Concentraat…het nieuwe woord voor suiker

Consumenten worden langzaam maar zeker bewuster van wat zij in hun mond stoppen. Daar hebben fabrikanten “ last” van gekregen. De “ eisen” van de consumenten worden kritischer. Suiker is een “ vies woord” geworden, net zoals vele E nummers, gluten en lactose/koemelk. Zelfs eieren kunnen al bijna niet meer. De voedselindustrie moet van alles verzinnen, om hun producten te kunnen verkopen. Daar worden fabrikanten steeds sluwer en inventiever in, blijkt als we kijken naar de nieuwe producten die vrijwel dagelijks op de markt verschijnen. We kunnen plotseling volop genieten van een zelfde product die eerder op de markt was, eerder vol met suiker, nu zonder suiker. Alsof er een spreuk is uitgesproken en met een toverstafje is gezwaaid. Wat zijn de meest gebruikte tover-trucjes? 

SUIKER IS “ OUT OF THE QUESTION”

Nu dat we massaal suikers uit onze voeding willen mijden, zien we plotseling veel producten “ zonder suiker”. Deze worden gezoet met “ gezonde, natuurlijke suikers”. Meest gebruikte “ gezonde suikers” die we in producten tegenkomen zijn:

– rietsuiker

– kokosbloesemsuiker

– dadels, dadelstroop, dadelpuree

– honing

– puur sap, gepureerd fruit

– vruchtensap

– rijststroop

Wat meest wordt gebruikt, zijn concentraten. Je kunt alles over concentraten lezen, door naar mijn artikel te gaan. Vruchtenconcentraten worden  massaal ingezet ter vervanging voor suiker. De ellende is alleen, dat het nauwelijks tot geen verschil maakt met gewone suiker. Toch trappen we er massaal in, omdat fruit een gezond imago heeft en gewoonweg gezonder klinkt dan suiker. De realiteit is echter dat het niets meer met fruit te maken heeft. Of je nu op een verpakking “ sap uit concentraat” kunt aflezen, of “ geconcentreerd sap” of zelfs “ vruchtenpulp” , het komt allemaal op hetzelfde neer. 

Op het moment dat vers fruit wordt verwerkt tot sap, wordt het water uit het vruchtensap gehaald. Dit gebeurt in een dampinstallatie waar het water wordt onttrokken aan de vruchtensappen. De dikke brij die dan ontstaat is het concentraat. Omdat het volume van de sappen nu tien keer is afgenomen, heb je minder ruimte nodig om het te vervoeren naar andere plekken op aarde. Mijn vader werkte vroeger in een koel en vrieshuis. Daar was hij heftruckchauffeur en was hij van s’morgens vroeg tot s’avonds laat bezig met grote blauwe plastic vaten vol met dit concentraat in koel of vries pakhuizen te vervoeren. Het bedrijf waar mijn vader voor werkte was een soort distributiecentrum voor erg veel fabrikanten, waaronder het bekende Appelsientje. Het concentraat kwam aan vanuit het buitenland in grote vaten en werd of gekoeld weggezet, of werd ingevroren. Ik leerde al vroeg wat concentraat precies was. Mijn vader nam regelmatig kannen mee naar huis, waar wij er aangelengd met water een drank van maakte. Dit is wat ook gebeurt in fabrieken. Er wordt water toegevoegd om het weer tot een “ vruchtensap” te verkrijgen. Vruchtensap, zoals Appelsientje zijn product verkoopt, mag geen verdere toevoegingen hebben, wordt de drank verkocht als “ vruchtendrank” mag de drank maximaal uit 25% concentraat bestaan, de rest mag bestaan uit additieven als suiker en kunstmatige zoetstoffen. Volgens het NVWA ( warenwetbesluit vruchtensappen)   hoeft vruchtensap alleen maar  te LIJKEN op vruchtensap…..Hun wetsbesluit:

“Het vergistbare maar niet gegiste product verkregen uit de eetbare delen van de gezonde en rijpe, verse of door koeling of bevriezing verduurzaamde vruchten van één of meer soorten, dooreen gemengd, dat de kleur, het aroma en de smaak heeft die kenmerkend zijn voor sap van de vruchten waaruit het is gewonnen.”

Op het moment dat de vruchtensap wordt verhit, gaat afhankelijk van het proces zeker 40 tot 85% van vitaminen en mineralen compleet verloren.  Bottom line is, dat je met al deze mooi gekleurde termen ( vruchtensap, pulp, sap uit concentraat)  vooral suikers ( fructose) binnen krijgt. En is de cirkel rond. Gewoon suiker. Uiteraard verdoezelen fabrikanten dit omdat anders opnieuw niets meer zal worden verkocht. Andere loze termen die worden gebruikt zijn:

– sap uit 100% fruit ( Appelsientje)

– 100% natuurlijk ( vrijwel iedere fabrikant maakt hier gebruik van)

– vruchtendrank ( klinkt gezonder als suikerdrank uit fructose)

– 100% fruit ( een dijenkletser, omdat er weinig tot niets meer overblijft van dit fruit)

– “ gemaakt met de beste soorten fruit!” of “ vol aardbeien! “  ( vaak zit er een kleine snotterige aardbei in)

Fabrikanten misbruiken deze concentraten aan de lopende band. Het klinkt gezonder als suiker. Niet alleen in dranken/sappen kunnen we het tegenkomen, we zien het tevens ontzettend vaak terugkomen in talloze producten die we dagelijks kunnen kopen. Ook in kindermarketing wordt concentraat erg misbruikt. 

Dit product van “ DE KLEINE KEUKEN” vertelt in geuren en kleuren op de verpakking over geen toegevoegde suikers, maar zien  we in de ingrediëntenlijst dat er gebruik is gemaakt van appelconcentraat. Een zakje van 20 gram geeft bijna 4 gram suiker. Gewoon suiker. Ook hier wordt het goed gekletst door de vermelding “ dit product bevat van nature aanwezige suikers” Zoals je eerder hebt kunnen lezen blijft er weinig over van het echte fruit. “ van nature aanwezig” doet het nog enigszins gezond klinken. “ Dit product bevat suiker uit fructose” klinkt immers een stuk ongezonder, maar is wel waar het gewoon op neerkomt. Hoog verhit en zeer bewerkt ( geconcentreerd) 

Ander voorbeeld: zuivelproducten. Daarin worden  zelfs meer vruchtenconcentraten gebruikt dan suiker. Of een combinatie. Vooral in drinkyoghurt vinden we altijd wel een concentraat terug. Concentraat zelf heeft nog maar weinig smaak van de vrucht zelf. Daarom worden er kunstmatige of natuurlijke aroma’s aan toegevoegd. Deze drinkyoghurt van Arla is een goed voorbeeld.  Wat we hier zien is een cocktail aan concentraten, sappen en aroma’s. Onder het mom “ meng het samen en je hebt een drank” heeft de fabrikant geprobeerd een product te produceren die zeer goedkoop is te produceren ( en dus veel winst oplevert) en het product als zeer gezond en verantwoord uit de bus doet laat komen. Maar suiker = suiker: per 100 ml in dit geval maar liefst 7,8 gram. Mango bevat erg veel fructose, en dit zien we hier duidelijk in terug. Bewerkt geeft mango enkel suikers. 

DADELS, HONING, KOKOSBLOESEMSUIKER….TOVERWOORDEN

Er gebeurt altijd veel in de gezonde wereld. Trends en hypes volgen zich op, sommigen verdwijnen net zo hard als ze kwamen, sommigen zijn blijvers. We lopen op dit moment nog steeds weg met dadels. Veel mensen zien het als een zeer gezonde vervanging voor suiker. Helaas ligt dit een stukje genuanceerder. Je kunt er alles over lezen, in dit artikel. 

Honing is hetzelfde verhaal. Honing heeft decennia’s lang een zeer gezond imago. We vinden op internet niets anders dan positieve geluiden. Kloppen deze verhalen? Ja, maar we vergeten één zeer belangrijk en cruciaal detail: er wordt gesproken over zuivere, pure, koud geslagen rauwe honing direct van de streekimker die niet werkt met suikerwater om de bijen bij te voeren in de winterperiode. NIET over de vele varianten in winkels, biowinkels en supermarkten. Dat is namelijk gewoon suiker. Een product mag worden verkocht onder wettelijk vastgestelde regels. Het moet vooral voedselveilig zijn. Daarom wordt de honing ALTIJD BEWERKT. Bijvoorbeeld verhit. Hierdoor verliest de honing al die gezonde voordelen waar zo hoog over gesproken wordt in de vele verhalen op internet. Daarnaast komt alle honing uit het buitenland. Er zijn in Nederland nog enkele echte imkers actief, die hun honing als hobby winnen en deze los particulier verkopen. Ook hieraan zijn weer regels verbonden. 

Honing wordt industrieel altijd verhit. Waardoor er voornamelijk suiker overblijft. Ook in producten. Ondanks de mooie kletsverhalen op verpakkingen. Soms kan het suikergehalte nog hoger oplopen dan gewone suiker en ben je feitelijk beter af met gewone sucrose. 

Hetzelfde geldt voor rietsuiker en kokosbloesemsuiker. Vooral deze laatste heeft een gezond imago omdat bekend is dat het een vrij lage GI heeft ( 35) Dit is echter maar een keer afhankelijk onderzocht en niet onderbouwd. Kokosbloesemsuiker is ongeraffineerd en bevat daarom nog WAT aan mineralen, maar noemenswaardig veel is dit niet, niet zodanig, dat het van invloed kan zijn voor de bloedsuikerspiegel. Per 100 gram tik je even zo goed 95,5% suiker weg. Voor de vezeltjes hoef je dit ook niet te eten. Deze zijn verwaarloosbaar. 

In dit product  van DE KLEINE KEUKEN ( chocoladepasta voor een baby vanaf 8 maanden???) zien we per 100 gram bijna 30 gram suiker uit kokosbloesemsuiker. In die 30 gram zitten nauwelijks nog mineralen, en krijg je gewoon keihard suikers binnen. Wil je gebruik maken van die nog aanwezige mineralen, zou je bakken vol kokosbloesemsuiker moeten eten. Gewoon een kletsverhaal dus. Dit product werd zelfs in 2019 de grote winnaar van DE GOUDEN WINDEI van Foodwatch . De fabrikant houdt anno 2021 nog altijd vast aan haar eigen waarheid. Onlangs was zij nog te zien in een aflevering van ‘ Keuringsdienst van waarde” wat ging over het extreme suikergebruik in baby en kindervoeding.  Kirsten van ” de kleine keuken” gelooft in het interview in haar eigen praatjes. KLIK HIER om de aflevering te bekijken. 

Ook in ruwe rietsuiker zit 98,5 gram suiker per 100 gram. 

Hetzelfde verhaal geldt ook voor rietsuiker. Rietsuiker wordt vooral erg veel gebruikt in biologische producten. Rietsuiker is PRECIES HETZELFDE als bietsuiker. Het heeft alleen een gezonder bruiner kleurtje. Wat een gezonder imago betekent. Voor de wet is bietsuiker in biologische producten verboden. Maar rietsuiker mag wel, terwijl het gewoon exact hetzelfde is. Ook hier geldt dat het nog iets van mineralen bevat, maar niet noemenswaardig is te noemen. En krijg je per 100 gram ook bijna 100 gram suiker binnen ( 98,5 gram) 

Wat we ook veel tegenkomen is “ biologische suiker” Laat je niet misleiden. Dit is gewoon precies hetzelfde als niet-biologische bietsuiker. Als je de voedingswaarden naast elkaar ligt zie je zelfs geen enkel verschil:

Dit duidt erop, dat er niets wezenlijk anders wordt geproduceerd. Er wordt enkel gewerkt met biologische suikerbieten.

 

Zuivelproducten vooral zorgelijk te noemen

Eerder gaf ik al een goed voorbeeld hoe suikers verstopt worden in een jasje van vruchten en vruchtenconcentraten in zuivelproducten. Deze levensmiddelen zijn nog meest zorgelijk te noemen. Zuivel wordt nog altijd ( ondanks de koemelk-boycot) enorm veel geconsumeerd in Nederland, we zijn en blijven een echt zuivelland. Dagelijks drinken we veel melk, en eten we vrij veel zuivelproducten als kwark, yoghurt, vla en allerlei andere toetjes. Als je kiest voor magere, aangezuurde naturel zuivel, als magere kwark, magere yoghurt en kefir ben je gezond bezig, bij normale consumpties. Maar zeker 98% van de koelschappen in supermarkten staan vol gestouwd met allerlei hippe zuivelproducten, die in de meeste gevallen op smaak zijn gebracht. Met suikers, kleur, geur en smaakstoffen, zoetstoffen en aroma’s. Ik moet het zuivelproduct nog tegenkomen, die bijvoorbeeld echt veel vers fruit in zijn producten verwerkt. Dat komt niet voor, omdat dit de houdbaarheid aanzienlijk verkort, en er ook wettelijk gezien aan regels moeten worden gehouden om de voedselveiligheid te waarborgen. Hoe mooi fabrikanten het tekenen op hun verpakkingen, ECHT  vers fruit en in grote hoeveelheden, dat kom je niet tot nauwelijks tegen.

We spreken meer van minimale hoeveelheden ” stukjes” fruit, die we hier en daar aantreffen in zuivelproducten. Het gaat ook hier om bewerkt fruit. Dit wordt meestal voorbewerkt om in het zuivelproduct zo lang mogelijk houdbaar te blijven. Vaak gaat het om drie kleine snotterige stukjes aardbei in een pot ” aardbeienkwark” of om twee verschrompelde kersen in ” kersen-yoghurt “. De kleur, de geur, en de smaak…het wordt allemaal in de meeste gevallen synthetisch toegevoegd via aroma’s en kleur/ geur/ smaakstoffen. De zoete smaken van origineel fruit worden versterkt met suikers, zoetstoffen of een combinatie daarvan. In zuivel kan dit suikergebruik gigantisch oplopen, en dat is meteen wat het ook zo zorgwekkend maakt. Zuivel ” eten” we niet echt, we ” drinken” het voornamelijk, omdat het vrij vloeibaar tot vloeibaar is. Door de vloeibaarheid heb je als consument niet meteen in de gaten hoeveel je eet/drinkt, wat voor een enorme lading suikers in één consumptie / eet of drinkmoment kan zorgen. Zeker, als er dan ook nog eens dingen aan worden toegevoegd, zoals gesuikerde ontbijtgranen. Ook de vele populaire drink-yoghurts zijn meestal vol gepropt met suiker. Fristie is dan ook meer een suikerdrankje die aan kinderen worden gegeven, zonder daar werkelijk zo bewust van te zijn. OPTIMEL lijkt ” gezonder en verstandiger” maar naast de kunstmatige zoetstoffen bevatten deze drinkyoghurts nét zo goed  vruchtensappen en aroma’s. De suikers per glas kunnen daarom ook behoorlijk hoog oplopen. Onthoud: …suikers zijn suikers voor ons lichaam, in welke vorm ze dan ook worden aangeboden. Trap daarom zeker niet in ” 0% toegevoegde suikers ” want dit is in de meeste gevallen een wassen neus.

Dan maar helemaal geen zuivel meer consumeren? NEE, natuurlijk niet. Er zijn goddank, als je van zuivelproducten houdt, meer dan genoeg gezonde keuzes te maken, zelfs in supermarkten. Mijn eerste advies is de weg naar de biowinkel voor ECHTE zuivel. Daar vind je biologisch dynamische kwark en yoghurts die naturel zijn gebleven, en verder geen rare toevoegingen hebben. Denk aan magere kwark gemaakt van rauwe biologische melk, DEMETER keurmerk kwark en yoghurts en kefir. Van bio-dynamische YOMIO yoghurt kun je zelf de lekkerste drinkyoghurts maken. KLIK HIER voor meer inspiratie.

 

VERS INTACT BIOLOGISCH FRUIT

Hoe mooi en rooskleurig de voedselindustrie het ook wil maken, concentraten zijn altijd bewerkte additieven. Met vrijwel evenveel tot zelfs meer suikers dan gewone bietsuiker. Zie het dan ook nooit als een gezonder alternatief. Dat is een sprookjesverhaal. Zie het als een soort snoepje, waar je jezelf zo af en toe op trakteert. Maar maak het zeker geen dagelijks terugkerend onderdeel in je menu. En al zeker niet in dat van je kind( eren). Concentraten hebben ook een zeer nadelig effect op ons gebit en die van kinderen. 

Kies altijd voor biologisch intact fruit. Schil, pureer, ontpit en ontvel zo min mogelijk, eet alles zo heel mogelijk op. Alleen op deze manier profiteer je van die gezonde vitaminen, mineralen én…vezels! 

Wist je, dat je zeer simpel en eenvoudig zelf vruchtenconcentraat kunt maken? KLIK HIER om naar het recept te gaan!