Quinoa….superfood, maar ook minder duurzaam en milieuonvriendelijk?

Quinoa ( spreek uit KIEN WAH) is niet meer weg te denken, het is gekomen om te blijven. Het is een standaard product geworden in de supermarkt en het is anno 2021 nog altijd razend populair. Aanvankelijk verkreeg Quinoa zijn populariteit, omdat het gaat om een zogenoemde PDEUDO GRAANSOORT. Dit is een soort wat eigenlijk niet onder de granen valt, maar wel als graansoort wordt beschouwd. Eigenlijk zijn quinoa zaden. Daarnaast is het vrij van gluten, en is het vrij arm aan koolhydraten, vanwege de aanwezigheid van de vele vezels en eiwitten. Het is een erg smakelijk gerecht, en erg veelzijdig te gebruiken.

WAT IS QUINOA?

Quinoa is een zogenoemde “pseudograan”. Het is een zaad afkomstig van een plant die groeit in Zuid-Amerika. Dit zaad heeft zijn eigen natuurlijke beschermingsstof tegen insecten en ander ongedierte, saponin. Dit heeft als groot voordeel dat er geen bestrijdingsmiddelen gebruikt behoeven te worden, wat Quinoa vrijwel altijd maakt tot een volledig biologisch natuurproduct. Quinoa heeft afgelopen tijd een extreme populariteit gewonnen. Het is zelfs bestempeld als superfood. Het is zeer rijk aan aminozuren, met name cystine en lysine, twee aminozuren die maar zelden voorkomen in graansoorten. Verder bevat het erg veel magnesium, fosfor, ijzer en kalium. Het bevat tevens erg veel vitaminen en eiwitten.  Het eiwitgehalte ligt een stuk hoger dan tarwe en / of rijst en is te vergelijken met het gehalte aan eiwitten in vlees. De eiwitten bevatten alle essentiële aminozuren.  Het gehalte aan eiwitten ligt op circa 15%, wat veel is te noemen. Het is bovendien glutenvrij. Quinoa heeft een licht nootachtige smaak en is verkrijgbaar in verschillende kleuren als rood, goudbruin/geel, bruin en zwart. De gele variant wordt echter het meest gebruikt omdat deze de meest makkelijkste bereiding heeft. Mede door de natuurlijke beschermingsstof saponin is het belangrijk om de Quinoa voor het koken goed af te spoelen. De laag geeft anders een zeer bittere smaak. Bij voorgekookte Quinoa of gepofte Quinoa is dit niet nodig. Volg altijd de kook/bereidingswijze op de verpakking, per Quinoasoort kunnen kook en bereidingswijzen sterk verschillen.
Quinoa bevat meer voedingsstoffen dan de meeste andere graansoorten als tarwe en rogge. Het bevat een aantal belangrijke mineralen als magnesium, kalium en fosfor, veel belangrijke vitaminen als vitamine B1 . B2, B3 en vitamine E, en het is rijk aan voedingsvezels. Het is tevens vrij rijk aan eiwitten. Het heeft een specifieke, verfijnde, noot-achtige smaak volgens velen, ook wordt de smaak wel eens omschreven als licht zoet.

GLUTENVRIJ

Omdat Quinoa eigenlijk helemaal geen graansoort is maar een zaad, is Quinoa erg interessant voor mensen met een allergie of intolerantie voor gluten. Net als bij haver kunnen er echter wel sporen van gluten in de Quinoa terechtkomen bij producties, let daarom wel goed op, als je Coeliakie hebt. Veel fabrikanten garanderen hun Quinoa inmiddels 100% glutenvrij ( deze vind je meest in de biowinkels ) Quinoa kan worden gegeten ter vervanging voor andere graansoorten, en maïs en rijst.

SUPERFOOD?

Quinoa wordt bestempeld als superfood, iets waar de nodige vraagtekens bij kunnen worden gezet. Zoals je hebt kunnen lezen, klopt g=het wel degelijk, dat Quinoa zeer rijk is aan bepaalde voedingsstoffen ( zowel essentieel als niet ) en daarom mag het zeker als een superfood worden bestempeld. Maar de commercie en de hype om Quinoa heen wordt door ons duur betaald. Quinoa bevat waardevolle voedingsstoffen, maar geen uitblinkende die we niet uit andere bronnen kunnen halen. Quinoa wordt echter wel extreem duur aangeboden op de Europese en Amerikaanse markt. Bijna € 5.00 betalen voor nog geen 175 gram is meer gewoon dan opmerkelijk. Het is dus vooral een goudmijn voor de voedsel en levensmiddelenindustrie. Het zou in principe niet zo bezwaarlijk zijn, we bepalen immers zelf waar wij ons geld aan willen uitgeven, maar het heeft erg veel nadelige kanten. En dat heeft alles te maken met uitbuiting, voedseltekorten bij de inheemse bevolkingsgroepen en de belasting op hert milieu. In landen waar we Quinoa vandaan moeten halen, zoals Bolivia, hebben boeren afgelopen jaren enorm veel winst kunnen maken op de extreme toename en vraag naar Quinoa. Je zou dus kunnen denken dat de Quinoa-hype de straat-arme boeren uit Bolivia enorme kansen biedt, maar het heeft een andere kant. De gigantische toename van het aantal akkers in Bolivia is desastreus voor het zeer kwetsbare ecosysteem van de hooglanden. Er is veel erosie, uitputting van de bodem door het  “ doorfokken” van verbouw, en verstoorde waterhuishoudingen die de vele grasgebieden van de Lama’s ernstig bedreigen en leiden tot verwoestijning. Bolivia was één van de landen waar lama’s volop werden gefokt, dit is bijna compleet stil gelegd omdat veel boeren veel meer brood zien in het verbouwen van Quinoa. Een zak Quinoa leverde voor de Quinoa-hype in Bolivia nog geen 40 bolivianos  ( Boliviaans geld ) op, nu krijgen boeren 800 bolivianos per zak uitbetaald. Daarnaast halen handelaren het direct bij de boeren op, waar voorheen de boeren hun waar zelf naar markten moesten brengen om daar te verslijten. De boeren zijn er beter van geworden, maar veel andere zaken werden er slechter op. Zoals een complete fok-stop van lama’s. Deze worden, naast dat het veel minder oplevert, gezien als bedreiging omdat ze veel gewas opeten. De lama’s zijn echter essentieel voor een ecologisch evenwicht. Een andere schaduwzijde is de voedselzekerheid in landen van afkomst. We kunnen dit het beste vergelijken, als onze Hollandse aardappel plotseling door hypes van buiten af worden weg geroofd en wij een aardappel-tekort krijgen. En € 25.00 moeten betalen per kilo.  Quinoa is in veel landen van afkomst hoofdvoedsel. Quinoa is door al dat wegkapen allang geen armelui-voedsel meer in deze landen, maar 10 x duurder dan wij ervoor moeten betalen. Zeker de armere gezinnen delven het onderspit, het internationale succes heeft een abrupt einde gemaakt aan het traditionele, evenwichtige voedingspatroon en kan uiteindelijk leiden tot ondervoeding. Voor de Quinoa-hype aten bevolkingsgroepen s’morgens, s’middags en s’avonds Quinoa, nu eten zij goedkope pasta. Op markten lagen voorheen kilo’s Quinoa voor een habbekrats, nu is er geen zaadje meer vindbaar. Iemand koopt het meer omdat het veel te duur is geworden. Op markten worden nu rijst en noodles verkocht voor een derde van de prijs van Quinoa. Gelukkig wordt er steeds meer gekeken naar mogelijkheden om Quinoa ook in Europa te gaan verbouwen. Zelfs in Nederland wordt er al aardig wat Quinoa verbouwd, wat zeker de allerbeste optie is om Quinoa in te kopen. Mijn lieve collega Rineke Dijkinga zet zich bijvoorbeeld al wat jaartjes in om Quinoa op eigen grond te verbouwen, KLIK HIER om daar alles over te lezen. Deze varianten zijn de allerbeste keuzes om te maken. En de boeren in landen als Bolivia en Peru dan? Lopen die dan niet opeens weer veel inkomsten mis? Nee, want er zijn veel organisaties bezig om de balans terug te vinden, waarbij de boeren ook nog gewoon een eerlijke boterham kunnen verdienen.

WAT KUN JE MET QUINOA?

Quinoa is veelzijdig, en ter vervanging te gebruiken voor andere graansoorten en rijst, denk aan haver, cous-cous, bulgur, tarwe, en gerst. Het is naast groente te eten, maar ook met een lekkere homemade pastasaus. Daarnaast is het te verwerken in salades, ovenschotels en Quiches. Je kunt ook bakken met Quinoa, er zijn inmiddels diverse varianten verkrijgbaar aan Quinoameel. Dit meel is geschikt om voor o.a brood, pannenkoeken, koekjes, cake taart en gebak. De quinoa die wij kunnen kopen is klaar voor gebruik. Was de zaden in een kleine zeef, spoel ze zorgvuldig om. Kook ze daarna in ruim water ongeveer 10 minuten, kijk voor de exacte bereidingswijzen op de verpakkingen.
Maak deze heerlijke Quinoa crumble eens! KLIK HIER om naar het recept te gaan.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *