Vrijwel iedereen heeft wel ergens een potje kruiden of specerijen in de keukenkast staan. Meestal is dit iets van nootmuskaat, paprikapoeder, peper en zout. Inmiddels is het kruiden & specerijenschap in supermarkten enorm gegroeid. En dat is zowel fijn als niet fijn. Erg fijn, omdat we nu veel meer keuze hebben om ons voedsel zelf op smaak te brengen, minder fijn, omdat deze producten vaak vol zitten met allerlei hulpstoffen als heel veel zout, en suiker.
We kijken erg nuchter naar kruiden & specerijen, maar wist jij dat ze de belangrijkste schakel vormen in ons voedsel?
KRUIDEN & SPECERIJEN ONDERSCHAT
Wist jij, dat gemiddeld zo’n 75% van alle producten die we in supermarkten kunnen kopen, bestaat uit kruiden & specerijen? Dit vertelt meteen hoe groot de rol van kruiden & specerijen is in ons voedsel. Producten worden op smaak gebracht met kruiden & specerijen waardoor een product ontzettend goedkoop kan worden geproduceerd. Het werkt eigenlijk heel erg simpel voor fabrikanten. Er wordt een hoofdbestanddeel gebruikt. Dit kan zijn:
– tarwemeel en andere zeer goedkope meelsoorten als maïs en haver
– soja
– rijst ( ook rijstmeel)
– water
– suiker
– ( trans) vet
Alle bovengenoemde basis grondstoffen zijn enorm goedkoop in de voedselindustrie. Het kost een fabrikant bijna niets om in te kopen. Bovenstaande basisgrondstoffen bieden echter wel heel veel voordelen tegelijk, zoals textuur, binding en volume. Kruiden & specerijen zijn ook niet duur, afhankelijk van welk kruid of welke specerij er wordt gebruikt. Je kunt het als volgt zien: bovengenoemde ingrediënten geven een product het huis, de kruiden & specerijen zorgen voor een vrolijk en prikkelend interieur in het huis. Zonder deze kruiden & specerijen zou het huis leeg, kaal, saai en kil zijn. Een product zal dus ook niet smaakvol, grauw, en niet aantrekkelijk zijn.
Kruiden & specerijen zijn niet alleen smaakmakers, maar geven iets kleur en geur. Denk aan ontbijtkoek, deze ruikt zo lekker dankzij de kruiden & specerijen. Dit wekt onze eetlust op. Daarnaast geven kruiden & specerijen kleur. Denk aan je potje pesto. Je begrijpt nu vast beter waarom we kruiden & specerijen erg onderschatten. Ze bepalen heel erg veel in ons voedsel zonder dat we dit zelf merken.
VERSE, DROGE, BIOLOGISCH EN BEWERKT
Het schap vol met kruiden & specerijen is inmiddels enorm uitgebreid. In luxere supermarkten als AH en Jumbo vinden we een groot ruim assortiment. Naast standaard kruiden & specerijen vinden we ook huismerken en grotere merken. Zo heeft topkok JONNIE BOER inmiddels een groot assortiment aan bijzondere kruidenmixen. Ook bekende merken in kruiden & specerijen zoals Verstegen gaan met hun tijd mee en komen continu met vernieuwende mixen op de markt.
Er zijn vele vormen:
– VERSE KRUIDEN & SPECERIJEN:
Dit zijn verse plantjes, takjes, zaadjes en bijvoorbeeld kaneelpijpjes en vanille peulen. We kunnen dit zelf vers verwerken in ons voedsel.
– GEDROOGD:
Deze kruiden & specerijen zijn meest populair. Ze zijn voor ons gedroogd, vermalen en verder bewerkt.
BIOLOGISCHE KRUIDEN & SPECERIJEN:
Dit zijn zowel verse als gedroogde kruiden & specerijen die op biologische wijze zijn geteeld. Dit betekent, dat er bijvoorbeeld geen bestrijdingsmiddelen zijn gebruikt, wat op kruiden & specerijen vaak een probleem is, er worden in regel erg veel bestrijdingsmiddelen gebruikt.
Kruiden & specerijen spelen dus een zeer belangrijke rol in ons voedsel. Als we deze uit ons voedsel zouden wegdenken, wat blijkt er dan over? Waarschijnlijk een kleurloze, smakeloze en geurloze brij. Uiteraard zijn er honderden E nummers die de boel ook versterken in kleur, geur en smaak, maar in de basis zou een product erg veel in smaak, kleur en geur verliezen. Omdat kruiden & specerijen niet duur zijn, worden ze meestal ook niet nagemaakt ( natuur identieke aroma’s) maar het komt wel voor. Vanille is bijvoorbeeld op dit moment bijna onbetaalbaar. Er wordt daarom vanilline, een zeer gemakkelijk te verwarren woord met vanille, gebruikt. Je zegt snel vanille en beschouwt het dan ook meteen als vanille. Maar het is heel wat anders. Hoewel er vele stoffen in vanille-extract aanwezig zijn, is vanilline de stof die hoofdzakelijk verantwoordelijk is voor de kenmerkende smaak en ook geur van vanille.
Vanille aroma komt voor in twee vormen: het daadwerkelijke extract van de zaden ( peulen/bonen) en het vele malen goedkopere synthetische aroma dat voornaam bestaat uit een oplossing van synthetische vanille Vanilline is het goedkopere alternatief voor fabrikanten en ook vele patissiers en bakkers om het veel duurdere pure vanille te vervangen, Natuurlijke vanille is een extreem ingewikkeld mengsel van honderden verschillende componenten. Dit tot grote tegenstelling van synthetische vanille : dit wordt gemaakt zeer zuivere fenol.
Omdat vanilline wordt verkregen uit de vanilleplant is dit een relatief kostbaar proces. Daarom wordt er voor commercieel gebruik gebruik gemaakt van een kunstmatige, sterk smakende vanille smaakstof, naast de synthetische ook chemisch gemodificeerd ethylvanilline. Of ook wel: meuk. Deze vanilline komen we vaak tegen in bijvoorbeeld ” vanillevla” en tabak.
Met kaneel is dit ook soms wat verwarrend. We kunnen kaneel onderscheiden in twee soorten: CEYLON EN CASSIA. We onderscheiden Ceylon als “ de echte” kaneel, en Cassia als “ de ongezonde” variant. Cassia is meestal afkomstig uit China.Dit wordt ook wel KASSIE of KASSIA genoemd. Cassia kaneel heeft een hogere, massalere productie, waardoor we deze Cassia ook meest tegenkomen in supermarkten en winkels, tenminste 95% bestaat uit Cassia. Er is geen regel in Europa die zegt, dat je Cassia geen kaneel mag noemen. Als er wordt gesproken over de schadelijke werking van kaneel, dan spreken we over deze Cassia. Cassia bevat namelijk veel meer coumarine dan Ceylon. Coumarine is een stofje wat schadelijk kan zijn voor je lever.
Kruiden & specerijen zijn ook enorme versterkers. Ze kunnen een basisgrondstof “ dragen” en andere aroma’s in smaak versterken. Een goed voorbeeld is de ontbijtkoek. Als we naar de ingrediënten kijken is dat niet veel bijzonders:
Allen zijn zeer goedkope grondstoffen. Als we echter de specerijen weg zouden laten zou de koek zeer zoet smaken. Dankzij de specerijen verkrijgt het zijn specifieke smaak.,
We lezen hier ook enkel “ specerijen” in de ingrediëntenlijst. Dit is wettelijk toegestaan, om een receptuur van een fabrikant te beschermen. Dit zegt ook meteen voldoende, hoeveel invloed een kruid of specerij in een product heeft. Fabrikanten zijn niet verplicht om ieder gebruikt kruid of specerij volluit te vermelden. Wel moeten ze kruiden & specerijen die staan geregistreerd als mogelijk allergische reacties uitlokkend, vermelden, of dit elders melden.
LIEVER BIOLOGISCH
Thuis kunnen we ons voedsel ook perfect op smaak brengen met kruiden & specerijen. Als je alles zelf maakt hou je daar ook de complete regie over. Niets is eigenlijk eenvoudiger om producten na te maken zonder al die chemische en kunstmatige hulpstoffen. Dankzij kruiden & specerijen kunnen we alles in basis goed op smaak, kleur en geur krijgen. Natuurlijk is een basis grondstof ook belangrijk, omdat dit ” het huis” is waar alles in moet. Gebruik je bijvoorbeeld havermoutmeel ( havermout in de blender tot meel vermalen) dan kun je hier al geweldig lekkere koekjes van bakken met bijvoorbeeld ceylon kaneel en vanille. Samen met wat water heb je al een koekje in elkaar geknutseld. Zo simpel? Ja! Zo simpel. Zo goedkoop? Ja! Zo goedkoop. Op zijn goedkoopst ben je voor twee volle platen met koekjes nog geen euro kwijt. Je kunt misschien nu beter begrijpen waarom de voedselindustrie zo winstgevend is.
De ” kant en klare” kruiden & specerijen die we in de supermarkt kunnen kopen zijn niet biologisch, tenzij anders vermeld. Tegenwoordig kunnen we gelukkig ook steeds meer biologische varianten in supermarkten terugvinden. Toch bestaat de grootste handelsmarkt van niet-biologische kruiden & specerijen. Kruiden & specerijen worden, net als groente en fruit, ook bespoten met bestrijdingsmiddelen. ( pesticiden. Net als met groente en fruit liggen hier ook veiligheids-regels op. Echter: voor bepaalde kruiden en planten zijn deze wettelijke normen er echter niet. Wanneer deze kruiden/planten een ingrediënt zijn in een voedingssupplement of medicijn dat je koopt, is het vaak onmogelijk om te achterhalen of er niet te veel pesticiden gebruikt zijn bij de productie van dit middel. Dit geldt ook zo’n beetje voor losse gedroogde kruiden & specerijen. In 2016 bleken basilicum, selderij en peterselie bijvoorbeeld in Europa de wettelijke norm bij 20 tot 36% van de geteste producten te overschrijden. Dat is best veel. En zeker als je lekker guitig bent met kruiden & specerijen ( zoals ik ) kan het pesticiden gebruik in je voedsel aardig oplopen.
Het is op veel fronten daarom een veel beter idee, om al je kruiden & specerijen biologisch in te kopen. Gelukkig is dit haalbaar omdat biologische kruiden & specerijen niet zoveel duurder zijn dan niet-bio. Ik koop al mijn biologische kruiden & specerijen bijvoorbeeld gewoon in een biowinkel ( het blauwe huis is een er fijn en bekend merk) en betaal daar echt niet zoveel méer dan in de supermarkt. Kruiden & specerijen kun je ook een eeuwigheid bewaren, waardoor je op je eigen tempo een mooie collectie aan kunt schaffen. In de biowinkel kun je zelfs stapjes verder gaan door bijvoorbeeld kruiden & specerijen biologisch-dynamisch in te kopen.
Hoe dan ook:
Let eens op wat je dagelijks koopt in de supermarkt en bestudeer op verpakkingen hoeveel kruiden & specerijen iets bevat. Je zult dan pas goed merken dat kruiden & specerijen een zeer belangrijke schakel zijn in ons voedsel en voor de gehele industrie. Onderschat ze dan ook niet, maar omarm ze, en waardeer deze geweldige natuurlijke smaken uit de natuur. Voeg ze ZELF toe aan je voedsel, laat de voedselindustrie dit niet voor jou bepalen. Maak je voedsel zelf!
Een reactie op “Kruiden & specerijen ….belangrijker dan jij denkt!”
Wij zijn geen land van kruiden en specerijen en als men het gebruikt komt het vaak uit een kant en klaar zakje waar ook zout als hoofdbestanddeel wordt gebruikt, jammer is dat. Vooral als je vegetarisch of plantaardig eet zijn kruiden etc, heel belangrijk als smaakmaker.
Wij zijn geen land van kruiden en specerijen en als men het gebruikt komt het vaak uit een kant en klaar zakje waar ook zout als hoofdbestanddeel wordt gebruikt, jammer is dat. Vooral als je vegetarisch of plantaardig eet zijn kruiden etc, heel belangrijk als smaakmaker.