Ik ben dol op pindakaas. Als kind was het zelfs zo erg, dat ik stiekem de pot uitlepelde als mijn moeder even niet oplette. Ik kan mezelf daarom best een echte pindakaas-kenner noemen. Over de jaren heb ik ontelbaar veel merken en varianten geproefd. Met of zonder nootjes, crunchy of met chocoladepasta vermengd ( ja, dat heeft ooit bestaan in Nederland) Tijdens mijn studiejaar in Amerika heb ik ook flink aan de potten pindakaas gezeten, want echte Amerikaanse “ peanutbutter” is echt ontzettend lekker. Logisch, als je ziet wat daar allemaal in zit. In Amerika is pindakaas ontzettend populair. De beroemde “ peanutbutter-yelly-sandwich” wordt daar nog altijd het meest gegeten als ontbijt. Dit is een dikke dubbeldekker van boterhammen op elkaar met pindakaas, boter en jam.  Niet alleen in Amerika is pindakaas ongekend populair, ook in Europa lusten we er “ pinda” 😁 van. In 1948 kwam het allereerste potje pindakaas in Nederland op de markt, maar dat mocht niet onder de vanzelfsprekende naam pindaboter. Boter is een naam die is vastgelegd voor echte botersoorten zoals roomboter. Roomboter mocht dus alleen maar boter heten. Na lang nadenken werd er een andere fantasienaam bedacht: pindaKAAS. Pindakaas bevat net als bijvoorbeeld leverkaas helemaal geen kaas, maar wettelijk mocht deze naam en werd het dus pindakaas. Als je een echt goede pot pindakaas te pakken hebt ( en dus geen pot vol met suiker en andere hulpstoffen) is pindakaas een zeer gezonde aanvulling in je voeding.  Het is een zuiver plantaardig product wat meteen geschikt is voor o.a veganisten. Het is vrij van geharde vetten (de juiste…)  en bevat onverzadigde vetzuren Daarnaast bevat het behoorlijk wat eiwitten, vitamines B1,B3 ( niacine) inositol, resveratol, en linolzuur. Als je fanatiek sport, is een gepureerde banaan mengen met een eetlepel pindakaas een perfecte aanvulling op verloren mineralen als kalium, en het vult de eiwitten aan. KLIK HIER voor een lekker recept om koekjes te maken voor na het sporten. Pindakaas is voor vegetariërs ook een matige eiwitbron.  Pindakaas is dus gezond, als je het MET MATE gebruikt. Pindakaas is en blijft wel rijk aan vetten. Het is daarom geen goed idee om een pot uit te lepelen, zoals ik als kind stiekem deed 😉

Dat palmvet, dat is ook nogal een dingetje geworden.  Dit heet ook wel “hard vet”, en is gehydrogeneerd. Hydrogeneren is een proces waarbij onverzadigde bindingen door toevoeging van waterstofjes worden omgezet in verzadigde bindingen. Door deze kunstmatige processen worden de plantaardige vetten langer houdbaar gemaakt. Anders geformuleerd is het dus: het omzetten van plantaardige vloeibare vetten in hard vet (vast vet, ook wel transvet). Met dat transvet weet ons lichaam niet goed raad. Ons lichaam bestaat voor een groot deel uit water en lipiden, een soort verzamelnaam voor alle vetten. Zowel onverzadigde als verzadigde vetten worden door het lichaam verwerkt, maar met verzadigde vetten heeft het lichaam meer moeite. Transvetten worden ook wel eens vergeleken met synthetische smeerolie voor je auto. Het is een vetsoort, maar wel een soort waar je lichaam niet veel mee kan. Er zijn erg veel gezondheidsrisico’s bekend, zoals een te hoog cholesterol, overgewicht, het dichtslibben van aderen, en inflammatie. Geen grapjes. We komen deze transvetten ontzettend veel tegen in koek en koekjes. Een goede reden om dit transvet zoveel mogelijk te mijden. Er is een ADH bekend, deze staat op 1% van het aantal calorieën dat je per dag binnenkrijgt. Stel dat je een calorie-inname hebt van 2000 kcal per dag, dan mag je maximaal 20 calorieën binnen krijgen aan transvetten. Een gram transvet bevat bijna 10 calorieën, de maximale hoeveelheid is dan 2 gram. In Nederland eten we per dag per persoon gemiddeld 4,3 gram transvet. Dit halen we het meest uit kant-en-klaar meuk, en….broodbeleg…. Naast deze bezwaren is het voor velen ook zwaarwegend, dat deze palmolie vele oerwouden verwoesten, Dit gaat ten koste van leefgebieden van bijvoorbeeld de orang oetans. Omdat we hier steeds meer tegen in opstand komen, zien we dit weer terug in de nieuwste producten. Vele fabrikanten kiezen voor duurzame palmoliën, maar vaak worden deze ook gewoonweg gehydrogeneerd. De consument denkt dus dat er een eerlijk product wordt ingekocht, maar de gezondheidseffecten zijn vaak hetzelfde. Zo kiezen veel fabrikanten bijvoorbeeld voor een RSPO-gecertificeerde palm en kokosolie. Dit bevestigt een duurzame winning. Maar hoe de olie verder wordt bewerkt in het uiteindelijke product wordt niet gezegd. Palmolie wordt na stomen en persing in vaten verscheept naar raffinaderijen. Daar wordt de olie gezuiverd, gefilterd, ontkleurd en worden kleur en geur geneutraliseerd. Daarna kan het als olie ( ongehard) worden verwerkt, of doorgaan in proces en worden gehard. De olie wordt, rechtsom of linksom, of het nu gecertificeerd is, of duurzaam gewonnen, ALTIJD BEWERKT.  Er zijn gelukkig enkele uitzonderingen op de regel, maar deze zijn niet eens op één hand te tellen. .Palmvet wordt in pindakaas erg veel gebruikt. Het geeft pindakaas smeuïgheid en textuur. Negen van de tien potten pindakaas bevatten gehydrogeneerde palmvetten. Pindakaas wordt op deze manier minder gezond. Als we thuis pindakaas maken, maken we dit met ( biologische) ongezouten pinda’s. Meer is er ook niet nodig. Wil je het allemaal wat smeuïger, kun je er een beetje zuivere kokosolie aan toevoegen. De potten uit de supermarkt bevatten veelal naast pinda’s en palmolie ook suikers ( meestal dextrose) Dit alles zorgt ervoor, dat pindakaas verre van gezond is. En dat we hier, zeker bij dagelijks gebruik, gezondheidsproblemen van kunnen krijgen. Er zijn steeds meer fabrikanten die suikers weglaten uit hun pindakaas, maar verhogen ook het palmvet, om de smaak te vervangen. Water-naar-de-zee dragen verhaaltje dus.

Voordat je pindakaas groen licht geeft na al het bovenstaande te hebben gelezen, moet je nog heel even dit stukje doorlezen. Want dat is belangrijk. Er zijn namelijk ook erg ongezonde soorten verkrijgbaar. Eerder kon je lezen over de industriële oliën die worden gebruikt, zoals palmolie. Dit zit in meer soorten dan je denkt, ook in de soorten die claimen puur en dus gezonder te zijn. Ook het duurzame verhaaltje wordt vaak misbruikt om iets slechts goed te praten. Duurzaam of niet, palmolie blijft palmolie, En geen noodzakelijke toevoeging voor pindakaas. Industrieel wordt het toegevoegd om pindakaas meer smeuigheid te geven, en meer smaak. Maar een echte pure pindakaas heeft dat niet nodig, ongezouten / ongebrande pinda’s hebben van nature een zeer verfijnde smaak. We zijn het alleen niet gewoon, omdat er zoveel meuk in pindakaas wordt gepropt.  Het is ook één van de grootste redenen, waarom er zoveel zout in pindakaas wordt gestopt, we zijn deze zoute smaak bij pindakaas gewend. Als je pindakaas wilt gaan gebruiken op dagelijkse basis, kies dan liefst voor 100% pure soorten. Er zijn soorten die ook ongebrande pinda’s gebruiken, maar dat is echt erg lastig te achterhalen voor de consument. Je kunt wel uitgaan, dat supermarkt varianten altijd geroosterde pinda’s gebruiken, verwacht zeker van Calvé niet, dat zij met ongeroosterde / ongebrande pinda’s werken, dit geldt al helemaal voor conventionele pindakaas, zoals huismerken en B merken. De biologische winkel heeft wat betreft het vinden van ongebrande pindakaas nog de beste papieren, maar zoals ik eerder al aangaf, is het een zeldzaam soort. En….zit er niets anders op, dan het zelf te maken met ongezouten / ongebrande pinda’s. Die kun je gelukkig best goed overal vinden.

Is pindakaas duurzaam ? Als we het gaan vergelijken met bijvoorbeeld noten / notenpasta’s wel. Pinda’s zijn namelijk van nature enorm duurzaam. Dat begint al bij de bodem, waarop de pindaplanten groeien, de plant is enorm voedzaam voor de bodem waarop ze groeien. In Amerika worden om deze reden pindaplanten gebruikt als “ rejuvenator “ wat zoiets betekent als verjonging van de grond. Daarnaast is de pindaplant een ZERO WASTE plant, wat zegt dat alles van de plant kan worden gebruikt. Van alle noot soorten heeft de pinda de kleinste carbon footprint, omdat pindaplanten bijna geen water nodig hebben. Ook zijn pinda’s één van de meest voedzame bronnen ter wereld wat zorgt voor het tegengaan van ondervoeding in verschillende delen van de wereld. Tegenwoordig wordt zo’n 70% van onze pinda’s geïmporteerd vanuit Argentinië. Naast Argentinië zijn de Verenigde staten en China de grootste producenten van pinda’s wereldwijd. In Nederland wordt vaakst gekozen voor de pinda’s uit Argentinië omdat deze geen restwaarden van bestrijdingsmiddelen bevatten, iets wat verboden is in Nederland. Iets dus, om op te letten, als je pinda’s koopt. In Argentinië wordt meer aandacht besteed aan bodemvruchtbaarheid en erosiebestrijding.

Maar……niet ALLE pindakaas is daarmee gelijk duurzaam. Want er hangt ontzettend veel af van DE PRODUCTIE. Sterker: …dit maakt of breekt de duurzaamheid van pindakaas. En heeft voornamelijk te maken met het wel of niet toevoegen van palmolie. We weten inmiddels denk ik allemaal wel, dat er veel bossen en daarmee leefgebieden van onder andere de Oran Oetangs worden vernietigd om palmolie te kunnen produceren. Wanneer palmolie duurzaam is, krijgt het het RSPO keurmerk Dit bevestigt een duurzame winning. Maar hoe de olie verder wordt bewerkt in het uiteindelijke product wordt niet gezegd. Palmolie wordt na stomen en persing in vaten verscheept naar raffinaderijen. Daar wordt de olie gezuiverd, gefilterd, ontkleurd en worden kleur en geur geneutraliseerd. Daarna kan het als olie ( ongehard) worden verwerkt, of doorgaan in proces en worden gehard. Zoals ik al eerder aangaf, wordt de olie rechtsom of linksom, of het nu gecertificeerd is, of duurzaam gewonnen, ALTIJD BEWERKT. Volgens de milieu organisaties wil dit keurmerk bovendien nog niet garanderen dat de teelt van palmolie zonder ontbossingen plaatsvindt, en daarbij zouden de eisen van dit keurmerk helemaal niet zo streng zijn. Er bestaat inmiddels wel palmolie waar geen of weinig bos voor gekapt hoeft te worden, maar alhoewel het een nobel streven lijkt, blijkt het nog lang niet duurzaam genoeg. Wil je een zo duurzaam mogelijke pindakaas ? Maak deze dan thuis zelf van biologische, ongezouten / ongebrande pinda’s, of kies tenminste voor 100% pure pindakaas.

Zoals je ziet bevat deze pindakaas behoorlijk veel suiker. Om precies te zijn: 16,2 gram /100 gram. Dat is belachelijk veel, en absoluut niet nodig of nuttig. Er zit ook geheel geharde koolzaadolie in.  Dit heet ook wel “hard vet”, en is gehydrogeneerd. Hydrogeneren is een proces waarbij onverzadigde bindingen door toevoeging van waterstofjes worden omgezet in verzadigde bindingen. Door deze kunstmatige processen worden de plantaardige vetten langer houdbaar gemaakt. Anders geformuleerd is het dus: het omzetten van plantaardige vloeibare vetten in hard vet (vast vet, ook wel transvet) Omdat palmolie nogal onder vuur is komen te liggen en de consument het mijdt, worden er in de industrie andere trucjes bedacht, en daar is dit geheel geharde koolzaadolie er eentje van. Er wordt geschat, dat zo’n 90% van de gebruikte koolzaadolie in de industrie genetisch is gemanipuleerd. Door genetische manipulaties gaan veel gezonde natuurlijke eigenschappen van koolzaadolie verloren. Naast het raffineer-proces hou je eigenlijk niet veel beters over dan dat palmolie doet. Het bevat veel geoxideerde omega 6-vetten en veel transvetten, en de omega 3 die erin zit blijkt een inefficiënte vorig te hebben. Koolzaadolie wordt door de industrie bestempeld als een gezonde vervanging voor palmolie, maar dat is echt een klets-koek-verhaaltje.

Het bekende olie laagje  op de pindakaas is wel aanwezig maar lang niet zodanig als een 100% pindakaas zou moeten bevatten. De olie moet je er absoluut doorheen roeren, want de textuur van de pindakaas is KNOERT HARD. Er viel bijna met mijn lepel niet door te komen.  De geur vind ik zoet en totaal niet associërend met pindakaas, zo hoort in mijn beleving pindakaas niet te ruiken. Het ruikt naar een natte krant.  De kleur vind ik vrij licht.  De lepeltest : naast dat ik mijn lepel er amper doorheen kon roeren, was de pindakaas klonterig en stroef op de lepel. Echte smeuïge pindakaas zou van mijn lepel af moeten lopen, dat deed deze meuk overduidelijk niet.  De smaak ? Ontzettend zoet en stroperig in mijn mond. Ik had het gevoel, dat ik minuten later de pindakaas nog van mijn verhemelte weg moest krijgen. De smaak vind ik echt ZOET. En het geeft een beetje kortsluiting in mijn hoofd. Zo moet pindakaas niet smaken. Dit smaakt meer naar een zoete drap met een pinda-smaakje. Wat mij betreft directe verwijzing naar de meuk-stapel, mij niet bellen, deze pindakaas komt er bij mij nooit meer in. Zeker niet gezien de belachelijk hoge prijs. Het enige plusje aan deze meuk is dat de pinda’s uit Argentinië afkomstig zijn, maar daar houdt het verder op. Voor mij een vet rood kruis ❌ Nog een opmerking : het sealtje gaat zeer moeilijk van de pot. Er bleven restanten aan de rand zitten na heel wat gepulk. Het gaf mij irritatie.

Lidl heeft naast hun conventionele pindakaas ook een 100% pindakaas, net als de vele andere supermarkt ketens. Er zijn geen toevoegingen gedaan, het bestaat uit gemalen geroosterde pinda’s. Onduidelijk is waar de pinda’s vandaan komen, industrieel kan dit dus nogal ingewikkelder zijn om te achterhalen. Kleinere ondernemingen als een MR KITCHEN kunnen deze informatie gemakkelijker aan de consument verschaffen. Massalere producten worden lastiger. Zeker buitenlandse producties kunnen pinda’s bevatten uit Amerika en / of China, omdat omliggende landen geen strenge wet en regelgevingen hebben gehanteerd, zoals dat wel in Nederland het geval is. Maar uitgaande van deze regel, kunnen we wel een beetje vertrouwen op de grote mogelijkheid dat de gebruikte pinda’s uit Argentinië afkomstig zijn.

De pot heeft het bekende laagje olie op de pindakaas. Dit kom je in elke 100% pindakaas pot tegen. Dit moet je door de pindakaas roeren. Het geeft de pindakaas dan meteen zijn smeuïge textuur terug. Gelukkig ging het roeren prima, de pindakaas is niet knoert-hard. Dit is het grote wezenlijke verschil met het wel / niet toevoegen van geheel geharde oliën.  Het liep keurig van mijn lepel, zoals dat hoort bij een echte pure pindakaas.  Ik vind de geur meer dan prima. Het geeft mij meteen de associatie met pindakaas. De kleur vind ik prima, niet te donker, niet te licht. De smaak? SUBLIEM. Niets mis mee, erg lekker mondgevoel, de pindakaas bleef niet erg aan mijn verhemelte plakken. Ja, dit is wat mij betreft wel een pindakaas waar ik een groen vinkje aan geef ! ✅

Uitstekende pindakaas voor een heel fijne prijs, goede kwaliteit

Niks mis mee, redelijke prijs voor een biologische variant, doet niets onder op andere duurdere biologische varianten

Uitstekende kwaliteit, wel pittig geprijsd

Jammer van het toegevoegde zout

De lidl smaakt hetzelfde, duur betaald potje

Duur betaald, niet erg lekker, veel groen wassen

Meuk. Punt.

Duur, ongezond, zoet …meuk. Ook punt.