Waarom je beter ZELF oliebollen kunt bakken ” from scratch ” + heerlijk recept ( lactose/gluten/ ” meuk” suikervrij , veganistisch )
De oliebollen kramen staan er steeds vroeger in een jaar, maar toch lijken we pas goed warm te lopen voor al die gefrituurde lekkernijen in de laatste week van December. Alhoewel we steeds vaker de voorkeur geven aan de kant-en klare oliebollen in winkels, kramen en supermarkten, bakken velen ze nog traditiegetrouw zelf. Ik kan mij nog goed de oudejaarsdagen herinneren als kind, waar mijn moeder uren in de keuken stond om oliebollen en appelbeignets te bakken. Ze bakte stapels voor de familie. Ik mocht de stukjes die soms afbraken van de vers gebakken bollen opeten, wat ik een genot vond. Mijn moeder bakte nog ouderwets met een zelf gemaakt beslag. Dus: verse bakkersgist, bloem, suiker, melk en eieren, en de nodige rozijnen en krenten. Dit verruilde ze later naar de kant en klare mixen, omdat ze dit simpelweg handiger en sneller vond. Als kind al, vond ik deze oliebollen stukken minder lekker dan de oliebollen die mijn moeder from scratch maakte.
Anno 2022 worden oliebollen nog maar nauwelijks met echt beslag gemaakt ( om het zo even te formuleren…. ) Begin December struikelen we al over de vele soorten kant en klaar mixen in supermarkten. Het is goedkoop en sommigen vinden het handiger, sneller. Daar zet ik persoonlijk zo mijn kanttekeningen bij. Zeker, als je de gemiddelde ingrediënten bekijkt van al die oliebollen mixen.
ONGEZOND TOT ZEER ONGEZOND
Okay, laten we recht door zee blijven; .. oliebollen zijn nu niet bepaald gezond. Dat weten we, en worden daarom ook als een snack / lekkernij / snoepgoed beschouwd. Wil je daar meer over lezen? KLIK HIER.
We gaan ze dan ook niet bekritiseren of de hemel in prijzen. Het gaat om een luxe verwennerij. Maar we kunnen ze wel zo gezond mogelijk houden, We eten namelijk rondom de jaarwisseling niet alleen vrij veel, omdat de oliebollenkramen tegenwoordig al net na de zomer op iedere hoek zijn te vinden, eten we ze ook veel regelmatiger. En dat kan toch zorgen voor wat gezondheidsproblemen.
Ook zijn we steeds meer bewuster gaan eten en drinken. Dit resulteert in vele voedselstromingen als glutenvrij, suikervrij, lactosevrij, veganistisch en vegetarisch. Daar passen de traditionele oliebollen nu ook niet bepaald in.
Kant en klaar mixen zijn goedkoop, meestal moeten we er zelf enkel nog wat water aan toe te voegen en als we krenten / rozijnen bollen willen, krenten en rozijnen. Een pak van 400 gram heb je al voor € 75 eurocent. Het is verder inderdaad geen rocket-science om een paar oliebolletjes in frituurvet te bakken. Of deze nu zo lekker zijn als ambachtelijk gebakken oliebollen…🙄 Dat laten we maar in her midden.
Waar ik mij vooral zorgen over maak zijn de voedingswaarden. In de gemiddelde oliebollen mixen komen we het volgende tegen:
Nogmaals zeur ik niet over dat een oliebol ongezond is. Het moet eens per jaar tenslotte een keertje kunnen. Maar DAAR wringt nu juist de schoen. We eten geen twee of drie oliebollen per jaar meer. Gemiddeld eten we er 5 of meer. Dan kunnen deze onschuldig lijkende oliebollen best een aanslag worden op je lichaam. Oliebollen mixen hebben totaal geen nuttige voedingswaarden. Integendeel. Het bestaat uit bloem. Iets waar we iedere dag al teveel van binnen krijgen via ons dagelijks voedsel uit producten. Daarnaast gaat er aardig wat suiker en zout doorheen. Gebakken in olie / frituurvet worden oliebollen sponsjes. Ze heten niet voor niets “ olie” bollen.
Velen vinden de oliebollen mixen handig. En daar valt uiteraard wel iets voor te zeggen. Het is ook knetter-goedkoop, wat de drempel voor de consument ook veel lager houdt. Maar ik vind zelf, dat ALS we dan een keertje mogen genieten, dat we dit dan wel GOED moeten doen. Ik ga zeker niet beweren, dat zelf je oliebollen-beslag maken net zo snel is als een pak meuk. Je hebt namelijk te maken met verse ( droge ) gist wat je minimaal twee uur moet laten rijzen. Maar de meeste kant en klaar mixen vragen ook een rijs-tijd van maximaal een uur…..dus tja? 🙄
Inhoudelijk komt het zo’n beetje op hetzelfde neer. Met als groot verschil, dat je met je eigen beslag maken de COMPLETE regie houdt. En dat kan juist zoveel voordelen opleveren. Dat begint niet alleen bij het beslag, maar ook bij de olie waarin je oliebollen bakt. Als je zelf bakt, kun je dit ook zelf bepalen. Weet jij immers, waarin de kant en klare oliebollen uit kramen en winkels in zijn gebakken? En hoe de kwaliteit is van de olie? Het komt veel voor dat frituurolie te lang wordt door gebruikt met alle gevolgen van dien. Alles zelf maken heeft echt zo zijn voordelen.
LEKKER EN TOCH GEZONDER
Als je graag op je gezondheid let, of een bepaalde voedselstroming volgt, is het soms best lastig, om oliebollen te consumeren. Eerder vertelde ik al, dat oliebollen veel “ lege’ voedingswaarden heeft en geen al-te-gezonde ingrediënten, als bloem, suiker, en zout. Tegenwoordig kunnen we al aardig scoren wat betreft “ bijzondere” oliebollen, zoals veganistische oliebollen, of glutenvrije oliebollen. Deze varianten zijn dan voor de doelgroep gunstig, maar zijn in regel geen spat gezonder dan de originele oliebol. Ze worden gewoon nog in olie gebakken en bevatten suiker en zout en vervangende ingrediënten die vaak niet gezonder zijn. En ja….opnieuw zeg ik ook, dat een versnapering moet kunnen voor een keertje, maar zeg jij eens eerlijk: hou jij het bij één oliebol? Eén appelbeignet? Eén Berliner-bol? Daarnaast gaat er 9/10 x nog een flinke laag poedersuiker overheen, wat alles niet gezonder maakt.
Kortom: alles komt terug op het ZELF MAKEN als beste optie. En dan bedoel ik niet met zo’n kant en klaar oliebollen mix, maar echt je eigen beslag maken.
Veel mensen denken dat dit veel teveel gedoe is. En dat het veel meer tijd kost. Ik heb dit eens getest. Ik heb zowel oliebollen gebakken met een oliebollen mix, als met eigen beslag. Het enige verschil is, dat ik de rijs-tijd iets langer aanhou met mijn eigen beslag, zo’n anderhalf uur. En uiteraard gebruik ik “ losse” ingrediënten voor mijn eigen beslag. Maar of dit nu extra tijd kost? Nee, dat vond ik niet. Want meel en gist enzovoort kun je ook ZELF door elkaar mengen in een grote kom.
De hamvraag is en blijft natuurljk: zijn echte homemade oliebollen lekker? En dan vooral de echt meukvrije oliebollen in het bijzonder? Ik vind al jaren van wel, en ik hoor om mij heen ook nooit klachten. Sterker, ik moet ze ieder jaar voor een aantal mensen bakken, omdat zeer reikhalzend naar uitkijken. Zo bak ik ieder jaar voor een meisje met heftige Coeliakie. Ze smult ieder jaar van “ mijn” oliebolletjes.
Ik heb over de afgelopen jaren erg veel geëxperimenteerd met recepten. Ik begon met “ stuiterballen” als resultaat, maar eindigde met een geweldig basisrecept. Die zal ik jullie bij deze gaan geven met een zeer uitgebreide uitleg. Maar eerst wil ik jullie belangrijke info verschaffen over de OLIE waarin je bakt. Want dat is nét zo belangrijk als het beslag.
DE OLIE
Oliebollen worden vrijwel altijd gebakken in zonnebloem olie. Dit is een goedkope, industriële olie die veel aankan en dus veel oplevert, met weinig investeringskosten. Oliebollen kramen gebruiken grotere hoeveelheden om hun dagelijkse oliebollen in te bakken ( meestal ingekocht in grote blikken ) Wil je meer lezen over zonnebloem olie? KLIK DAN HIER. In dit artikel vertel ik jullie uitgebreid over de grote verschillen.
In de laatste week van December zien we in supermarkten de megagrote flessen zonnebloemolie bij de oliebollen-mixen, rozijnen en poedersuiker staan. Dat is niet voor niets, want we bakken eigenlijk alleen in zonnebloem olie.
Omdat het om industriële zonnebloem olie gaat, is bakken in deze oliën NIET GEZOND. Frituren is sowieso geen gezonde bereidingsmethode, maar als je dan ook verkeerde oliën gebruikt, kan dit je oliebolletjes aardig ongezond maken. Ook heeft de olie waarin je bakt erg veel invloed op de smaak. Het is geen overbodige luxe om te kiezen voor een JUISTE olie.
Wat mij betreft zijn dat TWEE soorten: de ZUIVERE kokosolie van Royal Green en de biologische zonnebloemolie van DE NIEUWE BAND. Ik zal deze kort uitlichten. Te beginnen met de zuivere kokosolie. Over kokosolie heb ik afgelopen jaren erg veel geschreven, mijn zelf-onderzoek heeft stof doen opwaaien. Ik heb op dit moment maar één merk, waar ik 100% achter sta, en dat is ROYAL GREEN ( extra vierge ). Deze kokosolie is loepzuiver en bevat alle nodige certificeringen om zichzelf “ zuiver” te mogen noemen. Echt zuivere kokosolie is lastig verkrijgbaar. De markt in meuk-kokosolie is oververzadigd, terwijl de echt loep-zuivere varianten op één hand zijn te tellen. Royal Green springt er al jaren met kop en schouders boven uit. Het fijne is dat Royal Green ook goed verkrijgbaar is. En relatief redelijk is in verkoopprijs. Je oliebollen krijgen een zeer lichte kokossmaak, maar dit is te verwaarlozen. Gebruik je kokosolie? Hou dan gemiddeld 500 gram / ml aan voor een klein pannetje, voor een grotere pan 1000 ml. Je hoeft de pan niet helemaal vol te vullen, een laagje volstaat ook.
Wil je liever geen kokossmaakje? Dan is de biologische HIGH OLEIC zonnebloem olie geschikt. Deze olie is speciaal ontwikkeld voor frituren, bakken en braden. Het wordt gemaakt uit high-oleic zonnebloempitten die afkomstig zijn uit Oost Europa. De pitten worden ( koud ) geperst, gefilterd en door middel van stoom ontgeurd. Er worden geen toevoegingen gedaan of synthetische behandelingen verricht. De olie is zo neutraal van smaak, dat je deze ook koud kunt gebruiken door salades en sauzen. Je kunt deze speciale frituurolie kopen in de biowinkel. Je kunt de pan vullen met de olie, niet te vol, dat is echt niet nodig.
Voor beide oliën geldt:
– hou de verhitting / temperatuur onder de 180•C
– filter de olie na gebruik
– gebruik de olie niet meer dan 2 tot 3 keer
– voer de olie via de milieuvriendelijke manier af. Giet de oude olie bijvoorbeeld in een oud melkpak en lever dit in bij een inleverpunt bij jou in de buurt. Je kunt adressen vinden via internet. Vele gemeenten hebben speciale inlever-punten, maar soms kun je ook je oude olie inleveren bij de supermarkt. Informeer ernaar. Van jouw oude olie wordt o.a biodiesel gemaakt. GIET DE OLIE IN GEEN GEVAL DOOR DE GOOTSTEEN OF HET RIOOL!!!!!!!!!! Dit is vreselijk slecht voor het milieu en EXTREEM milieuvervuilend.
100% MEUKVRIJE OLIEBOLLEN BAKKEN…
Goed.
Je weet nu, waarom je beter zelf “ from scratch “ je oliebolletjes kunt maken. Het heeft teveel voordelen tegenover de nadelen gezet. En ja….ze zijn nét zo lekker ( LEKKERDER! 😁 ) als kant en klare oliebollen gemaakt van een oliebollen-mix, of van de kraam. Gun jezelf echt lekkere oliebollen waar geen “ slecht gevoel” aan kleeft. De meukvrije oliebollen zijn geschikt voor veel doelgroepen . Het basisrecept bevat geen:
– gluten
– lactose / caseïne / koemelk
– “ meuk” suiker
– synthetische ingrediënten
– vlees en andere dierlijke componenten ( geschikt voor veganisten )
– zout
Je kunt ervoor kiezen om oliebollen MET krenten en / of rozijnen te bakken, of niet, of een deel wel, een deel niet. Wees je wel bewust, dat als je rozijnen en / of krenten gebruikt, de suikers in je oliebollen toenemen.
Droge gist kun je overal kopen, zeker rondom de “ oliebollen-tijd”. Kies het liefst voor een biologische droge gist. Deze kun je vinden in de biowinkel of de betere webwinkel. Droge gist ( biologisch) heeft suiker nodig om te activeren. Het is best lastig, om suikervrije oliebollen te bakken. Toch is het mogelijk, ik gebruik namelijk een grote gepureerde banaan . Deze natuurlijke vruchtensuikers werken prima het het gist. Ik zoet de oliebollen verder af met zuivere stevia-suiker. De oliebollen bevatten dus wel een klein beetje suiker uit de fructose van de bananenpuree maar dit is zeer aanzienlijk. Ik wil dit wel even melden voor de diabeten onder ons.
Dit meukvrije basisrecept is goed voor 15-20 oliebollen. ( 15 middelgroot, 20 klein)
WAT HEB JE NODIG?
- 400 gram biologische volkoren boekweitmeel
- Vier grote eetlepels psyllium
- 175 gram amandelmeel
- 9 gram biologische droge gist
- twee bananen, gepureerd
- Drie eetlepels stevia sweet
- Plantaardige melk-achtige drank, liefst ongezoete sojamelk
- Indien rozijnen: 200 gram biologische Sultana rozijnen , geweekt en uitgelekt
EXTRA NODIG:
- Een ( liefst gietijzeren ) pan met dikke bodem
- Frituurolie ( zie toelichting hierboven )
- Keukenpapier
- Een vergiet
- Een schuimspaan
Om te garneren:
stevia ICING poedersuiker ( kun je dit niet vinden? Maak van van stevia sweet in de blender supersnel poedersuiker! )
VOORBEREIDING:
Doe de gekozen olie in de pan. Bekleed het vergiet met een paar vellen keukenpapier. Roer alle DROGE ingrediënten voor het beslag in een grote kom door elkaar, en voeg de puree toe. Voeg steeds kleine beetjes melk toe terwijl je goed blijft roeren. Gebruik net zoveel tot er een vrij smeuïge massa ontstaat. Het vraagt gemiddeld zo’n 800 ml melk, maar dat verschilt. Dek de kom af met een droge schone theedoek en zet de kom op een warme plek om gemiddeld twee uur te rijzen. Kneed / roer de massa opnieuw goed door en laat dit opnieuw 30 minuten rusten. Je beslag is klaar voor gebruik.
BAKKEN:
Draai ronde bollen uit het deeg / beslag, als het beslag dik is gebleven, is het beslag meer vloeibaar ( als je meer melk hebt gebruikt …) gebruik dan een grote opschep-lepel om de massa steeds in de hete olie te laten glijden via de lepel. Wil je ook rozijnenbollen maken? Halveer het deeg, en kneed door een helft de rozijnen. Laat de olie goed op temperatuur komen. Bak de oliebollen liefst per DRIE in de pan, zodat ze de ruimte hebben om te kunnen “ zwemmen”. Hou ze regelmatig in beweging met de schuimspaan, zodat ze rondom mooi goudbruin bakken. Laat de gebakken oliebollen in het vergiet uitlekken.
Haal steeds rond zwemmende deeltjes / stukjes / rozijnen met de schuimspaan uit het vet.
Bestrooi ze royaal met stevia poedersuiker!
NOG ENKELE TIPS:
* je kunt de oliebollen precies zo bewaren als “ originele “ oliebollen. Bewaar ze liefst op de schaal, afgedekt met een milieuvriendelijk alternatief op folie ( bijvoorbeeld COMPOSTELLA ) op een droge, koele plaats. Je kunt ze ook in een BPA vrije zak bewaren.
* zorg voor voldoende ventilatie tijdens het bakken. Veel mensen bakken oliebollen in een schuur, of buiten, wat bakluchtjes in huis voorkomt.
* Meng door het beslag in plaats van krenten en / of rozijnen ook eens cacaonibs en kokossnippers!!!!!! Mega verrassend lekker!
* Heb je geen ICING poedersuiker in huis? Maar wel andere suikers als erythritol, de sweet suikers en smaakjes-suikers? Maal deze kort in de blender tot poedersuiker!
Kan ik ipv sojamelk eigengemaakte amandelmelk gebruiken (van jouw recept)? Ik wil deze bollen graag morgen gaan proberen. Groetjes van Caroline
ja hoor, dat lijkt me geen probleem. Echter blijf ik wel zeggen dat ongezoete sojamelk de beste optie is. Succes!
hoi Monique, kun je ook zelfgemaakte havermelk gebruiken? En erythrol ipv stevia in dezelfde hoeveelheid?
Wat als alternatief voor de stevia? ( vind het niet lekker), gebruik wel erythritol
Kun je i.p.v.gist (kan ik niet goed tegen) ook baking soda gebruiken?
dat kan, maar de bollen worden er niet lekkerder op.
Hoe veel melk aub dat staat niet vermeld