KASSA! baseerde het item op de campagne van het VC ( = voedingscentrum) genaamd DE GEZONDE SCHOOLKANTINE. In deze campagne heeft het VC wat richtlijnen aangesteld voor scholen, zodat deze voor een gezondere schoolkantine kunnen zorgen. De gezonde schoolkantine is onderdeel van de  gezonde-school-aanpak.  Het VC heeft deze in twee categorieën verdeeld:

Dit is wat het VC toelicht:

Om als school in aanmerking te komen voor één van deze schalen, moet een school wat punten volgen. Ze moeten om te beginnen een team gaan samenstellen. Daarna moet er worden bekeken wat de schoolkantine aanbiedt. Dit moet vervolgens worden vervangen met een gezonder aanbod. Dit aanbod moet tenminste uit 60% “ gezonde” alternatieven bestaan, en voor 40% uit ongezonde meuk.

Daarnaast moet het samengestelde schoolteam zich richten op een gezonde uitstraling, moet er een beleid worden opgesteld, en daarna moet de school de aanvraag voor een schaal indienen bij het VC.

Of deze wordt toegewezen of niet wordt door het VC bepaald. Het VC heeft deze campagne als volgt opgesteld:

1. Check je kantine
2. Kies een gezonder aanbod
3. Maak de uitstraling gezond
4. Stel je beleid op
5. Vraag een Schoolkantine Schaal aan

( klik op de linkjes voor de achtergrond informatie. Bron: het Voedingscentrum)

Op papier klinkt het allemaal waarschijnlijk erg leuk. Maar de hele campagne heeft heel veel addertjes onder het gras rondkruipen. Om te beginnen is daar de nogal vreemde opvatting dat “ maar” 60% uit gezonde alternatieven moet bestaan. En dus 40% gewoon meuk mag blijven. Als we een gemiddelde scholier gaan analyseren, zien we al snel dat het absoluut niet uit zichzelf naar een paar snack-komkommers zal grijpen uit een automaat getrokken. Dit liet de reportage van KASSA! ook zeer duidelijk zien. Ook ik herken dit gedrag uit een eerder zelf-onderzoek naar het eet en drinkgedrag onder scholieren. Mijn conclusie was, dat jongeren daar helemaal niet mee bezig zijn. Wat voor hen belangrijk is, is hoe duur iets is, en of het lekker en “ stoer” is. Een beker water wat is meegenomen van huis is immers niet zo stoer als een blikje red Bull. Uit angst om buiten een groep te vallen zullen vrijwel alle scholieren geen gezonde keuzes gaan maken.

Daarnaast ontdekte ik erg veel onwetendheid onder de scholieren die ik ondervroeg. Ze verstaan zeer weinig onder “ gezond”, en scharen dit onder groente en fruit. De rest is voor hen een zeer vaag vlak. Ze zien daarom niet goed, wat nu wel en niet gezond is. En ik vind de 40% meuk-aanbod op scholen daarom te zot voor woorden.

In de uitzending van KASSA! sprak Heleen Schuit van het VC. Zij staat omschreven als “ een medewerker” van een “ brigade”. Alle leden van deze brigade hebben een achtergrond als diëtist. Je zou dus uit kunnen gaan van een kundige aanpak.

De campagne is gebaseerd op calorieën. Wat op zichzelf staand al iets banaals is. KLIK HIER om meer te lezen over de definitie van calorieën. Zolang een product wat wordt aangeboden in scholen / schoolkantines niet BOVEN DE 110 KCAL komt, is het een toegestaan product. Er wordt dus totaal NIET INHOUDELIJK gekeken naar producten. Een zakje wokkels vallen dus ook gewoon in de gezonde en toegestane producten. Hoe bedoel je krankzinnig? Maar……..volgens Schuit “ weten kinderen heus wel wat gezond is en niet”.

Hoogleraar Fred Brauns, werkzaam aan de Universiteit van Maastricht, lijkt het met mij eens te zijn. In de reportage vertelde hij o.a hoe krom alles is opgesteld en haalde hij ook flink uit naar deze rare calorie-grens. Ook hij was stellig van mening dat dit kant noch wal raakte. Natuurlijk moeten we helemaal niet naar calorieën kijken, maar naar WAT deze calorieën geven. Anders gezegd de ingrediënten. Naast dat het calorie-aantal wat staat vermeld op verpakkingen gaat om een richtlijn, en dus een schijnveiligheid, worden we niet ziek en dik van calorieën. We worden ziek en dik van een teveel aan verzadigde vetten, snelle koolhydraten ( suikers) en alcohol. Hoeveel calorieën iets bevat zal je lichaam een rotzorg wezen. Die vraagt alleen maar om BRUIKBARE energie. Aankomen heeft ook niets met calorieën te maken. De SNELHEID waarop bruikbare energie wordt gebruikt in ons lichaam wel.

Door uit te gaan van een calorie-grens heeft wat mij betreft de onzin-trofee gewonnen. Leuk bedacht, maar het zal absoluut geen zoden aan de dijk zetten. Kinderen eten wat zij lekker vinden en nemen gerust nog een tweede zakje wokkels als ze daar nog zin in hebben. Op de automaten in scholen zitten geen limiet-begrenzers, waardoor iedereen zoveel zakjes wokkels kan trekken als zij willen Daarop sneuvelt dit hele rare idee ook al.

Het gaat dus om de hoeveelheden suikers, en verzadigde vetten. Door een zakje wokkels aan te bieden en dit onder een categorie “ verantwoord, gezonde keuzes” te zetten geef je een totaal verkeerd signaal af. Kinderen krijgen een soort van groen licht. Kies gerust deze wokkels want ze vallen onder de 110 kcal grens en zijn daarom verantwoord.

Hierboven zie je de voedingswaarden en ingrediënten. Ik denk dat dit voor zichzelf spreekt. Ik kan in de ingrediëntenlijst geen enkel gezond ingrediënt bespeuren. Alles is bewerkt. Door dit aan te raden als verantwoord zijnde, simpelweg omdat een zakje van 20 gram onder de 110 kcal blijft, is volslagen lariekoek. Het VC slaat hiermee een flinke plank mis.

Er valt wel wat te zeggen over de portiegrootte. Hoe meer je aanbiedt, hoe meer er wordt gegeten, omdat ogen meer eten dan de maag.  Maar op scholen zal dit geen fluit uitmaken. Als een scholier honger heeft, heeft het honger. Als het dorst heeft, heeft het dorst. En als de honger niet is gestild na een zakje wokkels, wordt er gewoon nog een zakje uit de automaat getrokken en krijgen de snack-komkommertjes zielig het nakijken. In mijn zelf-onderzoek kwam naar voren dat de gemiddelde scholier een pak koek weegt tijdens een pauze. Een losse koek aanbieden lijkt een oplossing, maar vaak worden er meerdere koeken of andere snacks uit de automaat getrokken. Het zet daarom echt geen zoden aan de dijk

Een ander argument van het VC ( en ook scholen )  is dat scholieren , als er enkel gezonde producten op scholen zouden worden aangeboden, het buiten de poorten van scholen gaan kopen in nabijgelegen supermarkten en snackbars. Dit klopt. Ik zie het in mijn eigen leefomgeving ook erg vaak gebeuren. Al om acht uur in de morgen staan er veel scholieren voor de deuren van supermarkten te wachten om naar binnen te kunnen en hun voorraden red bull, snoep en koek en chips in te slaan. Maar het is waar wat hoogleraar Brauns zegt in de reportage. Hij vertelt dat je dit gewoonweg nooit kunt voorkomen, maar dat je tenminste in scholen WEL een gezond aanbod aanbiedt. Gezond is niet altijd meteen vies. Dit zouden we scholieren middels campagnes en speciaal onderwijs ( kooklessen in gezonde voeding! ) moeten leren. En niet dat een zakje wokkels prima is. Gezond aanbod maakt nieuwsgierig en als een schaap over de dam is dan volgen anderen.

Als we de slechte gewoonten blijven voeden, door middel van het aanbod in scholen tenminste voor 40% uit regelrechte meuk te laten bestaan, zal het tij nooit keren. Kinderen zijn kinderen, en zullen elkaar blijven volgen. En zullen kiezen voor het lekkerste als daar de gelegenheid is.

Verkeerde signalen afgeven is al helemaal geen goed idee. Een zakje wokkels is niet gezond. Ook niet als het onder bepaalde calorie-grenzen blijft.

Vers en gezond heeft bij jongeren / scholieren een zeer slecht imago. Ze zien het als vies, té gezond, niet stoer, maar juist enorm “ goofy” ( niet cool) In mijn zelf-onderzoek ondervroeg ik scholieren tussen de 12-17 jaar. Zij gaven allemaal aan geen groente te kopen in pauzes, of ze te eten. Fruit werd wel af en toe gekocht, maar verder dan een appel of een banaan kwam dit niet.

Opvallend was, dat meisjes over het algemeen bewuster zijn dan jongens. Meisjes scoorden over het algemeen overal hoger dan jongens. Op mijn vraag of er open wordt gestaan voor groente en fruit werd verschillend geantwoord. Zo’n 60 % zei dit niet te willen, 30% zei er wel open voor te staan, de overige 10% had geen mening, omdat ze niet goed wisten wat deze groenten dan inhielden…

Het “ niet-coole” imago speelt vaak parten. Dit zouden we met zijn allen dan ook moeten gaan aanpakken. Dit kan door middel van speciaal onderwijs. Waar de scholieren leren over het nut en belang van gezonde voeding en wat al dat kunstmatige voedsel ( op langere termijn) voor effecten heeft op de gezondheid. Daar kunnen we niet vroeg genoeg mee beginnen, en zouden we deze lessen al op de kleuterschool moeten gaan invoeren. Het imago “ konijnenvoer” moet worden vernietigd, zodat er ruimte is voor “ gezond en lekker” Dit kost heel veel tijd, daarin staar ik mij niet blind. Maar als er helemaal geen begin wordt gemaakt maar juist alleen maar meer wordt gestimuleerd om junk food te blijven eten, komen we nooit een stapje verder. Het is daarom ook zeer betreurenswaardig dat een organisatie als het VC met dit soort kolder-campagnes komt. Het helpt in ieder geval niets.

Als ouder heb je het niet makkelijk in deze tijd. Pubers zijn mondiger, opstandig, en soms zelfs agressief. Om dan ook nog eens oeverloze discussies aan te gaan met je puber ( s) over gezonde voeding  laat je dan ook liever achterwege. Daarnaast wil je ook niet dat jouw kind het pispaaltje van de school wordt omdat het alleen snack-komkommertjes mee naar school krijgt. Maar dit betekent niet, dat we helemaal niets kunnen doen. Als ouder heb je gezag en verantwoordelijkheid. Daar mag en moet je gebruik van maken, voor het welzijn van je kind ( eren) . De tijd waarin we leven maakt alles er niet gemakkelijker op. Zeker niet op gebied van gezonde voeding. De consument moet al reeds een zwaar gevecht voeren tegen de voedselindustrie, Als je zelf al vaak moeite hebt om door de bomen het bos te vinden, kan gezonde voeding aan je kind ( eren) aanbieden helemaal lastig worden. Gelukkig kunnen we best wat doen. Een aantal tips: