordt gebruikt.

Verder bevatten rauwe tuinbonen alkaloïden, zoals vicine, covicine en isouramil.Deze kunnen mogelijk een vorm van bloed armoede veroorzaken bij patiënten die aan de erfelijke stoornis glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency. Bij deze zeer zeldzame stoornis wordt een essentieel enzym niet of nauwelijks aangemaakt . Gelukkig komt dit maar zelden voor.

Kopen, bewaren, bereiden

De verse ( peul) tuinbonen zijn verkrijgbaar vanaf Mei tot Augustus. Buiten het seizoen kun je gedroogde tuinbonen kopen en in pot. Kies je pot, kies dan voor biologische varianten ( niet uit de supermarkt) maar het beste en overigens ook goedkoopste blijven de gedroogde varianten. Koop je ze vers, let dan bij het inkopen op versheid en grootte. Ze mogen beslist niet slap en rimpelig zijn. Verse peulen kun je circa drie dagen in de koelkast bewaren.

doppen of ” dubbel doppen?”

Veel gehoord is het ” dubbel doppen” bij tuinbonen. Bij dubbel doppen verwijder je niet alleen de peul om de tuinbonen ( enkeldoppen) maar ook het vliesje om iedere tuinboon. Bij jonge, kleine tuinboontjes is dit niet nodig. Het dubbel doppen wordt vooral gedaan om zo het ” tuinboon-luchtje ” bij het koken te voorkomen. Ook krijgen de bonen na het koken een frissere, groene kleur. Dubbeldoppen doe je door de enkel gedopte tuinbonen twee minuten in water te blancheren. Spoel ze af met ijskoud water. Maak daarna met een scherp mesje een sneetje tegenover de navel van de boon.Druk daarna de boon uit het vliesje.

Kook tuinbonen zeer kort, dit behoudt de voedingswaarde. 5-10 minuten koken is ruim voldoende ( verse bonen) Hou bij gedroogde tuinbonen de gebruiksaanwijzingen op de verpakkingen aan. Smoren en stomen kan ook: 10-15 minuten. De schil van de tuinbonen zijn niet eetbaar: deze bezitten erg veel tanninen.