Waarom het beter is om geen kant en klaar te kiezen

Het is zo makkelijk. Ik weet het. Ik ken de top 10 aan argumenten om toch dat makkelijke pakje te kiezen, die pot groente uit het schap te pakken in plaats van een verse bloemkool na een lange dag werken, of dat voorgesneden zakje sla in plaats van een verse krop. We zijn een verwend volkje geworden, maar het boetekleed hoeven wij daardoor niet aan te trekken. Want die ligt bij de voedselindustrie. Sterker nog, de voedselindustrie heeft opzettelijk verwende nestjes van ons gemaakt.

De voedselindustrie staat nooit stil. Het is net New York: een soort mega grote stad die 24 uur draait. Daarin gebeurt veel. HEEL VEEL. En zijn er continu veranderingen, verschuivingen en nieuwe trends. Al merk je dit niet, deze industrie houdt jou en mij erg goed in de gaten. Wat willen we? Wat doen we? Wat vinden we makkelijk? Een mens heeft nu eenmaal ook gemakzucht. Deze kan zeer gemakkelijk worden aangesproken in drukke tijden. De economie staat niet stil, en we zijn 24 uur gaan leven. En eten en drinken is bijzaak geworden. Iets wat sneller dan snel moet gebeuren, want…tijd is geld. De supermarkt ligt inmiddels overvol met producten die daarop zijn ontwikkeld. We zijn daardoor veel gemakkelijker gaan denken over ons voedsel, want…een fabrikant heeft dat toch al voor ons bedacht? Als we al die claims en kreten lezen op verpakkingen mogen we gezegend zijn met zulke fabrikanten. Ze maken het ons super-gemakkelijk, gezond en snel. Wat willen we nog meer? We mogen het zeggen. De voedselindustrie levert wel. Zolang we grif betalen.

KANT EN DUUR

Zo mooi en fantastisch en geweldig als het lijkt, dat is het natuurlijk niet. Als dat werkelijk zo was, dan was niemand ziek. Waren er niet meer mensen met obesitas dan mensen met een gezond gewicht. Waren er geen welvaart-ziekten als diabetes, hart en vaatziekten en leververvetting. Als we al die sprookjesverhalen op verpakkingen mogen geloven dan moeten we de gezondste mensen op aarde zijn. Want NIETS is slecht. Alles is gezond. Rijk aan vezels, zonder kunstmatige geur/kleur/smaakstoffen, zonder toegevoegde suiker, zonder palmvet, zonder…..tja, maak het rijtje maar af. We lezen nooit “ met kunstmatige aspartaam” of “ verrijkt met L-glutamaat” of “ gezoet met acesulfaam-K”. Deze chemische zaakjes vinden we maar eng. En willen dat dus al helemaal niet eten of drinken. En toch is DAT JUIST hetgeen wat we in overvloed doen.

Nu zijn al deze E nummers ( want daar hebben we het eigenlijk over) niet allemaal ongezond, of meteen een groot gevaar voor de volksgezondheid. Al die E nummers zijn goedgekeurd door de EU en hebben een ADH. Het probleem schuilt hem in VIER dingen:

• we zijn over de jaren MEER gaan eten en drinken, dit komt door het grotere aanbod.

 

• fabrikanten nemen het niet nauw met de ADH, en overschrijden vaak de toegestane doseringen.

 

• fabrikanten gebruiken cocktails. Dit zijn meer dan 10 verschillende soorten E nummers bij elkaar in één product. Hierdoor kunnen we in één keer teveel binnen krijgen.

 

• de portiegroottes zijn afgelopen jaren verdriedubbeld. We eten daardoor ook meer. Twee liter cola wordt net zo snel opgedronken als een liter cola.

 

Zoals eerder gezegd, leven we in een 24-uurs economie. Loop eens door een stad, en tel de mensen die NIET ETEN EN NIET DRINKEN. Hoeveel tel jij er? Ik vermoed, dat je meer etende en drinkende mensen ziet dan niet etende en drinkende mensen. Anders gezegd: onze kaken staan nooit echt stil. We eten en drinken de hele dag door. Omdat eten en drinken OVERAL wordt aangeboden. Zodra we de deur uit stappen beginnen de prikkels al om eten en drinken te scoren. Eten en drinken ligt zelfs gewoon op straat. Vlak voor jouw deur, vlak bij de mijne. Loop eens langs een willekeurige school, langs de lijnen vind je erg veel weggegooid bruikbaar voedsel, half leeg gedronken blikjes en pakjes……het beeld van het kant en klaar tijdperk. In de jaren zestig was dit ondenkbaar wegens voedselschaarste en werden vuilnisemmers leeg geschraapt. Er is dus ontzettend veel veranderd en ondanks soms ten goede, ook vaak niet ten goede. Vooral jongeren groeien op in een gemakzuchtige wereld vol voedsel. Zij kennen het fenomeen “ honger” niet, alleen als hun magen knorren en het weer tijd is voor de zoveelste snack. Dit ervaren zij als honger. Dat is best triest. De echte waarde van voedsel is compleet verdwenen, we nemen het voor lief omdat het er gewoonweg altijd IS.

Door het “ 24 uurs-aanbod” zijn we ook MEER gaan eten. Waar we in de jaren zeventig/tachtig ons nog netjes hielden aan drie hoofdmaaltijden per dag op vaste tijdstippen en daar tussen een gezond tussendoortje als vers fruit, eten en drinken we nu non-stop. Leerlingen mogen gewoon eten en drinken tijdens lesuren, leraren doen hetzelfde en geven daarmee het slechte voorbeeld, en vrijwel altijd gaat het om kant en klaar meuk. Het komt nog maar zelden voor dat er pakjes brood van huis worden meegebracht, samen met een beker drank. Of dat er een appel wordt gegeten Wat er wordt gegeten en gedronken wordt niet meer vooraf bepaald. Omdat we op iedere hoek van een straat terecht kunnen om voedsel te scoren, wordt er op momenten zelf beslist wat er wordt gegeten en gedronken. Dit zijn altijd de verkeerde producten, zoals vette afbak-broodjes ( croissants en saucijzenbroodjes) pakken koek, zakken chips, repen chocolade en blikjes red bull en andere frisdranken. Dit zijn DE PRODUCTEN waar de voedselindustrie rijk van wordt. En deze zal dan ook altijd ALLES in het werk blijven stellen om deze cirkel rond te houden. En zullen de supermarkten komende jaren vrees ik voller komen te liggen met kant en klaar meuk. Wij eten wel door.

Fabrikanten hebben zich aan een aantal door de EU opgestelde regels en wetgevingen te houden als zij een product op de markt willen zetten. Deze zijn zeer nauwgezet, zo mogen ADH niet worden overschreden. Toch gebeurt dit meer dan we denken. Zeker zogenaamde “ cocktails” ( daarover later meer) kunnen zijn overschreden. Door verschillende E nummers met elkaar te combineren kunnen sommige doseringen worden overschreden. Veel fabrikanten letten hier gelukkig wel op, maar ontzettend veel fabrikanten nemen het niet zo nauw. Ook kunnen we erg veel producten vanuit het buitenland geïmporteerd kopen. In andere landen gelden weer andere wet en regelgevingen en kunnen doseringen ook worden overschreden. Omdat we veel meer zijn gaan eten, kunnen we dagelijks teveel lichaamsvreemde stofjes binnen krijgen. Nu hebben we een prachtige “ opruimservice” in ons lichaam. De lever en nieren zijn prima in staat om alles op te ruimen en af te voeren. Tot het punt dat deze organen ook worden aangetast waardoor het werk niet optimaal meer gedaan kan worden. Dan komen de gezondheidsklachten pas goed in zicht. We hebben afgelopen jaren meer last gekregen van welvaart-ziekten, en allerlei vage kwalen en aandoeningen, en zijn allergischer en intoleranter voor voedsel geworden dan ooit tevoren. Dit komt omdat we meer kant en klaar producten zijn gaan eten. Die vrijwel altijd bestaan uit meuk. Teveel zout, teveel suiker, teveel transvet….

COCKTAILS

Kant en klaar betekent letterlijk en figuurlijk gereed en meteen eetbaar. We hoeven het niet te bereiden, enkel in het “ ergste” geval even oppiepen in een magnetron, opwarmen in een pannetje of opwarmen in de oven. Als je best veel zelf bereid, snap je dat zo’n kant en klaar product niet bestaat uit één of twee ingrediënten. Om iets meteen beschikbaar voor consumptie te maken heeft het een bereiding nodig. Dit betekent:

• additieven toevoegen om iets te kunnen bereiden, meer smaak te geven, meer kleur en meer geur
• bakproduct toevoegen om iets te garen, eetbaar te maken. Dit betekent in geval van kant-en-klaar meestal geharde vetten als palmvet.
• conservering toevoegen, om een product verkoopbaar en langer houdbaar te maken en voedselveilig.

Een kant-en-klaar product bestaat dus eigenlijk nooit uit twee/drie ingrediënten, maar gemiddeld uit 10 of meer. Als dit voornamelijk E nummers betreft, kunnen we spreken van een E nummer-cocktail. Hoofdingrediënten als suiker, zout en palmvet worden vrijwel nooit in een E nummer vermeld, wel worden deze additieven ( extra) toegevoegd via een alias suiker, een alias smaakversterker of een alias vet. Dit wordt vaak wel als E nummer vermeld, bijvoorbeeld een aroma of een dextrose.

Dit kant en klaar product bestaat bijvoorbeeld uit 25 ingrediënten waarvan vijf er zijn gemarkeerd als E nummer. Het begint met water en bestaat dit product dus voor het grootste deel uit water. Daarnaast vinden we 19% kippenvlees en 0.8% kerrie, die staat vermeld onder “ kruiden”. In deze kruidenmix kan weer van alles zitten zoals suiker, zout en smaakversterkers. Dankzij al die 25 ingrediënten kun jij meteen je mes in dit bakje kip-kerrie salade zetten om op brood te smeren. Het is houdbaar, voedselveilig en smaakvol gemaakt. HANDIG! Want als we zelf een kip kerrie salade zouden moeten maken……ppfft. Kip koken en fijn snijden, allerlei groente en zuren toevoegen, kruiden en specerijen, gekookte aardappelen en dat nog eens pureren…..dat kost teveel werk. Er zijn dan ook maar erg weinig mensen die de verleiding weerstaan om niet zo’n bakje vol handigheid in te kopen. Wat zij niet beseffen is hoeveel meuk zij in één keer binnen krijgen, dankzij de cocktail aan E nummers. Deze fabrikant heeft zich netjes aan de toelaatbare doseringen gehouden. Maar we eten op een dag niet alleen een bakje kip-kerrie salade. Alle E nummers die we uit ander voedsel halen per dag, kan een flinke dosis opleveren in het lichaam, die het ook moet zien te verwerken.

Deze kip kerrie salade bevat per 100 gram 1,5 gram verzadigd vet ( gehard palmvet= transvet) zes gram suiker en 1,4 gram zout. En dan heb ik het over 100 gram. Dit verdriedubbelt als je een bakje opeet.

Ik herinner mij in mijn studietijd in Amerika, in 1991 hoezeer ik onder de indruk was van de vele supermarkten. Die daar overigens destijds al 24 uur per dag open waren. De porties waren duizelingwekkend groot. Zakken chips van 400 gram, “ gallons” ijs van twee/drie liter, en zuivel/toetjes vanaf bekers van 500 ml/tot een liter. Dit fenomeen heb ik over de jaren langzaam maar zeker over zien waaien naar Europa. Inmiddels kunnen wij hier ook nauwelijks nog literflessen frisdrank kopen, het begint bij anderhalve tot twee/drie liter. We drinken dit allemaal nét zo hard op als een kleinere verpakking. Dit snapt de voedselindustrie erg goed en om meer winst te kunnen maken zijn portiegroottes over de jaren sluip-gewijs vergroot. We zijn daardoor ook onbewust meer gaan eten en drinken per eet/drink moment. En krijgen méér in één keer binnen dan goed voor ons is

Kant en klaar is vooral DUUR. Al lijkt het niet zo. Fabrikanten doen er alles aan om ons te laten geloven dat kant en klaar handig en gezond en goedkoop is. In werkelijkheid betalen we grif voor al die luxe. Als we eens kijken naar een willekeurig pakje kant en klaar ellende, dan zien we dat het vooral bestaat uit goedkope E nummers, zoals suiker, zout, gehard transvet, kruiden en specerijen. Kunstmatige E nummers zijn ook spotgoedkoop. Conserveermiddelen of verdikkingsmiddelen kosten de fabrikant bijvoorbeeld bijna niets. Aardappelzetmeel of maïszetmeel kost bijvoorbeeld amper iets. Maar het kost wel wat extra om dit alles te modificeren ( veranderen) en daar betaalt de consument dan weer vrolijk aan mee. Anders gezegd betalen wij voor de E nummers en ingrediënten die de fabrikant iets meer kost dan de goedkopere basisgrondstoffen. Daarnaast moet een kant en klaar product voor ons worden bereid. Hoe meer bereidingen ( processen) hoe duurder een product wordt. Voorgebakken patat moet bijvoorbeeld vooral worden gefrituurd. In gehard palmvet. Dit kost de consument extra. We betalen dus gewoon voor het bakken en bereiden. Net als we betalen in een restaurant voor ons voedsel. Het grote verschil is echter dat er in een restaurant meestal vers en direct op bestelling wordt gewerkt, door mensen ( koks) Kant en klaar wordt fabrieksmatig in elkaar geknutseld. Waardoor je feitelijk nooit echt zult weten wat er allemaal voor rommel in zit.

Luxe is in dit geval duur en ongezond. De moeite waard, om eens stil te staan en iets een ” second thaught” te geven eer je weer een kant en klaar product in je winkelwagen of mandje mikt.  Is al dat gemak je je goede gezondheid ( en die van je gezin) waard? En wat is gemak? Met hetzelfde gemak snij je een kropje sla in reepjes. Met hetzelfde gemaak kook je aardappelen in de schil, want schillen is niet eens nodig. Met hetzelfde gemak kruid en marineer je zelf je groente en vlees met echte, verse kruiden. Dit kost echt niet veel meer tijd, en vooral: MINDER GELD. Maar de grootste winst die je hiermee kunt halen is een verbetering voor je gezondheid en dat van je gezinsleden!