Zuivel-vervangers…..weet jij wat je werkelijk eet ?
Anno 2022 krijg ik erg veel vragen over de zogenoemde zuivel-vervangers. Dat is niet zo vreemd, want de koelschappen puilen inmiddels uit van de toetjes / kwark / yoghurts enzovoort. Ik heb afgelopen jaren enorm veel content geschreven over dit onderwerp. In 2021 schreef ik o.a over de kokosyoghurt van het merk ABBOT KINNEY’S. Dat deed aardig wat stof opwaaien, omdat iedereen juist zo met dit merk wegliep.
We weten inmiddels allemaal, dat zuivelvervangers geen zuivel en andere dierlijke componenten bevatten wat het geschikt en toegankelijk maakt voor de veganist. Het veganisme is nog lang niet op zijn retour en dat merken we aan het gigantisch grote assortiment aan zuivel-vervangers in de koelschappen van supermarkten. Steeds meer reguliere zuivelproducten moeten plaats maken voor zuivelvrije alternatieven en je zou aanvankelijk kunnen denken, dat dit een erg goede en fijne ontwikkeling is. Enerzijds is dat zeker zo. Voordat de zuivelvrije trend zijn intrede deed, waren er teveel zuivelproducten, meest in ongezonde variaties. We hadden geen tien verschillende soorten vla nodig om uit te kiezen, ook kregen we keuzestress van al die hippe toetjes. Door in te krimpen zien we nu veel minder keuze in zuivelproducten, maar is het min of meer door geschoven naar de zuivelvrije alternatieven.
WAT IS HET PROBLEEM?
“ JA…so what ?” 😕 zou je nu wellicht kunnen denken. Is het niet beter voor het milieu? Is het niet fijner voor de dieren ? Is het niet veel gezonder dan al die zuivel meuk ?
Er valt voor iedere redenering we wat te zeggen. Maar ook, dat het allemaal zo zwart / wit niet is als het waarschijnlijk lijkt. Zeker op gebied van milieu en gezondheid. Het lijkt allemaal vast erg fijn voor het milieu, want we ontlopen immers de zuivel-industrie. Maar wat wordt vergeten, is dat dat alle vervangende ingrediënten ( zoals soja, noten, granen, kokos ) ook ergens vandaan gehaald moet worden. Daarnaast zijn heel veel verpakkingen ook niet al te milieuvriendelijk met extra plastic dekseltjes, lepeltjes, rietjes en doppen. Ook zaken als noten en graansoorten kunnen een impact hebben op het klimaat. Zo kost het maken van amandelmelk veel water. Ook het produceren van havermelk kost relatief veel water. Natuurlijk blijft de melk-industrie meest belastend, maar denk absoluut niet dat plantaardige melk op dat gebied “ groen” is. Het verschilt sterk in het soort plantaardige melk. Het één sluit het ander niet uit.
Maar het allergrootste probleem is wel, dat het vooral gaat om sterk misleidende producten. Omdat het veganisme een vrij gezond imago heeft, worden de zuivelvervangende alternatieven ook als gezond, of tenminste een gezonder alternatief beschouwd dan gewone zuivel. Je steelt nu meer de show als je zegt dat je een beker kokosyoghurt op hebt gelepeld in plaats van een beker gewone kwark. Op social media komen we eigenlijk nergens meer een post / reel / bericht / video tegen waarin iemand werkt met gewone zuivel. Het lijkt NOT DONE anno 2022. We zitten massaal aan vervangende potten / pakken / knijpflacons zuivel, dat lijkt geaccepteerd. Het geeft een helder beeld van de invloed die we op elkaar uitoefenen.
Het probleem? Dat zijn voornamelijk de ingrediënten van al deze zuivelvervangers. Veel is op basis van o.a kokos, soja maar ook noten en granen. Afhankelijk van welke basis kan een zuivelvervangers behoorlijk ongezond zijn. Er wordt om een smaak en textuur na te bootsen veel gebruik gemaakt van hulpstoffen als suiker, olie, en verdikkingsmiddelen. Maar ook kleur / geur en smaakstoffen.
Ik ga niet uit, dat niemand dit weet. We weten vast wel dat er “ iets van” dit / dat / zus en zo in zit. Maar om welke HOEVEELHEDEN dit soms gaat, daar steken we onze koppen graag voor in het zand. We kijken liever naar of het lekker is, en we vinden het belangrijk dat het vrij is van dierlijke componenten. Daar zorgt de voedsel-industrie dan ook voor. De meeste zuivel-vervangers zijn zeer smakelijk en zijn 100% veganistisch. Maar ook rijk aan suikers en verkeerde vetten, aan verdikkingsmiddelen en geur / kleur en smaakstoffen. En last but not least : ze vragen overal de hoofdprijs voor .
Waar nog een vrij groot probleem in schuilt is ons gebruik. We eten gemiddeld een beker ( 500 ml ) per dag aan zuivelvrije zuivel. Daarnaast komt het voor dat er naast deze inname ook nog andere zuivel / vlees / eieren vervangende producten worden geconsumeerd. Omdat zuivel in vloeibare vorm is, merken we niet erg snel dat we er veel teveel van eten. Zeker als het lekker smaakt, kun je wel eens door-eten. Op langere termijn kan dit voor gezondheidsklachten gaan zorgen, maar ook gewichtstoename.
WAT ZIT ER NU ALLEMAAL ECHT IN ????
Mijn artikel over de zuivelvervangers van ABBOT KINNEY’S lag aardig wat bloot, en het heeft enorm veel mensen doen realiseren wat zij nu echt naar binnen lepelden. Sindsdien ontvang ik vrijwel dagelijks wel een vraag over een bepaald merk / product, en of deze “ net zo slecht “ is . Omdat ik zoveel vragen kreeg, besloot ik om de meest aangevraagde varianten uit te gaan lichten. Ik vertel hieronder kort wat het product in huis heeft en of het ermee door kan of helemaal niet. Ik doe mijn best zoveel als mogelijk uit te lichten zodat jij je eigen keuzes kunt maken, gebaseerd op de werkelijke voedingswaarden.
ALPRO
Alpro is één van de meest toonaangevende merken op gebied van zuivelvervangers. Lang voor de hype begon, timmerde Alpro aan de weg, met onder andere melkvervangers en vla en desserts op basis van soja. Ik heb al vrij veel over dit merk geschreven, KLIK HIER voor het meest recente artikel. KLIK OOK HIER om naar het review van hun NOT MILK te gaan. Natuurlijk gaat ook Alpro met hun tijd mee. En hebben ook zij inmiddels een ruim assortiment aan zuivelvrije kwark en yoghurts. Alpro gebruikt in basis meest soja, maar maakt uitstapjes met kokos en noten. De sojabasis bestaat meestal uit gepelde sojabonen en water. Het aandeel aan sojabonen verschilt per product maar ligt altijd zo tussen de 5-10%. Alpro is zo’n merk wat gewoon suiker toevoegt, maar ook producten in het assortiment heeft waaraan geen suikers zijn toegevoegd. Verder worden er vrij veel hulpstoffen toegevoegd zoals trilcalcium-citraat, stabilisatoren, zuurteregelaars, aroma’s en zout. Daarnaast worden culturen en ( synthetische ) vitaminen en mineralen toegevoegd. Er worden tevens vetzuur esters van vitamine C gebruikt en “ vitamine E rijke “ extracten, wat dat dan ook mag inhouden. Er wordt standaard dezelfde fermenten / culturen gebruikt om de boel wat aan te zuren ( s-THERMOPHILUS en L- BULGARICUS )
Afhankelijk van het product kunnen er nog veel meer toevoegingen zijn gedaan, bijvoorbeeld een specifieke smaak ( fruitsmaak ) Naast dat er maar bar weinig van het specifieke fruitsoort aanwezig is ( gemiddeld 3-5% ) worden er smaakversterkers en kleurstoffen toegevoegd om de specifieke fruitsmaak en kleur te versterken. Dit kan zijn in meer aroma’s . Het suiker-gehalte kan daarbij behoorlijk hoog oplopen.
Alhoewel er dus ook varianten zijn waaraan geen ( vrije ) suikers worden toegevoegd, blijft het een bij-elkaar geraapte meuk waar je in regel erg veel voor betaalt. Alhoewel ALPRO één van de goedkopere zuivelvervangers zijn in het koelschap, blijft de verkoopprijs hoog i.v.m de inhoud. Qua vetten zijn deze ALPRO ( op basis van soja ) wel beter als bijvoorbeeld kokos-zuivel, maar let ERG GOED op de ingrediënten. Met name de voedngswaarden. Sommige ALPRO producten bevatten erg veel suiker. Zou ik ALPRO kopen ? 🫤 NEE. Waarom niet ? Omdat ik het teveel meuk in een potje vind.
ALBERT HEYN PLANTAARDIG ALTERNATIEF VOOR ……
Iets wat we de afgelopen tijd vaker zien, zijn eigen merk-varianten van supermarkten, die ook graag een graantje willen mee pikken. Ketens als AH, JUMBO en LIDL hebben inmiddels een vrij ruim assortiment in hun koelschappen. Van kwark tot yoghurts. De meesten zijn op basis van soja , kokos en noten, vaak amandelen. Het zou mij niets verbazen, dat deze producen uit één zelfde fabriek afkomstig zijn, waaronder ook een aantal A-merken. Dat zal echter altijd een best bewaard geheim blijven. In regel is een huismerk goedkoper en daardoor aantrekkelijker voor de consument.
De samenstellingen kunnen sterk uiteenlopen. Dit kan worden gedaan om het PL ( private labeling ) te kunnen onderscheiden van bijvoorbeeld de samenstelling van een A merk, maar ook kunnen er wat goedkopere grondstoffen in andere hoeveelheden worden toegepast, om het product zo goedkoop mogelijk te kunnen produceren. En nu komt het:….dat heeft in de meeste gevallen weinig tot geen enkel onderscheid i.v.m een duurder A merk. Het loont sowieso altijd de moeite om eens bij B/ huis merken te gaan kijken.
Meestal worden er kleine veranderingen in een samenstelling aangebracht om het B merk van het A merk te kunnen blijven verantwoorden. Soms zijn de verschillen zo ontzettend klein dat het bijna lachwekkend is te nomen, zoals vier kilocalorieën verschil, of één grammetje meer of minder suiker.
Qua samenstellingen komt het dus zo’n beetje op hetzelfde neer, en het loont daarom de moeite om een A merk naast een B merk te zetten om de verschillen te bekijken. Onthoud ook, dat voedingswaarden EEN GEMIDDELDE zijn. Wat wil zeggen, dat het nooit nauwkeurig op de gram / kcal klopt maar een benadering is. Dit is de wettelijk geregelde “ speling “ die fabrikanten krijgen.
De meeste vergelijkbare producten bevatten in samenstelling één zelfde basis, maar kan per product dus wel enorm in prijs verschillen. Alhoewel sommigen de smaken van de goedkopere soorten minder lekker vinden dan een A merk, valt er erg veel te zeggen over een placebo-effect, als je de ingrediënten naast elkaar neerlegt. Vaak zie he dan, dat het om vrijwel dezelfde samenstellingen gaat. Wat je wel vaak ziet bij B merken is dat de ingrediënten vaak niet in percentages wordt weergeven, zoals bijvoorbeeld een basis, of een specifieke smaak. Een aardbeien yoghurt wordt bijvoorbeeld weergeven als “ aardbei-puree” en kun jij je als consument afvragen hoeveel aardbei aandeel deze yoghurt heeft. A merken zijn daar wat guitiger in door wel bijvoorbeeld “ 5% aardbeienpuree” te vermelden. Ook dit zijn trucjes om een samenstelling te verbloemen.
Ook wat betreft B / huismerken is het belangrijkste om naar ingrediënten en voedingswaarde te kijken. Dat kan je uiteindelijk ook best aardig wat geld schelen. Helaas zijn ook de meeste huismerken regelrechte meuk in een pot gestopt. Ook hier zien we hetzelfde als bij A merken, en kunnen er dus ook goedkopere basisgrondstoffen zijn gebruikt of goedkopere verpakkingen die nooit echt goed zijn voor het milieu.
Er wordt suiker gebruikt, veel synthetische hulpstoffen, en “ culturen” waarvan je als consument onderzoek naar moet verrichten om erachter te komen welke culturen er zijn gebruikt.
Vaak zien we erg goedkoop in elkaar gedraaide producten, zoals de ‘ SOJA” yoghurt met een kokos smaak van de AH. Dit omvat niet meer dan water in basis, 8% sojabonen, 5% kokosmelk en calcium zout en een “ cultuur” Zeer weinig inhoud, letterlijk en figuurlijk. Maar wel zo’n vier gram verzadigd vet per beker. Ik persoonlijk zou deze producten nooit kopen. Wel kan het in de portemonnee schelen, want denk niet, dat duurdere ( A ) merken als een ABBOT’ KINNEY het zoveel beter doet met hun ingrediënten. Daar vind je ook vaak maar vier of vijf simpele ingrediënten.
…..EN DIE VAN DE LIDL DAN ????
Ook supermarkt keten LIDL heeft inmiddels een vrij groot assortiment aan zuivel-vrije producten. Van crème fraiche tot kwark en yoghurt. Ik persoonlijk vind, dat LIDL het op een aantal punten veel beter doet dan de andere supermarkt-ketens. Te beginnen met de verpakkingen. Deze zijn volledig recyclebaar en netjes af te voeren. Daarnaast zien we best significante verschillen in samenstellingen. Niet dat LIDL gezonder is, maar het gebruikt in basis bijvoorbeeld wel veel meer soja dan andere B merken. Ook markeren zij hun gebruikte aroma als een natuurlijk aroma en geven zij de gebruikte culturen weer, die overigens precies hetzelfde zijn als die Alpro gebruikt. Dat zet je te denken.
Wat ook opvalt zijn de prijzen. Die liggen toch beduidend lager dan bijvoorbeeld bj de AH . Dat kan soms zelfs meer dan € 50 eurocent schelen per beker, wat ik toch best veel geld vind.
Zou ik dit dan wel kopen ? 🫤 NEE. Ook hier vind ik het teveel meuk in een pot. Maar wil je perse echt dit soort meuk consumeren, dan zou ik de gang naar de Lidl zeker aanraden, dat scheelt je namelijk wel aardig wat in je portemonnee, terwijl je in regel ook meer waar voor je geld krijgt . Inhoudelijk bekeken.
OATLY …..
Al in 2015 schreef ik wat over dit merk ( KLIK HIER ) en dat het allemaal zo rooskleurig niet is als het merk doet lijken. Om te beginnen gebruikt het extreem veel suikers. Daarnaast erg veel geraffineerde oliën en andere “ nasty’s “ als aardappelzetmeel. Daarnaast durven zij nogal veel geld te vragen voor hun meuk. Alhoewel ik zelf voorheen één havermelk van dit merk consumeerde, ben ik er vrij snel vanaf gestapt omdat ik de verkoopprijzen de pan uit vond rijzen en het onzin was, als je het ook zelf kunt maken. Ik raak al jaren geen pak melkvervanger meer aan, maar zeker die van dit merk niet. Ik vind het een zeer misleidend merk. Waar je erg veel geld voor moet neerleggen.
Door de populariteit van het veganisme heeft Oatly zich aan meteen omhoog getrokken door met diverse alternatieven op zuivel te komen. Zoals haveryoghurt ( Griekse stijl ) Hierin worden niet eens traditionele Griekse culturen gebruikt maar dood-oridianare melkzuur. Wat ik persoonlijk gigantisch misleidend en “ cheap” vind. Melkzuur kost als grondstof bijna niets, en dus is het met €2,90 voor 400 gram lekker cashen voor Oatly. Mag dit dan ? Jazeker , want ze zetten er heel slim “ Griekse STYL “ op . Ook de suikers en vetten in dit product loopt aardig op. Alhoewel zij er geen vrije suikers aan toevoegen, geeft de haver die zij produceren veel suikers. Dit komt omdat Oatly een speciale productie-methode hanteren waardoor de haver veelal in mout-suikers worden omgezet en een zeer “ zuivel-achtige” structuur krijgt. Ook bevat het door toevoeging van koolzaad olie extreem veel vet.
Zou ik dit kopen ? 🫤 Een dikke vette NEE! En als jij slim bent ( waar ik van uitga ) doe jij dat ook niet en loop je deze meuk snel voorbij. Niks goeds aan.
KOKO DAIRY FREE YOGHURT
Een specifiek merk waar ik vrij veel vragen over kreeg is de KOKO Diary Free yoghurt. Verkrijgbaar bij o.a de Jumbo , Plus en AH. Het kost €2,90 per 500 ml, en bevat in basis water en kokosroom ( 20% ) Verder zien we hier hetzelfde verhaaltje : veel verdikkingsmiddelen, suiker, zout, kleur en geur en smaakstoffen en de industrieel meest gebruikte culturen. Met een percentage van zo’n 4 gram verzadigd vet per 100 ml zit je uiteraard zo aan je MAX aan verzadigd vet. En ook de suikers in dit product zijn niet laag te noemen met ook zo’n 4 gram / 100 ml. Duur betaald, ongezond, en ook nog eens niet al te milieuvriendelijk verpakt..,,,.,.,
MAAR WELKE IS DAN DE BESTE ???
Wat mij vooral wordt gevraagd, is welke “ dan wel goed is “ of “ welke werk gezond is “. Helaas kan ik nooit een echt bevredigend antwoord geven, omdat je hierboven hebt kunnen lezen dat geen enkele zuivel-vervanger feitelijk een gezonde basis heeft, of spectaculair rijk of rijker is aan voedingsstoffen. Eigenlijk kunnen we het volgende concluderen :
– de meeste zuivel-vervangers bevatten veel synthetische hulpstoffen als verdikkingsmiddelen, stabilisatoren, suikers, olie, zout en kleur / geur en smaakstoffen om zo dichtbij mogelijk de structuren en smaken te komen van echte zuivel
– er wordt vreselijk veel aan verdiend.
Het maakt overigens geen enkel verschil, of iets nu biologisch is of niet. Suiker blijft suiker en verdikkingsmiddelen blijven verdikkingsmiddelen. Feit blijft, dat het vaak ( zeg maar altijd ) om VERVANGENDE bestanddelen gaat. Anders gezegd wordt er dus iets weg gelaten, waar iets voor terug moet komen om iets vergelijkbaars te kunnen maken. Mijns inzien zijn de zuivelvrije producten op basis van soja de beste keuze, ALS we dan MOETEN kiezen. Want vraag je het mij op de man af, zeg ik steevast deze meuk niet te kopen en je goede geld er niet aan te verprutsen. Maar er zijn nu eenmaal mensen die dit wel graag nuttigen, en dan zeg ik, dat zuivel-vervangers op basis van soja ( uiteraard GMO vrij ) de beste keuze is om te maken. Waarom ? Omdat in soja nog enigszins iets van eiwitten zitten die we vrij goed kunnen opnemen.
Zuivel vervangers die ik TEN ZEERSTE afraad zijn alle zuivelvervangers op basis van kokos. De meeste kokos zuivel wordt op basis van kokosmelk / kokosroom gemaakt. Het is een ontzettend goedkope manier om heel erg veel winst op te strijken, wat ik nu dan ook met rechtopstaande nek-haren zie gebeuren. Zeg eens eerlijk ; zet jij een blikje kokosmelk zo hup aan je mond om op te drinken? Waarschijnlijk niet. Omdat je instinctief weet dat het ontiegelijk veel verzadigde vetzuren bevat. Maar wist je, dat je dit WEL doet , als je een beker kokosyoghurt op lepelt? Anders gezegd krijg je in korte tijd extreem veel vetten binnen zonder dat jij je daar werkelijk bewust van bent. De meeste kokos zuivel zijn in basis gemaakt uit……kokosmelk. Juist, precies dezelfde inhoud van zo’n blikje kokosmelk die je gewoon in de winkels kunt kopen voor nog geen euro. Als je je bedenkt dat ook DAAROP flink verdiend moet worden, kun je je vast een voorstelling maken bij hoeveel het als basisgrondstof kost …..geen drol. Maar jij betaalt wel bija vier euro voor een pot met kokosmelk, waaraan wat verdikkingsmiddelen en als je geluk hebt, wat culturen aan zijn toegevoegd. Het zijn enorm winstgevende producten.
Kokos zuivel is 9/10 keren echt niet gezond. Naast dat het echt veel hulpstoffen kan bevatten, heeft het weinig tot geen eiwitten. Wat dat betreft kun je beter voor een soja basis kiezen. Of een haver basis. Maar dan ook weer niet die van Oatly, die zijn havermout bewerkt naar voornamelijk suikers en amper eiwitten.
Tja…..ik blijf het zeggen. Tig keer in herhaling vallen. Maar ik kan er ook niets beters van maken. MAAK HET ZELF. Op mijn website vind je meer dan voldoende inspiratie. Het is geen racket-science, het is niet ingewikkeld en je bent serieus veel goedkoper en gezonder af. Een kwestie van smaak?
Tja, het is maar wat we GEWOON zijn gaan vinden. Echte pure smaken zijn zo vreselijk uitgemolken in vele synthetische vormen, dat we een echte vanille smaak bijvoorbeeld niet meer kunnen herkennen. Maar ook niet meer WAARDEREN. We willen synthetische aardbei-smaken in plaats van echte aardbei-smaak. Want die echte smaken zijn minder zoet dan de nagemaakte smaak. Dit geldt zo’n beetje voor alle pure, natuurlijke smaken. Als je weer LEERT om echte smaken te herkennen, zal er een wereld voor je opengaan.
Je bent zelf verantwoordelijk voor wat je eet e drinkt. Kies daarom voor ECHT en PUUR voedsel. Want willen we echt naar een kunstmatige wereld ?
MEER LEZEN ? KLIK HIER
Geitenyoghurt dan???
Ik eet alleen geitenyoghurt…
En dit is nu precies waarom ik de kriebels krijg dat er overal tegenwoordig vegan op staat, alsof dat een garantie is voor milieuvriendelijk en gezond. Bovendien is het allemaal behoorlijk prijzig. Ik blijf gewoon flexetarier en eet eenvoudig zonder al te veel toeters en bellen en dus zo min mogelijk pakjes,zakjes en kant en klaar en maak het waar mogelijk zelf. Ik eet dus wel vlees en gebruik ook dierlijke produkten ,maar wel met mate en verspil zo min mogelijk.
Hoe zit het dan als je geen lactose kan verdragen en daardoor “plantaardig” moet kiezen. Wat is dan het beste alternatief?
ik kom snel met een zeer groot dossier over zuivel. Hou deze in de gaten.
Dat is fijn!