Sapjes….hoe zit het nu? Gezond of niet?

Afgelopen jaren zijn de oh-zo-gezonde sappen aardig onder vuur komen te liggen. Eindelijk, zou ik zeggen, want het was voor mij al jaren een doorn in mijn oog. Sappen hebben dankzij de voedsel en levensmiddelenindustrie een gezond imago gekregen, en we zien anno 2020 nog altijd ontzettend veel hippe “ verse” sapjes op de markt verschijnen. Dat het geen rozengeur en maneschijn is, vertelde ik eerder in DIT ARTIKEL. Er wordt vooral ONTZETTEND VEEL AAN VERDIEND. 

Wat zijn sappen en wat zijn de verschillen? Wat is concentraat? En waarom hangt er nog altijd zo’n gezond imago aan sappen?

VERSCHILLENDE VARIANTEN

Sap lijkt vaak gewoon sap, maar er zijn wel degelijk verschillen. Onder sappen zijn drie soorten te onderscheiden: 1) puur sap 2) puur vers sap en 3) sap uit concentraat. Voordat deze drie soorten tot sap komen, worden deze eerst voorbewerkt. Dit staat dus los van de hieronder omschreven bewerkingen betreft de drie soorten sappen. Het begint bij het fruit sorteren. Vervolgens wordt het fruit gewassen en worden ze ontdaan van steeltjes en andere ” kneuzingen”. Het komt ook voor dat het fruit nog extra wordt bewerkt met enzymen om een hogere sapopbrengst te berkrijgen. Het fruit wordt direct geperst om zo het risico op bederf tegen te gaan. Als bepaalde vruchtensappen, zoals bijvoorbeeld appelsap en druivensap, helder van kleur moeten zijn, wordt het sap gecentrifugeerd. Bij dit centrifugeren worden alle troebele zaken uit het sap verwijderd en verkrijgen we die mooie heldere sapjes.

PUUR SAP

Puur sap, is zoals de naam al aangeeft, enkel het pure sap wat uit de vruchten komt. Direct na de persing wordt het sap gepasteuriseerd zodat alle mogelijk aanwezige bacteriën onschadelijk worden gemaakt. Hierdoor wordt het sap langer houdbaar dan verse sappen. Aan puur sap worden geen andere toevoegingen aan toegevoegd (suiker, zoetstoffen en andere conserveermiddelen) . Het is dus 100% puur sap.

PUUR VERS SAP

Puur vers sap is het sap wat direct wordt geconsumeerd/verpakt zodra het uit de vruchten is geperst. Sommige supermarkten, zoals PLUS supermarkten, bieden hun klanten bijvoorbeeld deze versheid aan door speciale sap-automaten in hun filialen te plaatsen zodat de klant zelf van verse sinaasappels hun sap kunnen persen. Verse sapjes worden ook verpakt in flessen aangeboden, die we kunnen vinden in het koelschap. De verse sappen zijn beperkt, tot zeer beperkt houdbaar. Ook moet worden gelet op de ingrediënten, want sommige vers uitgeperste sapjes bevatten toch nog een conserveermiddel om het nét even wat langer houdbaar te houden.

CONCENTRAAT

De meeste pakken sap die we kunnen kopen zijn gemaakt uit vruchtenconcentraat. Nadat het sap is geperst wordt het water uit het sap onttrokken . Dit gebeurt door middel van een vacuüm dampinstallatie, bij een temperatuur van 25 graden. Er ontstaat een dikke, bijna kleverige brij die in volume maar liefst 10 x is verkleind. Dit noemen we geconcentreerd sap. Het is in een geconcentreerde vorm beter en goedkoper te transporteren. Zodra het concentraat op de plek van bestemming is gekomen (fabriek) wordt hieraan weer water en andere additieven toegevoegd om het tot sap te verwerken. Meest gebruikte additieven zijn suikers en conserveermiddelen en kunstmatige zoetstoffen. Ook worden er eventueel extra vitaminen aan toegevoegd. Conserveermiddelen worden alleen toegevoegd als het concentraat vooraf niet is gepasteuriseerd. Het is voor zowel fabrikant als consument een meest goedkope manier om sap te maken/verkopen en te consumeren. Het is een stuk goedkoper dan puur vers sap en puur sap. De pakken sap uit concentraat gemaakt kunnen we zowel gekoeld ” vers” als buiten de koeling in pakken kopen. De gekoelde varianten bevatten weinig tot geen conserveermiddelen. Vaten geconcentreerd vruchtensap die niet zijn gepasteuriseerd, worden opgeslagen in koelcellen. Meer lezen over concentraten? KLIK HIER. 

DIKSAP

Diksap heeft een zeer gezond imago. Dit ook vooral vanwege de dikke brij-achtige substantie wat een ” gezond en zuivere” indruk geeft meest vers geperst te zijn. Diksap is echter ook een vruchtenconcentraat: ingedikt vruchtensap. Sommige varianten bevatten geen conserveermiddelen en zijn ook verder niet bewerkt, maar blijven dus wel geconcentreerd. Het verschil tussen geconcentreerd sap uit pak en diksap is dat de consument thuis diksap zelf nog moet aanlengen met water. Daarbij moet ook worden gelet op het suikergehalte. Diksap bevat even zo goed fructose (natuurlijke vruchtensuikers) en bovendien kan het schadelijk zijn voor het (kinder) gebit Meer lezen over diksap? KLIK HIER

GROENTESAPPEN

Naast vruchtensappen kennen we ook een aantal groentesappen, die in fles en pak verkrijgbaar zijn. Meest bekendste is tomatensap. Groentesappen zijn meestal gemaakt van meerdere soorten groente, waaraan soms ook toevoegingen als zout en suiker aan zijn toegevoegd. Tomatensap is er bijvoorbeeld in twee varianten: geheel natuurlijk uit enkel tomaten, of de variant waaraan reeds zout en kruiden aan is toegevoegd. Andere bekende groentesappen zijn bietensap en wortelsap en in voornaam ook een combinatie van beide. Dit wordt gedaan om het nitriet in de bietensap wat te verminderen. Je bent uiteraard gewoonweg het beste af om lekker zelf je tomatensap te maken want dat is echt geen kunst. Kook wat tomaten, pel ze eventueel af en voeg er wat Keltisch zeezout aan toe en pureer.

WAAROM HEBBEN SAPPEN ZO’N GEZOND IMAGO?

Sap komt dus voort uit groenten of fruit. We weten allemaal, dat groenten en fruit ontzettend gezond zijn en zelfs essentieel om gezond en fit te blijven. In de jaren 70/80 persten we veel sinaasappels uit, om zo een verse jus de Orange te maken, een drankje wat toen al werd gezien als zeer gezond en rijk aan vitaminen. Nog steeds krijgen zieken een pak sinaasappelsap of inmiddels fles vers geperst sinaasappelsap als iemand op ziekenbezoek komt. Jus de Orange staat nog steeds bekend als een grote bron van vitaminen. Dit, omdat wordt aangenomen dat in sinaasappels heel veel vitaminen zitten, zoals vitamine C. Als we naar de sinaasappel in zijn intacte vorm kijken, klopt dit wel. Alhoewel ze niet uitblinken in vitamine C, bevatten ze, net als andere citrusvruchten overigens, aardig wat vitamine C. Maar dit is dan wel berekend op DE GEHELE VRUCHT, waar o.a deze vitaminen in rondzwemmen. Ze zwemmen niet alleen maar in het vocht, ze zitten ook in en net onder de schil, in het vruchtvlees en in pitjes. In het vocht van fruit zit voornamelijk vruchtensuiker, ook wel fructose genoemd. Daar maakt de voedselindustrie bijvoorbeeld concentraat van. Vruchtensuikers zijn ook gewoon suikers. En worden als een stiekeme suiker gebruikt in talloze producten. FRUCTOSE klinkt immers gezonder dan SUIKER. Maar komt op hetzelfde neer. Dit is een goed voorbeeld van hoe het gezonde imago van groente en fruit wordt misbruikt om suiker te compenseren in tal van producten. De consument denkt gezondere keuzes te maken, maar kiest net zo goed suiker-rijke producten.
Het gezonde imago van groente en fruit heeft echter niets te maken met sap. Zodra een vrucht uit zijn verband wordt gerukt, bijvoorbeeld om het sap uit te persen, raakt het hele orkest van zo’n stukje fruit ontregeld en gaat “ vals spelen” omdat het opeens veel elementen mist. Sap is ook wel DE SUIKERS van een vrucht. Hoe ( op welke manier ) je dit ook perst, in sap komt nauwelijks nog wat van de vezels uit het fruit voor en ook zijn de vitaminen nauwelijks nog aanwezig. Natuurlijk komen we nog wat aan vitaminen tegen in het sap, omdat deze van nature aanwezig zijn in het vocht, maar het gaat niet om groet hoeveelheden. Er blijft heel veel achter in vruchtvlees en schil.  Anders geformuleerd drinken we voornamelijk suiker. Een glaasje sinaasappelsap bevat bijvoorbeeld meer suiker dan een glaasje cola. Maar jij zult vast ook liever een glaasje sap bestellen dan een glaasje frisdrank omdat dit bekend is ongezond te zijn. Inhoudelijk is het in de meeste gevallen net zo ongezond.

SLECHT VOOR HET GEBIT

Maar dat lijkt nog niet eens het ergste. Omdat sappen zowel veel zuren als suikers kunnen bevatten, is het funest voor ons tandglazuur. Tanderosie is afgelopen 5 jaar een serieus zorgelijk probleem geworden in de tandheelkunde. Jaren geleden begon dit probleem op te vallen onder kleine kinderen die diksap te drinken kregen. Het melkgebit werd door de diksap compleet opgegeten en ook het volwassen gebit werd aangetast. Inmiddels hebben tandartsen het loei-druk gekregen om alle tand-erosie gevallen op te kunnen lossen. Dankzij de smoothie-trends komt er explosief meer tanderosie voor dan pakweg zes jaar geleden. Meer lezen? KLIK HIER.  Een intact stuk fruit eten, dus met alles erop-en-eraan is minder belastend voor het gebit. Er wordt gekauwd en niet alleen op suikers. Maar aangezien we het hipper en handiger vinden om ons fruit zo vloeibaar mogelijk te consumeren, is het aantal gevallen van tanderosie sterk toegenomen.

IS SAP DAN HELEMAAL NIET GEZOND?

Als we inhoudelijk naar sap kijken, is het in de meeste gevallen gezonder dan frisdranken. Toch kan dit sterk uiteenlopen. LIGHT dranken kunnen bijvoorbeeld een gezonder idee zijn dan sap, hoe tegenstrijdig dit ook in de oren klinkt. Dit heeft alles met de suikers en zuren in een sapje te maken. Fruit is er in vele vormen en soorten, en ieder stukje fruit bevat andere hoeveelheden fruitsuiker. Zoete, exotische vruchten bevatten veel meer vruchtensuikers dan zure vruchten. Zo bevat een mango twee keer zoveel meer vruchtensuikers dan aardbeien. Citrusvruchten als sinaasappels en mandarijnen bevatten zowel aardig wat fruitsuikers als zuren. Dit kan echt funest zijn voor het gebit. Frisdranken kunnen een zelfde effect hebben op ons gebit, als het veel zuren bevat. Denk aan energiedrankjes. Die zitten vol met suiker en zuren. Dat eet je gebit uiteindelijk op. Sappen met zowel zuren als erg veel vruchtensuikers kunnen een zelfde effect hebben op het gebit. Meer over zuren m.b.t het gebit kun je HIER LEZEN.
Om de vraag “ is sap dan helemaal niet gezond” te beantwoorden is lastig, want het ligt genuanceerder dan het lijkt. Ieder sapje heeft zo zijn zuren en suikers. Een sapje van verse aardbeien is minder heftig dan een sapje van mango. Maar beiden even goed suikers en zuren. Het is, linksom of rechtsom altijd een beter idee om fruit vers en intact te consumeren. Op deze manier krijg je vitaminen, mineralen en vezels binnen en krijgen je tanden en kiezen niet alles in 1 x voor hun kiezen. 😁 Bovendien gebruik je de hele vrucht een gooi je niets weg.

KIES GROENTESAPPEN

Drink je graag sap, dan kun je je sapjes het beste voor 95^% laten bestaan uit groenten en 5% uit fruit. Hierdoor worden de zuuraanvallen in de mond al een stuk gedempt, en bevat je sapje veel minder suiker. De meesten vinden groentesapjes gruwelijk vies, maar door er bijvoorbeeld wat verse zoete aardbeien aan toe te voegen zal de scherpte van groenten al een stuk worden gedempt. Ook kun je enkele druppels zuivere stevia toevoegen om wat te zoeten. Groentesappen zijn bovendien iets rijker aan vitaminen en mineralen, en bevat aardig wat vezels. Drink je graag vruchtensapjes, beperk het dan tot één glaasje ( 200 ml) per dag en poets je tanden een uur na het drinken niet, spoel je mond wat na met water na het drinken.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *