De suiker-tsunami in ons voedsel…eigen schuld?
We eten teveel suiker. Dat is inmiddels geen vaag concept meer, maar een gegeven feit. In zeker 95% van de producten die we in de supermarkt kunnen kopen zit een vorm van suiker. En hoe mooi en veelbelovend de voedselindustrie ook is om de suikers te reduceren in ons dagelijks voedsel, erg veel van deze beloften is er niet terechtgekomen. Sterker nog, het lijkt juist andersom. Bijna dagelijks zie ik nieuwe productren op de markt verschijnen die vol zijn gepropt met “ sluipsuiker” Nu dat “ suiker” een vies woord is geworden in de voedselindustrie wordt er koortsachtig gezocht naar alias-namen, om toch stiekempjes het goedkope en altijd succesvolle witte goedje in producten weg te moffelen. Suiker is goedkoop, geeft conservering , structuur en vooral smaak. Ik weerleg het vaak gekscherend in de vorm van een drol zoeten met suiker. We zouden de drol dan smakelijk vinden dankzij de suiker. Daarom is suiker overal. In je pot pindakaas, in je worst, in kaas, in je muesli, in koffie en thee, in soep, in brood, in zuivel, in frisdrank. Overal.
VAN VETVREES NAAR SUIKERVREES
In de jaren tachtig tot begin deze eeuw waren we nog gedrild op het reduceren van vetten in ons voedsel. We moesten vetten mijden om ons cholesterol gehalte op peil te houden en om hart en vaatziekten terug te dringen. We deden braaf mee aan de vele campagnes, en we gingen massaal aan de light-producten, en de magere producten. Vet was opeens een vies woord. Roomboter op je brood smeren? Je werd voor gek verklaard. De rapporten van de Gezondheidsraad gingen langere tijd over de gevaren van vet. Het woord suiker? Daar moest je naar zoeken in deze rapporten. We lazen in deze rapporten uit 2001 o.a dat bij een goede fluoridevoorziening en mondhygiëne en een “ niet al te hoge frequentie van inname aan koolhydraten” de kans van o.a cariës zeer klein werd geacht en vanuit dit oogpunt er ook geen voedingsnormen voor suiker waren opgesteld. In tabellen over voedingsfactoren in relatie tot ziekte werd suiker nergens genoemd. Vet was de boosdoener en we moesten allemaal aan de light-producten, waar we overigens tot de dag van vandaag nog gehoor aan geven. Sinds 1991 wordt aanbevolen dat verzadigde vetzuren niet méér dan 10% van de dagelijkse energie inname leveren. Betreft suiker heeft de Nederlandse Gezondheidsraad nog STEEDS GEEN LIMIET. De raad zegt alleen “ drink zo weinig mogelijk suikerhoudende dranken”. Het WHO ( Wereld GezondheidsOrganisatie) laat echter in 2003 wel van zich horen en adviseerden niet meer dan 10% van je energie uit vrije suikers te halen.. Dit leverde overigens veel weerwil op van de levensmiddelenindustrie. Zij hadden zich lang succesvol verzet tegen adviezen. In 2015 vond het WHO zelfs dat 5% nog beter zou zijn. Ook de Britse overheid adviseert 5 %. Maar deze norm haalt bijna niemand, omdat suiker simpelweg overal is. Of het nu gaat om dat suiker van zichzelf slecht is, of dat je van suiker teveel eet, suiker is nu het doelwit geworden. Niet alleen van gezondheidsfreaks, maar ook van de onbewuste consument die, net als in de jaren tachtig nu wordt gebombardeerd met angstige verhalen over de schadelijkheid. Suiker is het nieuwe vet.
HOEVEEL SUIKER ETEN WE?
Als we naar de laatste peilingen kijken ( 2018) zien we, dat we per jaar per persoon 44 kilo suiker wegeten, wat neerkomt op zo’n 122 gram per dag. 26 kilo van dit totaal bestaat uit toegevoegde suikers. Dat is natuurlijk belachelijk veel, en we kunnen er dan ook niet meer omheen. We zijn ook voor een groot deel zelf verantwoordelijk voor wat we in onze monden stoppen, maar toch kunnen niet alle vingers worden gericht op de consument. De levensmiddelenindustrie, supermarkten en fabrikanten hebben ook een flinke vinger in de pap te roeren, daarnaast worden we bespeeld. Anno 2018 is de vraag niet meer “ moeten we minder suiker consumeren?” maar “ hoe moeten we ons suikergebruik gaan terugdringen?” Zelfs al is de wetenschap het over de gezondheidseffecten niet eens, consumenten, fabrikanten, voedingsdeskundigen en de overheid vinden dat het minder moet. Maar de grote vraag blijft toch wel HOE we dat gaan doen. Wie haalt al die suiker die in de loop der jaren in ons voedsel is geslopen er weer uit? Wie verlost ons van de overdosis suiker?
“…Het ligt niet aan jou, het ligt aan de omgeving” zei Jaap Seidell, hoogleraar voeding en gezondheid aan de Vrije Universiteit daar eens over. Het is zo gemakkelijk om de consument alle verantwoordelijkheid op te zadelen, want “ ieder pondje gaat immers door het mondje” en we moeten maar “ gewoon wat minder suiker gaan eten”. Maar de verantwoordelijkheid bij de consument alleen leggen heeft tot nu toe niets opgelost. Hoe kan de voedselindustrie volhouden dat consumenten zelf verantwoordelijk zijn voor hun suikerconsumptie als het werkelijk OVERAL IN ZIT? Het wordt op iedere hoek van een straat aangeboden, de informatie is vaag en onduidelijk en voor de meeste consumenten een complete wildernis. De overheid gaat bijvoorbeeld uit van een kennis over het lezen van een etiket. Dit blijkt in de praktijk niet zo te zijn, veel consumenten worstelen met de ingrediënten tabellen en al helemaal met voedingswaarden. En hoe kunnen we blijven volhouden dat suiker een “ individueel probleem’ is als we collectief de kosten dragen? In 2010 werd alleen al aan ziekten als gevolg van overgewicht 1,6 miljard euro uitgegeven. Zoet is vanwege moedermelk de eerste smaak die we aanleren en die iedereen waardeert. Tegen zoet is het moeilijk weerstand bieden, ook omdat het zo goedkoop is. Voor 36 cent heb je een rol theebiscuitjes, één Fuji-appel kost ongeveer 50 cent. Sinds 2000, becijferde het CBS, zijn melk, vis, groente en fruit duurder geworden. IJs, chocola en frisdrank werden relatief goedkoper.
DE CONSUMENT MAAKT GEEN KEUZES, DAT DOEN DE FABRIKANTEN EN SUPERMARKTEN
We lopen allemaal zeer bedachtzaam rond in de supermarkt. Want we zijn met zijn allen in de veronderstelling dat we immers zelf bepalen wat we in onze boodschappenwagen of mand leggen. We denken zelf keuzes te kunnen maken, maar in werkelijkheid is dit al voor ons gedaan door fabrikanten, supermarkten en de overheid. Daarna zijn consumenten pas aan de beurt. Wij beslissen namelijk nooit over:
– de ingrediënten van een product
– de verkoopprijzen
– de marketing en hoe het wordt aangeboden
– de hoeveelheden aan ingrediënten in een product ( bijvoorbeeld de hoeveelheden suikers)
– de concurrentie onderling tussen fabrikanten
We kunnen uiteraard zeer goed verpakkingen lezen, maar daarvoor zou iedere consument een opleiding moeten volgen om de etiketten te ontcijferen, en de slimme marketing te kunnen omzeilen, want vergeet niet dat we aardig wat sprookjes worden verteld. De overheid is zeer flexibel in wet en regelgevingen, waardoor een fabrikant zeer ver kan gaan in zijn verhaaltjes om ons over te halen en te verleiden. De concurrentie is tevens erg groot. Kleinere ondernemingen die het graag goed willen doen halen de onderste schappen van de supermarkten niet eens tenzij er een smak geld wordt betaald. Ook de concurrentie onderling bij de grote spelers op de markt is groot. Er wordt veel gezwicht voor meer suikergebruik omdat de concurrentie met meer suiker zijn product beter verkoopt. Minder lekker betekent minder winst en dat pikken aandeelhouders niet.
WAT DOEN SUPERMARKTEN, DE OVERHEID EN DE LEVENSMIDDELENINDUSTRIE SO FAR?
In 2014 werd er een akkoord gesloten over productverbetering. De levensmiddelenindustrie, de overheid en de supermarkten willen streven om in 2020 het suikergehalte en ook zout gehalte te reduceren in ons dagelijks voedsel, Ze willen het gemakkelijk maken om dagelijks maximaal 6 gram zout, 10 energieprocent verzadigde vetten en minder calorieën te consumeren. Grote spelers op de markt als Unilever Albert Heyn, en Friesland Campina hebben suikerreductie in hun doelstellingen opgenomen en de AH heeft al hier en daar druppelsgewijs wat aangepast. Zo hebben zij hun tafelsauzen onlangs in suikers gereduceerd. Maar helaas staat daar tegenover, dat de producten vol met suiker ook gewoon door blijven stromen.
Deze MIX EN TAP staat sinds kort in veel filialen van AH. Geen gezonde noten, zoals bijvoorbeeld bij de Lidl wel het geval is, maar…..hagelslag, doodordinaire suikerkorrels. In plastic bakjes af te tappen om de plastic soep ook nog eens te spekken. Het lijkt dus een stap vooruit en twee stappen terug…
WEET JIJ DE SUIKER TE VINDEN?
Het grootste probleem zijn de zogenoemde sluipsuikers, vroeger ook wel “ verborgen suikers” genoemd. Dit zijn suikers die onherkenbaar zijn gemaakt op het etiket, maar wettelijk wel als een “ alias suiker” wordt vermeld. Denk aan fructose , een natuurlijke vruchtensuiker met een goed imago, maar dat imago is een een complete schijnvertoning. Het echte fruitsuiker in bijvoorbeeld aardbeien is iets geheel anders dan bewerkte fructose ( HFCS en vruchtenconcentraten/ sappen) en zo hebben we een hele lijst aan alias suikers. Voor de gemiddelde consument totaal onbekende benamingen. Of benamingen met een gezond imago, zoals honing, agave, dadels/ dadenstropen enzovoort. Het is een groot spel.
De enige boodschap: LEES ETIKETTEN
Wil je als consument nog een klein beetje de regie houden, dan ontkomen we niet aan het leren lezen van etiketten. Het lijkt ingewikkeld, maar het loont uiteindelijk de tijd en moeite om er goed voor te gaan zitten en te leren welke punten belangrijk zijn.
- Sla alle sprookjesverhalen, onzin en andere mooie verhalen op een etiket over. Als deze zouden kloppen, zouden we dan nog consumenten zien met overgewicht?
- Er zijn twee dingen belangrijk op een etiket; de ingrediënten en de voedingswaarden. Alleen hierin vind je bruikbare en nuttige informatie over het product.
- Steek tijd in het leren om bijvoorbeeld E nummers ( in het bijzonder de omstreden E nummers) te herkennen. Leer ook wat alias suikers zijn. Met deze laagdrempelende kennis kom je al erg ver.
- Geloof een fabrikant niet op zijn mooie blauwe ogen. Vergeet nooit dat het draait om zoveel mogelijk verkoopcijfers. Realiseer je dat we vooral sprookjes worden verteld. Geloof niet in sprookjes, maar hou de realiteit in het vizier. Hoe ging die spreuk ook alweer? ” …als iets té mooi is om waar te zijn….” Juist.
- Eet niet teveel en continu op een dag. Matigheid is vandaag de dag ook een probleem. Door minder eetmomenten op een dag te houden, verminder je suiker-inname en geeft het een betere conditie van het gebit. ( minder zuur-aanvallen)
- Let niet op calorieën, maar op het suikergehalte en verzadigd vetgehalte. We krijgen immers deze energie binnen via koolhydraten, vetten en eiwitten, niet via ” calorieën”. Een reepje kan bijvoorbeeld ” maar 99 kcal” bevatten maar ontzettend veel suiker.
- Eet vers, onbewerkt, intact, schil zo min mogelijk weg, dit verstoort de natuurlijke balans van voedingsstoffen aanzienlijk in bijvoorbeeld vers fruit en verse groente.
- Biologisch zegt niets over het suikergebruik in producten. Evenals ” glutenvrij” of zelfs ” suikevrij”. Dit kan vaak enkel het gebruik van sucrose ( tafelsuiker) betekenen, de producten zijn vaak gezoet met ( riet) suiker, palm en kokosbloesemsuiker, dadels en agave…..juist, je raadt het al, allemaal alias-suikers.
- Gebruik je gezonde verstand. Als wij deze suiker-meuk blijven inkopen, zullen dingen nooit echt omkeren, omdat de vraag nu eenmaal bepaalt wat er in de supermarkt komt te liggen.
Zo’n tap en mix is uiteraard enorm leuk, hip en grappig en wat zijn kinderen er dol op, op al die suiker en die kleurtjes. Geen kind die hieraan voorbij zal lopen. Maar het levert niets op aan reductie van suikers, of de plastic soep. Blijf jij denken ” ach, dat ene keertje” of ” leuk zeg! ” dan zal er nooit wat veranderen, niet in 2020 en ook niet in 3000. Integendeel: alleen maar verergeren.
Nee, ik ben niet verbaasd. Wel vind ik het schandalig dat de overheid hier geen stop op zet.
Gelukkig worden er steeds meer mensen wijzer, met dank aan jou Monique en maken gezondere keuzes.
Ik hoop dat er een dag komt dat de gezonde producten goedkoper worden en de vele vele ongezonde producten heel erg duur.
Dank je wel Monique voor deze blog ????
In het begin toen ik het ontdekte dat er in bijv. hartige zaken zoals ham en tartaartjes suiker was gestopt was ik geshokkeerd en erg boos. Nu vermijd ik zoveel mogelijk zout en suiker door die voedingsmiddelen zeer zelden te gebruiken en voor o.a. de minst zoute variant te kiezen. Want ook zout zit overal teveel in.
Verder heb ik van een kok begrepen dat sommige bereidingen niet zouden slagen, bakproces bijv. zonder een klein beetje suiker.
Zeker verbaasd over de spinazie en rode kool. 🙁
Hoi Monique,
Dat er in alle producten suiker zou zitten verbaasd me niets. Alleen hoe zou ik het moeten weten zonder spieken……..? Spieken hoe? Nu kon ik alleen maar raden want er was geen etiket zichtbaar. Maar wederom lees ik met veel plezier je nieuwsbrief. Altijd interessant!! Ik geniet er elke zondag weer van. Dank voor je tomeloze inzet!????
Hai!
Met spieken bedoel ik opzoeken via google 😉 Warme groet!
Ja eigenlijk wel, in de meeste wist ik wel maar de rode kool had ik niet verwacht omdat rode kool van zichzelf al suikers heeft en er ook nog appels bij zitten. Leek mij voldoende suiker.
En de biocrackers, had ik ook verwacht dat er geen toegevoegde suiker in zou zitten
Na ongeveer 4 of 5 producten te zijn langs gescrold wist het antwoord al en hoefde ik eigenlijk geen producten langs te gaan. Ik ben nu 4 jaar bezig met suikers (darmen) dus heb een groot radar ontwikkeld. Het zit zelfs ingespoten in vleeswaren maar dat wist jij ook 🙂
Goed artikel Monique!
Dank je wel weer.
Ik vind het triest, ook ik heb last van mijn darmen en wil geen suiker eten. Maar ik verdenk de supers er bijna van dat ze ook suikerwater over de groenten spijten. Het zit bijna overal in. In de film hierover bleef er nog geen 20% producten over in de winkel. Wat en hoe eet jij de dag door ????
Idd ja Mo 😉 ik sluit me aan bij : bedankt voor je tomeloze inzet ! steeds weer…. Heel leuk en interessante onderwerpen…..
En voor iedereen een heel fijn pinksterweekend (suikerloos)
Lieve Gr alise
Niet verbaasd helaas!
Mijn man eet af en toe een periode koolhydraat-arm. Daardoor heb ik etiketten leren lezen. En weet zo langzamerhand de producten ,waar (vrijwel) geen toegevoegde suiker in zit. Wat worden mensen smerig bedonderd.
weer heel blij met dit bijzonder informatieve artikel. zo fijn dat je ons scherp houdt………
Niet verbaasd!De voedingsindustrie en big pharma moeten draaien. Zo simpel! Ook medicijnen bevatten suikers. Uiteindelijk is dit wat de elite van ons eist.
Absoluut niet verbaast. Alles wat je zelf maakt, dan weet je pas wat je erin stopt.
Alles wat jezelf maakt, is veel gezonder. Het kost tijd maar het is de mieite waard.????
Dan had ik de test goed 🙂 Maar eigenlijk is dat niet eerlijk, omdat ik al zeker 20 jaar de etiketten lees en, heel erg veel zelf maak. Fijn artikel Monique, heel blij mee!
Overal zit suiker in was niet
verbaasd over de rode kool.
Tijdje geleden had Albert Heijn cranberry ’s in de aanbieding dacht lekker gezond.Maar wat hadden ze gedaan Er een suiker laag OVERHEEN GEGOOID NIET TE GELOVEN ????.
Niet verbaasd. Dit is allang bekend. Gelukkig heb ik betrokken ouders die goed opletten en me vers hebben leren koken, bakken en stomen. Niet teveel suikers, vet, zout en e-nummers…. en eet met mate. Die suikermeuk doet het vooral goed omdat het goedkoop is en mensen ook niet nadenken.
Monique
Ik kan me volledig in uw artikel terugvinden. Wat ik mis in jou artikel is het volgende wat doet suiker in het lichaam van de mens en hoe giftig is fructose wanneer het wordt toegevoegd aan voedingswaren.
Wanneer men fruit eet in zijn volledige vorm is fructose niet schadelijk.
Beter had het geweest dat ook de invloed van suiker op de hersenen werd beschreven en op de suikerspiegel in het bloed.
Had je dat erbij in vermeld dan had het duidelijk geweest waarom de fabrikanten ervoor kiezen om zoveel als mogelijk suiker toe te voegen en waarom het zo moeilijk is om mensen er bewust van te maken.
Het verbaast me niet ik ben zeer wantrouwig met vele
producten.
Nee ik ben niet verbaasd, ik had ze ook allemaal als ‘ja’ aangevinkt…. ik ben wel boos dat we zo in de maling genomen worden, ik weet het ondertussen omdat ik mij erin verdiept heb en blijf doen maar nog teveel mensen staan er niet (of willen dit niet) bij stil….heeeel jammer… vroeg of laat komen ze bij de huisarts terecht met klachten, en helaas is deze in mijn beleving alleen naar een soort ‘uitzendbureau’ naar specialisten- en/of de farmaceutiscge industrie…