10 tips om voedselverspilling tegen te gaan
Mijn studenten baantjes in de horeca zal ik nooit meer vergeten. Zo heb ik bij een catering gewerkt, in een lunchroom, maar ook op de food-afdeling bij de HEMA. Daar worden zeer strenge voedselveiligheid-regels gehanteerd ( tenminste, wel in die tijd ) waar ik vaak erg gefrustreerd van raakte. Begrijp mij niet verkeerd, ik ben erg voor voedselveiligheid, maar je kunt volgens mij ook overdrijven. Zo moesten wij ( ja: MOESTEN) erg vaak voedsel weg kieperen in de grote bak die buiten stond. Voedsel, wat nog gewoon PERFECT was, maar op een uitermate datum liep, voedsel wat gewoon nog prima was en ook goed op datum, maar om voedsel-veiligheid normen van de Hema niet meer verkocht mochten worden, om volledige kwaliteit te waarborgen, voedsel wat dagvers binnenkwam, en overbleef…..ik heb erg vaak in die tijd met heel veel weerstand en frustratie alles in een speciale zak moeten proppen en in de bak moeten gooien waar een groot hangslot op ging vanwege “ dumpster-divers” en daklozen. Zelfs aan HEN werd het niet gegund. Ik heb het hier bijvoorbeeld over grote stukken kaas ( vacuüm getrokken!) kant en klaar voedsel, potten, zakjes, doosjes met zoutjes……allemaal producten die nog meer dan prima eetbaar waren. Ik heb daar zowat een trauma aan overgehouden, zo vreselijk erg vond ik dat. Want ook het personeel mocht NIETS mee naar huis nemen.
Ik ben van huis uit zeer zuinig opgevoed.Ik was erg veel bij mijn oma. Zij verspilde werkelijk niets. Zij was van het type mens, dat een theezakje drie keer gebruikte, geen kruimel brood weggooide ( anders ging het gewoon naar de vogeltjes! ) en geen overgebleven restjes eten wegdeed. Ze toverde altijd wel weer wat nieuws uit een kliekje, restant of laatste restjes zuivel. Ik denk, dat ik van haar ook mijn creativiteit heb weten te ontwikkelen 😉 Mijn oma hamerde haar kinderen en kleinkinderen erop, dat eten weggooien een zonde was en dat er mensen in de wereld verhongeren. Dat vond ik als klein meisje enorm indrukwekkend. En het heeft zeker geholpen, want ook ik ben nu zuiniger dan zuinig en ik gooi echt zelden iets weg, dan moet het werkelijk niet eetbaar meer zijn. Ook van mijn moeder kreeg ik dit mee, zij is immers ook opgegroeid met een bewuste moeder.
HOE ERG IS HET?
Onlangs kwam nog in het nieuws, dat we ons “ weggooi-gedrag” enorm onderschatten. Ondanks de vele inspanningen van diverse overheidsinstellingen om ons bewuster te maken, gooit een huishouden met 2 personen jaarlijks zo’n 340 euro aan eetbaar voedsel weg. Per persoon is dat zo’n 47 kilo. Onvoorstelbaar, als je dit zo in cijfers ziet, nietwaar? Toch is het zo. Ik zie het dagelijks om mij heen. Kinderen in een buggy die een paar hapjes hebben genomen van een liga koek, croissantje of broodje en dit weg gooien zonder dat mama ingrijpt. Tientallen zakjes van-thuis-meegebrachte boterhammen zwervend op straat omdat scholieren liever naar de snackbar gaan tussen de middag. In de supermarkt, waar ik wandelend langs een grote bak vol met afgekeurde producten loop terwijl een medewerker deze vol lazert en later in de bak kiepert. GOED, en EETBAAR voedsel. Minstens één dagje over datum. Of er zit een bruin vlekje op de stronk van een verder prima ogende stronk broccoli. Het zijn voedselveiligheid maatregelen, deze zijn er niet voor niets. Maar ik denk dat er individueel moet worden gekeken naar wat WERKELIJK risico voor de volksgezondheid geeft en wat niet.
Een pak meel wat over datum is kan bijvoorbeeld nog maanden worden gebruikt. Zelfs bewerkte zuivelproducten ( denk aan gesuikerde en met kunstmatige suikers) kunnen nog dagen na de houdbaarheidsdatum worden geconsumeerd. Zuivel met zetmeel ( verdikkingsmiddelen) kunnen zelfs nog wekenlang na datum worden geconsumeerd, als je daarbij je zintuigen goed gebruikt. Waar we wel heel erg voorzichtig mee moeten zijn is vlees/vleeswaren, en eieren. Maar dat ruiken, zien en proeven we gelukkig ook vrij snel. We zullen niet snel een rot ei eten. Of een vies uitgeslagen zuur ruikend stukje vlees.
10 TIPS
In een eerder artikel heb ik uitgelegd, waarop jij als consument kunt letten om voedselverspilling tegen te gaan, en wat de belangrijke punten zijn. Klik hier, om het artikel te lezen. Ik geef hier nog 10 tips om in het dagelijks leven te hanteren om verspilling tegen te gaan:
1) KOOP GERICHT IN. Ieder mens overkomt het wel eens, zelfs de grootste gierigaard: trappen in een koopje, aanbieding, bonus-aanbieding, korting, kassa koopje enz. Voor één keertje is dat helemaal niet erg. Ondanks dat zo’n “ eigenlijk-niet-nodig” product vaak uiteindelijk in de vuilnisemmer belandt, is zo’n schade te overzien. Het wordt anders, als ons koopgedrag continu deze kant op neigt te gaan. Daar zijn supermarkten en fabrikanten erg blij mee, maar onze portemonnee en het milieu een stuk minder. Het klinkt ontzettend stoffig en ouderwets, maar de “ good old” boodschappenbriefjes werken nog steeds als een tierelier. Ik kom ze ( gelukkig!) nog erg vaak tegen in winkelwagens en mandjes, de achtergelaten krabbels op een stukje afgescheurd papier, maar je kunt je boodschappen die ECHT NODIG zijn ook in je smartphone opslaan. Door je gericht aan je lijstje te houden, kom je veel minder in de verleiding om andere dingen in te kopen of geprikkeld te worden. Vaak heb je steeds dezelfde producten nodig. En die weet je na een paar keer feilloos te vinden in het schap. Focus je op deze dagelijkse boodschappen en blokkeer andere prikkels in je nabije omgeving. Deze verleiden je juist om “ niet-nodig-producten” in te kopen.
2) HOU OVERZICHT. We zijn gezegend met overvolle voorraadkasten, propvolle koelkasten en overbelaste keukenkasten. Het gekke is dat we eens in de zoveel tijd vinden dat we daar maar weer eens even doorheen moeten om na te kijken of iets niet over datum riekt. Natuurlijk moet dit juist andersom. Zorg ervoor dat het zover nooit komt, of hoeft te komen. Las tenminste 1 x per week een “ naloop-ronde” in. Loop de voorraadkast na: staan daar producten die je deze week nog kunt gebruiken voor een maaltijd? Heb je ergens best veel ingeslagen tijdens de hamster-weken? Wat staat al langer dan een maand? Maak deze producten eerst op. Ook handig: noteer de inhoud van je voorraadkast en noteer houdbaarheid datums. Zo hoef je nooit meer wat weg te gooien, en heb je geen onnodig grote hoeveelheden. Doe hetzelfde met de inhoud van keukenkasten en koelkast.
3) INVRIEZEN. We hebben graag voorraden in huis. Dit zal vast een staartje zijn van de overconsumptie en de “ angst” dat we maar iets tekort komen. Ook mede door deze angst kopen we chronisch teveel in. We kunnen deze angst ondermijnen door veel in te vriezen. Ook hier geldt dat je alles wat je invriest goed op datum noteert en zorgt dat je deze voorraden geregeld aanspreekt. Door in te vriezen kun je producten veel langer bewaren. Het “ bevredigt” tevens je drang en behoefte je voedsel voorraden aan te vullen. Het geeft een veilig gevoel om altijd nog een brood in je vriezer te hebben, of porties groente.
4)WEES GUL EN KIJK OM JE HEEN. Heb je echt veel over? En kun je dit echt niet alleen of met het gezin op? Kijk dan eens om je heen. Er heerst veel stille armoede in Nederland. Achter heel veel deuren hebben veel mensen zelfs honger, of worden kinderen zonder ontbijt naar school gestuurd. Of kunnen oudere mensen niet meer goed voor zichzelf zorgen waardoor ze min of meer koude potjes groente eten of ander onbereisd voedsel. Of denk eens aan die alleenstaande moeder met twee kinderen aan de overkant. Alhoewel veel mensen nooit te koop lopen met hun armoede, wil dit niet zeggen dat het er niet is. Wees niet terughoudend en bied het tactvol aan. Zeg dat je gewoonweg zoveel over hebt en het zonde vind weg te kieperen. Je zult merken dat dit je in veel dank wordt afgenomen, en jij bent je teveel aan voedsel kwijt zonder het weg te moeten gooien.
5) KOOP ZOVEEL MOGELIJK DAGVERS IN. Dagverse producten hebben een relatief korte houdbaarheid wat jou ertoe dwingt het sneller te consumeren. Een krop sla verpietert sneller dan voorgesneden sla wat is voorbewerkt. Naast dat je meer betaalt voor voorgesneden en kant-en-klaar, gebruik je ook vaker alles van de krop sla. Snij je die tomaat geheel op. Gebruik je die stronk broccoli helemaal. Of bewaar je alles hooguit een dag langer omdat je weet dat je het anders weg moet gooien. Dit kan enorm stimuleren. Je eet verse sperziebonen sneller op dan een pot sperziebonen die mogelijk in de voorraadkast verdwijnt.
6) KOOP ZOVEEL MOGELIJK IN DE BIOWINKEL IN. Dit klinkt vast een beetje vreemd, maar laat mij het uitleggen. Als we in luxere ( en meestal duurdere) winkels kopen, kopen we zeer bewuster in. We maken goede en bedachtzame keuzes omdat een zak meel van bijna 4/5 euro niet zonder blozen in een winkelwagen wordt gezet, daar maken we eerst overwegingen om na te lopen of dit het geld waard is. Wat kunnen we ermee? Is de meel voedzaam? Zuinig in gebruik? Een zak meel van nog geen 50 eurocent kieperen we wel gedachteloos in onze karretjes. Dit levert een overconsumptie op, we zijn vaak ongezonder uit en we gooien dit veel sneller weg. Een restje meel wat 6 euro heeft gekost maken we tot de laatste korrel op.
Daarnaast leveren biologische ( pure, intacte, verse) producten veel meer voedingswaarden. Dit zorgt voor een betere gezondheid, en een sneller verzadigingsgevoel, je helpt het milieu ook een handje en het smaakt in regel 10 x beter! Besteed je goede geld GOED uit.
7) HOU KLIEKJES DAGEN. Bijna altijd houden we bij iedere maaltijd, of dit nu ontbijt, lunch, of diner is, wat over. Denk aan stukjes brood, halve kommen muesli, half uitgedronken glazen drank, restjes gekookt voedsel, half aangeboorde stukken fruit, enz. We bewaren gelukkig al aardig wat kliekjes van avondmaaltijden, maar er gaat nog veel teveel verloren bij ontbijt en lunch-maaltijden. Bewaar ook deze kliekjes. Hou een grote kom of bak hiervoor gereserveerd. Spaar alles op en bewaar in de koelkast. Kijk de volgende dag waarin je dit kunt verwerken. Je kunt alles bijvoorbeeld kort fijn vermalen in de keukenmachine en dit als puree eten, of met wat meel en bakpoeder er iets lekkers van bakken. Las tenminste 2 x per week een “ kliekjes-dag”. in
8) KOOP AFGEPRIJSDE PRODUCTEN. Je kent ze wel, die plakkers op producten met 35 of zelfs 50% korting. Dit wordt gedaan om voedselverspilling tegen te gaan. Maar denk niet dat supermarkten daarmee goed en aardig zijn, want hierop wordt zelfs soms méér winst gemaakt dan de producten die niet zijn afgeprijsd, Het is voor ons wel voordeliger. Daarbij komt ook dat je wordt gedwongen het product direct te consumeren. Als we vlees/vleeswaren inkopen waarvan de datum riekt, is het zaak om dit direct op dezelfde dag van aankoop te consumeren. Dit systeem werkt voor iedereen gunstig: supermarkten hoeven minder weg te gooien, wij betalen veel minder en we gooien niets weg. Let echter wel goed op hoe een product oogt, ruikt en of verpakkingen intact zijn.
9) KOOK SAMEN. Heb je gezellige buren? Wonen familieleden vlakbij? Stel voor om dagelijks samen te gaan koken. Dit is naast erg gezellig en handig ook gunstig tegen verspilling. Spreek met elkaar af wie wat inkoopt. Omdat je gerichter inkoopt, wordt zelden tot nooit iets weggegooid.
10) DENK AAN DE VOEDSELBANK EN KRINGLOOPWINKELS. We kunnen erg veel ook gewoon weggeven/wegbrengen. Voedselbanken zitten te springen om bruikbaar voedsel. Kijk op internet waar een voedselbank-punt is waar je je restjes heen kunt brengen. Ook kringloopwinkels zijn altijd erg blij met jouw afdankertjes, denk aan dichte potten, blikken en zakken voedsel.
En……denk ook aan onze dieren. Zeker in de winterperiode zijn de vogels erg blij met jouw kliekjes. 😉
