Laten we eerst eens in gaan zoemen op de voordelen van plantaardige eiwitten. Plantaardige eiwitten komen we tegen in plantaardige voedingsmiddelen, zoals peulvruchten, noten en granen. En er zijn dierlijke eiwitten, die bijvoorbeeld in vlees , eieren en zuivel zitten.  Dierlijke eiwitbronnen bevatten alle negen essentiële aminozuren en vallen hiermee onder de VOLWAARDIGE eiwitten. Eiwitten zitten in het wit en geel van een ei, maar vooral in vlees, vis en zuivelproducten als melk, kwark en yoghurt. Dierlijke eiwitbronnen zijn rijk aan vitamine B12, vitamine D, omega 3 vetzuren, Carnitine, taurine, heem-ijzer en zink.

Plantaardige eiwitbronnen bevatten in de meeste gevallen niet alle essentiële aminozuren. We vinden deze plantaardige eiwitbronnen voornamelijk in noten, granen en peulvruchten. De samenstellingen van plantaardige eiwitten sluiten minder goed aan bij wat het lichaam nodig heeft, dan de eiwitten uit dierlijke bronnen. Ieder voedingsmiddel levert meer dan alleen maar eiwitten. Sommige van deze voedingsstoffen zijn meer of minder aanwezig in dierlijke bronnen, en andersom ( minder in plantaardige bronnen) Zo zit er in vlees ( dierlijk) heem-ijzer, terwijl dit niet in plantaardig voedsel voorkomt. Andersom zitten er enorm veel vezels in plantaardig voedsel, wat in vlees weer niet voorkomt. Vezels zorgen er o.a voor dat we langer verzadigd blijven, een vleesmaaltijd verzadigt veel minder goed.

De mate van de verdeling van de aminozuren zorgt ervoor of de eiwitten bruikbaar zijn voor het lichaam of niet. We noemen dit DE BIOLOGISCHE WAARDE VAN EIWITTEN . Hoe beter een eiwit uit welke bron ook opneembaar is, hoe hoger deze biologische waarde ligt. Op internet zijn er vrij veel lijsten vindbaar met de biologische waarden van talloze eiwitbronnen ( dierlijk en plantaardig )

Anders gezegd kun je gerust al je eiwitten uit plantaardige bronnen halen ( veganisten) als je maar zorgt dat je ruim voldoende binnen harkt. Meest gunstig genomen zouden veganisten tenminste 30% extra eiwitten moeten consumeren vergeleken met mensen die vlees eten.

Er zijn een aantal essentiële aminozuren, die niet of nauwelijks voorkomen in plantaardig voedsel, zoals LYCINE, TRYPOFAAN, ISOLEUCINE en METHIONINE.

Als we eiwitten eten, worden deze in ons lichaam afgebroken tot aminozuren, die worden gebruikt bij ieder spijsverteringsproces in het lichaam. Deze verschillende soorten eiwitten verschillen sterk door de verscheidene aminozuren die deze bevatten. Ons lichaam gebruikt zo’n 20 aminozuren om eiwitten op te bouwen. Omdat dierlijke eiwitten meest lijken op het eiwit dat in ons lichaam voorkomt, zijn deze eiwitten uit dierlijke bronnen meest compleet. Plantaardige eiwitbronnen bevatten minder en weinig essentiële aminozuren waardoor dierlijke eiwitten wel als volledig worden beschouwd en plantaardige eiwitten niet. Daarom moeten planteneters altijd meer bronnen aanspreken om aan hun behoeften te voldoen. Dat lijkt ingewikkeld, maar dat is het niet. Dagelijks een flink portie peulvruchten extra op het menu helpt je al een eindje op weg.

Toch is de meest ideale situatie een goed, evenwichtig en uitgebalanceerde combinatie van dierlijke en plantaardige bronnen. Veganisten die niet erg extreem ingaan op hun gewoonten, kunnen bijvoorbeeld kiezen voor dagelijks een kommetje bio-dynamische kwark of yoghurt. Bio-dynamische zuivel is vrij van dierenleed, maar bevat wel alle gezonde eiwitten. Ook kun je denken aan een vers geraapt eitje bij de boer, waar de kippen vrij rond scharrelen.

Dit bekeken, zouden we kunnen concluderen, dat er een goede eiwittransitie kan gaan plaatsvinden. In 2022 deed de Universiteit van Wageningen hier onderzoek naar. Progamma manager Stacy Pyett van “ proteïnes for life “ zegt dat er ruim voldoende plantaardige eiwitten in de wereld worden geproduceerd om de wereldbevolking te voeden.  Als alle consumenten op aarde overschakelen naar een plantaardig dieet, komen er meer plantaardige eiwitten beschikbaar voor humane consumptie, stelt Pyett, want ongeveer de helft van de plantaardige eiwitten wordt nu nog gebruikt als veevoer. Bovendien heb je minder landbouwgrond nodig voor dit plantaardige dieet dan met ons huidige dieet.  Dat is goed nieuws. Maar helaas zijn we hier niet erg veel verder. Want het tweede, meer cruciale punt is, HOE we deze plantaardige eiwitten verwerken voor humane consumpties. Juist, dan komen we vanzelf uit op het imitatie voedsel ( KLIK HIER ) waar supermarkten ram-vol mee liggen.

Alhoewel plantaardige eiwitten vele streepjes voor liggen op dierlijke, is het vooral belangrijk, HOE wij plantaardige eiwitten consumeren. Eet en drink jij dit bijvoorbeeld via 100% pure bronnen, zoals noten, volkoren graansoorten, hennepzaden en peulvruchten, en verwerk je dit ook door gezonde voeding ( bijvoorbeeld verse groente / fruit ) dan zijn we op een juiste weg. Helaas pikt de industrie niet zomaar, dat we erg veel markt weg nemen als er minder tot zelfs geen dierlijke eiwitten meer in de reguliere  voedsel en levensmiddelenindustrie rondgaan. Je moet je voorstellen, dat een zeer groot deel wereldwijd staat en loopt op dierlijk eiwit. Denk aan additieven voor binding. Als je willekeurig een product uit het schap van een supermarkt trekt, lees je vaak in de ingrediënten lijst iets van een dierlijk toegevoegd eiwit. Er wordt gigantisch veel omgezet, op basis van dierlijke eiwitten.

De industrie zag een middenweg. En dat is het imitatie voer. Als wij dan echt graag de eiwittransitie willen maken van dierlijk naar plantaardig, dan willen zij meehelpen, door met veel “ plantaardige “ alternatieven te komen. Deze leveren vaak veel meer op dan niet plantaardige producties. En het wordt zo kunstig in elkaar geknutseld met talloze kunstmatige ingrediënten, dat er wel sprake is van een mogelijke reductie van dierlijke eiwitten, maar deze producten juist de gezondheid van de wereldbevolking bedreigen. Want vergis je niet wat er allemaal in omgaat, daarover heb ik erg veel geschreven ( KLIK HIER )

Waar gepleit voor zou moeten worden, is het reduceren / verbannen van zaken als conventionele melk en yoghurt, burgers, gehaktballetjes, schnitzels, alles wat zo lekker is gemaakt. Als we dit simpel gaan vervangen met plantaardige gehakt, schnitzels, burgers, melk, yoghurt enzovoort, draaien we alles alleen maar om, en worden we er dus niet gezonder op. Vlees bij de maaltijd kun je simpel zelf geheel volwaardig vervangen met een eigen gemaakte vleesvervanger, dat hoeft op niets te lijken.

Het is wetenschappelijk aangetoond, dat plantaardige eiwitten gezonder zijn voor hart en bloedvaten dan dierlijke eiwitten. Maar als we dit gaan vervangen MET plantaardige eiwitten waaraan van alles wordt toegevoegd, hebben deze gezonde voordelen geen enkele zin. De vele ANDERE stoffen / ingrediënten in al dat imitatie voedsel zijn zeer tot extreem ongezond, wat net zo goed een bedreiging kan vormen voor onze hart en bloedvaten.

Het probleem zit daar dus. Het klemt daar. En het komt zo niet verder. Het ene goede met het andere slechte compenseren brengt een eiwittransitie niet erg veel verder.

Laten we hieruit zeker begrijpen, dat al dat hippe imitatie voedsel niet de oplossing is. En dat dit juist een eiwittransitie kan belemmeren. Maar hoe pak je dit aan, in een wereld waarin de industrie de scepter draait ? Lastige kwestie…..Want daar loopt het steeds op vast, en komen we niet veel verder. Er gebeurt momenteel heel erg veel op gebied van “ minder vlees en zuivel, meer plantaardig “. Van kweekvlees tot uitgeprint vlees , van kokosyoghurt tot lupine kwark. Alles lijkt in een directe aanval te gaan met het conventionele vlees en zuivel. Dat dit NIET werkt, blijkt uit de kampen die vooral op sociale media zijn ontstaan : kamp IK EET GEWOON VLEES en kamp IK EET GEEN VLEES. Daarnaast ontstaan er “ groeperingen” in de vorm van veganisten en de carnivoren. Het zijn verschrikkelijk veel vuurhaarden die soms erg hoog kunnen oplopen. Terwijl NIEMAND het eigenlijk ECHT goed weet.

We weten niet beter, dan dat er ballen gehakt bestaan, schnitzels, burgers, en kippenbouten en poten. Dat ligt al sinds mensenheugenis in de vitrine bij slagers en supermarkten. We zijn dit als “ vlees” gaan beschouwen, wat het lastig maakt, om het los te koppelen, want het is geen vlees, maar een vlees-PRODUCT. Vlees is een stuk rundvlees, een los gedraaid vlees als gehakt, maar vlees is geen bal gehakt, wat is bewerkt en aangevuld met smaakversterkers en andere additieven.

We beschouwen vlees-producten als vlees, wat natuurlijk méér dan logisch is. We kopen het immers als zodanig. De industrie bedacht daarom, dat een omkering van vlees product naar soja / kokos/ tarwe product in dezelfde vorm gegoten de reducering , waar erg veel druk op is komen te staan, onzichtbaar zou kunnen maken. Bovendien bestaan vleesvervangers al erg lang. Iets wat én al bekend is, én gelijkend is gemaakt, zal de consument moeten kunnen overstappen.

Dat er IETS moet gaan gebeuren om de schade op het milieu terug te dringen wat betreft de vlees en zuivelindustrie, dat is iedereen inmiddels duidelijk, het is wereldwijd een onderwerp op de agenda. En er worden ook stappen ondernomen. Zoals deze plantaardige aanval op de consument. Of deze nu zo eerlijk , oprecht en vooral GOED en BETER zijn, dat trek ik in ieder geval sterk in twijfel. Van wat ik tot nu toe zie, vind ik het juist een averecht effect geven, behalve voor de industrie. Het milieu en de consument schieten er in regel niet heel erg veel mee op.

Ik ben niet TEGEN alle inzet en initiatieven die worden gedaan. Maar ik vind zeker wel IETS over de MANIEREN. In mijn beleving doen we vijf stappen vooruit en zes stappen terug. Want wat gaat al dat imitatie voer voor gevolgen hebben ? Dat weten we NU nog niet zo goed, ook de wetenschap lijkt zich daar nog niet over te buigen. Met mijn ( misschien té nuchtere ) kijk op het geheel zie ik alleen maar een wereldbevolking wat dikker en dikker wordt, ziektes en aandoeningen krijgen, en vroeger komen te overlijden. Ik zie toename in hart een vaatziekten, diabetes, en vooral opjagende ziektekosten. Want: …. Wat doet al die meuk wat in kunst voedsel wordt gestopt op langere termijn met ons ? We brengen in mijn beleving nu water-naar-de-zee.

Kokos is nu “ hot! “ en we komen het echt overal tegen in plantaardige alternatieven. Het is een prachtig en voor-de-industrie-goedkoop basisingredient. Van kokosyoghurt tot nep-kaas, alles kun je ermee maken. Kokos heeft een gezond imago ( KLIK HIER ) maar dan praten we over 100% pure kokos, rechtstreeks uit de kokosnoot. Niet BEWERKT. En dat is nu juist het grote verschil. Industrieel wordt kokos bewerkt. Denk aan verhitten, filteren, bleken, extraheren, ontgeuren  enzovoort. Wat overblijft in een bonk leeg getrokken industrieel vet. Wat zeer slecht is voor de gezondheid, zeker als we A: geen flauw benul hebben van de hoeveelheden die we in één keer consumeren, en de mate waarin we deze producten consumeren. De gemiddelde planten-eter / veganist consumeert twee of meerdere plantaardige vervangers per dag. De hoeveelheden kunnen dan behoorlijk op gaan lopen. Maar ook is de hele kokos-industrie NIET duurzamer, milieuvriendelijk, en zelfs niet dier en mens vriendelijker. ( KLIK HIER )

Omdat kokos wel een goed imago heeft, houdt de industrie deze kwesties onder het kleed. En vinden we het “ goed “ om kokosyoghurt te eten.  De consument staat totaal NIET stil bij de HOEVEELHEDEN kokos die er bijvoorbeeld in kokosyoghurt wordt gebruikt. Er gaat een blikje kokosmelk in, waarin dan nog wat verdikkingsmiddelen en culturen aan worden toegevoegd. Industrieel bekeken stukken minder intensief in productie dan gewone yoghurt. En dus milieuvriendelijker. Klopt helemaal. Maar wat niet klopt is het gezonde aspect. Je krijgt met een kom kokosyoghurt enorm veel transvet in één keer binnen. Bovendien is kokos dus ook niet geheel milieuvriendelijk, ook DAAR vallen erg veel steken, terwijl het imago verder wordt opgepoetst.

Kortom: reverse psygology is NIET de oplossing. Wat wel ? Op deze vraag heb ik geen antwoord, net als iedereen er geen antwoord op heeft. De industrie draait de scepter, beslist alles, zet alles in hun eigen wegen, zodat er niets afbrokkelt aan de winst.

Wat ik in ieder geval WEL weet, is dat de oorlog “ PLANTAARDIG VERSUS DIERLIJK “ niets oplost, maar alleen geld in het laatje van de industrie brengt. De consument wordt gebruikt, om TEGEN elkaar op te zetten, om zo een oorlog te creëren waarbij de consument ZELF het werk doet om geld binnen te brengen in de industriële geldlade.

We moeten terug naar het begin. Waar alles zeker niet zaligmakend was, maar wel eerlijk, puur en oprecht. Waar voedsel nog echt voedsel was, waar we alle respect voor hadden. Een korrel suiker werd niet verspild, dat werd zorgvuldig op gebruikt. Havermout was voedzaam, nu is het vooral HIP. Vlees werd direct van de slacht op het bord gelegd, eieren werden geraakt en gegeten, groente en fruit geoogst en gegeten. We zagen hoe belangrijk voedsel was, nu zien enkele mensen die zich nog steeds bezighouden met ECHT voedsel het nog. Zij ZIEN het verschil nog tussen echte zuivel en vlees. En zien vlees ook als vlees, niet als een vlees-product wat verpakt en mishandeld in de supermarkt op ons ligt te wachten om enkel nog even in de pan gegooid te worden.

Plantaardig voedsel heeft zeker de toekomst, maar we moeten dan wel goed de verschillen gaan leren tussen industrieel plantaardig en ECHT plantaardig. Want dat verschil is immens groot. Het is het verschil waar we nu blind voor zijn gemaakt.

Teruggaan naar ECHT voedsel, het klinkt allemaal zo zweverig en banaal. Want WAT is echt voedsel dan ? KLIK HIER en ik vertel je er alles over. ECHT voedsel is voedsel wat ons voedt en niet vult. ECHT voedsel is geen bal gehakt of een burger, geen pak vla, geen eier-salade, maar het is een bron van bruikbare eiwitten, vitaminen, mineralen, voedingsvezels en vetten. Afstappen van wat de industrie echt voedsel heeft gemaakt, en terug stappen naar hoe de natuur ECHT voedsel heeft bedoeld, dat lijkt mij in ieder geval een eerste goede stap vooruit zonder twee stappen terug te zetten. Plantaardig in zijn echte vorm, en niet in de vorm hoe de industrie het giet.

Goed, we moeten plantaardiger eten, maar dat moeten we wel realistisch doen. Hoe doen we dat ? In deze tijd, waarin supermarkten ram-vol liggen met imitatie voer ? We lijken alleen te kunnen kiezen tussen twee kwaden : ultra bewerkte nep, en ultra bewerkte vlees/ zuivel producties. Op deze wip is de consument nu gezet door de industrie. Is dat eerlijk ? Ik vind van niet. Hersenspoeling noem ik het, waarin de consument het slachtoffer is. De consument dwaalt rond in onzekerheid, blindheid en wanhoop. Wat is goed ? Waar doen we goed aan ?

In ieder geval niet, om mee te gaan in de industriële stroom. We moeten om te beginnen weer zelf leren nadenken. Met ons brein kunnen we beter voor onszelf beslissen. Realistischer kijken naar WAT we kopen tegen astronomische bedragen, WAT we eten, WAT we in ons lichaam stoppen.

Ook kunnen we door zelf weer na te gaan denken beter kijken op het gehele plaatje. Wat doet de industrie ? Koeien kapot praten en kokosnoten de hemel in prijzen ? Het is een geestelijk spel, waar het niet draait om dierenleed, want doet de industrie ZELF daar niet voor het grootste deel aan mee ? Kijk naar het realistische plaatje. En zie, dat we ook eerlijke, echte zuivel kunnen consumeren, via streekgebonden ondernemingen. En nee, tuurlijk tuurlijk tuurlijk, daar vullen we geen supermarkten mee, maar MOET dat ? Moeten we kunnen kiezen uit 80 soorten kwark? Waarom halen we boontjes uit Spanje, om in Spanje vervolgens Nederlandse boontjes te kunnen kopen ? Waarom betalen we goud geld aan kunstvoedsel terwijl we hele oogsten laten weg rotten omdat geen supermarkt deze wil inkopen ? Wie wordt er rijker van ? Zeker niet de consument of de boer.

Wees kritischer. Wees wakker. Wees realistisch. Wees scherper. En kijk naar ECHT voedsel. Dat is wat wij met zijn allen tenminste nu kunnen doen.

Als laatste tip verwijs ik je graag door naar DIT ARTIKEL van mijn lieve collega Rineke Dijkinga, die vorig jaar hierover een zeer verhelderend stukje schreef.

2 Reacties op “De plantaardige oorlog / de eiwit transitie: wat kunnen we ermee als consument ?”

1. Hoi Monique,

   Hoe zit het met rijsteiwitpoeder? Is dat goed bruikbaar voor het lichaam?

   Reageer

   • Je kunt eiwitten het beste uit pure, natuurlijke bronnen halen.

     Reageer