Moerbeien…zijn ze echt zo ” super” gezond?
Ik vind ze verrukkelijk. En eet ze zo af en toe als verwennerij. Want dankzij de stempel SUPERFOOD zijn ze vrij onbetaalbaar voor de mens-met-de-smalle-beurs. Ik heb het over ( gedroogde) moerbeien. Over moerbeien wordt veel goeds geschreven. Het zouden super vruchtjes zijn die ons erg gezond kunnen maken vanwege de vele vezels, eiwitten en omdat ze vetvrij zijn, worden ze ook vaak gekoppeld als afslankmiddel. Ik ben eens in het fenomeen “ moerbei” gedoken om te ontdekken wat hier op waarheid berust. Wat zegt de wetenschap bijvoorbeeld? En wat kun je met moerbeien?
WAT ZIJN MOERBEIEN?
De moerbeien zijn vruchtjes die afkomstig kunnen zijn van tien tot zestien soorten bladverliezende bomen uit deze moerbei-familie ( de Moraceae) . De planten komen van nature voor in gematigd warme streken en in subtropische streken in Azië, Noord-Amerika en Afrika. Ze komen dus van ver, wat het als superfood al meteen een stuk interessanter maakt. Er zijn welgeteld vier varianten: zwarte moerbeien, witte moerbeien, rode moerbeien en wilde moerbeien. In Nederland kennen we voornamelijk de zwarte en de rode ( ook wel blonde moerbeien genoemd). Zwarte moerbeien zijn veelal afkomstig uit Zuidwest-Aziê, de rode zijn meestal afkomstig uit oostelijk Noord-Amerika. Wij kennen alleen deze zwarte en blonde omdat de smaken hiervan het meest worden gewaardeerd. Witte moerbeien ( uit Oost -Aziê) worden vaak als smaakloos beschouwd en zijn daarom niet veel verkrijgbaar.
Je kunt gedroogde moerbeien vaak kopen in biowinkels, maar door de superdood-trends zijn ze tegenwoordig ook goed verkrijgbaar in supermarkten. Je kunt moerbeien ook onder de Engelse benaming tegenkomen. Ze heten dan MULBERRY’S. Ze worden nauwelijks tot niet vers verkocht. Dit komt omdat ze erg snel bederven en de reis van Azië naar Europa niet zouden overleven. Ze zijn vers erg kort houdbaar. In Nederland komen we ze dan ook vrijwel alleen in gedroogde vorm tegen.
Moerbeien zijn heerlijk zoet. Ze hebben een fijne structuur en zijn goed inzetbaar. Niet alleen als snack tussendoor, maar ook als decoratie op taart, als garnering in desserts, door baksels….kortom, het geeft heel veel smaak aan tal van gerechten. Qua uiterlijk zijn ze niet moeders mooiste, maar lekker zijn ze absoluut. Velen omschrijven de smaak als een mix tussen honing en rozijnen.
ZIJN ZE SUPERGEZOND?
Aan moerbeien hangen de meest gezonde claims. Zo zouden ze onze bloedsuikerspiegel stabiliseren waardoor je verlangen naar suiker vermindert. Daarnaast staat internet vol met artikelen over moerbeien en de verlaging van de hoeveelheden LDL-cholesterol in het bloed.
Na wat zoekwerk kwam ik er al snel achter dat er geen goede wetenschappelijke studies vindbaar zijn die deze claims sterk kunnen maken. Daarnaast zijn de meeste studies die ik tegenkwam uitgevoerd op ratten wat onderbouwing ook lastiger maakt. Wanneer je koolhydraten eet stijgt je bloedsuikerspiegel, de snelheid waarmee dit gebeurt is afhankelijk van de glycemische index die het voedingsmiddel heeft. Hoe hoger de glycemische index, hoe sneller de bloedsuikerspiegel stijgt. Het lichaam maakt daardoor veel insuline aan om je bloedsuikerspiegel te kunnen reguleren, dit heeft als gevolg dat er een sterke daling van deze spiegel ontstaat. Sterke dalingen in de bloedsuikerspiegel zorgen ervoor dat je zin krijgt in eten.
Om te beginnen heeft gewichtverlies met veel meer factoren te maken, maar ook bevatten moerbeien t.o.v andere vruchten niet veel minder koolhydraten. Het is daarom erg kort door de bocht om te beweren dat het eten van moerbeien de bloedsuikerspiegel stabiliseert.
Als we naar een gemiddelde voedingswaarde kijken van gedroogde blonde moerbeien ( meest verkochte moerbeien-soort in Nederland) zien we per 100 gram dit rijtje:
KCAL: 298
VET: 2,4 gr waarvan verzadigd: 0,2 gr
KOOLHYDRATEN: 55,2 gr
SUIKERS: 49,2 gr
VEZELS: 10,3 gram
EIWITTEN: 8,8 gr
Als we naar de vitaminen en mineralen gaan kijken, zien we dat er inderdaad vrij veel vitamine C, calcium, en het beruchte resveratrol ( sterke antioxidant) bevatten. Vooral resveratrol wordt in heel veel artikelen aangemerkt als wonderstofje in de moerbei. Dit stofje zien we bijvoorbeeld ook in rode wijn, en waardoor rode wijn soms gezond wordt verklaard. Het klopt dat moerbeien resveratrol bevat, maar daarin is de moerbei niet uitzonderlijk of uniek, en bevat het ook geen enorm uitzonderlijke hoeveelheden. Niet veel méér dan o.a in blauwe bessen, bosbessen, pinda’s , cacao en in Chinese gewassen. Anders gezegd berust dit op pure marketing. Het klopt dus dat al deze voedingsstoffen er in zitten, maar je kunt niet zeggen dat de moerbei in alle opzichten beter is dan een gewoon rood of zwart besje. Iedere bes heeft haar eigen voordelen, gemiddeld genomen wijken ze nauwelijks van elkaar af.
Moerbeien zijn gezond. Ze zijn gezond om tussendoor te eten ( met mate) en ze bevatten veel fijne voedingsstofjes voor ons lichaam. Maar superfood? Dat vind ik een overdreven term, omdat de moerbei niet uitmuntend uitblinkt t.o.v andere bessen.
Onthoud ook, dat ze vrij rijk zijn aan suikers. In gedroogde vorm bevatten ze altijd veel meer suikers dan vers, maar omdat er vaak voedingswaarden worden gebruikt van verse moerbeien kloppen de suikerwaarden niet met de zak gedroogde moerbeien die vaak het drie tot vierdubbele aan suikers bevatten. Daardoor kunnen ook misverstanden ontstaan. Hou dan ook altijd de gemiddeld aangegeven voedingswaarden aan op de verpakking.
WAT VIND IK?
Ik bekijk het als volgt: een handje gedroogde moerbeien zijn gezonder dan een handje winegums, maar niet gezonder dan een handje verse blauwe bessen. Het superfood stempeltje vind ik wat overdreven. Maar het verkoopt. En het klinkt spannender dan een blauwe bes die we overal kunnen kopen. Moerbeien komen van ver, wat iets al meteen spannender maakt.
Eet ze vooral omdat jij ze lekker vind. En niet omdat het schijnbaar super-foodische krachten bevat. Ze zijn zeker gezond. Maar niet uitmuntend gezonder dan andere bessen, en bijvoorbeeld verse groente. Ik eet ze af en toe. Ze zijn rijk aan suikers en daar moet je ook op letten. Een klein handje ( ongeveer twee eetlepels) per keer, zo’n eens per week houdt het gezellig en gezond. Daarbij profiteer je ook het meest van de gezonde voordelen. Onthoud tevens dat het niet erg bevorderlijk is voor het gebit. Ze kleven nogal aan je gebit vast. Tip: spoel je mond goed met water na het eten van moerbeien.
KOPEN, BEWAREN
Koop gedroogde moerbeien het liefst biologisch. Deze zijn vrij van bestrijdingsmiddelen, maar ook vrij van kinderarbeid. Je vindt ze tegenwoordig zelfs in discount-winkels. Vergeet niet dat deze goedkope producties vaak kinderhand-afdrukken hebben. Moerbeien zijn in regel niet goedkoop. Al kun je biologisch hier en daar best op goede deals stuiten, en is het de moeite waard om te vergelijken. Deze biologische moerbeien kun je bijvoorbeeld erg voordelig inkopen.
Bewaar moerbeien op een droge, donkere plaats in een goed afsluitbare box. Ze blijven dan ongeveer twee weken vers. Daarna worden ze wat harder, maar kun je ze door ze in water te weken weer zacht krijgen.
WAT KUN JE ERMEE?
Veel. Ik bak er graag mee. Het zijn ook heerlijke zoetmakers in baksels. 100 gram gedroogde moerbeien is al goed voor een vervanging van zo’n 100 gram suiker. De zoetkracht is best goed. Je hebt in elk geval geen zoetmiddel nodig als je bakt met moerbeien Door de te pureren in de blender/ keukenmachine verkrijg je een mengsel waarmee je perfect uit de voeten kunt om te bakken, het werkt een beetje als meel.
Mijn grote favoriet is de moerbei-pasta. KLIK HIER VOOR HET RECEPT.
Wat een duidelijk artikel. Daar heb ik wat aan.
Dank
en wij hebben gewoon een moerbei boom in de tuin, die vaak heel veel vruchten geeft, ze zijn inderdaad super-lekker maar gedroogd kennen wij ze niet omdat we ze gewoon “op sap/siroop” zetten in een afgesloten pot
de merels. spreeuwen en de kippen believen ze niet maar de mussen ……………. heel ’t mussendorp komt op onze boom af en we hebben een fijnmazig net eroverheen gedrapeerd
Wat bijzonder een moerbezieboom in de tuin.
Ik wist niet dat dat hier kon
Hoi,
ik verwerk elk jaar zo’n 100 kg moerbeien tot jam, marmelade en sap als welkomstgeschenk voor onze gasten op de camping. De boom is minimaal 80 jaar oud, omgewaaid, gescheurd maar groeit nog steeds. Wat ik oogst is misschien 10% van het totaal dus kom gerust eens plukken en proeven hoe echte verse moerbeien smaken.
Hallo Wim,
Heb gisteren een moerbei boom ontdekt. De vruchten zijn nog niet echt rijp. Waar staat jouw boom. Ben al onder weg! Haha.
Irma
Goedemorgen,
Graag zou ik een keertje langs willen komen
om te proeven.
Met vr Gr Mano
Dag Wim,
Het aanbod om moerbeien te plukken en proeven zou ik wel willen .
Groet Marg
Ik doe ze regelmatig in de yoghurt of op andere desserts. Ze geven de structuur die je soms in desserts mist. Ik hou er heel erg van. Duidelijk artikel verder. Dank voor t delen.
Allerlei soorten in onze tuin treurvorm,dak, struik. Witte, rode,zwarte.
Verrukkelijk nu rijp. Molendekorenaar Sexbierum