Daarnaast levert alcohol energie, per gram alcohol is dat 7 kcal. Over het algemeen geldt dat iedere calorie telt, maar het  maakt voor het  lichaam niets uit waar de calorieën vandaan komen. Wel is het zo dat verschillende voedingsstoffen op een verschillende manier invloed hebben op de verzadiging. Eiwitten zorgen bijvoorbeeld dat je langer een vol gevoel hebt. Bovendien verschilt de manier waarop voedingsstoffen worden opgenomen.De micronutriënten leveren geen calorieën, maar hebben wel belangrijke functies in het lichaam. De hoeveelheid energie in een voedingsmiddel hangt dus vooral af van de hoeveelheid koolhydraten, eiwitten, vetten. Vitamines en mineralen helpen wel om die energie daaruit los te maken.

Om de consument te helpen, zijn voedingswaarde-declatraties op voedingsmiddelen sinds December 2016 verplicht gesteld. Door de invoering van de Europese wetgeving moest reeds per December 2014 al verplichte allergeneninformatie op het etiket staan. Sinds December 2016 geldt dit voor de gehele voedingswaarde. Echter zijn er uitzonderingen, en is het niet voor alles verplicht gesteld. Zo geldt dit bijvoorbeeld niet voor de horeca, vers-producen, en ambachtelijke en ambulante ondernemingen. De verplichte voedingswaarde informatie per december 2016 geldt alleen voor voorverpakte producten, dus er hoeft geen voedingswaarde vermeld te worden voor producten zonder verpakking. Dit geldt vooral voor de horeca

De Europese wetgeving maakt verschil tussen voorverpakte (fabriek) producten en niet-voorverpakte producten. Voorverpakte producten zijn voorzien van een verpakking en een etiket. Maar ook sommige niet-voorverpakte producten kunnen een verpakking hebben. Er zijn grofweg twee soorten niet-voorverpakte producten:

1. Onverpakt: gerechten worden direct geconsumeerd na aankoop, of na consumptie betaald. Deze producten hebben geen verpakking. Voorbeelden zijn:
   • horecabedrijven en catering;
   • andere maaltijdverstrekkers.
2. Verpakt: voor verkoop aangeboden in de winkel of op een andere plaats, om vervolgens mee naar huis te nemen. Daarvoor wordt dan ter plekke een verpakking om het product aangebracht. Voorbeelden zijn:
   • de supermarkt;
   • versspeciaalzaak;
   • ambachtelijke bakker/slager etcetera;
   • op de markt (of straathandel);

Voedingsmiddelen die op de plaats van verkoop op verzoek van de consument of met het oog op de onmiddellijke verkoop worden voorverpakt vallen niet onder „voorverpakte levensmiddelen”. Hiervoor geldt dus geen etiketteringsplicht en hoeft dus ook geen voedingswaarde informatie gegeven te worden. Alleen de naam van het product en de allergeneninformatie zijn nodig. Een gesneden half bruin brood bij de bakker hoort in deze categorie.Of een onsje kaas, vers van het mes.
Omdat deze producten vaak wel een transportverpakking hebben, wordt deze categorie ook wel eens ‘verpakt’ genoemd.

In Bijlage V van Verordening (EU) No 1169/2011 zijn voorverpakte producten opgenomen die zijn vrijgesteld van de verplichte voedingswaarde vermelding. Hierbij zijn producten genoemd die door de bereider zelf of via plaatselijke detailhandel rechtstreeks aan de consument worden verkocht. Dit zijn dus producten die wel onder categorie ‘voorverpakt’ vallen en is een etiket met volledige ingrediënteninformatie en de andere verplichte vermeldingen nodig, maar geen voedingswaarde informatie.
Dit geldt bijvoorbeeld voor bevroren kroketten die een restaurant verkoopt aan plaatselijke snackbars of ontbijtkoek van de bakker welke langere tijd verpakt in de vitrine ter verkoop wordt aangeboden (geen dagvers product).

Stel: ik ga een nieuw product op de markt zetten, zeg even pure chocolade., Ik moet de inhoud dan chemisch laten analyseren . De voedingswaarde van een product wordt bepaald door chemische analyse van dat product waarbij het gehalte aan de diverse voedingsstoffen bestudeerd wordt.

In de Verordening (EU) nr. 1169/2011 staat exact aangegeven welke voedingswaarden er minimaal vermeld moeten worden. Ook staat er vermeld in welke volgorde dit dient te gebeuren, namelijk energetische waarde, vetten, verzadigde vetzuren, koolhydraten, suikers, eiwitten en zout. Vrijwillig mag dit aangevuld worden met een indicatie van enkelvoudig onverzadigde vetzuren, meervoudig onverzadigde vetzuren, polyolen, zetmeel en vezels en, indien in een significante hoeveelheid aanwezig, vitamines en mineralen.De meeteenheden zijn voorgeschreven en ook terug te vinden in de 1169/2011. De energetische waarde moet worden uitgedrukt in kJ/kcal. Vetten, vetzuren, koolhydraten, suikers, polyolen, zetmeel, vezels en eiwitten dienen te worden weergegeven in gram en vitaminen en mineralen in mg dan wel μg. De hoeveelheden moeten uitgedrukt worden per 100 g of 100 ml. Daarnaast mogen de hoeveelheden ook uitgedrukt worden in porties of consumptie eenheid als de portie/eenheid op de verpakking duidelijk gekwantificeerd is en makkelijk te herkennen is.Het gehalte aan vitamines en mineralen wordt steeds afzonderlijk bepaald.

Doe ik dit onrechtstreeks, dan heb ik het Nederlands Voedingsstoffenbestand ( NEVO) nodig. Dit is een grote database met gegevens over de samenstelling van voedingsmiddelen. NEVO is eigendom van het ministerie van VWS en wordt beheerd en onderhouden door het RIVM. Tot 2011 werden de NEVO-gegevens in gedrukte vorm uitgegeven. Sinds Oktober 2009 staan de gegevens ook online.  Bij voorkeur zijn de voedingswaarden afkomstig van chemische analyses uitgevoerd in geaccrediteerde laboratoria. Daarnaast worden gegevens van voedingsstoffen opgenomen uit publicaties, buitenlandse tabellen, of worden deze afgeleid van vergelijkbare voedingsmiddelen, receptuurberekeningen en schattingen. De voedingswaarden van merkartikelen, bijvoorbeeld die fabrikanten via de webapplicatie van de Levensmiddelendatabank aan het Voedingscentrum leveren, vormen de input om de samenstelling van een deel van de generieke producten in NEVOte berekenen. Zie onderstaand schema. Er wordt zoveel mogelijk gestreefd naar het samenvoegen van vergelijkbare producten van diverse merken. Indien dit niet mogelijk is, bijvoorbeeld wanneer sprake is van een met vitamines verrijkte variant, wordt een product onder de eigen merknaam opgenomen. Van elk gehalte in het NEVO-bestand is bekend wat de herkomst is. Via de informatieknop ‘productdetails’ (dit is de knop “ i”) kan in NEVO-online voor elk voedingsmiddel de bron van elke voedingsstof teruggevonden worden. Op de website is een ‘Verklaring codering van de referenties’ en de ‘Specificaties van de referenties’ opgenomen.

( Bron: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)

Resumerend: ik kan het op een goedkope manier doen, door onrechtstreeks mijn eigen voedingswaarde op te stellen. Dit geeft risico’s dat ik foute berekeningen maak en daarmee onjuiste informatie over de werkelijke voedingswaarde. Daarnaast blijft het een beetje “ natte-vingerwerk” want geheel correct kun je geen voedingswaarden vaststellen. Wil ik zo dichtbij mogelijk komen, zal ik geld moeten betalen voor een chemische analyse. Hiervoor kiezen maar enkele fabrikanten, en eigenlijk geen kleinere ondernemingen die gewoonweg geen budget hebben voor deze vrij kostbare analyse. Het gevolg: er zijn ONT-ZET-TEND VEEL voedingswaarden die zelf zijn opgesteld , en geven vaak onjuiste informatie. Dit kan om zeer kleine hoeveelheden gaan, maar ook om zeer grote, wat mogelijke risico’s geeft voor de volksgezondheid.

De voedingswaarde van een product varieert als gevolg van natuurlijke variatie in de voedingswaarde van de gebruikte grondstoffen. Ook de  gevolgde productiewijze en de opslagcondities en -duur kunnen van invloed zijn op de voedingswaarde van producten. Daarom stelt de wet (Richtlijn 90/496/EEC, Richtlijn 2008/100/EG en Verordening 1169/2011) dat de gemiddelde waarde van de hoeveelheid energie en de voedingswaarde gedeclareerd moet worden. In de wet wordt dus rekening gehouden met  natuurlijke variatie en andere oorzaken voor schommelingen. Aangezien de consument niet mag worden misleid, is het belangrijk aan te geven hoeveel de gedeclareerde waarde af mag wijken van de werkelijke (gemeten) waarde. Lidstaten worden opgeroepen hun ervaringen te delen met de Commissie, zodat bijstelling waar nodig gerealiseerd kan worden.

Zoals je eerder hebt kunnen lezen kan ik mijn pure chocolade via  chemische analyse, of door berekening op basis van de gemiddelde voedingswaarde van de gebruikte grondstoffen, of door de voedingswaarde te baseren op algemeen bekende en geaccepteerde waarden. Hoe de bepaling van de voedingswaarde ook gebeurt, de producent mag niet bewust aan de ondergrens gaan zitten voor voedingsstoffen waarvan de consument graag de inname wil beperken zoals vet, suiker of natrium. Omgekeerd mag ook niet: bewust de bovengrens opzoeken voor voedingsstoffen waarvan de consument de inname juist wil verhogen. De gedeclareerde waarde moet dus een realistische weergave zijn van een berekende of gemeten waarde. Daarom komen we op veel verpakkingen een GEMIDDELDE VOEDNGFSWAARDE tegen. Dit houdt alles rechtlijnig, en geeft het een fabrikant enige speling. Controles op voedingswaarden worden toegezien door de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit. Dit gebeurt echter vaak alleen als er een melding wordt gemaakt van een onjuiste voedingswaarde. Pas dan wordt erop toegezien en actie ondernomen. Naast het NVWA zijn er nog diverse andere organisaties die wekelijks etiketten controleren, bijvoorbeeld www.etiketteren.nl. 

( Bron: www.etikettering.nl)

Zoals je hebt kunnen lezen schort er nogal wat aan de voedingswaarden. En is het lang zo eenvoudig niet als het voor ons ( de consument) lijkt. We moeten ons daarom niet blind staren op voedingswaarden. Uiteraard zijn ze relatief veilig, hierop wordt toegezien, het moet allemaal wel een beetje kloppen. Maar onthou, dat ze een RICHTLIJN geven. En niet 100% perfect zijn berekend. 100% perfectie bestaat niet, zeker niet in voedingswaarden, daar zijn ze te complex voor. Voedingswaarden “ bewegen” continu. Daarom is zelfs de meest scherpste chemische analyse niet 100% betrouwbaar te noemen. Het is aan de fabrikant zelf, hoe ver hij wil gaan in deze betrouwbaarheid. Als het voor een fabrikant belangrijk is, zal hij zijn voedingswaarden altijd laten analyseren, en dit op een zeer regelmatige basis laten controleren. Dit levert de meeste betrouwbaarheid. Daarna volgt de gecontroleerde eigen berekende voedingswaarde. Een fabrikant kan zijn eigen berekende voedingswaarden laten controleren bij diverse organisaties. Ook dit kost uiteraard geld en daarom wordt ook hier niet altijd voor gekozen. Er zijn dan ook erg veel fabrikanten die zelf iets hebben berekend en het zo wel goed vinden ( lees dit artikel) tot zij op de vingers worden getikt. Voor de consument is belangrijk om te onthouden: