Is oploskoffie nu ongezond of niet?
Ik ken aardig wat koffie-leuten. Mijn moeder was, voordat ze ziek werd ( baarmoedermond kanker ) ook zo’n iemand die haar dag niet kon opstarten zonder een paar bakjes koffie. Dat heeft ze jarenlang stand gehouden, tot haar maag vanwege haar ziekte geen koffie meer kon verdragen. Sindsdien zit ze aan de thee, maar mist ze haar dagelijkse bakjes nog steeds. Koffie heeft iets verslavends. Maar de meesten genieten echt oprecht van een bakje goed gezette verse koffie. Tegenwoordig kunnen we kiezen uit talloze koffie-specialiteiten. De geavanceerde koffiemachines zijn allang niet meer alleen voor de koffiehuizen / horeca, thuis kunnen we ook met de meest luxe machines de lekkerste en meest hippe koffiespecialiteiten maken. Toch blijven de ECHTE koffieliefhebbers voortbestaan, en genieten deze nog dagelijks van een vers gezet bakje koffie, gemaakt in een ouderwets “ pruttel” koffiezet-apparaat zoals we die vroeger in onze keukentjes hadden. Volgens deze koffie kenners en liefhebbers is DAT de enige ECHTE koffie zoals het gezet zou moeten worden.
GEMAK
Koffie is wereldwijd de meest gedronken drank. Het is dan ook met de jaren mee gegaan in ons verlangen naar gemak. Oploskoffie was één van de eerste gemaksproducten op gebied van koffie. Het is uitgevonden in 1901. Anno 2021 worden de potten oploskoffie nog steeds als zoete broodjes verkocht. Het wordt gezien als een goedkopere en snellere manier om koffie te drinken. Waar vroeger cichorei koffie ( KLIK HIER ) werd bestempeld als een armelui-koffie surrogaat, is oploskoffie de armelui-koffie geworden. Dit, omdat er inmiddels ontzettend veel luxe koffie verkrijgbaar is, die flink prijzig zijn Gewone filtermalingen zijn “ uit”. We moeten vooral peper-dure, luxe koffiebonen kopen, en daarbij de meest luxe koffiemachines. Wil je meer lezen over koffie? KLIK HIER.
Terug naar de oploskoffie, want daar ga ik het in dit artikel over hebben. Ik ontvang veel vragen over oploskoffie. Veel mensen vragen zich bijvoorbeeld af of het niet ongezond is. Of dat het ongezonde stoffen bevat. Ik heb besloten om er eens dieper in te duiken.
WAT IS OPLOSKOFFIE EN HOE WORDT HET GEMAAKT?
Oploskoffie wordt ook wel instantkoffie of vriesdroogkoffie genoemd, alles komt op hetzelfde neer, namelijk een koffie in gedroogde ( korrel) of poedervorm. Het wordt gemaakt van geconcentreerde gezette koffie ( koffie extract ) die, om het water te verwijderen, wordt gevriesdroogd in hete lucht of wordt gevriesdroogd bij – 40*C. Door deze lage temperatuur wordt de in te-drogen-stof de watermoleculen opgenomen in ijskristallen. Deze verdampen vervolgens in zeer droge lucht. Er ontstaan kleine korreltjes, die zeer goed en lang bewaard kunnen blijven. Het maakt koffiezetten makkelijker, want je hoeft aan de korrels / poeder enkel heet water en / of melk toe te voegen, je hebt dus geen machines nodig.
Vriesdrogen kent voordelen en nadelen. Voordelen zijn, dat het volume en gewicht afneemt waardoor er meer ruimte is en dus duurzamer is. Verder wordt de houdbaarheid aanzienlijk verlengd wat voedselverspilling tegengaat. Ook smaken blijven beter behouden. Maar daar staat tegenover, dat de koffiesmaak juist meer verloren gaat, en daar ligt dan ook het grootste bezwaar bij de echte koffieliefhebbers. Ook verandert vriesdrogen de structuur. Door de extra langere verhittingsprocessen tijdens de productie van oploskoffie wordt er veel aan smaak, kleur en geur vernietigd. Daardoor smaakt oploskoffie zeker anders dan koffie wat is gezet van vers gemalen koffiebonen. Daar zit absoluut verschil in.
IS OPLOSKOFFIE ONGEZOND?
De meeste vragen die mij worden gesteld over oploskoffie, is of het nu wel zo gezond is om iedere dag te drinken. De zorg gaat dan vooral uit naar de omstreden stof acrylamide. Daar heb ik eerder over geschreven, KLIK HIER. Acrylamide komt in koffie voor. Het is een stof die ontstaat bij de verhitting van zetmeelrijke stoffen. Het is wetenschappelijk onderbouwd dat een te hoge inname van deze stof mogelijk schadelijk kan zijn voor de gezondheid. Nu hoeven we wat betreft onze koffie niet te panikeren, want in koffie komt de stof niet in al te grote hoeveelheden voor, maar…..het ligt wel genuanceerd. De MANIER waarop er koffie wordt gezet is belangrijk, maar vooral de HOEVEELHEDEN KOFFIE die we dagelijks consumeren. Als iemand bijvoorbeeld vier tot acht koppen per dag drinkt, naast de andere voeding en drank op de dag genomen, kan het wel schadelijke vormen aannemen. Acrylamide komt namelijk in nog veel meer dagelijkse levensmiddelen voor, zoals chips, patat en ander gefrituurd voedsel. Onbewust kun je dan teveel binnen krijgen. Het advies staat tot maximaal vier koffiekopjes koffie per dag ( en geen mokken…) om onder de veilige grens te blijven. Dit geldt zeker voor oploskoffie.
Je hebt vast ook wel eens gehoord, dat koffie verslavend werkt. Dat laatste, dat klopt wel een beetje, koffie kan een verslavend effect geven dankzij de cafeïne. Dit stofje zit van nature in koffie, In het kort werkt het zo: in onze hersenen is een stofje aanwezig, dat een signaal afgeeft als we moe worden, dit stofje heet ADENOSINE. Ook wel een neurotransmitter genoemd. Cafeïne blokkeert dit stofje waardoor jij geen signaal krijgt van moeheid waarbij je lichaam om rust vraagt. Cafeïne houdt als ware de receptoren, de ontvangers, bezet. Hierdoor krijg jij geen seintje dat je gas terug moet nemen, en kun je even door. De hersenen gaan in de aanval, door meer adenine-receptoren aan te maken zodat jij weer gevoeliger wordt voor de prikkels. De hersenen geven hiermee aan, dat je echt wat gas terug moet nemen. De extra aangemaakte receptoren zorgen ervoor dat de totale energie-niveaus dalen, waardoor jij weer meer vraagt om cafeïne. Je “ normale” niveau verkrijg je dus dan weer, zodra je meer cafeïne drinkt. Het gaat erg onbewust en sluipend. Op deze manier kan koffie een verslavend effect hebben, je hebt steeds meer nodig om het oppeppende effect te bereiken waar jij je lekker bij voelt. Stop je resoluut met het drinken van koffie, dan kan dit ook wat klachten als hoofdpijn en misselijkheid geven. Ook kunnen onze hormonen er flink van langs krijgen. Alles wat we eten en drinken heeft invloed op onze hormonen, dus ook koffie. Zo kan koffie het bloedglucose-niveau flink verhogen. Dit kan o.a een flinke belasting voor de bijnieren betekenen. De bloedsuikerschommelingen kunnen bovendien zorgen voor meer behoefte aan snelle koolhydraten en suikers.
Koffie kan tevens de oestrogeen-dominantie bevorderen. Dit houdt in, dat je teveel oestrogeen hebt ten opzichte van progesteron, of algemeen genomen een teveel aan oestrogeen hebt in je lichaam. Sit kan een legio aan klachten geven, zoals overgewicht, menstruatie-klachten, maar ook vrij serieuze als borstkanker en fikse migraine-aanvallen.
Oestrogeen-dominantie heeft een zeer negatief effect op onze stofwisseling. Dit komt, omdat het de omzetting van van het inactieve schildklier-hormoon T4 in het actieve T3 flink belemmert. Als deze actieve T3 niet werkt, krijg je al vrij snel last van een trage schildklier , wat weer doorwerkt naar zware oververmoeidheid en gewichtstoename. Mensen die schildkliermedicatie gebruiken, krijgen vaak het advies om een uur na inname geen koffie te drinken. Het schildklierhormoon levothyroxine wordt bijvoorbeeld door koffiegebruik afgeremd, zo blijkt uit vele studies.
Er zijn ook een heleboel gezonde voordelen aan koffie. Diverse studies hebben aangetoond, dat koffie mogelijk een gunstige invloed heeft om de darm-bacterie bifidus, dit betekent goed nieuws voor onze darmflora
Daarnaast kan juist de cafeïne gunstige invloeden op ons hebben, zoals het vergroten van het uithoudingsvermogen, en meer alertheid. En, last but not least, koffie is een calorie-vrije drank, zwart gedronken. Dit is natuurlijk beter, dan een glas suikerhoudende drank te drinken.
De meeste gezonde voordelen in koffie worden voorgeschreven aan de anti-oxidanten in koffie. En antioxidanten zijn goed. Ze gaan o.a ontstekingen tegen, maar koffie kan volgens een vrij recent onderzoekook ontsteking-bevorderend werken In sommige soorten koffie zit veel van het stofje cafestol. Dit stofje verhoogt het slechte LDL cholesterol. . Afijn, over de gezonde kanten van koffie wordt nog veel getwist. Er zijn veel meer negatieve kanten bekend dan positieve, deze balans is daarom ook niet evenwichtig te noemen en kunnen we eigenlijk wel concluderen dat koffie niet ongezond, maar zeker niet gezond is te noemen en we dit ook met MATE moeten drinken. Het algemene advies ligt op dit moment wereldwijd op maximaal drie tot vier normale kopjes koffie per dag. Dat gaat dan om KOFFIE KOPJES, en niet over mokken of glazen koffie waar veel meer inhoud in gaat. De boosdoener is het stofje cafestol. Dit is een vetachtige stof. Naast cafestol komt er nog een vetachtige stof voor in koffie: kahweol. De hoeveelheden die in de koffie aanwezig zijn hangt af van de manier waarop we koffie zetten en van het soort koffie.
De Arabica koffie bevat zowel cafestol als kahweol, daar in tegen bevat de Robusta koffie de helft minder aan cafestol en kahweol. Zowel cafestol als kahweol zijn stoffen, die het slechte LDL cholesterol verhogen. Om deze reden is het nooit verstandig om teveel koffie te drinken per dag, ongeacht of je dit nu gefilterd doet, opgelost of vers vermalen.
Het zetten van koffie heeft een zeer groot effect, niet alleen op smaak en intensiteit, maar ook op de hoeveelheden cafestol en kahweol. Gefilterde koffie is daarom de allerbeste keuze. Inderdaad……het oude vertrouwde pruttelende koffiezet-apparaat met de bekende filezakjes zijn het beste om te gebruiken. Koffie gezet uit zo’n ouderwetse filterkoffie-apparaat smaakt echt heel anders dan de tegenwoordige geavanceerde koffiemachines.
Globaal gezien kunnen we een onderscheid maken van de zet-methoden m.b.t de gezondheid. Zo zijn de volgende zet-methoden MEEST ONGEZOND:
– kook-koffie
– koffie gezet in een cafetiëre ( doordruk-koffie, wordt veel in Arabische landen toegepast )
– Espresso koffie
– koffie gezet met koffie cups
– koffie-automaat-koffie * ( * afhankelijk van de wijze waarop de automaten de koffie filteren , dit kan met een nylon filter gebeuren of met een metalen filter )
– koffie cups ( o.a Nespresso en huismerken)
Deze zet-methoden zijn het beste om te kiezen:
– filterkoffie ( de ouderwetse koffie “ pruttel” apparaten)
– koffie pads
– oploskoffie
Oploskoffie levert gemiddeld zo’n 0,2 mg cafestol per kopje. Dat is vrij weinig als we het bijvoorbeeld tegenover een bakje koffie automaten-koffie zetten met maar liefst 1 mg. In dat daglicht gezet is oploskoffie een betere keuze, maar ook hier geldt dat je liever niet de vier kopjes per dag moet overschrijden.
KOFFIE SURROGAAT …CAFEÏNEVRIJE OPLOSKOFFIE….
Het zou de uitkomst kunnen zijn voor mensen die, zoals ik, niet tegen cafeïne kunnen. Cafeïnevrije koffie wordt gemaakt, door gewone koffie te decafeïneren. De naam “ cafeïne-VRIJ” is echter onjuist, omdat er altijd nog iets van cafeïne achterblijft ( zo’n 0,1 % ) Meestal wordt voor het decafeïneren een chemische stof gebruikt om de cafeïne eruit te halen. Daarvan blijft er altijd wel iets achter in de koffie, maar onderzoek wijst uit dat deze zo minimaal zijn, dat het geen gevaar oplevert voor de gezondheid. De koffievetten blijven echter gewoon aanwezig in de koffie, dus daar hoef je geen decaf-koffie voor te kiezen. Het is wel een betere optie, als je cafeïne zeer slecht trekt. Maar gezonder? Nee, het blijft gewoon koffie, waar één stofje uit is getrokken.
Bovendien is de smaak van een decaf-koffie anders dan gewone koffie. Het wordt als slap en waterig en smaakloos bestempeld.
Vind je het allemaal wel bekeken, en heb je nu zoiets van ” voor mij geen koffie meer! ” maar denk je het te gaan missen? Of wil je op een meest gezonde manier toch genieten van koffie? Dan zijn er KOFFIE SURROGATEN. Dit zijn alternatieven op koffie, die meest bestaan uit cichorei. KLIK HIER om daar alles over te lezen. Er zijn veel verschillende varianten. Zo kun je enkel geroosterde cichorei kopen, maar ook veel mixen met bijvoorbeeld rogge en gerst. Daarnaast kunnen er ook veel toevoegingen bij zijn gepropt, zoals suiker. Goed idee dus, om de etiketten goed te lezen.
Helaas zijn deze koffie surrogaten ( Chikko cichorei, spelt, granen , vijgen koffie’s… ) op gebied van gezondheid niet veel beter. Het bevat dan wel geen stofjes die we in koffie tegenkomen, maar de wijze waarop het wordt geproduceerd blijft hetzelfde. Net als met vele andere gezonde en ongezonde voedingsmiddelen, heeft cichorei ook zo zijn nadelen bij een overmatig gebruik. Dan spreek ik wel over 100 gram per dag of meer. Het heeft alles te maken met het roosteren van de cichorei. Hierdoor verkrijgt cichorei acrylamide. Hiervan moeten we ook niet teveel binnen krijgen. Het is echter tot op heden volstrekt onduidelijk welke hoeveelheden acrylamide schadelijk kunnen zijn voor mensen betreft cichorei. Lagere hoeveelheden lijken dan ook totaal niet bij te dragen aan het risico van het ontstaan van kanker door acrylamide. Anders gezegd: je kunt gerust cichorei koffie drinken, maar geen hele pot per dag. Geldt dat niet zo’n beetje voor alles? Teveel water drinken kan ook zelfs dodelijk zijn. Als je verstandig omgaat met cichorei koffie is er niets aan de hand. Ik drink zelf in perioden bijvoorbeeld drie/ vier koppen cichorei koffie per dag, dit komt neer op zo’n 11 gram cichorei per dag.
SMAAK
Goed.
Oploskoffie heeft dus best goede papieren t.o.v gewone filter en automatenkoffie. Maar die smaak….dat blijft wel een ding. 😕 Terwijl ik veel mensen ken die juist zweren bij de smaak van oploskoffie, moet je de echte koffieliefhebber geen “ bakje slootwater” voorschotelen. Want dat zien zij als een ware belediging. Over smaak valt te twisten. Ik persoonlijk vind oploskoffie niet vies, en drink zo af en toe eens een kopje . Echter drink ik geen koffie en zal ik ook nooit een koffiedrinker worden. En eerlijk = eerlijk: als ik dan een kopje koffie wil drinken, dan kies ik toch wel graag voor een verse bak.
Resumerend: is oploskoffie gezond? Nee, maar ook niet ongezond. Het is een GENOTSMIDDEL die we met MATE moeten consumeren. Kies ook liefst voor biologische oploskoffie, en zorg ervoor dat de oploskoffie alleen uit 100 % koffie bestaat. Je begrijpt vast wel, dat al die NESCAFE instant zakjes vol met meuk zitten en weinig te maken hebben met koffie. Let goed op de ingrediënten.
hoi Monique
Voor je artikel. Ik vind koffie heerlijk maar ik probeer er niet teveel van te drinken vooral nu jij bevestigt waar ik al bang voor was: dat het verslavend kan zijn. Jij schrijft dat cafeïnevrije koffie slapper kan smaken dat koffie met cafeïne. Ik proef dit echt niet maar ik voel het verschil wel erg goed. Ik word gauw trillerig van cafeïne.
Groet van Roos.
Sorry maar bij mijn vorige reactie is aan het begin het woord “Bedankt” weggevallen, Kan ik er zelf niet meer bij zetten . Groet Roos
Dag Monique, ik hou van koffie maar drink maar zoveel koffie als ik lekker vind. Vind het gelukkig niet lekker als ik het niet nodig heb. Volgens hetgeen ik lees is de beste manier niet de klassieke ‘pruttelkofiie’ want dan komt er teveel caffeïne in de pot. Er snel stoom door jagen zou echt beter zijn. Daarvoor gebruik ik een klassiek ‘Italiaantje’ (wel één uit inox, niet verzinkt). Het water word aan de kook gebracht en door de koffie naar boven gejaagd. Heel lekker en niet agressief want ik hang snel aan het plafond indien te agressief.
Coffeepads zijn ook ongezond vanwege de sealing. Deze worden dicht geperst, dit kan alleen doordat er kunststof vezels in het papier zitten. Bij heet water komen hier dus enorm veel microplastics en nog erger, ook nanoplastics vrij in je koffie. Om dezelfde reden zou ik de koffiecups ook links laten liggen.
En er wordt varkensvet aan toegevoegd, voor de schuimkraag !!
hoe zit het nu eigenlijk met koffie gebruik bij jicht,want hier over worden de artsen het maar niet eens.