Bovaer is een voederadditief, wat aan het voer van rundvee wordt toegevoegd met als doel de uitstoot van methaan te verminderen. Bovaer werkt in op de enzymen in de koeienmaag, waar veel productie van broeikasgas plaatsvindt. Het wordt gemaakt van siliciumdioxide, propyleenglycol, en de organische verbinding 3-nitrooxypropanol, afgekort ook wel 3-NOP. De fabrikant van deze formule is DSM-FIRMENICH, en heeft patent op de werkzame stof 3-NOP. Volgens DSM vermindert het supplement de methaan uitstoot van melkvee gemiddeld 30% voor melkvee en gemiddeld tot 45% voor vlees-vee. Waarmee bovaer kan bijdragen aan een significant directe vermindering van de broeikasgassenemenissie in de veehouderij.

In 2022 publiceerde UNIVERSTITEIT WAGENINGEN EEN ONDERZOEK waarin is bestudeerd wat bovaer doet. De studie werd gestart in 2019 tot begin 2020. In Januari 2021 verscheen het eerste PERSBERICHT, maar pas een jaar later werd het onderzoek volledig naar buiten gebracht. De studie bestudeerde onder andere de hoeveelheden methaanreductie vast te stellen bij drie verhoudingen graskuil en maïskuil van het ruwvoer, wat veel voorkomt in Nederland. De gegevens uit dit onderzoek worden gebruikt als onderbouwing voor een accreditatie van BOVAER in de klimaatmodule van de Nederlandse kringloopwijzer, maar zijn tevens ook toepasbaar in geheel Europa.

De studie is uitgevoerd met 64 HOLSTEIN FRIESLAN koeien in het midden van hun lactatie, waarvan 18 koeien in hun eerste lactatie, 18 in hun tweede en 28 koeien in hun derde lactatie. De wetenschappers onderzochten het effect van een lage dosis bovaer ( 60mg /kg voer DS* ) en een medium dosering ( 80mg / kg DS ) aan de drie verschillende rantsoenen. Een kwart theelepel BOVAER per koe/ per dag verminderde de methaanuitstoot met ongeveer 30%. Wat onderstreept, dat BOVAER direct bijdraagt aan een vermindering van de ecologische voetafdruk van vlees, melk en zuivelproducten. BOVAER is door de EU erkend ( verordening EG nr 1831/2003) wat BOVAER het eerste additief maakt wat de EU erkent met aangetoonde methaan-verlagende effecten. Volgens de EU past BOVAER bij de EU doelstelling om de landbouw verder te vergroenen en sluit het aan op de ambities van de FARM-TO-FORK strategie. Methaan heeft een klimaatopwarmingspotentie die zo’n 28 keer hoger ligt dan die van koolstofdioxide. Het is één van de redenen waarom methaanemissies op zeer korte termijn moet worden aangepakt.

EU commissaris Stella Kyriakides van Gezondheid en voeding vind de toelating van een product als Bovaer een goed voorbeeld van wat we kunnen bereiken met nieuwe agrarische innovaties.

Sinds de goedkeuring door de EFSA ( Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid ) op 7 april 2022 kon de voedermaatregel ook worden toegepast in Nederland en in Vlaanderen, waar het voor een groot deel financieel werd ondersteund door en in de pre-ecoregeling voedermanagement in 2022. BOVAER werd toegepast als methaanreducerend additief in meer dan 150 trails in 28 verschillende landen met verschillende voedersystemen getest waarvan de resultaten in 85 artikelen in zogenoemde peer-review- journals zijn gepubliceerd.

In December 2024 kondigde ARLA aan, proeven te houden op 30 van hun aangesloten coöperatieve boerderijen. Daarmee werd het “ een ding “ in Nederland, omdat Arla één van de meest verkochte en meest populairste zuivelgigant in Nederland is. De hamvraag is, of BOVAER, immers een chemisch additief, ook is toegestaan in biologische zuivel / veevoeder. Dat zou NIET het geval zijn. De biologische normen van de SOIL ASSOCIATION bepalen, dat alle ingrediënten en componenten van een voederadditief ACTIEF moet zijn goedgekeurd voor gebruik, als veilig, en als nutritioneel nuttig voor het dier worden beschouwd. De hoofd componenten in BOVEAR zijn NIET opgenomen in de lijst met goedgekeurde producten en verbindingen, wat gevolg heeft dat BOVEAR dus ook NIET is toegestaan onder biologische normen EN -> let op -> voor gebruik in de biologische landbouw. Maar…hoe zit dat dan met ARLA, die toch pretendeert biologisch te werken ? ARLA koopt melk in van onwijs veel verschillende boerderijen, omdat zij MASSAAL produceren ( 8000 boeren verspreid over heel Europa ) en dus niet alleen voor en in Nederland / voor de Nederlandse zuivelmarkt produceren, en dit gaat tevens om zowel biologische als NIET biologische melk.  Alle -> en let weer even op -> BIOLOGISCHE melk die Arla claimt biologisch te leveren, moet voldoen de BIOLOGISCHE REGELGEVING , en de productie moet volledig gescheiden blijven van niet-biologische melk. Dit moet ieder jaar verplicht worden aangetoond en onafhankelijk worden gecontroleerd.

In DIT daglicht gezet, kunnen we concluderen, en zouden we aan mogen nemen, dat er in BIOLOGISCHE ZUIVEL geen Bovaer wordt gebruikt.

Als je je op sociale media begeeft, zal het je niet zijn ontgaan, de vele tegenstand op Bovaer. Er wordt, zoals vanouds, van alles klakkeloos en onbekeken overgenomen en massaal gedeeld waardoor het weer als een lopend vuurtje is gaan verspreiden. ( KLIK HIER voor een artikel over deze zorgwekkende trend op sociale media )  Er is dus, laat dat duidelijk zijn, nogal wat tegenstand. Tegenstanders zijn vooral erg bezorgd over de gezondheidsrisico’s, die zij beweren te zijn voor zowel mens als dier en milieu. Dit baseren ze op de chemische stoffen in BOVAER. Wat ik overal tegenkom, waarmee wordt geschermd, is een Brits rapport van het FSA ( de Britse voedselveiligheids autoriteit ) dat vertelt, dat de stof 3-NOP irriterend is voor de huid en de ogen, en potentieel schadelijk kan zijn bij inademing. Daarnaast is er veel zorg over het kwaliteitsverschil van melk en vee wat afkomstig is van runderen / koeien die BOVAER hebben gekregen. Er zijn tevens ontzettend veel complot theorieën te vinden, waarin zelfs Bill Gates weer eens wordt aangehaald. Zeker in het Verenigd Koninkrijk is er onwijs veel controverse ontstaan  op sociale media, wat min of meer aan het overwaaien is geslagen naar Nederland. In Nederland wordt het Zweeds-Deense zuivelbedrijf ARLA flink aangepakt, omdat zij momenteel BOVAER uittesten op 30 van hun boerderijen. Daarover gaf Arla op hun website een officieel STATEMENT uit. Waarin zij hun kant van het verhaal uitleggen, en onder andere vertellen, dat BOVAER 100% veilig is en niet schadelijk is voor mens / dier en milieu.

Daarin worden zij van erg veel kanten gesteund. Te beginnen met uiteraard de fabrikant van BOVAER zelf ; DSM-firmenich. Arla heeft in hun statement het STATEMENT van de fabrikant zo’n beetje één op één overgenomen, wat ik persoonlijk een gemiste kans vind. Ik zou meer op de biologische wet en regelgeving in zijn gesprongen. De grootste speerpunten die worden opgesomd zijn;

Ook het National Farmers Union ( NFU ) gaat hierin mee. Zij zeggen, dat wanneer het additief wordt gebruikt let op -> ZOALS IS AANBEVOLEN -> het wordt afgebroken in het spijsverteringsstelsel van de koe, en als zodanig NIET wordt aangetroffen in de melk of vlees. BOVEAR is ruim vijftien jaar intensief getest en vormt geen enkel risico voor zowel mensen / menselijke zuivelconsumptie, als de dieren zelf, aldus NFU.

Algemeen zijn vele wetenschappers ook positief, en verwerpen de controverse rondom BOVEAR.  Volgens vele wetenschappers komt 3-NOP ( dus het actieve component van BOVAER ) niet in melk of vlees terecht, en blijft het onder het zogenoemde “ limit of Quantification “ Het wordt vrij snel afgebroken in de pens van de koe, en de koolstof ( C ) uit 3-NOP wordt voornamelijk omgezet in lactose in de melk. In de melk zijn slecht zeer kleine sporen aanwezig van metaboliet 3NOPA, waarop het EFSA dus heeft beoordeeld, dat dit “ no concern “ betreft.

In de vele controverse wordt onvruchtbaarheid aangehaald. Hoe zit dat dan ? Volgens wetenschappers is er geen enkele waarneming geconstateerd in hun vele studies waaruit blijkt dat bij een dosering van 100 gram 3-NOP per kilogram lichaamsgewicht / per dag een nadelig effect heeft op spermatogenese en / of corpora lutea ( NOAEL -> no observed adverse effect levels ) Stel dat 3-NOP precies op de LOQ in melk aanwezig zou zijn, dan zou een persoon wat 70 kilogram weegt dagelijks maar liefst 350 TON melk moeten drinken, om de grens te overschrijden. Het spoor wat in melk achterblijft, voordat het wordt verwerkt tot zuivelproducten, is daarom verwaarloosbaar te noemen, volgens vele wetenschappers.

Maar hoe zit het met het veel aangehaalde Britse rapport van het FSA ? Daarin wordt zelfs streng geadviseerd om veiligheidsmaskers, bedekkende kleding en stofmaskers te dragen, als met met BOVEAR werkt. Het staat inderdaad vermeld in een SAFETY DATA SHEET ( SDS) wat is bedoeld voor mensen die DIRECT met 3-NOP werken. Denk aan de fabriek waar BOVAER wordt geproduceerd. “ kant en klaar “ aangekomen bij een melkveehouderij is het additief echter zodanig verdund dat deze veiligheidsegels niet nodig zijn, en de boer zelf dus ook totaal geen enkel risico loopt. Zo’n SDS is wettelijk verplicht gesteld voor ontzettend veel stoffen, die zowel oraal als inwendig worden gebruikt. Zo gelden er bijvoorbeeld ook veel SDS maatregelen op kunstmatige zoetstoffen, omdat deze ook bijvoorbeeld licht ontvlambaar kunnen zijn. Het zegt verder niets over het eindproduct wat wij immers dagelijks in grotere getale wereldwijd consumeren. Al zijn daar ook weer veel conspiricy theorien over, maar dat is weer een geheel ander hoofdstuk 🥹

Op de SDS van 3-NOP staat het signaal-woord ‘ danger ‘ Dit woord vinden we ook op bijvoorbeeld planten extracten / etherische oliën / vitaminen / mineralen / enzovoort. Deze worden, net als BOVAER, als een additief gebruikt die later geschikt zijn gemaakt voor menselijke en dierlijke consumptie. Voor ontzettend veel 100% pure producten, denk dus bijvoorbeeld aan plantenextracten en oliën, geldt dat beschermende kleding en mondbedekking noodzakelijk zijn bij een verwerking en / of productie. Ook in de zeepmakerij van puur & fit – LE BON SENS werken we met beschermende kleding en maskers. Een SDS is dus anders gezegd een waarschuwing-regelement voor de PURE stoffen zelf, niet een eindproduct, of in geval van BOVEAR, dat het 100% puur en onverdund bij koeien wordt gebruikt. Kortom; veel wetenschappers vinden de controverse op BOVAER zeer zorgwekkend. Eén wetenschapper ; “ …een groot deel van de maatschappij, variërend van consumenten tot rechters, lijkt tegenwoordig een eigen koers te varen bij wetenschappelijke resultaten. Soms lachwekkend, maar voornamelijk zeer zorgelijk….”

Ook emeritus hoogleraar Alastair Hay van de Universiteit van Leeds heeft via een persbericht afkomstig van het zeer betrouwbare platform SCIENCE MEDIA CENTRE zijn zorgen hierover geuit. Hij benadrukt, dat  het additief in 2023 pas is goedgekeurd na een zeer lang onderzoeksproces door het FSA. Om tot dat oordeel te komen, heeft het FSA ook hulp gekregen van andere Britse overheidsinstanties als ANIMAL FEED / FEED ADDITIVES JOINT EXERT GROUP  / en het ADVISORY COMMITEE OF ANIMAL FEEDINGSSTUFF .

Maar waarom is er dan zoveel controverse ? Is de schadelijkheid dan ergens wel ooit aangetoond ? Ik vroeg mij dat af en ben gaan zoeken. Maar ik kwam nergens iets tegen, wat maar enige vormen van schadelijkheid aantoonde. Het enige wat ik na dagen zoeken tegenkwam, was een waarneming in de enzymen.  Bij de doseringen die effectief zijn bij het verlagen van methaanniveaus met ongeveer 21-33% bij runderen, is aangetoond, dat BOVEA NIET schadelijk is voor dieren. Er werden enkele veranderingen opgemerkt bij proefdieren van enzymen die markers zijn van de leverfunctie, maar deze waargenomen veranderingen lagen ver onder de gebruikelijke referentie bereiken en werd daarom NIET beschouwd als een directe koppeling aan BOVAER. De geteste doseringen van BOVAER waarbij deze veranderingen werden waargenomen lagen bovendien twee keren hoger dan de goedgekeurde dosering voor dieren. De melkproductie werd verder niet beïnvloed bij de doseringen waarbij veranderingen werden waargenomen in de enzymen. Het 3-NOP wordt razendsnel gemetaboliseerd tot 3-nitroxypopionzuur ( 3-NOPA ) wat zeer snel verdwijnt uit het plasma van runderen, waarbij het allergrootste deel al binnen een tijdsbestek van drie uur verloren gaat.

Hoe zit het met de verhalen, dat het kankerverwekkend zou zijn ? Daar zijn ook erg veel testen en onderzoeken op uitgevoerd. Deze zeer uitgebreide testen op het risico van kanker geven aan, dat BOVAER géén schade toebrengt aan het DNA, en is daarmee niet genotoxisch. In kankeronderzoeken op knaagdieren werd opgemerkt, dat de chemische stof geassocieerd werd met enkele goedaardige veranderingen in mesenchymale stamcellen ( worden in veel weefsels aangetroffen en kunnen worden omgezet in bindweefsel / lymfeweefsel / bot of kraakbeen )  bij een paar geteste mannelijke dieren.  Er is echter een veiligheidsfactor van circa 170 tussen de dosis waarbij enkele goedaardige tumoren bij knaagdieren werden gezien en de dosis van het additief die door het FSA als veilig is verklaard.

Terwijl er dus veel verdeeldheid heerst, zijn daar ook de boeren ZELF. Zij zijn tenslotte degenen die met het additief moeten gaan werken, maar vooralsnog lijken de meeste boeren daar nog niet erg warm voor te lopen. In Vlaanderen heerst er zelfs veel scepter. Het toepassen van een zogenoemde voedermaatregel, wat BOVAER toch een beetje lijkt te gaan worden, om methaan te reduceren is een NIEUWE maatregel. Alhoewel in 2022 er steun voor was voor de veehouders, ging dat ook gepaard met veel onzekerheid, en problematiek die er ook al was rond het stikstofprobleem. Het Agentschap voor Landbouw en zeevisserij  zegt dat een voedermaatregel ook meerkosten met zich meebrengt wat nu nog steeds een grote drempel geeft voor veehouders om BOVAER toe te gaan passen. Wel zien zij een toename van inschrijvingen voor de ecoregeling voedermanagement. De ecoregeling kunnen veehouders voor 3-NOP een steunbijdrage geven. Omdat deze ecoregeling per 2024 is bijgesteld naar een steunbedrag van 18 eurocent per dier / per dag om die instapdrempel te verlagen steeg het aantal inschrijvingen aanzienlijk, en lijkt het bij de veehouders toch vooral om het financiële plaatje te gaan.

Na heel wat uren te hebben gestoken in research, ben ik eigenlijk niet echt van gedachten veranderd. Het is voor mij niet relevant om te beginnen, omdat ik alleen maar biologisch ( dynamische ) natuurlijke zuivel consumeer, en ik mij over deze dingen sowieso dan geen zorgen hoef te maken. Tot anders bewezen, blijf ik deze tred volgen. En zal ik, zodra ik meer nieuws ontdek over BOVEAR , deze aanvullen. Dit overzicht geeft jou hopelijk de gelegenheid, om je eigen oordeel erover te velgen en daar naar te acteren. En als je mij het vraagt ; koop lekker biologisch dynamisch in. Dat is lekker, gezond, en….je steunt de kleinere ondernemingen die JUIST zo hun best doen. Help ELKAAR, in plaats van de verknipte industrie, en zet je industriële bril af. Dan ontdek je meer dan je denkt. 

GERELATIVEERD ARTIKEL :  KLIK HIER 

3 Reacties op “De ” bovaer” discussie……”

1. Zolang in de gebruiksaanwijzing staat dat het middel NIET geschikt is voor menselijke consumptie blijf ik er toch maar liever van af. Ook mogen mannelijke dieren dit middel niet consumeren volgens de ingrediëntenlijst..

   Reageer

2. Waarom gebruik je zelf eigenlijk het liefst biologisch dynamische zuivel, Monique? En heb je ook geinformeerd bij een biologisch dynamisch werkende boer wat hij van Bovaer vind?
   Ik vraag me af waarom je het gebruik van Bovaer min of meer verdedigt maar toch zelf liever biologisch dynamische zuivel gebruikt. Is het dan alleen de smaak? Ik denk dat je dan een hele belangrijke dimensie van de biologisch dynamische visie mist. Deze is zeer alomvattend en kijkt verder dan of een bepaalde stof geen kwaad kan (ook al gaat het om kleine hoeveelheden).

   Reageer

   • echt…soms val ik van mijn stoel, wat mensen gewoon klakkeloos durven te schrijven en in te vullen voor zichzelf. In mijn directe herinnering ” verdedig ‘ ik nergens een kant van dit verhaal, dus hoe je daarbij komt, is mij een raadsel. Je praat bovendien tegen iemand, die al ruim 35 jaar bio-dynamisch gebruikt, en daar ook erg veel kennis van heeft opgedaan. Als je echt wat spitsvondiger zou zijn, zou je ook gewoon op het bijgevoegde linkje kunnen klikken die ik heb bijgevoegd bij alle content die ik schreef ter onderbouwing. Ik zou het OPRECHT vanuit de grond van mijn hart zeer op prijs stellen, als mensen eens beter zouden LEZEN, voordat ze plompbverloren alles voor mij gaan zitten invullen omdat dit zo in hun hoofd werkt. Mijn hartelijke dank.

     Reageer