Bakken met……bloemen en bottels!
Enkele jaren geleden ontdekte ik het voor het eerst: ROZENAPOTHEKER. Een wat vreemde naam voor de Franse roos, of ook wel de ROSA GALLICA genoemd. Voor ons is de roos als voedsel niet voor te stellen, maar we eten al rozen sinds de oertijd. Ze worden als zeer lekker beschouwd, maar vooral geneeskrachtig. Zeker dit laatste maakt de roos ( en de rozenbottel) populair. Echter eten we de rozen niet meer op, maar maken we er bijvoorbeeld etherische oliën van en gewone olie voor de huid te herstellen en te verzorgen. In de Middeleeuwen werden rozen alleen voor medicinale doeleinden gekweekt en werd het gegeten tegen o.a kiespijn, inwendige bloedingen. Hoofdpijn, oorpijn en slapeloosheid. Door deze laatste eigenschap is de bekende uitspraak “ slapen als een roosje” geboren. Lees verder
Eiwit brood, vitaminewater, groene drankjes, kurkuma drankjes….hoe goed en gezond zijn ze echt?
Ons voedsel is afgelopen jaren niet alleen kunstmatiger geworden, ook is het allemaal “ meer functioneel” geworden. ( functioneel food) Dit houdt in, dat voedsel bijvoorbeeld dubbel zoveel wordt geconcentreerd, of verrijkt met bepaalde vitaminen, vezels en mineralen. We zien dankzij de positieve geluiden van eiwitten ook steeds meer eiwit-verrijkte producten op de markt verschijnen. Van eiwitshakes tot brood, van verrijkte zuivelproducten tot eiwit-koekjes. De grote vraag die rond al deze producten rond blijft zingen is : hebben we dit werkelijk nodig? En is het allemaal zo onschuldig als het lijkt? Lees verder
Met zijn allen strijden tegen voedselverspilling! Handige tips!
Ik was reeds op de hoogte van het feit dat wij in Nederland met zijn allen ontzettend veel goed en bruikbaar voedsel weggooien. De laatste cijfers deden mij echter behoorlijk schrikken. We gooien jaarlijks met zijn allen meer dan 700 MILJOEN KILO bruikbaar voedsel weg. Dat komt neer op zo’n € 145 euro per persoon, per jaar.. Dat is even slikken hé? Nog meer bizarre cijfers: een gebied ter grootte van China wordt gebruikt, om voedsel te produceren wat nooit wordt geconsumeerd…( bron: Food and Agriculture Organisation of the US) Hoe bizar vinden we dat? Lees verder
Alles over boter, is het gezond?
Boter…..dat is tegenwoordig zo simpel niet meer.
Is het nu wel of niet gezond? Mogen we nu wel of geen roomboter op de boterham smeren? Moeten we het Voedingscentrum geloven dat we aan de halvarine moeten? Of lijkt margarine toch het botertje onder de boter? In dit artikel alles over boter.
WAT IS BOTER EN HOE WORDT HET GEMAAKT?
Als we heel erg nuchter naar boter kijken, is het eigenlijk niets meer dan room wat te veel is opgeklopt. Het wordt gemaakt van room dus, met een vetgehalte van 35-42 %. We weten dat room afkomstig is van melk. Om een kilo boter te kunnen produceren, is zo’n 25 liter melk nodig. In speciale machines ( afromers) wordt de melk ontroomd. Afgeroomde melk wordt ook weer doorgewerkt, de room wordt door verwerkt tot boter. Van de afgeroomde melk wordt bijvoorbeeld melkpoeder gemaakt.
Boter wordt al eeuwen gemaakt. Vroeger werd de room uren handmatig gestampt in een stamp-kan. Dit gebeurde net zolang tot de vetbolletjes zich afscheidden van de karnemelk. Daarna werden de vetbolletjes ambachtelijk gekneed en eventueel gezouten.
Tegenwoordig gaat het een stuk eenvoudiger dankzij geavanceerde machines. De room wordt eerst gepasteuriseerd om de bacteriën te doden. Dit wordt vervolgens afgekoeld.tot zo’n 4 •C, en wordt opgeslagen in RVS gekoelde stalen tanks.
Daarna wordt er zuursel aan toegevoegd. Dit zuursel is zeer bepalend voor de uiteindelijke smaak van de boter. De volgende stap is de boter-bereidingsmachine. Op onderstaande afbeelding ( bron: www.schoolmelk.be) zie je een goed beeld van de gehele procedure.
1) De room wordt in een gekoelde cilindrische karn gepompt, zoals je op de afbeelding aan het begin ziet ( 1) .Door vele verschillende kloppers wordt de alles mechanisch omgezet tot ruwe boter. De boterkorrels klitten aan elkaar vast, en worden in het volgende gedeelte ) 2) van de bereidingsmachine van de botermelk weer gescheiden. De boterkorrels worden meteen voor de eerste keer gewassen, en wordt licht gekneed. Vervolgens wordt de boter via een conische opening met geperforeerde platen door naar het volgende productieproces geduwd. ( 3) De resterende botermelk wordt verwijderd en de boter wordt direct naar de volgende fase geduwd ( 4) waar de boter opnieuw wordt gekneed. Hierdoor wordt alle resterende lucht uit de boter gekneed, gaat naar een soort vacuüm-kamer waar de boter voor de laatste keer door geperforeerde platen wordt geduwd, Op dit punt kan er nog worden ‘ gesleuteld” aan de boter, door bijvoorbeeld meer vocht en andere hulpstoffen toe te voegen. Wanneer de boter de machine verlaat wordt het direct verpakt.
Je kunt ook zelf boter maken. Dit kost wel wat tijd, maar is verder helemaal niet zo moeilijk of ingewikkeld. Als je melk een poosje laat staan ontstaat er een laagje room, deze room bestaat uit de eerder besproken vetbolletjes. Om ieder vetbolletje zit een vliesje, als we de room heel hard stampen en schudden scheuren de vliesjes en klitten ze samen. Door heel lang te stampen en te schudden ontstaat er vanzelf boter. Veel mensen maken zelf hun boter door verse slagroom te kopen. Ze voegen aan hun boter zelf melkzuurbacteriën toe. Lees meer over deze melkzuurbacteriën door HIER TE KLIKKEN,
SOORTEN
Boter heb je in ontzettend veel soorten en maten. Waar het vroeger erg eenvoudig was om een pakje boter te kopen, moet de consument nu kiezen uit honderden soorten. Er zijn botersoorten met bepaalde vetpercentages en er is plantaardige boter wat eigenlijk geen boter genoemd mag worden omdat boter uit melk zou moeten bestaan. Naast deze verschillende vetpercentages bestaan er honderden soorten, van grasboter tot kruidenboter, van gezouten tot ongezouten boter. Wat we voornamelijk kunnen kopen zijn de soorten die zijn verrijkt met vitaminen en mineralen. Tot slot hebben we ook vloeibare bak en braad boter. Groot gezien gaat het om vijf soorten boter:
ROOMBOTER
Roomboter werd vroeger als enige botersoort gebruikt. Het bestaat uit gemiddeld 82% vet, 16% vocht en twee grammen aan vetvrije bestanddelen zoals vitamine A.B, en D , mineralen, melksuiker ( lactose) en eiwitten. Roomboter wordt ook wel “ echte boter” genoemd, om de verwarring met margarine te voorkomen ( daarover later meer)
HALFVOLLE BOTER
Dit gaat om boter waarin het vetpercentage is teruggebracht naar zo’n 40%.
MARGARINE
Margarine wordt beschouwd als een botersoort, maar het is helemaal geen boter. Het is een variant op boter wat wordt gemaakt van dierlijk/ plantaardige vetten. Ik noem het zelf in elkaar geknutseld imitatie boter. De oliën die worden gebruikt om margarine te maken zijn meestal soja en visoliën. Hieraan worden talloze hulpstoffen aan toegevoegd, zoals zout, kleurstoffen, emulgatoren, conserveringsmiddelen en smaakstoffen. Qua vetpercentage komt margarine overeen met boter. Margarine bevat van nature geen vitaminen, zoals roomboter. Dit moet wettelijk worden toegevoegd aan margarine ( vitamine A + D)
HALVARINE
Ook dit gaat niet om een echte boter, maar een kunstboter, met een vetpercentage van 40% ( dus een halfvolle variant op de margarine)Het wordt gemaakt van plantaardige olie en water.
BRAADBOTER
Deze boter is, zoals de naam het al zegt, geschikt om mee te bakken en te braden. Het bestaat uit 97% vet en het vocht is voor het grootste deel aan de boter onttrokken. Aan braadboter worden talloze hulpstoffen toegevoegd om de boter bijvoorbeeld in de pan sneller bruin te laten verkleuren, en het minder te laten spatten.
Onder deze vijf “ hoofd-boters” vallen nog honderden soorten. We kunnen kiezen uit gezouten of ongezouten, of botersoorten waaraan nog iets specifieks aan is toegevoegd, zoals kruiden en specerijen en noten. Ook worden tegenwoordig vele botersoorten gemengd met bijvoorbeeld ghee en kokosolie.
We kennen ook GRASBOTER. Klik HIER om alles over grasboter te lezen. Kortom: de botermarkt lijkt onverzadigbaar. Alles kan tegenwoordig.
DE HAMVRAAG: IS BOTER GEZOND?
De grote vraag die al jaren rond blijft zingen is hoe gezond boter is. Afgelopen jaren heeft ( met name room) boter flink onder vuur gelegen. Voorzichtig lijkt het tegenwoordig weer te mogen, dat likje roomboter op onze boterham. Roomboter werd jaren geleden in de ban gedaan dankzij de vet-boycot. Omdat roomboter méér verzadigd vet zou bevatten dan kunstboter margarine, werd door de vele organisaties als een Voedingscentrum roomboter als de grote boosdoener beschouwd . 100 gram roomboter bevat inderdaad meer verzadigd vet dan 100 gram margarine. Bij roomboter ligt dit op zo’n 55 gram verzadigd vet, bij margarine op zo’n 20 gram Ze hebben daar best een punt, want het klopt dat een teveel aan verzadigd vet het slechte cholesterol kan verhogen ( LDL) maar dit ligt uiteraard een stuk genuanceerder. We eten geen 100 gram roomboter per dag, dat is één Twee = dat we ook op ons dagmenu moeten letten als we dagelijks roomboter consumeren. Dit om met name voldoende vitamine D binnen te krijgen, wat niet in grote mate aanwezig is in roomboter. Maar dit zou dus geen enkel probleem moeten zijn, als je roomboter met je gezonde verstand gebruikt. Terwijl dit allang is achterhaald, blijft het Voedingscentrum nog altijd margarine en halvarine adviseren. Zij gaan uit van het grotere aantal aan verzadigd vet en het verminderde aantal vitamine D in roomboter.
Is boter gezond? Een veganist zegt van niet. Anderen hebben een gemengde mening, en sommigen zijn overtuigd dat boter gezond is. Het is sterk afhankelijk van HOE JE BOTER GEBRUIKT. Als je iedere dag dikke lagen op je boterham smeert, bakt in braadboter en verder niet echt let op je inname verzadigde vetten en vitaminen en mineralen, dan kan boter nét zo ongezond zijn als snacks.
Globaal gezien bevat boter belangrijke voedingsstoffen. Ze bevatten vrijwel allemaal wel iets aan essentiële voedingsstoffen als vitaminen en mineralen, en dus die vetzuren. Dit hebben we hard nodig voor onze groei, ontwikkeling en onderhoud.
Voor iedere botersoort valt wat te zeggen. Er kleven aan iedere soort voor en nadelen. Roomboter bevat inderdaad erg veel verzadigd vet en betrekkelijk weinig vitamine D. Margarine bevat minder verzadigd vet, maar is vooral synthetisch in elkaar geknutseld, halvarine is eigenlijk halfvolle plantaardige boter met water aangelengd voor meer volume. Tevens kunnen we onze vraagtekens zetten bij de omega 6 vetzuren die in halvarine voorkomen. Omega zes is in combinatie met omega 3 helemaal niet zo ongezond, maar het probleem is dat die balans in onze voedingsmiddelen zoek is. We eten daarom veel meer omega 6 wat gezondheidsproblemen kan opleveren. In plantaardige kunstboter komen we erg veel van deze omega 6 tegen, in sommigen meer als in andere soorten.
De discussies zijn nog altijd gaande. Ik persoonlijk ga mee met de visies van mijn collega Juglen Zwaan. Hij schreef eerder zeer duidelijke artikelen over de kwestie margarine versus roomboter. KLIK HIER om naar zijn artikel over roomboter te gaan, en KLIK HIER om naar zijn artikel over margarine te gaan.
WELKE BOTER MOET IK KIEZEN?
Het is vooral erg lastig voor de consument om een keuze te maken. Het ene artikel spreekt het andere tegen en ook organisaties verklaren de oorlog aan de vele bloggers die roomboter de hemel in prijzen. Het maakt het de consument niet gemakkelijker op. Zoals ik eerder opperde, is het erg belangrijk om te kijken naar je voeding. Hoe gezond eet je? Hoeveel vitaminen, mineralen en verzadigde vetten krijg je iedere dag binnen? We kunnen zonder boter. Ik eet zelf bijvoorbeeld nauwelijks ( room) boter. Dit komt meer omdat ik het niet erg smakelijk vind, maar bio-dynamische roomboter en grasboter vind ik op zijn tijd wel erg lekker. Omdat ik 98% veganistisch leef zorg ik ervoor dat ik iedere dag voldoende vitaminen, mineralen, vezels en vetten binnen krijg. Wat ik niet via mijn voeding binnen krijg, slik ik bij in de vorm van natuurlijke voedingssupplementen. Dit houdt mijn balans goed.
Als jij graag roomboter wilt gaan eten, moet je zorgen dat je verzadigd vetpercentage per dag op de ADH norm ligt. In Nederland en veel andere landen wordt geadviseerd om niet meer dan 10% van de energie per dag uit verzadigd vet te laten bestaan. Eet je gemiddeld 2000 kcal per dag, is dit berekend op zo’n 22 gram verzadigd vet per dag, voor mannen ligt dt per 2500 kcal neer op zo’n 28 gram verzadigd vet per dag. Dir zou voor een vrouw neerkomen op zo’n 20 gram roomboter per dag. Maar dat betekent dan wel, dat je de rest van de dag geen verzadigde vetsoorten mag consumeren. Als je 10 gram roomboter per dag consumeert, hou je meer dan genoeg marge over om de rest van je dag door te komen. En is 10 gram roomboter naast lekker een gezonde aanvulling. Zorg ervoor, dat je ook voldoende vitamine D binnen krijgt, desnoods via een natuurlijk voedingssupplement.
MEER LEZEN?
Geachte fabrikanten…..
Geachte fabrikanten,
Mag ik het eens met jullie gaan hebben over het leed dat verpakkingen heet?
Om daarmee om te kunnen gaan moeten consumenten een cursus gaan volgen. Eer wij uiteindelijk bij de kern ( inhoud) van een verpakking komen zijn we uitgedroogd en uitgehongerd, zitten onze handen vol krassen en in het ergste geval ( snij!) wondjes, en zijn we flink gefrustreerd.
Jullie bedoelen het vast allemaal goed, als jullie de glazen potten zo vast zetten dat het lijkt of het met superlijm is vastgezet, maar het maakt het voor ons knap lastig om zo’n deksel los te wrikken. Daar moeten we vaak grof geweld bij gebruiken, en tal van hulpmiddelen inzetten zoals schroevendraaiers en hamers. Of een koevoet.
Wat wij ons ook afvragen, is het echt nodig om een pak koeken te verpakken in vier á vijf lagen? Het is steeds een verrassing, om een pak koek te openen, je weet nooit wat er onder de eerste buitenste verpakking tevoorschijn komt. Denk je door de eerste verpakking heen te zijn gekomen, kun je nog eens drie of vier verpakkingen door worstelen eer je bij de koek komt. Als je überhaupt bij de koek komt. De verpakkingen lijken te zijn verankerd en hebben totaal geen zin om los te laten. Gevolg: rode, gezwollen en geïrriteerde vingertoppen. En een halfvolle vuilnisemmer. Nooit geweten eigenlijk, dat één simpele pak koek zoveel rommel kan produceren.
Het is vast fijn voor de houdbaarheid hoor, daar hoor je ons dan ook niet over mopperen. Maar waarom moeten die seal-dopjes onder vele flesjes zo idioot lastig zijn om te verwijderen? Want: zo stevig zo’n dopje vast zit, zo fragiel is het lipje waar we al onze brute kracht op moeten zetten om het dopje te verwijderen. Beste fabrikanten, hebben jullie daar zelf geen last van? En zo ja, hoe lossen jullie het dan op als dat trek-lipje afbreekt? Hoe krijgen jullie in hemelsnaam dat dopje los? Wij lossen het vaak op door met een gevaarlijk schep mesje het dopje weg te snijden. Het is ons al vaak overkomen, dat zo’n mesje door onze vingers schiet met alle bloederige gevolgen van dien.
En dan die geweldig leuke seal-kapjes over de doppen van vele flessen. Het lijkt zo eenvoudig. Er is een opening voor-geperforeerd. Alles wat wij moeten doen, is dat deel los peuteren, en hopen dat je het kapje lostrekt. Met de nadruk op hopen, want dat lukt ons helaas niet altijd zo best. Na uren peuteren krijgen we soms een “ beginnetje” en als we dan met opluchting trekken, breekt het openingetje af….en kunnen we weer opnieuw beginnen met peuteren. Gevolg: afgebroken nagels, beschadigingen aan de vingertoppen.
Wie heeft eigenlijk die “ beginnetjes” bedacht bij rollen aluminium-folie? Eerst moet je als consument hopen dat je het plakkertje er af krijgt zonder dat je meteen een stuk folie meetrekt en de rol al meteen is “ verpest” en daarna mag je hopen dat je geen stukken lostrekt waardoor de rol zo-goed-als niet meer bruikbaar is. Gevolg: veel, HEEL VEEL gepeuter en in het ergste geval de rol weg kieperen. Anno 2019 zouden jullie daar toch wat anders op moeten kunnen bedenken, vinden jullie ook niet?
We vonden het de uitvinding van de eeuw, die lipjes op blikken. Het “ rits-rats” tijdperk werd door jullie aangekondigd en wij waren zo blij dat we onze blik-openers weg konden gooien! HOERA! Eindelijk geen wondjes meer aan onze handen door die onhandige dingen die toch handig zijn. We mochten nu enkel aan een lipje trekken en hoppa! De deksel vloog los. Tenminste, zo zou het in de praktijk moeten werken. Onze praktijk werkte anders. De lipjes laten makkelijk los, waardoor je alsnog je blikopener weer uit het vet moet halen. Eigenlijk zijn die rits-rats toestanden niet echt succesvol. Weten jullie dit ook?
En dan onze allergrootste ergernis: het plastic gebruik. Geloof ons, we hebben echt thuis wel ergens een vork of lepel liggen. En de meeste consumenten hebben ook wel ergens een bewaardoosje liggen. We zijn lui geworden, dat zijn we best eens met jullie. Maar gelukkig nog niet zodanig lui en verwend dat we zelf onze lepels en vorken niet mee kunnen brengen, als we buiten de deur moeten consumeren. Plastic zit gewoon IN ons eten.
Aparte zakjes dressing, sausjes, apart verpakte groente en fruit in één bakje, waar is dit goed voor? Na openen mengen we toch alles bij elkaar. Als jullie het ons graag zo gemakkelijk mogelijk wil maken, dan kunnen alle groente en fruit gewon bij elkaar. Dat bijt elkaar niet, uiteindelijk gaat het toch samen naar binnen. Scheelt erg veel onnodig plastic.
Waarom zit tegenwoordig ALLES IN PLASTIC? Mijn stronkje broccoli zit verstikt in een zeer strak getrokken plastic folie, mijn appeltjes liggen keurig op een schaaltje, strak in plastic verpakt, en zelfs mijn eieren worden tegenwoordig voor mij gesplitst, gekookt en afgepeld.Het zal voor de luiaards onder ons vast ideaal zijn, voor ons milieu is dat allemaal wat minder. Waarom zitten er van die irritante plakkers op ons fruit? Is het dan echt zo triest gesteld met het IQ van verkopers? Dat zij niet weten om welk soort appel het gaat? En waarom zitten appels met plakkers verpakt in plastic zakken waar met koeienletters op staat om welke appelsoort het gaat? Plastic Fantastic? Denken jullie er zo over?
We zijn heus niet ondankbaar. Begrijp ons niet verkeerd. We geloven in al jullie goede bedoelingen. Maar gaat het vaak niet wat ver? We gebruiken jarenlang kartonnen literpakken zuivel. Opeens moeten we én tenminste twee liter kopen, én in plastic kannen. Dat is voordeliger, volgens jullie. Als we dan toch graag voor een liter gaan, betalen we daar extra voor. En zijn we ook niet van het plastic af, omdat jullie het waarschijnlijk hoognodig vonden om een plastic schenkdopje in de pakken te schroeven.
Weet je wat ons nog het meeste stoort, beste fabrikanten?
Dat we aan al die gekkigheid mee moeten betalen. Gekkigheid, waar we helemaal niet om vragen, maar in onze schoot geworpen krijgen. We moeten het maar pikken en slikken. Plastic moeten we kopen, om aan ons voedsel te komen. Allerlei gekkigheid door worstelen om bij het product te komen. En hebben jullie ook wel eens stil gestaan bij de grote groep mensen die door verschillende aandoeningen als reuma, artritis, fibromyalgie, botbreuken, verlammingen dagelijks worstelen met dit voor hen HELSE probleem? Deze mensen zijn afhankelijk van anderen, om de producten te openen. Moeten naar de buren lopen om hun potje te laten openen. Of eten dingen die gemakkelijk te openen zijn, zonder dat zij het lekker vinden. Ook ouderen worstelen dagelijks met dit probleem. Weten jullie dat?
Jullie doen ons echt geen plezier met al dat plastic. We zijn niet blij met trek-lipjes, muurvaste doppen, onwrikbare deksels, en plastic vorkjes, we zien liever vers en los, zoals we dit jaren geleden ook zagen. Toen ging het ons ook prima af. Zouden we dit van jullie mogen vragen? Het zou ons een stuk gelukkiger maken!
Met vriendelijke groeten, de consumenten
( dit artikel is met een vleugje humor geschreven! )
WIL JE HET VERVOLG LEZEN ? KLIK DAN HIER
