Honing, stropen, siropen…hoe gezond zijn ze?

Als we door de supermarkt wandelen, komen we tegenwoordig producten tegen, die we voorheen enkel in biowinkels en/of speciaalzaken konden kopen. Sinds dat “ superfoods” een ware hype zijn geworden, en we ook graag suikers willen mijden, zijn we massaal los gegaan op de zogenaamde natuurlijke suikervervangers. Ik heb over natuurlijke suikervervangers diverse artikelen geschreven. Je kunt deze artikelen teruglezen door op de linkjes onder dit artikel te klikken. 

Honing heeft mede dankzij de suiker-boycot een ware comeback gemaakt. Op internet kunnen we miljoenen artikelen lezen over de gezonde voordelen van honing. Dit is een goed voorbeeld van totale misleidende informatie. De honing die in al deze artikelen de hemel in worden geprezen, bevatten inderdaad zeer veel gezonde eigenschappen. Alleen kunnen we deze honing nog maar zeer zeldzaam vinden, namelijk bij de biologische streekimkers. De honingsoorten die we in de winkels ( ook biowinkels) kunnen kopen, zijn gewoon bewerkt en verhit, wat meteen al die goede en gezonde eigenschappen verloren doet gaan, en….er gewoon suiker overblijft. Dit is slechts een klein voorbeeld, van de totale misleiding op gebied van honing, stropen en siropen, want honing is helaas niet het enige soort wat nu erg in trek is dankzij misleidende informatie. Want HOE gezond zijn ze nu eigenlijk, die stropen en siropen die we in de meest indrukwekkende varianten kunnen kopen?

WAT ZIJN STROPEN/SIROPEN?

Om te beginnen even kort wat siropen/stropen nu precies zijn. Stropen/siropen zijn dikke viskeuze ( stroperige) geconcentreerde vloeistoffen waarin grote hoeveelheden suikers ( voornamelijk sacharose) zijn opgelost. Je hebt het vast onze eigen tv kok Rudolph van Veen eens zien maken in zijn Bakery. Dunnere stropen worden siroop genoemd, maar dit komt op hetzelfde neer als de dikkere stroop. Dunne siropen bestaan voor meer dan één derde deel uit suiker. De stevigere stroopmassa’s tot driekwart. In Nederland zijn de appel/perenstropen en de keukenstropen ( gemaakt van suikerbiet en/of rietsuiker) meest populair. Vroeger stonden deze stropen bekend om het grote ijzergehalte. Dit wordt vandaag de dag zelfs nog steeds aangenomen. Er heerst nogal wat verwarring omtrent deze mythe. Zo wordt beweerd dat appelstroop van nature niet rijk is aan ijzer, maar dat het ijzergehalte is toe te bedelen door de blikken waarin de stroop wordt verpakt. Vroeger werden de stropen in koperen ketels geproduceerd, ook hier komt het verhaal uit voort, dat stroop erg rijk is aan ijzer. Dit is inmiddels allemaal achterhaald. Het hoge ijzergehalte in appelstroop ( 20 mg per 100 gram) gemaakt volgens gangbare productieprocessen, wordt veroorzaakt door de toevoeging van ingedikt suikerbietensap wat zeer rijk is aan ijzer en de appelstroop tevens een stuk zoeter maakt. Rinse appelstroop wordt bijvoorbeeld gemaakt van appels en suikerbiet, wat vaak een verhouding van rond de 30-70 geeft. Ook wordt er synthetisch ijzer toegevoegd aan stropen, om zo gebruik te kunnen maken van de claim. Het hoge ijzergehalte in appelstroop gaat bovendien om een vorm van ijzer die het lichaam zeer moeilijk kan opnemen, het zogenoemde ” non-heemijzer”. Terwijl calcium de opname van non-heemijzer juist afremt, bevordert vitamine C deze juist. Wil je profiteren van wat ijzer uit de appelstroop,  is het raadzaam om iets rijk aan vitamine C ernaast te consumeren. Denk aan een eetlepel baobab poeder door de stroop roeren.

 

WELKE STROPEN/SIROPEN ZIJN ER?

We kunnen zoals eerder gezegd tegenwoordig volop kiezen uit meest exotische tot echt Hollandse stroop/siroop producten. Deze enorme opmars is voor het grootste deel te danken aan de boycot op gewone ( geraffineerde) suikers in onze voeding en de trends op “ 100% natuurlijk” en “ biologisch”. Als je bovenstaande tekst hebt gelezen, weet je ook, dat het in wezen geen enkel verschil maakt. Het is net zo goed suiker. In sommige gevallen is een 100 % natuurlijk alternatief op suiker zelfs nog vele malen ongezonder en schadelijker voor de gezondheid, dan gewone kristalsuiker. Betreft gewone “ huis/tuin/keukenstropen” weten we wel zo’n beetje dat deze rijk zijn aan suiker. Toch vinden we hier ook al aardig wat misleiding. Zo worden zogenaamde biologische appel/fruitstropen en suikerstropen zodanig gebracht dat het lijkt alsof deze gezonder zijn. Vaak is zelfs het tegenovergestelde het geval, omdat er meer gebruik wordt gemaakt van bijvoorbeeld riet/bietsuikers. In mijn artikel kun je hier alles over lezen. 

AGAVESIROOP

In mijn artikel leg ik uitgebreid uit, waarom deze suikervervanger een echte wolf in schaapskleren is. Het is best vreemd te noemen, waarom deze suikervervanger nog altijd als gezond wordt bestempeld. We komen het zelfs tegen in meest populaire recepten, en ook koks en patissiers werken er graag mee. Het kan, zeker op lange termijn, schadelijke gevolgen hebben voor onze gezondheid. Met name de lever en het gebit. Dankzij de fabrikanten die goed hebben ingesprongen op deze trend, kunnen we agavestropen en siropen gewoon naast de suiker in de supermarkt kopen. Dit heeft er ook voor gezorgd dat agave compleet is geaccepteerd. Met de kracht van internet en de ophemelende verhalen, zorgt dit ervoor dat agave plots het nieuwe suiker is geworden. Agave is ongezonder dan suiker. Geen goed idee dus. 

AHORNSIROOP

In mijn artikel over ahornsiroop kun je alles lezen over deze siroopsoort. Ook hier weer die complete misleiding van 100% natuurlijk terwijl het gewoon bewerkte suiker betreft. Jaren geleden was ik voor mijn studie in Canada. Daar heb ik gezien, hoe ahornsiroop uit bomen wordt getapt, en ik heb deze vloeistof ook mogen proeven. Dit smaakt vele malen anders dan de ahornsiropen die we in de winkels kunnen kopen. Er zijn wel “ echte rauwe” ahornsiropen vindbaar, maar absoluut niet in de gewone winkels. Op internet kun je vanuit het buitenland bestellen. Dit kost alleen aardig wat. Echte pure ahorn is erg prijzig. 

DADELSTROOP

In mijn artikel over dadels kun je alles lezen over de schaduwkanten van deze plots zo hippe dadel. Zeker dadelstroop bevat even zo goed erg veel suikers. Per 100 gram stroop tik je net zo goed rond de 88 gram suiker weg. Het beetje extra eiwitten kun je prima uit andere producten halen. 

YAKONSIROOP

Dit is een siroop, die op dit moment nog erg zeldzaam verkrijgbaar is in de biowinkel. Alles over yakon kun je lezen, door hier te klikken. Deze siroop kunnen we wél als een gezonder alternatief op suiker bestempelen. Deze siroop wordt op een zeer lage temperatuur vervaardigd uit geconcentreerd yakonsap. Yakon bevat vooral veel fructooligisachariden. Dit soort is vrij zoet van smaak, maar wordt niet opgenomen door het menselijk lichaam, waardoor de bloedsuikerspiegel met rust wordt gelaten. Het heeft ook een vrij lage calorische waarde. Deze siropen zijn voornaam afkomstig uit Peru. Per 100 gram geeft deze siroop “ maar” 25 gram suikers. Dat scheelt dus aanzienlijk veel t.o.v andere stropen en siropen. Het is wel een ontzettend prijzig grapje: voor een potje van 170 gram betaal je bijna 10 euro. Lees meer over yakonsiroop, door hier te klikken.

SAPCONCENTRATEN

In de biowinkel kunnen we ook zogenaamde sap-concentraten vinden. Dit is hetzelfde concentraat wat we in vele producten tegenkomen, bijvoorbeeld in ( fris) dranken, zuivel en sappen. Dit product is op de markt gezet om de trend “ lage GI index” te stimuleren. Fructose heeft altijd een lagere GI dan glucose. Echter wordt de lever flink belast. Wat uiteindelijk vervelende tot zeer ernstige leverklachten kan opleveren. Meer lezen over fructose? Klik hier.

Of zo’n concentraat nu biologisch is of niet maakt geen verschil. Een teveel aan fructose is ongezond. Ook is de zoetkracht beduidend minder, waarvoor er meer gebruikt moet worden om de gewenste zoetkracht te bereiken. Het is altijd veel verstandiger om biologisch vers intact gelaten fruit te consumeren, dan dit soort concentraten. 

RIJSTSTROOP

Lees alles over rijststroop, door hier te klikken. 

WAT ZIJN DE VALKUILEN?

Je kunt je afvragen, waarom we massaal vallen voor al deze zogenaamde hippe gezonde suiker-alternatieven. De allergrootste invloed heeft de fabrikant, de supermarkten en de multinationale ondernemingen. Zij springen graag in op trends, hypes en actuele rages. Om de zeer eenvoudige reden dat alles dan als vanzelf verkoopt. Met de effecten op onze gezondheid zijn deze drie invloeden niet bezig. Er wordt van alles verzonnen, om ons te overtuigen dat het product werkelijk goed, beter, gezonder en verantwoorder is dan die van de concurrent. De drie belangrijkste valkuilen zijn:

“  HET IS 100% NATUURLIJK”

Om deze claim te mogen gebruiken, hoeft de fabrikant niet veel te doen. Als deze bijvoorbeeld gewoon geraffineerde suiker gebruikt in hun producten, mag dit al “ 100% natuurlijk” worden benoemd. Omdat de suiker wordt gemaakt van een suikerbiet, en deze geheel natuurlijk ( het komt uit de natuur, het groeit in de natuur) is, klopt voor de Warenwet de claim “ 100% natuurlijk”. Terwijl er van die natuurlijke suikerbiet totaal NIETS overblijft na alle raffinage en bewerkingsprocessen, kan een product met gewone suiker toch “ 100% natuurlijk” claimen. Onlangs heb ik geprobeerd om deze claim op het Campina product “ stevige yoghurt” te ontkrachten, omdat er in deze yoghurt gewoon veel suikers zaten. Ik kreeg te horen dat er netjes aan regelwetgeving werd gehouden en daar kon ik niets op inbrengen, want inderdaad: het mag gewoon volgens de Wet en regelgeving. De kreet “ 100% natuurlijk” zegt feitelijk niets over de natuurlijkheid van een product. 

“ HET IS RAUW”

Sinds dat het zogeheten “ raw food dieet” een trend is geworden, kunnen we talloze “ raw foods” vinden in winkels, biowinkels en supermarkten. Raw foodies eten alleen voedsel wat niet is gekookt en/of verhit boven een bepaalde graad ( gemiddeld tot veertig/vijfenveertig  graden) Ook siropen en stropen en honing zijn bekend met de term “ raw” ( rauw) Dit moet aanvankelijk inhouden, dat het product niet is verhit. Omdat vrijwel alle honing die wij in Nederland kunnen kopen vanuit het buitenland afkomstig is, worden de meeste vaten vooraf wel verhit om de transportatie zonder kristallisering te kunnen overleven. 100% natuurlijke, rauwe honing afkomstig vanuit het buitenland blijft in dat opzicht altijd wat dubieus. De honingsoorten die “ rauw” claimen zijn meestal onder erg lage temperaturen verhit. Maar echt “ raw” kun je het ook niet noemen. Echte rauwe, koud geslingerde honing vinden we enkel nog bij een echte streekimker, die zijn bijtjes niet voert met suikerwater. Honing uit Nederland, van een echte streekimker is zeldzaam. En is al helemaal niet geschikt voor massale producties. Vandaar het vrijwel allemaal uit het buitenland wordt gehaald. Hetzelfde verhaal geldt ook voor bijvoorbeeld agave, ahorn en dadelstropen. Deze stropen moeten altijd een bewerkingsproces ondergaan ( verhitten, filteren) om tot een siroop/stroop te bekomen. 

“ HET IS BIOLOGISCH”

Nog zo’n instinker die nog altijd erg goed werkt is de term biologisch. Dit zegt verder totaal niets over de gezondheidseffecten. Het vertelt enkel, dat de agave bijvoorbeeld wordt gemaakt van blauwgrijze Agave Tequilana bladeren die biologisch zijn geteeld. De voedingswaarde, en het effect op de gezondheid blijft veelal hetzelfde. Wel is het zo, dat biologisch een streepje voor heeft omdat er verder geen synthetische additieven worden gebruikt en geen chemicaliën worden gebruikt. 

Resumerend kunnen we vaststellen, dat siroop en stroop rijke suikerbronnen zijn, of dit nu afkomstig is uit “ natuurlijke” voedingsmiddelen, of synthetisch/ kunstmatig worden vervaardigd. De meeste soorten bevatten hetzelfde aantal aan glucose/sucrose, sommigen zelfs nog meer als gewone suiker. De eventueel aanwezige vezels, eiwitten, vitaminen en mineralen zijn vaak vernietigd door het bewerkingsproces en als er nog enigszins wat achter is gebleven, zet dit geen echte zoden aan de dijk. 

Het is lastig om “ echt” natuurlijke suikervervangers te vinden,. in elk geval vinden we deze niet in de supermarkten. Sommige biowinkels kopen in bij streekimkers, of andere biologische zelfstandigen met een zeer klein bedrijf. In deze biowinkels vind je vanzelfsprekend de beste opties. Hoe dan ook: siropen en stropen bevatten veel suikers, die gewoon als suikers in ons lichaam wordt herkend en opgenomen. Ook hier is dan ook de boodschap: gebruik alles zeer matig. En hou ook rekening met de schadelijke effecten op het gebit. Kleverige dadels kunnen voor flink wat cariës zorgen. En ook stropen en siropen zijn net zo schadelijk voor het gebit als vruchtensappen. 

ZELF SIROOP MAKEN

Ik heb afgelopen jaren heel wat uitgeprobeerd, om zelf een stroop/siroop te maken. Dit probeerde ik uit met de meest zoete voedingsmiddelen rechtstreeks uit de natuur. Met vers intact gelaten fruit kun je bijvoorbeeld zelf je heerlijke diksap maken. Toch bleef ik zoeken naar een goed alternatief voor honing. Recent is het mij dan eindelijk gelukt: ik heb een siroop ontwikkeld gemaakt van zoete aardappel. 

De zoete smaak dankt de zoete aardappel aan raffinose, Dit is een oligosacharide ( koolhydraten die zijn opgebouwd uit een klein aantal keten monosachariden-eenheden ( 3-9) ) Deze worden meestal gevormd door de afbraak van polysachariden ( lange suikerketens) zoals cellulose en zetmeel. Enkelvoudige koolhydraten, zoals fructose, glucose, enz, kunnen aan elkaar gekoppeld zitten waardoor er langere verbindingen ontstaan. Zo wordt galactose en glucose lactose ( melksuiker) en glucose en fructose saccharose. Raffinose bestaat vrijwel altijd uit galactose, glucose en fructose. Raffinose kunnen we vinden in zoete aardappel ( bataat) maar ook in spruiten, asperges, kool, broccoli en bonen. Het heeft een beschermende rol: het beschermt plantencellen tegen invloeden van buitenaf, bijvoorbeeld koude of droogte. 

Raffinose wordt niet op dezelfde manieren verteerd als gewone suikerbiet. Omdat raffinose niet wordt verteerd in het voorste gedeelte van ons spijsverteringsorgaan, wordt de vertering pas in gang gezet in de dikke darm. Hierdoor ontstaan er geen directe insulinepieken. De zoete aardappel past hierdoor ook prima in het menu van de diabetespatiënt. Wel kan het aardig wat winderigheid veroorzaken. Dit komt, omdat er door de vertering in de dikke darm koolstofdioxide en waterstofjes ontstaan. Dit zorgt voor winderigheid. Dit kan overigens sterk verschillen per zoete aardappel: sommige aardappelen bevatten meer of minder raffinose. Dit zorgt er ook voor, dat de ene zoete aardappel soms veel zoeter kan smaken dan de andere. 

Zoete aardappelen zijn bovendien rijk aan RS, resistent zetmeel. Dit is een onverteerbaar type zetmeel, waar onze enzymen niets mee kunnen, waardoor een deel van het zetmeel onverteerd via de ontlasting het lichaam verlaat. 

Deze siroop bevat niet veel suikers: per grote zoete aardappel ligt dit op gemiddeld 15 gram suikers. Natuurlijk kan dit sterk variëren, omdat iedere zoete aardappel weer verschilt in het gehalte aan raffinose. 

Ik had op Amerikaanse sites al veel gelezen over zoete aardappelsiropen. In Amerika kun je dit gewoon kopen. Ik ben op onderzoek uit gegaan om uit te vinden of ik dit ook zelf kon maken. Na een aantal mislukkingen is het me gelukt om een heerlijke siroop te maken uit een grote zoete aardappel !

Gebruik liefst een grote biologische aardappel. Boen hem schoon. Laat de schil erom, en zet een kruis in het midden.  Verwarm de oven voor op de grillstand ( 220 graden) en grill de bataat ongeveer 20 minuten. De schil zal zijn losgelaten en onder de schil zie je al een stroperige massa. Dit kun je direct afschrapen voor een dikke stroop, al geeft dit vrij weinig stroop. Om een dunnere siroop te maken, snij je de aardappel in stukken en zet dit, samen met een eetlepel stevia kristal sweet Xtra en een klein kopje water in een gietijzeren pan op het vuur met de deksel op de pan. Blijf de massa regelmatig bewegen zodat niets aanbrandt. Haal de pan van het vuur en pureer de massa fijn met de staafmixer.

Gebruik een schone kaasdoek, of hydrofiele doek ( deze kun je bijvoorbeeld kopen bij Zeeman en Action voor weinig) en span deze over een kom. Knijp de puree goed uit. Giet het opgevangen siroop over in een glazen pot die goed afsluitbaar is. Je kunt de siroop wekenlang bewaren in de koelkast. Je hoeft er geen stevia aan toe te voegen als je een wat minder zoete siroop wenst. Je kunt de siroop gebruiken:

– als limonadesiroop: schenk een klein bodempje in een glas en leng aan met vers koud water.

– als zoetmiddel in taart, gebak, koek, desserts en andere gerechten

– als zoeter in de thee/koffie

Een heerlijk alternatief op honing en andere stropen en siropen! Doe er je voordeel mee! 😉 Het dient bovendien een geweldig alternatief op honing voor veganisten! 

Meer lezen over dit onderwerp?

Alles over suikervervangers