De zin en onzin rondom Skyr
SKYR…..
Het is nog altijd erg populair. In 2015 besteedde ik er voor het eerst aandacht aan. Het zuivelmerk ARLA bracht toen voor het eerst in Nederland SKYR op de markt. Ik heb inmiddels vele artikelen over SKYR geschreven, die je verspreid in dit artikel ( gekleurde linkjes) kunt teruglezen ,
Waarom alweer een artikel over SKYR? Wel….omdat er veel vragen blijven rondzingen rondom de vele potten SKYR. De directe aanleiding was een discussie die ik laatst had op social media met een “ food-specialiste “ die reageerde onder mijn artikel over mijn “ zes maanden SKYR test”. Deze dame beweerde glashard, dat alleen ARLA “ echte “ Skyr produceert, iets waar ik nu juist over zeg, dat zij dit niet doen, en dit ook in mijn vele artikelen heb onderbouwd. Het was een typisch voorbeeld van iemand die graag Arla Skyr eet, en niet graag wilde horen, dat het helemaal niet gaat om echte Skyr.
De vele SKYR producten in supermarkten variëren niet alleen in samenstelling, maar ook in prijs. De prijsverschillen kunnen enorm zijn. In dit artikel vertel ik, waar het hem in zit, en ook het duidelijke verschil tussen een “ echte” Skyr en een “ commerciële” Skyr.
EVEN KORT….WAT IS SKYR?
Skyr ( spreek uit SKIR) is een typisch melkproduct uit Ijsland. Je kunt het nog het beste vergelijken met magere kwark wat neigt naar hangop. ( hangop is uitgelekte yoghurt) Het is een zeer zachte kaas hoewel het qua textuur meest op yoghurt lijkt. Daarom wordt skyr ook wel eens omschreven als een kruising tussen kwark en yoghurt. Van origine is skyr een product dat de Vikingen vanuit Noorwegen mee hebben gebracht ten tijde van de kolonisatie van Ijsland. Skyr wordt gemaakt van gepasteuriseerde afgeroomde melk en levende bacterie-culturen waaronder Streptococcus salaris en Lactobaccilus delbrecyki. Hieraan wordt actieve skyr toegevoegd om de bacteriegroei te stimuleren. Om de eiwitten te laten uitvlokken wordt er stremsel toegevoegd. Het mengsel wiordt vervolges gefiltreerd waarmee de WEI wordt afgescheiden. In dit opzicht lijkt het dus een beetje op hangop. De overgebleven eiwit-massa vormt de skyr. Wordt de skyr traditioneel gemaakt, dan smaakt deze zeer zacht, mild en licht zurig. met een zoete nasmaak. De skyr die wij kunnen kopen wordt niet traditioneel gemaakt, waardoor het ook niet smaakt naar echte skyr. Er worden ook vrij veel toevoegingen gedaan ( smaakjes) en suikers en zelfs soms zout. De naturel varianten blijven vrij van toevoegingen.
ECHTE SKYR
Goed. ECHTE Skyr dus. En wat mag dat dan wel niet zijn? De meeste verhalen op verpakkingen vertellen, dat er een cultuur wordt gebruikt wat “ echt” is en volgens een 1100 jaar oud traditionele Ijslands recept wordt gemaakt. Als er inderdaad gebruik wordt gemaakt van culturen, dan gaat het in de meeste gevallen om de volgende :
Streptococcus thermophilus Islandicus
Dit is één van de meest gebruikte bacteriën in de zuivelindustrie. Het wordt voornamelijk erg veel toegepast in yoghurt. Het is dus geen bijzondere cultuur.
Lactobacillus bulgaricus
Deze bacterie behoort tot de orde van de melkzuurbacteriën, Lactobacillales. Dit zijn anaerobe, meestal aerotolerante bacteriën, verantwoordelijk voor de omzetting van suikers in melkzuur. Tot de melkzuurbacteriën behoren de geslachten Lactobacillus, waartoe deze bulgaricus hoort, en het geslacht Streptococcus.
Bifidobacterium bifidum
Bifidobacterium is een geslacht van grampositieve, strikt anaerobe, niet-sporenvormende, onbeweeglijke en staafvormige bacteriën. Ze zijn in staat om glucose tot melkzuur en azijnzuur af te breken en halen hieruit hun energie. Dit gebeurt volgens een eigen gecompliceerd stofwisselingsproces.
Aan deze bacteriën wordt een “ actieve Skyr” cultuur toegevoegd om deze sneller te laten groeien. Vervolgens wordt er stremsel toegevoegd. Er kunnen overigens ook andere levende bacterie-culturen zijn gebruikt, maar in regel worden de drie bovenstaande meest toegepast in Skyr. Sommige fabrikanten gebruiken bijvoorbeeld vijf verschillende levende bacterie-culturen.
Als je een echte Ijslander een hapje Arla Skyr zou laten proeven, zou hij je recht in je gezicht uitlachen. Buiten Ijsland vindt je eigenlijk geen ECHTE skyr. Veel Ijslanders maken zelf hun Skyr. Voor de echte Ijslander zijn al die potten Skyr een regelrechte belediging op hun eigen echte Skyr.
SKYR FROM IJSLAND…?
Vrijwel ALLE Skyr ( ook die van Arla en bijvoorbeeld Lidl ) wordt in Duitsland gemaakt, Arla maakt er een erg leuk verhaal van op hun website, door te vertellen dat zij hun Skyr in Duitsland maken vanwege praktische redenen. Wat een consument ook zeer snel aannemelijk vindt natuurlijk, want het is inderdaad niet erg praktisch om de Skyr in Ijsland te produceren en te verschepen naar Nederland.
Arla borduurt erg op “ een 1000 jaar oud Ijslands recept . Zij vertellen dat zij magere melk combineren met “ unieke “ yoghurtculturen, en een “ klein beetje microbieel “ stremsel. Dit wordt geconcentreerd. Anders gezegd zu de Skyr dus bestaan uit een melkproduct, in dit geval magere melk, zuursel, en stremsel.
Eerder heb ik Arla benaderd, en hen gevraagd naar deze “ unieke” culturen. Dit willen zij echter niet prijsgeven. Wat op zich best raar is, als je toetert ECHTE Skyr te produceren. Mijns inzien zou ik dan juist het hoog van de daken toeteren, maar dat terzijde. Arla houdt de kaken stijf op elkaar. Ook is er op het world-wide-web niets vindbaar over de echte samenstelling. Alles wat we mogen weten van Arla, is dat het is gemaakt van magere yoghurt. Niet erg transparant……
Opvallend is, dat de Belgische pot Arla Skyr WEL vertelt, dat het om magere melk, melk-FERMENTEN en microbieel stremsel gaat. Er wordt hier niet gesproken over ” unieke culturen” maar over melk-fermenten. Wat hetzelfde kan zijn als zuursel, Het geeft een zeer onduidelijk beeld. Deze potten worden namelijk ook gewoon in Nederland verstrekt. Waarom is Arla er niet gewoon transparant over voor ELK land? Zijn de Belgen anders dan Nederlanders? Waarom staan de volledige ingrediënten WEL onder Belgische én Franse statistieken vermeld, maar niet onder Nederlandse?
…een pot biologische, en een pot NIET biologische Skyr van Arla naast elkaar…
Waar we nog meer vraagtekens bij kunnen zetten, is het “ biologische Skyr” en “ niet biologische Skyr” verhaaltje, Arla heeft een biologische en een niet biologische Skyr variant. Ik heb deze twee potten eens naast elkaar gezet ( KLIK HIER voor het volledige review ) en kon werkelijk NIETS ontdekken waaruit bleek dat dit om twee verschillende varianten Skyr gaat. Zowel in samenstelling niet, niet in voedingswaarden, niet in smaak en textuur. Ik persoonlijk hou dit op een knap staaltje marketing. Zet het woord “ biologisch” op een pot en je kunt € 40 eurocent bovenop de verkoopprijs plakken.
Ook heb ik beide Skyr ( lidl milbona en Arla niet biologische) naast elkaar gezet, en geproefd. Verschillen proefde ik niet in smaak, wel is de SKYR van de LIDL dikker en steviger. Dit heeft te maken met hert productieproces, die duidelijk anders gaat dan ARLA. De SKYR is afkomstig uit verschillende fabrieken in Duitsland wat het verschil in textuur kan verklaren, maar qua smaak en vooral voedingswaarden ontlopen MELBONA en ARLA elkaar nauwelijks tot niet. Wat wel opvallend verschillend is, zijn de prijzen. Je betaalt bij de LIDL € 1,19 per pot van 500 gram, voor de ARLA SKYR van 450 gram ( en dus minder inhoud) betaal je € 1,49.
….de voedingswaarde van Arla naturel Skyr….
……versus de voedingswaarden van een pot Lidl Skyr ( Milbona )
En dan de voedingswaarden.Ik ken dit trucje. Het gebeurt met veel producten in zowel supermarkten / discounters als biowinkels. Wat er gebeurt is dat de voedingswaarden nét even anders worden vermeld, maar dit geen noemenswaardige verschillen geeft. Ook wettelijk gezien is dit gewoon toegestaan, omdat voedingswaarden richtlijnig zijn opgesteld. ( KLIK HIER om daar alles over te lezen ) en een bepaalde marge hebben ( gemiddeld…) Dit is de manier om PRIVATE LABELING uit te kunnen voeren. Door nét even onder of boven een waarde te gaan, lijkt het product anders. Maar komt het gewoon uit één zelfde fabriek.
Wat we hier zien is nauwelijks tot geen verschil tussen de voedingswaarden van Arla Skyr en Lidl Skyr. Wat is er veranderd? De lidl bevat 62 Kcal, Arla 63 kcal. Een verschil van, jawel, één kilocalorie. Anders gezegd een halve seconde ademhaling. Verder zien we dat Lidl Skyr 0,2 gram vet bevat, anders gezegd, minder dan een spoor. Arla zegt nul gram vet te bevatten. Verder? Gewoon identiek: 4 gram koolhydraten / suikers, en 11 gram eiwitten ( dus daar sneuvelt de Arla-claim ook al volledig met hun getoeter over hoge aantallen eiwitten)
Kortom: Lidl doet NIETS onder Arla. Ook niet boven. Het is gewoon één pot Skyr. Niet meer, niet minder.
WAT IS ECHT, WAT NIET?
Goed, er zijn dus nogal wat potten Skyr verkrijgbaar. Voor de handigheid hou ik het in dit artikel op enkel de NATUREL varianten. Er zijn een heleboel “ smaakjes” Skyr verkrijgbaar, waaraan erg veel hulpstoffen zijn toegevoegd. Die moet je in mijn opinie sowieso lekker laten staan, want het gaat vrijwel altijd om suikerbommen. 😏 Heel veel fabrikanten ( Arla…) beweren te werken volgens een 1100 of 1000 jaar oud traditioneel Ijslands recept, met echte culturen. We lezen op vele verpakkingen dan ook verschillende samenstellingen. Arla houdt het bijvoorbeeld op “ magere yoghurt” en daar zal jij het als consument mee moeten doen. Wat kun jij daarmee? Eigenlijk niets. Andere fabrikanten zijn wat uitgebreider, en vertellen bijvoorbeeld dat zij “ melkzuur-bacteriën” of “ culturen” gebruiken. De fabrikant is wettelijk niet verplicht om deze bacteriën te vermelden in zijn volle glorie. Wel zijn ze verplicht om tenminste te vermelden WAT erin zit. Dit kan dus onder “ culturen” of “ zuursel” of “ melk-fermenten”. Opmerkelijk dus, dat Arla alleen “ magere yoghurt” vermeldt, maar ook hier is een verklaring voor te bedenken. Op hun website praten ze over “ UNIEKE culturen”. Wettelijk gezien is dit toegestaan. Mijn vermoeden is dat het gaat om een zuursel. Net als de Lidl pot . Maar er is hier dus duidelijk voor “ unieke culturen” gekozen om niet in de wielen van de Lidl te zitten en andersom. En het wordt ook niet op de potten gezet.
Daarnaast lezen we op de pot ” IJSLANDSE TRADITIE: “. Dit gaat dus NIET om echte culturen, maar om een traditie, waar anderen bijvoorbeeld het woord STIJL ” gebruiken. Eerder betitelde ARLA hun Skyr als ” IJslandse stijl” maar door verschillende vraagtekens die er werden gezet bij deze claim, en het feit dat Arla hun receptuur ( culturen ) niet willen prijsgeven, is dit veranderd naar traditie. Dit bekt ook internationaal beter dan een stijl.
Zijn ECHTE Skyr culturen dan zo uniek? En een “ well kept secret”? Nou nee. Naast dat er veel fabrikanten zijn die hun gebruikte levende melkzuur-bacteriën gewoon breeduit op de pot vermelden, kunnen we deze info ook overal vinden op internet. Ik zou, als fabrikant, juist hoog van de daken schreeuwen, dat ik echte levende Skyr bacteriën gebruik, dit maakt je product immers meteen een stuk transparanter en duidelijker. Maar dat gebeurt dus niet…..waarom? Dat heb je hierboven in een notendop kunnen lezen.
Maar hoe weet je nu, of het om ECHTE Skyr gaat of niet? Tja, lastige vraag. Want er wordt erg veel gesjoemeld. Er zijn fabrikanten, die wel openlijk vertellen ECHTE skyr te produceren ( KLIK HIER ) Deze zetten dit ook gewoon op een pot. Maar velen ook weer niet. Dat levert dus onwijs veel verwarring op, en ik denk persoonlijk dat dit ook juist de bedoeling is. Stel dat Arla op zijn pot zet dat het naast magere yoghurt gaat om zuursel, en microbieel stremsel zou gaan. En jij leest exact hetzelfde op de pot van Lidl. Wat doe jij dan? Natuurlijk koop je de goedkopere Het is en blijft een speeltuin, die voedselindustrie….😒 met de consument als inzet.
Monkey see-monkey do. 🙉🙊
ECHT ECHTE Skyr , daarvoor zul je echt een reis moeten boeken naar Ijsland. Gelukkig zijn er hier genoeg fijne alternatieven, want eerlijk = eerlijk, Skyr is gewoon ontzettend lekker. En inderdaad zeer rijk aan eiwitten, wat het voor sporters een erg gewild product maakt. Onthoud alleen, dat er geen ECHT ECHTE Skyr in een supermarkt verkrijgbaar is. Het kan dichtbij komen, maar dan nog blijft de vraag wat er werkelijk doorheen gaat. Skyr naturel is gezond. Ook die van Arla, ook die van Lidl. Het is daarom prima te eten. Wil je zo dichtbij mogelijk komen, kies dan in ieder geval voor een uitgebreide ingrediëntenlijst. Lidl is daar bijvoorbeeld gewoon transparant in. En kies liefst voor de ingrediëntenlijsten waarin de gebruikte levende culturen ook netjes worden opgesomd. In de biowinkel vinden we bijvoorbeeld een “ biologische boeren” Skyr. Daar zit dan wel weer melkpoeder in, waar ik persoonlijk geen fan van ben, maar het heeft wel maar liefst vijf verschillende actieve melkzuurbachteriën die gewoon in de ingrediëntenlijst staan vermeld. Wel zo transparant dus.
BOTTOM LINE:
Skyr is lekker en gezond. Maar wil je ECHT ECHTE Skyr, boek dan een vlucht naar Ijsland 😀
Wil jij weten, hoe een pot SKYR er na zes maanden koelkast uitziet? En of dit nog eetbaar is? KLIK HIER
Ha, en hoe nobel het ook klinkt: in IJsland (geweldig land!) eten ze hun Skyr als toetje met room, IJslandse bessen én echt wel een flinke schep suiker!
dat is zonde, yoghurt en skyr zijn zuur, dat hoort zo, zonde om er suiker op te gooien.
Hartelijk dank voor dit duidelijke artikel. Je laatste zin stelde me gerust😊, dus gelukkig niet ongezond.
Als je tijd hebt zou ik graag je mening willen over Griekse yoghurt en Skyr. Welke raad je mij aan? Ik ben zo verknocht aan mijn ontbijt met yoghurt maar dat mag natuurlijk ook Skyr zijn. Vast bedankt!
Hai Janneke, in principe zeg ik: kies voor biologisch / dynamische zuivel, deze vind je in de biowinkel. Op de Griekse yoghurt kom ik nog terug in een ander artikel. Warme groet!
Biologische/dynamische zuivel , wel de top , maar ook in prijs 🤤
Vraag me af hoe je dan denkt of de ISEY skyr
zie linkje in artikel naar review issey
ik koop sowieso niets van Arla, omdat het uit Denemarken komt, terwijl wij zelf voldoende zuivel hebben uit nl, dus geen milieuvervuilend transport bij onze producten.
Ik geloof geen één fabrikant meer tegenwoordig…
En dat hoeft ook niet want ik maak alles zelf. Als me dat niet lukt ga ik voor yoghurt op basis van Cocos.
( heel af en toe)
Het is zoon simpel, wil je niet bedonderd worden?
Maak dan alles ZELF……
Wie trapt er nou toch voor de zoveelste keer in loze commerciële beloftes van geldgrage graaiers?
Er is toch één iets wat wel heel erg goed voor je is en dat is gezond joh?!
Het heet gezond verstand en is bij mij ALTIJD in de aanbieding!
Jaren terug werkte ik als bijbaantje in een vleesverwerkend bedrijf (nu ondenkbaar, maar ach ik was nog jong…) waar o.a. paté en leverworst geproduceerd werd. Die dikke roze brij ging in allerlei verschillende verpakkingen: van Lidl tot AH tot Luxe AH en groothandel. Alleen was de ene verpakking wat gelikter dan de ander en de afwerking verschillend. Het werk was stom en eentonig, maar verdiende prima en was voor mij toen genoeg. Maar enige binding met het bedrijf had ik totaal niet en ik had er ook geen enkel probleem mee om te vertellen over de gang van zaken in de fabriek. Dus als je ècht wilt weten hoe het zit kun je misschien een productie medewerker opsnorren. Er werkte destijds niemand die loyaliteitsgevoelens had naar het moederbedrijf.
hallo Monique, heel veel sterkte gewenst met alle meningen die je toegeslingerd krijgt.
Persoonlijk vind ik het erg interessant, hou vol! Zoveel uitzoekwerk, m’n petje af.
vriendelijke groet
Nelly van Zon
Fijn dat u alles uitzoekt. Dank dat ik dat lezen mocht.
Ik zag ook beginners setjes om zelf skyr te maken.
Wat denkt u daarover?
Vriendelijke groet,
Iris
Bedankt, Monique! Het was een interessant artikel.
De biologische variant van Arla Skyr is de enige variant waar lactase in zit. Hierdoor kan deze geschikt zijn voor mensen met een lactose intolerantie. Door de lactase zit er geen lactose meer in.
Ik verdraag geen lactose, maar dit product kan ik zonder klachten eten. Toch fijn om weer eens lekkere yoghurt (soort van) te kunnen eten.
Ik heb vroeger zelf Kefir gemaakt met behulp van op Marktplaats gekochte culturen. Deze Kefir smaakte heerlijk, friszuur, veel lekkerder dan karnemelk.
Een tijdje terug kocht ik een fles Kefir in de supermarkt. Maar die smaakte meer als een kruising tussen melk en karnemelk dan naar die heerlijke, zelfgemaakte Kefir.
Wellicht een leuk onderwerp, om een blog aan te wijden?
Op IJsland de ECHTE Skyr gegeten. Iedere dag. Zoooooo lekker. De niet-IJslandse Skyr benadert bij lange na de smaak van de echte niet. Is wel lekker maar mist de Skyr-zachtheid.
Alleen de biologische Skyr van Arla is Lactosevrij. Dat staat ook op de verpakking onder de voedingswaarde (0,01 lactose per 100gr). In deze Skyr zit lactase waardoor de lactose vrijwel verdwenen is. Alle andere Skyr hebben dat niet. Best groot verschil en best belangrijk voor mensen die een lactose intolerantie hebben.
Hoi Monique weer een heel helder verhaal.
Ik eet zelf heel graag skyr in de middag maar hoe zou ik die het beste zelf kunnen maken. Die in de buurt komt van Ijslandse skyr.
De Skyr van Lidl wordt hier wel erg opgehemeld .. maar je vermeldt nooit dat het vol verdikkingsmiddel zit. Vandaar de ‘romige’ structuur zeker?